χρώς: Difference between revisions

|Definition=ὁ, gen. [[χρωτός]], dat. [[χρωτί]], acc. [[χρῶτα]] (Att. [[χρώ]] only in <span class="bibl">Choerob.<span class="title">in Theod.</span>1.248H.</span>): Ep. and Ion.gen. [[χροός]], dat. [[χροΐ]], acc. [[χρόα]] (also in Lesbian, <span class="bibl">Sapph.<span class="title">Supp.</span>10.6</span>, al.), as always in Hom.and Hes., exc. gen. [[χρωτός]] in <span class="bibl">Il.10.575</span>, acc. <span class="sense"><span class="bld">A</span> χρῶτα <span class="bibl">Od.18.172</span>, <span class="bibl">179</span>, <span class="bibl">Hes. <span class="title">Op.</span>556</span>; Emp. uses [[χρωτός]], <span class="bibl">76.3</span> (but χροΐ <span class="bibl">100.17</span>); Pi. uses [[χρωτί]], [[χρῶτα]], <span class="bibl"><span class="title">P.</span>1.55</span>, <span class="bibl"><span class="title">I.</span>4(3).23(41)</span>; these forms are freq. in Trag., but Ion. dat. [[χροΐ]] occurs in <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>605</span>, and [[χροός]], [[χροΐ]], [[χρόα]] are freq. in <span class="bibl">E., <span class="title">Hec.</span> 548</span>, <span class="bibl"><span class="title">Med.</span>1175</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ph.</span>264</span>, al. :—dat. [[χρῷ]] occurs in the phrase <b class="b3">ἐν χρῷ</b> v. infr.<span class="bibl">1.2</span> and in Sapph.2.10.—rare in Com.and Att. Prose. </span><span class="sense"><span class="bld">I</span> of the human body, [[skin]] or [[flesh]], οὔ σφι λίθος χρὼς οὐδὲ σίδηρος <span class="bibl">Il.4.510</span>; καὶ γάρ θην τούτῳ τρωτὸς χρώς <span class="bibl">21.568</span>; χρῶτ' ἀπονιψαμένη <span class="bibl">Od.18.172</span>; ἀκρότατον δ' ἄρ' ὀϊστὸς ἐπέγραψε χρόα <span class="bibl">Il.4.139</span>; ταμέειν χρόα νηλέϊ χαλκῷ <span class="bibl">13.501</span>; <b class="b3">λιλαιοένη χροὸς ἆσαι</b>, of a spear, <span class="bibl">21.168</span>; κακὰ χροΐ εἵματ' ἔχοντα <span class="bibl">Od.14.506</span>; χρῷ πῦρ ὐπαδεδρόμακεν Sapph.2.10; μύροις χρῶτα λιπαίνων <span class="bibl">Anaxil.18.1</span> (anap.): esp. [[flesh]], opp. bone, φθινύθει δ' ἀμφ' ὀστεόφι χρώς <span class="bibl">Od.16.145</span>; οὐδέ τί οἱ χρὼς σήπεται <span class="bibl">Il.24.414</span>, cf. <span class="bibl">19.33</span> (which usage is said by Gal. to have been Ionic, 18(2).435, with reference to <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span>9</span>); τὸ δέρμα τοῦ χρωτός <span class="bibl">LXX <span class="title">Le.</span>13.11</span>, etc.; τοῦ χρωτὸς ἥδιστον ἀπέπνει <span class="bibl">Aristox.<span class="title">Fr.Hist.</span>84</span>: generally, <b class="b2">one's body, frame</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>1.55</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Fr.</span>192.6</span> (anap.); χριμφθῆναι χροΐ <span class="bibl">Id.<span class="title">Supp.</span>790</span> (lyr.); στεῖλαί νυν ἀμφὶ χρωτὶ . . πέπλους <span class="bibl">E. <span class="title">Ba.</span>821</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>605</span>: pl., διὰ τί . . οἱ χρῶτες ὄζουσι; <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pr.</span>877b21</span>; also κατεδήσαντο . . τοὺς ὑγιεῖς χρῶτας, ὡς τραυματίαι <span class="bibl">D.H.9.50</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">ἐν χροΐ</b>, or <b class="b3">ἐν χρῷ</b>, [[close to the skin]], <b class="b3">ἐν χροΐ κείρειν</b> to shave [[close]], <span class="bibl">Hdt.4.175</span>; ἐν χρῷ κεκαρμένοι <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>1.7.8</span>; ἐν χρῷ κουριῶντας <span class="bibl">Pherecr. 30</span>:—metaph., [[to the quick]], ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ τοῦτο <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>786</span>; <b class="b3">ἐν χρῷ παραπλεῖν</b> sail past [[so as to shave]] or [[graze]], <span class="bibl">Th.2.84</span>; <b class="b3">τὴν μάχην συνάψαι ἐν χρῷ</b> to fight [[at close quarters]], <span class="bibl">Plu.<span class="title">Thes.</span>27</span>; <b class="b3">ἡ ἐν χρῷ συνουσία</b> [[close]] acquaintance, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Ind.</span>3</span>: c. gen., <b class="b3">ἐν χρῷ τινος</b> [[close to]], [[hard by]] a person or thing, <b class="b3">τοῦ θώρακος</b> (v.l. [[σώματος]]) Plu.2.345a; <b class="b3">τῆς γῆς</b> ib. 925b, <span class="bibl">Luc.<span class="title">Herm.</span>5</span>: abs., ἐν χρῷ [[near at hand]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Hist.Conscr.</span>24</span>, al.; cf. <span class="bibl"><span class="title">EM</span>313.53</span>, Hsch. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[the colour of the skin]], [[complexion]], μελαίνετο δὲ χρόα καλόν <span class="bibl">Il.5.354</span>; <b class="b3">τρέπεται χ</b>. his [[colour]] changes, i. e. he turns pale, <span class="bibl">13.279</span>, cf. <span class="bibl">17.733</span>; ὠχρήσαντα χρόα <span class="bibl">Od.11.529</span>; χρόα . . ἀμείβειν <span class="bibl">Parm.8.41</span>; μεθίστη χρωτὸς . . φύσιν <span class="bibl">E. <span class="title">Alc.</span>174</span>; <b class="b3">μεταλλακτῆρα πουλύπουν χροός</b> Ion Trag.<span class="bibl">36</span>; <b class="b3">τί χρὼς τέτραπται;</b> (paratrag.) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>127</span>; <b class="b3">φεῦγε δ' ἀπὸ χρώς</b> Theocr.<span class="bibl">23.13</span>; rare in Att. Prose, ἐπὶ τῷ χρωτὶ μέγα φρονεῖν <span class="bibl">X.<span class="title">Smp.</span>4.54</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Oec.</span>10.5</span>: in Ion. Prose, of the [[colour]] of a finger, χροΐ δῆλα Pherecyd.Syr. ap.<span class="bibl">D.L.1.118</span> (v.l. [[χρωΐ]], cf. <span class="title">Vorsokr.</span>5i.44). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> generally, [[colour]], ἀμείβων χρῶτα πορφυρᾷ βαφῇ <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>317</span>; τὸν χρῶτα [μεταβάλλει] ὁ χαμαιλέων <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mir.</span>832b14</span>; χρὼς αἵματος <span class="bibl">Orph.<span class="title">L.</span>660</span>.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1383.png Seite 1383]] ὁ, gen. χρωτός, ep. u. ion. [[χροός]], χροΐ, [[χρόα]]; so immer Hom., der nur einmal χρωτός, Il. 10, 575, u. χρῶτα Od. 18, 172. 179 hat, wie Hes. O. 558; der att. dat. χρῷ kommt nur in der einen Verbindung ἐν χρῷ vor, s. unten; den accus. χρῶ hat Sapph. 2, 10; vgl. [[χρόα]], [[χροιά]], [[χρῶμα]]; – die Oberfläche eines Körpers, bes. des menschlichen Leibes, dah. die [[Haut]], auch der Leib selbst; οὔ σφι [[λίθος]] [[χρώς]], οὐδὲ [[σίδηρος]] Il. 4, 510; καὶ γάρ θην τούτῳ τρωτὸς [[χρώς]] 21, 563; τῶν δὲ τράπετο [[χρώς]], die Haut wandte, änderte, entfärbte sich, 17, 733, vgl. 13, 279; aber αἰεὶ τῷδ' ἔσται χρὼς [[ἔμπεδος]], 19, 33, von dem todten Patroklus, dessen Leib Thetis gegen Verwesung zu sichern verspricht; vgl. [[οὐδέ]] τί οἱ χρὼς σήπεται 24, 414; φθινύθει δ' ἀμφ' ὀστεόφι [[χρώς]] Od. 16, 145; χρῶτ' ἀπονιψαμένη 18, 172; παιδὸς ἀπὸ χροὸς ἤρκεσ' ὄλεθρον Il. 15, 534; [[ἐγχείη]] ἱεμένη χροὸς [[ἄμεναι]], [[ἆσαι]], 21, 70. 168; ἀκρότατον δ' ἄρ' ὀϊστὸς ἐπέγραψε [[χρόα]] 4, 139; ἵεντ' [[ἀλλήλων]] ταμέειν [[χρόα]] νηλέϊ χαλκῷ 13, 501, u. öfter so von Verwundungen; häufig auch περὶ χροῒ ἕννυσθαι, δύνειν, um die Haut od. den Leib anziehen, κακὰ χροῒ εἵματ' ἔχοντα Od. 14, 506; auch im Ggstz der Knochen, die Haut und das darunterliegende Fleisch, Od. 16, 145, s. oben; u. so bes. bei den Ioniern, Hippocr. – Χρῶτα λάμπει Pind. I. 3, 41, χροῒ θερμῷ N. 8, 28. – Haut und deren Farbe, Aesch. ἀμείβων χρῶτα πορφυρέᾳ βαφῇ Pers. 309; [[ὅπως]] μηδεὶς κείνου πάροιθεν ἀμφιδύσεται χροΐ Soph. Trach. 602; ἱδρὼς ἀνῄει χρωτί 764; ἵνα διασπάσωμαι καὶ καθαιμάξω [[χρόα]] Eur. Hec. 1126; ῥῖπτε ἀπὸ χροὸς ἱεροὺς στολμούς Troad. 257, und öfter; στεῖλαί νυν ἀμφὶ χρωτὶ πέπλους Bacch. 819, u. auch in dieser Form öfter; τί χρὼς τέτραπται Ar. Lys. 127; den plur. χρῶτας hat D. Hal. – Sprichwörtlich ἐν χρῷ, dicht an der Haut, wie κείρειν od. ξυρεῖν ἐν χροΐ, Her. 4, 175, das Haar dicht an der Haut kahl scheeren, Xen. Hell. 1, 7,8; ξυρεῖ ἐν χρῷ, es brennt auf der Haut, thut sehr weh, Soph. Ai. 773; ἐν χρῷ παραπλέοντες, ganz in der Nähe, Thuc. 2, 84; ἐν χρῷ μάχεσθαι, Mann an Mann kämpfen, ἐν χρῷ συνάπτειν μάχην Plut. Thes. 27; übh. ἐν χρῷ τινος, in der unmittelbaren Nähe wovon, dicht dabei, hart daran, vgl. C. F. Herm. Luc. de conscr. hist. 24 p. 158; Jac. Ach. Tat. p. 675; ἡ ἐν χρῷ [[συνουσία]], vertrauter Umgang, enge Bekanntschaft, Luc. adv. ind. 3, u. in ähnlichen Vrbdgn öfters bei Sp. – Die [[Farbe]] der Haut od. des Leibes, wie das hom. χρὼς τρέπεται, die Gesichtsfarbe ändert sich, von Solchen, die plötzlich blaß werden, Il. 13, 279. 284. 17, 733 Od. 11, 529. 21, 413; – übh. die Farbe.

|lstext='''χρώς''': ὁ, γεν. χρωτός, αἰτ. χρῶτα· Ἐπικ. καὶ Ἰωνικ. γεν. [[χροός]], δοτ. χροΐ, αἰτ. [[χρόα]], ὡς ἀείποτε παρ’ Ὁμ. καὶ Ἡσ., πλὴν τῆς γεν. χρωτὸς ἐν Ἰλ. Κ. 575, αἰτ. χρῶτα Ὀδ. Σ. 172, 179, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 554· ὁ Πίνδ. ἔχει χρωτί, χρῶτα, Π. 1. 107, Ι. 4(3). 40. οἱ τύποι οὗτοι [[εἶναι]] [[ὡσαύτως]] συχνοὶ παρὰ τοῖς Τραγ., ἀλλ’ ἡ Ἰων. δοτ. χροῒ ἀπαντᾷ παρὰ Σοφ. Τραχ. 609, καὶ οἱ τύποι [[χροός]], χροΐ, [[χρόα]], [[εἶναι]] συχνοὶ παρ’ Εὐρ.· - ὁ Ἀττ. [[τύπος]] τῆς δοτ. χρῷ ἀπαντᾷ ἐν τῇ φράσει ἐν χρῷ, ἴδε κατωτ. Ι. 2, ἡ δὲ Σαπφὼ 2. 10 ἔχει συνῃρ. αἰτ. χρῶ (ἀνθ’ ἧς ὁ Ahrens προτιμᾷ τὴν γραφὴν χρῶν). Ἡ [[λέξις]] [[εἶναι]] [[λίαν]] [[σπανία]] παρὰ τοῖς κωμ. καὶ τοῖς πεζογράφοις τῶν Ἀττ., ἴδε κατωτ., Κυρίως, ὡς τὸ [[χρόα]] ([[χροιά]]), [[χρῶμα]], σημαίνει τὴν ἐπιφάνειαν παντὸς σώματος, [[μάλιστα]] τοῦ ἀνθρωπίνου, δέρμα, ἐπιδερμίς, οὔ σφι [[λίθος]] χρὼς οὐδὲ [[σίδηρος]] Ἰλ. Δ. 510· καὶ γάρ θην τούτῳ τρωτὸς χρὼς Φ. 568· χρῶτ’ ἀπονιψαμένη Ὀδύσ. Σ. 171 ἀκρότατον δ’ ἄρ’ ὀϊστὸς ἐπέγραψε [[χρόα]] Ἰλ. Δ. 139 ταμέειν [[χρόα]] νηλέϊ χαλκῷ Ν. 501· [[ἐγχείη]] ... λιλαιομένη χροὸς ἆσαι Φ. 168· κακὰ χροῒ εἵματ’ ἔχοντα Ὀδ. Ξ. 506· μύροις ... χρῶτα λιπαίνειν Ἀναξίλας ἐν «Λυροποιῷ» 1· [[μάλιστα]] σημαίνει τὴν σάρκα, φθινύθει δ’ ἄμφ’ ὀστεόφι [[χρώς]] Ὀδ. Π. 145· οὐδὲ τί οἱ χρὼς σήπεται Ἰλ. Ω. 414, πρβλ. Τ. 33 (ἥτις [[χρῆσις]] λέγεται παρὰ Γαληνῷ ὡς ἰδιάζουσα εἰς τοὺς Ἴωνας συγγραφεῖς, πρβλ. Foës. Oec. Hipp.)· τὸ δέρμα τοῦ χρωτὸς Ἑβδ. (Λευ. ΙΓ΄ , 11, κτλ.)· - [[καθόλου]], τὸ [[σῶμα]] τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὀργανισμὸς [[αὐτοῦ]], Πινδ. Π. 1.107, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 192.6· χριμφθῆναι χροῒ ὁ αὐτ. ἐν Ἱκ. 790· στεῖλαι νῦν ἀμφὶ χρωτὶ ... πέπλους Εὐρ. Βάκχ. 821, πρβλ. Σοφ. Τραχ. 605· - ὁ πληθ. χρῶτες ἀπαντᾷ ἐν Ἀριστ. Προβλ. 4.12, 1, διὰ τί ... οἱ χρ. ὄζουσι; [[ὡσαύτως]], κατεδήσαντο ... τοὺς ὑγιεῖς χρῶτας, ὡς τραυματίαι Διονύσ. Ἁλ. 9.50. 2) ἐν χροΐ, Ἀττ. ἐν χρῷ, πλησιέστατο πρὸς τὸ δέρμα, ἐν χροῒ [[κείρω]], [[κουρεύω]] [[μέχρι]] τοῦ δέρματος, Ἡρόδ. 4.175· ἐν χρῷ κεκαρμένος Ξεν. Ἑλλ. 1.7, 8· ἐν χρῷ κουριῶντας Φερεκράτ. ἐν Ἀδήλ. 69· - μεταφορ., ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ τοῦτο, ἐγγίζει πολύ, Σοφ. [[Αἴας]] 786· ἐν χρῷ παραπλέειν, παραπλέειν πλησιέστατο [[μέχρι]] ψαύσεως, πρβλ. Λατ. radere, Θουκ. 2.84· ἐν χρῷ συνάπτειν μάχην, συνάπτειν μάχην ἐκ τοῦ [[συστάδην]], Πλουτ. Θησ. 27· ἡ ἐν χρῷ [[συνουσία]], στενὴ γνωριμία ἢ [[σχέσις]], (intus et in cute novi, Pers. Sat. 3. 30), Λουκ. πρὸς Ἀπαίδ. 3· - [[ὡσαύτως]] μετὰ γενικ., ἐν χρῷ τινος, πλησίον, πλησιέστατα [[πρός]] τι [[πρόσωπον]] ἢ [[πρᾶγμα]], τοῦ θώρακος Πλούτ. 2.345Α· τῆς γῆς Λουκιαν. Ἑρμότ. 5· - ἀπολ., ἐν χρῷ ([[ὡσαύτως]] γράφεται καὶ ὑφ’ ἓν ἐγχρῷ ἢ ἐγχρῶ), ἐγγύς, πλησίον Πλούτ. 2.925C, Λουκ. Πῶς δεῖ Ἱστ. Συγγρ. 24, κ. ἀλλ.· ἴδε Ἐτυμ. Μέγ. 313.53, Ἡσύχ.· πρβλ. ἐγκυτί. ΙΙ. τὸ [[χρῶμα]] τῆς ἐπιδερμίδος, ἡ [[χροιά]], χρὼς τρέπεται, τὸ χρῶμά του μεταβάλλεται, γίνεται [[ὠχρός]], Ἰλ. Ν. 297., Ρ. 733, Ὀδ. Λ. 529· μελαίνετο δὲ [[χρόα]] καλὸν Ἰλ. Ε. 354· μεθίστη χρωτὸς ... φύσιν Εὐρ. Ἄλκ. 174· πρβλ. Ἴωνα παρ’ Ἀθην. 318Ε· τί χρὼς τέτραπται; ([[παρῳδία]] τραγικοῦ), Ἀριστοφ. Λυσ. 127· φεῦγε δ’ ἄπο χρὼς Θεόκρ. 23.13· σπάνιον ἐν τῷ πεζῷ Ἀττικῷ λόγῳ, ἐπὶ τῷ χρωτὶ μέγα φρονεῖν Ξεν. Συμπ. 4, 54, πρβλ. Οἰκ. 10, 5· ἀλλὰ σύνηθες παρὰ μεταγεν., [[οἷον]] παρὰ Πλουτ. 2) [[καθόλου]], [[χρῶμα]], ἀμείβων χρῶτα προφυρέᾳ βαφῇ Αἰσχύλ. Πέρσ. 317· τὸν χρῶτα μεταβάλλει ὁ [[χαμαιλέων]] Ἀριστ. περὶ Θαυμ. 30· χρὼς αἵματος Ὀρφ. Λιθ. 654. 3) μεταφ. ἐπὶ τοῦ ὕφους συγγραφέως, Εὐσ. Ἐκκλ. Ἱστ. 6.14. (Ὡςτὸ [[χρόα]], [[χροιά]], ἐκ τοῦ [[χράω]] Α, χραύω, ὃ ἴδε· - [[ἐντεῦθεν]] τὰ [[χρώζω]], [[χρωτίζω]]).

|btext=χρωτός (ὁ) :<br /><b>I.</b> surface du corps humain, <i>d’où</i><br /><b>1</b> peau : [[ἐν]] [[χρῷ]] <i>ou</i> [[ἐν]] χροῒ κείρεσθαι HDT être tondu au ras de la tête;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> tout près de : [[ἐν]] [[χρῷ]] παραπλεῖν THC naviguer tout près du rivage;<br /><b>3</b> surface du corps recouvert d’un vêtement, d’une cuirasse : [[ἐν]] [[χρῷ]] [[τοῦ]] θώρακος PLUT sur la surface de la cuirasse;<br /><b>II.</b> <i>p. ext.</i><br /><b>1</b> chair;<br /><b>2</b> corps, <i>particul.</i> les parties charnues du corps : τήκετο [[χρώς]] OD son corps s’épuisait par l’effet du chagrin;<br /><b>III.</b> couleur, <i>p. suite</i> :<br /><b>1</b> couleur du corps, carnation, teint : χρὼς τρέπεται IL, OD sa couleur change, il change de couleur;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> couleur <i>en gén.</i><br />'''Étymologie:''' p. *χροῦς de [[χραύω]], de la R. ΧραϜ, Χρα, toucher ; cf. [[χρόα]].

|sltr=[[χρώς]] (χρωτί, χροί, χρῶτα.) <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>a</b> [[colour]] (of the [[body]]) “ὦ [[τέκνον]], ποντίου θηρὸς πετραίου χρωτὶ [[μάλιστα]] νόον προσφέρων” (i. e. the [[sea]] anemone, [[that]] matches its [[colour]] to the rocks) fr. 43. 2.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> [[body]] ἀσθενεῖ μὲν χρωτὶ βαίνων (sc. Φιλοκτήτας) (P. 1.55) ἦ μὰν ἀνόμοιά γε δᾴοισιν ἐν θερμῷ χροὶ ἕλκεα ῥῆξαν (N. 8.28) met., ἀλλ' ἀνεγειρομένα χρῶτα λάμπει (sc. [[φάμα]] παλαιά) (I. 4.23)

|txtha=genitive χρωτός, ὁ (cf. [[χροιά]], the [[skin]] (cf. [[Curtius]], § 201)), from [[Homer]] [[down]] ([[who]] ([[generally]]) uses the genitive [[χρώς]] etc. (cf. Ebeling, Lex. [[Homer]], or Liddell and Scott, [[under]] the [[word]])), the [[surface]] of the [[body]], the [[skin]]: Sept. for בָּשָׂר, [[twice]] for עור, Alex..

|mltxt=γεν. χρωτός και [[χροός]], ο, ΝΜΑ<br />(<b>[[λόγιος]] τ.</b>) <b>φρ.</b> «εν χρῳ κεκαρμένος» — με τα μαλλιά κομμένα [[σύρριζα]]<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>1.</b> το [[σώμα]] του ανθρώπου, η [[σάρκα]] («α. Χαῑρε χρωτὸς τοῦ ἐμοῡ [[θεραπεία]], Χαίρε ψυχῆς τῆς ἐμῆς [[σωτηρία]]», Ακάθ. Ύμν.<br />β. «αἰεὶ τῷ γ' ἔσται χρὼς [[ἔμπεδος]]», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> α) [[χροιά]] της επιδερμίδας<br />β) (γενικά) [[χρώμα]] («χρὼς αἵματος», <b>Ορφ.</b> Λιθ.)<br /><b>3.</b> <b>μτφ.</b> ο [[χρωματισμός]], η [[ιδιαιτερότητα]] του ύφους («τὸν αὐτὸν χρῶτα εὑρίσκεσθαι... ταύτης τε τῆς ἐπιστολῆς καὶ τῶν πράξεων», Κλήμ. Αλ.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> η [[επιδερμίδα]], το [[δέρμα]] (α. «ἀκρότατον δ' ἄρ' ὀϊστὸς ἐπέγραψε [[χρόα]]», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «τοῡ χρωτὸς ἥδιστον ἀπέπνει καὶ τὸ [[στόμα]] κατεῖχε [[εὐωδία]] καὶ τὴν [[σάρκα]] πᾱσαν», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>2.</b> ο [[ιστός]] [[κάτω]] από το [[δέρμα]] («φθινύθει δ' ἀμφ' ὀστεόσι [[χρώς]]», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> «ἐν χρῷ»<br />i) «πολύ [[κοντά]], εγγύτατα (<b>Θουκ.</b>)<br />ii) (για [[συμπλοκή]]) εκ του [[συστάδην]], [[σώμα]] με [[σώμα]] (<b>Πλούτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. τ., ο [[οποίος]] [[κατά]] την [[κλίση]] του, [[εκτός]] από τους τ. τους σχηματισμένους από το οδοντικόληκτο θ. <i>χρωτ</i>- ([[πρβλ]]. γεν. <i>χρωτός</i>, αιτ. <i>χρῶτα</i> <b>κ.λπ.</b>), που επικράτησε στην αττ., εμφανίζει και τ. ασυναίρετους ([[πρβλ]]. γεν. [[χροός]], αιτ. [[χρόα]], δοτ. <i>χροΐ</i>), οι οποίοι [[είναι]] αρχαιότεροι, ομηρικοί, και οι οποίοι προϋποθέτουν μια σιγματική [[μορφή]] θ., η οποία, με [[βάση]] τον συγγενή μυκηναϊκό τ. δυϊκού <i>a</i>-<i>korowee</i> «[[χωρίς]] κηλίδες», μπορεί να καθοριστεί σε <i>χροFοσ</i>-. Σύμφωνα με αυτά, οι τ. τών πλάγιων πτώσεων [[χροός]], [[χρόα]], <i>χροΐ</i>, το παρ. <i>χροιή</i> / [[χροιά]] και η [[μορφή]] του β' συνθετικού -<i>χροος</i> (και με [[συναίρεση]] -<i>χρους</i>) έχουν προέλθει από το θ. <i>χροFοσ</i>- με τις ανάλογες καταλ. ([[πρβλ]]. [[χρόα]] <span style="color: red;"><</span> <i>χροFοσ</i>-<i>α</i>, [[χροός]] και -<i>χροος</i> <span style="color: red;"><</span> <i>χροFοσ</i>-<i>ος</i>, <i>χροιή</i> <span style="color: red;"><</span> <i>χροFοσ</i>-<i>ια</i>), με σίγηση τών ενδοφωνηεντικών -<i>F</i>- και -<i>σ</i>- και στη [[συνέχεια]] [[υφαίρεση]], λ.χ. <i>χροFοσ</i>-<i>α</i> > <i>χρο</i>-<i>ο</i>-<i>α</i> > [[χρόα]] ([[πρβλ]]. <i>κλέα</i> <span style="color: red;"><</span> <i>κλεεα</i> <span style="color: red;"><</span> <i>κλεFεσ</i>-<i>α</i>). Η ονομ. [[χρώς]], στην [[περίπτωση]] αυτή, θα [[πρέπει]] να έχει προέλθει από τ. <i>χροFώς</i> (με εκτεταμένο το δεύτερο [[φωνήεν]], [[πρβλ]]. [[αἰδώς]] <span style="color: red;"><</span> θ. <i>αιδοσ</i>-), με σίγηση του ενδοφωνηεντικού -<i>F</i>- και [[συναίρεση]]. Παρλλ. απαντούν και μορφές θ. <i>χρωσ</i>- (το -<i>σ</i>- [[είναι]] πιθ. αναλογικό) σε τ. του ρ. [[χρώννυμι]], -<i>ύω</i>, <i>χρω</i>-, στους τ. <i>χρῶ</i>-<i>σις</i> και <i>χρῶ</i>-<i>μα</i> και <i>χρωτ</i>- (από την [[κλίση]] της λ. [[χρώς]] [[κατά]] τα οδοντικόληκτα), [[πρβλ]]. [[χρωτίζω]], [[χρωτίδιον]]. Σε ό,τι αφορά την ετυμολ., η λ. θα μπορούσε πιθ. να συνδεθεί με τον [[επίσης]] δυσερμήνευτο τ. [[χραύω]] «[[αγγίζω]] [[ελαφρά]]», του οποίου η [[ρίζα]] <i>ghreu</i>- θα μπορούσε να ερμηνεύσει το θ. <i>χροF</i>-<i>οσ</i>- (<b>βλ. λ.</b> [[χραύω]]), [[σύνδεση]], όμως, που δεν φωτίζει περισσότερο την ετυμολόγηση του τ. Η λ. [[χρώς]] απαντά ως β' συνθετικό σε μεγάλο αριθμό λ. με τις μορφές -<i>χροος</i>/-<i>χρους</i> ([[πρβλ]]. [[λευκό]]-<i>χροος</i>, <i>πυρό</i>-<i>χρους</i>) και -<i>χρως</i> ([[πρβλ]]. <i>ξανθό</i>-<i>χρως</i>), ενώ απαντούν και ορισμένοι μεμονωμένοι τ., όπως ουδ. <i>ἐϋ</i>-<i>χροές</i> (όπου το β' συνθετικό ανάγεται στο σιγμόληκτο θ. <i>χροFεσ</i>- / <i>χροFοσ</i>- και αντιστοιχεί με το μυκηναϊκό -<i>korowee</i>), <i>μελαγ</i>-<i>χροιής</i> (η [[μορφή]] του β' συνθετικού για μετρικούς λόγους), <i>μελαγ</i>-<i>χρής</i> (κατ' [[επίδραση]] τών σύνθ. σε -<i>αιδής</i> (<span style="color: red;"><</span> [[αἰδώς]]). Αρχική σημ., [[τέλος]], της λ. [[χρώς]] [[είναι]] «[[επιδερμίδα]], [[δέρμα]], [[σάρκα]]», από όπου η σημ. «[[χρώμα]] του δέρματος, [[χροιά]] της επιδερμίδας» και κατ' επέκτ. η [[χρησιμοποίηση]] της λ. και ιδιαίτερα τών παραγώγων της για [[δήλωση]] της γενικής σημ. «[[χρώμα]]» ([[πρβλ]]. την σημ. τών λ. [[χρώμα]], [[χρώση]], [[χροιά]], [[χρώννυμι]], [[χρωτίζω]] και τών σύνθ. σε -<i>χροος</i> / -<i>χροῦς</i>)].

|lsmtext='''χρώς:''' ὁ, γεν. <i>χρωτός</i>, δοτ. <i>χρωτί</i> (Αττ. επίσης [[χρῷ]]), αιτ. <i>χρῶτα</i>· Ιων. γεν. [[χροός]], δοτ. <i>χροΐ</i>, αιτ. [[χρόα]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[επιφάνεια]] [[κάθε]] σώματος, [[επιδερμίδα]], [[δέρμα]] ανθρώπου, σε Όμηρ.· επίσης, [[σάρκα]], αντίθ. προς τα <i>ὀστά</i>, στον ίδ.· γενικά, [[σώμα]], [[σάρκα]], σε Πίνδ., Τραγ.<br /><b class="num">2.</b> <i>ἐν χροΐ</i>, Αττ. ἐν [[χρῷ]], κοντά στο [[δέρμα]], <i>ἐν χροΐ κείρειν</i>, [[κουρεύω]] [[μέχρι]] το [[δέρμα]], σε Ηρόδ.· ἐν [[χρῷ]] κεκαρμένος, σε Ξεν.· μεταφ., ξυρεῖ γὰρ ἐν [[χρῷ]] [[τοῦτο]], πλησιάζει [[πολύ]], σε Σοφ.· ἐν [[χρῷ]] παραπλέειν, τόσο κοντά έπλεεε ώστε να ξυρίσει ή να αγγίξει [[ελαφρώς]], Λατ. radere, σε Θουκ.· απόλ., ἐν [[χρῷ]] (επίσης και <i>ἐγχρῷ</i> ή <i>ἐγχρῶ</i>), δίπλα στο [[χέρι]], [[εγγύς]], [[πλησίον]], σε Λουκ.<br /><b class="num">II. 1.</b> το [[χρώμα]] του δέρματος, σε Όμηρ., Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[χρώμα]], σε Αισχύλ.

|elrutext='''χρώς:''' χρωτός ὁ (gen. тж. [[χροός]], dat. χρωτί, [[χροΐ]] и [[χρῷ]], acc. χρῶτα, [[χρόα]] - эол. [[χρῶ]])<br /><b class="num">1)</b> досл. поверхность тела, кожа, перен. тело (ὀϊστὸς ἐπέγραψε [[χρόα]], χρῶτ᾽ ἀπονιψαμένη Hom.): κακὰ χροῒ εἵματ᾽ ἔχειν Hom. быть плохо одетым; χριμφθῆναι [[χροΐ]] Aesch. испытать (чье-л.) прикосновение, т. е. подвергнуться (чьему-л.) насилию; κείρειν ἐν [[χροΐ]] Her. стричь до кожи, т. е. низко обстригать; ἐν [[χρῷ]] κεκαρμένος Xen. коротко остриженный; ξυρεῖν ἐν [[χρῷ]] Soph. больно задевать, брать за живое; ἐν [[χρῷ]] τῆς γῆς Plut., Luc.; вплотную к земле, у самой земли; ἐν [[χρῷ]] παραπλεῖν Thuc. проплывать в непосредственной близости; ἐν [[χρῷ]] συνάπτειν μάχην Plut. сходиться для ближнего боя, вступать в рукопашный бой; ἡ ἐν [[χρῷ]] [[συνουσία]] Luc. тесное знакомство;<br /><b class="num">2)</b> цвет кожи или лица: τῶν δὲ τράπετο χ. Hom. они переменились в лице, т. е. побледнели; χρωτὸς εὐειδὴς [[φύσις]] Eur. красивый цвет лица, цветущий вид; φεῦγε δ᾽ [[ἄπο]] χ. Theocr. краска исчезла, т. е. лицо побледнело; ἐπὶ τῷ χρωτὶ [[μέγα]] φρονεῖν Xen. гордиться своей наружностью; ἀμείβειν χρῶτα πορφυρᾷ βαφῇ Aesch. стать пурпурным.

|mdlsjtxt=[χράω1]<br /><b class="num">I.</b> like [[χρόα]] ([[χροιά]]), the [[surface]] of the [[body]], the [[skin]], Hom.: also the [[flesh]], opp. to the [[bone]], Hom.:—[[generally]], the [[body]], [[frame]], Pind., Trag.<br /><b class="num">2.</b> ἐν [[χροΐ]], [[attic]] ἐν χρῷ, [[close]] to the [[skin]], ἐν [[χροΐ]] κείρειν to [[shave]] [[close]], Hdt.; ἐν χρῷ κεκαρμένος Xen.:—metaph., ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ [[τοῦτο]] it touches one [[nearly]], [[comes]] [[home]], Soph.; ἐν χρῷ παραπλέειν to [[sail]] [[past]] so as to [[shave]] or [[graze]], Lat. radere, Thuc.:—absol., ἐν χρῷ (also written ἐγχρῷ or ἐγχρῶ), near at [[hand]], [[hard]] by, Luc.<br /><b class="num">II.</b> the [[colour]] of the [[skin]], [[complexion]], Hom., Eur.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], [[colour]], Aesch.