εύμορφος: Difference between revisions

|mltxt=-η, -ο και ἔμορφος, -η, -ο και ὄμορφος, -η, -ο (ΑΜ [[εὔμορφος]], -ον)<br /><b>1.</b> αυτός που έχει ωραία [[μορφή]], [[ωραίος]], [[καλοκαμωμένος]] («εὐμόρφων δὲ κολοσσῶν ἔχθεται [[χάρις]] ἀνδρί» — η [[χάρη]] τών ωραίων εικόνων, αγαλμάτων, [[είναι]] [[μισητή]] στον άνδρα [ο [[οποίος]] επιθυμεί τη ζωντανή [[γυναίκα]]], <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>2.</b> (γενικά) όμορφος, [[ευπρεπής]]<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> [[θαυμαστός]], [[αξιοθαύμαστος]] («δὸς δ' ἔπ' εὔμορφον [[κράτος]]», <b>Αισχύλ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μτφ.</b> [[ταιριαστός]], [[κατάλληλος]]<br /><b>5.</b> <b>μτφ.</b> [[ευχάριστος]], [[θελκτικός]]<br /><b>μσν.</b><br /><b>1.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ εὔμορφον</i><br />ο [[καλός]] [[τρόπος]]<br /><b>2.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ ὄμορφα</i><br />η [[ομορφιά]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ευμόρφως</i> και <i>εύμορφα</i> και <i>όμορφα</i> (ΑΜ εὐμόρφως, Μ και εὔμορφα)<br />με όμορφο τρόπο, χαριτωμένα, ωραία.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ευ</i> <span style="color: red;">+</span> -<i>μορφος</i> (<span style="color: red;"><</span> [[μορφή]]), [[πρβλ]]. <i>ά</i>-<i>μορφος</i>, <i>ποικιλό</i>-<i>μορφος</i>. Το επίθ. χαρακτηρίζει [[κυρίως]] τη σωματική [[ομορφιά]] ([[πρβλ]]. και τα σύνθ. <i>ευμορφ</i>-[[άνθρωπος]], <i>ευμορφο</i>-[[γυναίκα]]), ενώ τα [[ωραίος]] και [[καλός]] έχουν γενικότερη [[σημασία]]. Συγγενέστερο σημασιολογικά το <i>ευ</i>-<i>ειδής</i>, που αναφέρεται [[κυρίως]] στη γυναικεία [[ομορφιά]]. Από τον τ. [[εύμορφος]] > μσν. [[έμμορφος]] (με [[αφομοίωση]]) ή [[έμορφος]] (με [[απλοποίηση]] του συμπλέγματος -<i>vm</i>- σε -<i>m</i>-) > <i>όμορφος</i> [[είτε]] από το [[άρθρο]] (ο [[έμορφος]]) ή με (προληπτική) [[αφομοίωση]] του <i>ε</i> σε <i>ο</i> [[κατά]] τα ακολουθούντα <i>ο</i>].