αΐσσω: Difference between revisions

|mltxt=[[ἀΐσσω]] και ἄσσω (αττ. [[ᾄττω]] ή <i>ἄττω</i>) (Α)<br />Ι. <b>ενεργ.</b><br /><b>1.</b> (για [[κάθε]] απότομη ή βίαιη [[κίνηση]]) (και ως [[μέσο]]) κινούμαι ορμητικά, εκσφενδονίζομαι, εξακοντίζομαι, [[ορμώ]], ρίχνομαι<br /><b>2.</b> [[εκπέμπω]] [[λάμψη]], [[λάμπω]], [[αστράφτω]] όπως το φως<br /><b>3.</b> (για οξύ πόνο) [[διαπερνώ]], [[σουβλίζω]]<br /><b>4.</b> (για πτηνά) [[πετώ]] [[γρήγορα]], [[σχίζω]] τον αέρα<br /><b>5.</b> (για σκιές, φαντάσματα <b>κ.λπ.</b>) κινούμαι [[γρήγορα]] και αθόρυβα, [[γλιστρώ]]<br /><b>6.</b> (για δέντρα) αναπτύσσομαι [[γρήγορα]], αυξάνομαι σε ύψος<br /><b>7.</b> στρέφομαι με [[προθυμία]] και ζήλο σε [[κάτι]], [[επιδιώκω]], και <b>μτφ.</b> [[ορμώ]] σε [[κάτι]]<br /><b>8.</b> [[θέτω]] [[κάτι]] σε [[κίνηση]], [[ανακινώ]]<br /><b>9.</b> [[αναγκάζω]], [[βιάζω]]<br /><b>10.</b> (<b>με παθ. σημ.</b>) φέρομαι, παρασύρομαι<br />ΙΙ. <b>παθ.</b><br /><b>1.</b> [[διαφεύγω]], [[ξεφεύγω]], [[γλιστρώ]]<br /><b>2.</b> (για τα μαλλιά) αναδεύομαι, [[κυματίζω]]<br /><b>3.</b> (για κλαδιά [[φυτών]]) [[βλαστάνω]], [[πετώ]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Λόγω τών προβλημάτων που δημιουργεί η ετυμολόγηση της λ. από τ. <i>Fai</i>-<i>Fικ</i>-<i>yω</i> ([[ρίζα]] <i>Fικ</i>- με αναδιπλασιασμό, που πλησιάζει στο αρχ. ινδ. <i>ve</i>-<i>vij</i>-<i>ya</i>-<i>te</i> «[[οπισθοχωρώ]], [[υποχωρώ]]») ως [[προς]] τη σημασια της λέξεως, [[ανυπαρξία]] του υποτιθεμένου <i>F</i> κ.ά. [[είναι]] προτιμότερο να παραχθεί όπως έχει προταθεί, από τη [[ρίζα]] <i>aιF</i>- του [[αἰόλος]] (πρβλ. [[κορυθαίολος]] και [[κορυθάιξ]]), [[ήτοι]] [[ἀίσσω]] <span style="color: red;"><</span> <i>aiF</i>-<i>ῑκ</i>-<i>yω</i> (με [[επίθημα]] -<i>ῑκ</i>- που βρίσκουμε και στο <i>φοιν</i>-<i>ῑκ</i>-<i>ς</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> <i>ἄΐγδην</i>, [[ἀϊκή]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> <i>ἀν</i>-[[αΐσσω]], <i>ἀπ</i>-[[αΐσσω]], <i>δι</i>-[[αΐσσω]], <i>ἐπ</i>-[[αΐσσω]], <i>κορυθ</i>-<i>άιξ</i>, <i>μετ</i>-[[αΐσσω]], <i>παρ</i>-[[αΐσσω]], <i>πολυ</i>-<i>άιξ</i>].