μασώ: Difference between revisions

|mltxt=-άω (ΑM μασῶμαι, -άομαι, Μ και μασῶ, -άω)<br /><b>1.</b> [[συνθλίβω]] και [[πολτοποιώ]] την [[τροφή]] με τα δόντια τών δύο σιαγόνων («δεν μπορεί να μασήσει, [[γιατί]] του λείπουν τα δόντια»)<br /><b>2.</b> [[τρώγω]] (α. «[[σήμερα]] μασάει [[συνεχώς]]» β. «καὶ [[κρέας]] μασώμενος», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> [[αποσπώ]] χρήματα, [[απομυζώ]] την [[περιουσία]] κάποιου («όσα βγάζει του τά μασάει μια [[μικρούλα]]»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «τά μασάω» ή «μασάω τα [[λόγια]] μου» — [[μιλώ]] με [[ασάφεια]] [[χωρίς]] να [[λέγω]] όσα [[γνωρίζω]] για μια [[υπόθεση]]<br />β) «μασημένα [[λόγια]]» — ακαθόριστα, ασαφή [[λόγια]]<br />γ) «[[μασώ]] την [[κλωστή]]» ή «[[μασώ]] το [[νήμα]]»<br />(για [[μηχάνημα]]) [[μπερδεύω]] την [[κλωστή]] λόγω βλάβης<br />δ) «μασά τα σίδερα» — [[είναι]] [[ρωμαλέος]], [[ανδρείος]] [[άνθρωπος]]<br /><b>νεοελλ.-μσν.</b><br />[[συμπιέζω]], [[συνθλίβω]], [[πολτοποιώ]] («η [[μηχανή]] μού μάσησε το [[δάχτυλο]]»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[κινώ]] τα χείλη μου σαν να [[μασώ]] για να κοροϊδέψω κάποιον<br /><b>2.</b> (το ουδ. μτχ. ενεστ. ως ουσ.) <i>το μασώμενον</i><br />[[φάρμακο]] [[κατά]] του πόνου τών δοντιών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. <i>μασῶ</i> χρησιμοποιείται στην Αρχαία Ελληνική στον [[μέσο]] τ. <i>μασῶμαι</i>, ο [[οποίος]] προϋποθέτει έναν αμάρτυρο τ. <i>μαθ</i>-<i>jάω</i> <span style="color: red;"><</span> <i>μάθjω</i> [[κατά]] το [[σχήμα]] [[φυράω]]: [[φύρω]] και συνδέεται με τους τύπους <i>μάθ</i>-<i>υιαι</i> «γνάθοι», [[μάσταξ]] (<span style="color: red;"><</span> <i>μαθ</i>-<i>τ</i>-<i>αξ</i>) «[[στόμα]], [[μάσημα]]» και πιθ. με το λατ. <i>mando</i> «[[μασώ]]» (<span style="color: red;"><</span> θ. <i>mand</i>^h-), ενώ η [[αναγωγή]] του σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>ment</i>^h- θεωρείται αμφίβολη. Είναι ένα εκφραστικό ρ. ([[πρβλ]]. [[μοσσύνειν]] «μασᾱσθαι βραδέως», [[γλώσσα]] που παραδίδει ο <b>Ησύχ.</b> και έχει διορθωθεί σε <i>μασύνειν</i>, από όπου ο τ. [[μασύντης]]) που εμφανίζεται στα ανθρωπωνύμια <i>Μασυντίας</i> και πιθ. <i>Μάσων</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[μάσημα]], [[μάσηση]], [[μασητήρ]](<i>ας</i>), [[μασητικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Β' συνθετικό) [[αναμασώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[διαμασώμαι]], <i>ευμασώμαι</i>, <i>επιμασώμαι</i>, <i>καταμασώμαι</i>, <i>προδιαιμασώμαι</i>, <i>προμασώμαι</i>, [[προδιαμασώμαι]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><i>απομασώ</i>, <i>κακομασώ</i>, <i>καλομασώ</i>, <i>κουτσομασώ</i>, <i>ξαναμασώ</i>, [[ξερομασώ]]].