πάτριος: Difference between revisions

|Definition=α, ον, Lyr. and Trag.; also ος, ον <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>222</span>, and Att. Com., Prose (exc. <span class="bibl">And.3.27</span>), and Inscrr. (so elsewh., <span class="title">SIG</span>539<span class="title">A</span> 14 (Delph., iii B.C.), 558.21 (Ithaca, iii B.C.), etc.) : ([[πατήρ]]) :—<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[of one's father]] or [[belonging to one's father]], ἄρουρα <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>2.14</span>; [[ὄσσα]] ib.<span class="bibl">6.62</span>; γῆ <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span> 806</span> (lyr.), <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span> 651</span> (lyr.); χθών <span class="bibl">Id.<span class="title">Hel.</span>222</span>; [[τεύχεα]], [[δώματα]], <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span> 398</span> (lyr.), <span class="bibl"><span class="title">OT</span>1394</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> = [[πατρικός]], [[derived from one's fathers]], [[hereditary]], οἱ π. θεοί <span class="bibl">Hdt.1.172</span>, <span class="bibl"><span class="title">Sammelb.</span>6664.5</span> (Egypt, ii B.C.), <span class="title">IG</span>7.2713.51 (i A.D.); πάτριος θεά <span class="title">Milet.</span> 7.64 (ii/iii A.D.); αἱ π. τελεταί <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ra.</span>368</span>; ἱερά <span class="bibl">Th. 2.16</span>; νόμοι <span class="bibl">Id.4.118</span>, Decr. ap. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span> 29.3</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.3.2</span>; θυσίαι <span class="bibl">Isoc.10.63</span>, <span class="title">IG</span>22.780, etc.; πάτριος [[πολιτεία]] <span class="bibl">Thrasym. 1</span>,<span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span> 34.3</span>, <span class="bibl">D.S.14.3</span>, etc.; π. ἀρχαί <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span> 1.1.4</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1285a24</span>,<span class="bibl">33</span>; <b class="b3">αἱ τιμαὶ αἱ π</b>. <span class="bibl">Isoc.9.32</span>; π. καὶ ἀρχαῖα νόμιμα <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span> 793b</span>; τὸν π. ὅρκον <span class="bibl"><span class="title">PPetr.</span> 3p.163</span> (iii B.C.); <b class="b3">πατριωτέρα ἡγεμονία</b> [[more ancient]], <span class="bibl">Isoc.4.37</span>; <b class="b3">πάτριόν ἐστιν</b> (sc. αὐτοῖς) it is an [[hereditary]] [[custom]] [among them], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>778</span>, cf. <span class="bibl">Th. 1.123</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>7.1.3</span>, <span class="title">SIG</span>695.16 (Magn. Mae., ii B.C.), etc.; οὐ γὰρ π. τᾷ Σπάρτᾳ <span class="bibl">Tyrt. 15.6</span>; οὐκ ἦν ταῦτα τοῖς τότε Ἀθηναίοις πάτρια <span class="bibl">D.18.203</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hp.Ma.</span> 284b</span>; <b class="b3">τάδε π. Ὀλβιοπολίταις καὶ Μιλησίοις</b>, in a [[treaty]], <span class="title">SIG</span>286.1 (iv B.C.); <b class="b3">τὰ πάτρια</b> [[ancestral customs]], <b class="b3">κατὰ τὰ πάτρια</b> <span class="title">IG</span>12.76.4, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span> 1000</span>, <span class="bibl">Th.2.2</span>, etc.; <b class="b3">παρὰ τὰ πάτρια</b> <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span> 296c</span>; <b class="b3">ποιεῖν πρὸς τὴν πόλιν τὰ πάτρια</b> to [[serve]] the [[state]] [[as]] our [[father]]s [[before]] us, <span class="bibl">Isoc.4.31</span> : less freq. in sg., <b class="b3">τὸ πάτριον παρείς</b> [[neglect]]ing the [[inherited]] [[constitution]], <span class="bibl">Th.4.86</span>. Adv., <b class="b3">πατρίως Ἰουδαίοις</b> [[according]] to the [[custom]] [[of]] their [[father]]s, <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span> 1.24.2</span>; <b class="b3">πάτριον καλούμενον</b> [[in their native language]], ib.<span class="bibl">5.2.1</span>, cf. <span class="bibl">Lyd.<span class="title">Mens.</span> 4.64</span>; v. [[πατρῷος]] sub fin. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Subst. [[πάτριος]], [[ὁ]], [[uncle]], <span class="title">BSA</span> 17.240 (Pamphyl.).</span>

|lstext='''πάτριος''': -α, -ον, Τραγ· ἀλλὰ καὶ ος, ον, Εὐρ. Ἑλ. 222, καὶ παρὰ τοῖς Ἀττ. Πεζογράφοις· ἀλλ’ ἴδε Ἀνδοκ. 26. 45· ([[πατήρ]])· - ὁ ἀνήκων εἰς τὸν πατέρα τινός, ὁ τοῦ πατρός, Λατ. patrius. ἄρουρα Πινδ. Ο. 2. 26. [[ὄσσα]] [[αὐτόθι]] 6. 106· γῆ, [[χθών]], Σοφ. Ἀντ. 106, Εὐρ. Μήδ. 651, Ἑλ. 222, κτλ,· τεύχεα, δώματα Σοφ. Φ. 398, Ο. Τ. 1394. ΙΙ. = [[πατρικός]], ὁ ἐκ τῶν προγόνων παραληφθείς, [[κληρονομικός]], οἱ π. θεοὶ Ἡρόδ. 1. 172, Συλλ. Ἐπιγρ. 1104. 11· αἱ π. τελεταὶ Ἀριστοφ. Βάτρ. 367· ἱερὰ Θουκ. 2. 16· νόμοι ὁ αὐτ. 4. 118· θυσίαι Ἰσοκρ. 218D, Πλάτ. αἱ π. ἀρχαὶ Ξενοφ. Κύρ. 1. 1, 4, πρβλ. Ἀριστ. Πολιτικ. 3, 14, 11 καὶ 12· αἱ τιμαὶ αἱ π. Ἰσοκρ. 195Α· π. καὶ ἀρχαῖα [[νόμιμα]] Πλάτ. Νόμ. 793Β πατριωτέρα [[ἡγεμονία]], ἀρχαιοτέρα, Ἰσοκρ. 48Α· - πάτριόν ἐστιν αὐτοῖς, [[εἶναι]] κληρονομικὸν [[δικαίωμα]] παρ’ αὐτοῖς, ἀρχαία [[συνήθεια]] ἐκ τῶν προγόνων, Ἀριστοφάν. Ἐκκλ. 778, πρβλ. Θουκ. 1. 123, Ξεν. Ἑλλ. 7. 1, 3· π. Σπάρτης Τυρταῖ. 12· οὐκ ἦν [[ταῦτα]] τοῖς [[τότε]] Ἀθηναίοις πάτρια Δημ. 295. 24· - τὰ πάτρια, Λατ. instituta majorum (ἐν ᾧ τά πατρῷα, σημαίνει τὴν πατρικὴν κληρονομίαν), κατὰ τὰ πάτρια Ἀριστοφάν. Ἀχ. 1000, Θουκ. 2. 2, κτλ· ἀντίθετ. τῷ παρὰ τὰ π. Πλάτ. Πολιτικ. 296C· ποιῶ πρὸς τὴν πόλιν τὰ πάτρια, ὑπηρετῶ τὴν πόλιν ὡς ὑπηρέτουν οἱ πατέρες ἡμῶν πρὸ ἡμῶν, Ἰσοκρ. 46 Ε· σπανιώτερον καθ’ ἑνικ., τὸ πάτριον [[παρείς]], παραμελήσας τὸν κανόνα τῶν πατέρων ἡμῶν, Θουκ. 4. 86. - Ἐπίρρ. πατρίως Ἰουδαίοις, κατὰ τὴν συνήθειαν τῶν πατέρων αὐτῶν, Ἰωσήπ. Πόλ. 1. 24, 2. π. καλούμενον, ἐν τῇ ἐπιχωρίῳ αὐτῶν γλώσσῃ, 5. 2, 1. - Ἴδε [[πατρῷος]] ἐν τέλ.

|mltxt=-α, -ο / [[πάτριος]], -ία, -ον και [[πάτριος]], -ον, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> αυτός που προέρχεται από τους πατέρες, από τους προγόνους, [[κληρονομικός]], [[πατροπαράδοτος]] (α. «πάτριοι νόμοι» β. «πάτριοι θεοί»)<br /><b>2.</b> αυτός που ανήκει στον [[πατέρα]] ή στους πατέρες, στους προγόνους («ἄρουραν πατρίαν», <b>Πίνδ.</b>)<br /><b>νεοελλ.-αρχ.</b><br />(<b>ο πληθ. του ουδ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ πάτρια</i><br />τα πατροπαράδοτα, το σύνολον τών ηθών, εθίμων, πεποιθήσεων, ιδεών που έχουν παραδοθεί από τους προγόνους<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> «πάτριόν ἐστι τινί τι» [[είναι]] [[έθιμο]], [[αρχή]], [[συνήθεια]] σε κάποιον, [[είναι]] πατροπαράδοτο<br /><b>2.</b> (σπαν. ο εν. του ουδ. ως ουσ.) <i>τὸ πάτριον</i><br />η [[αρχή]], ο [[κανόνας]] που ακολουθούσαν οι πατέρες, η πατροπαράδοτη [[τακτική]]<br /><b>3.</b> <b>το αρσ. ως ουσ.</b> ὁ [[πάτριος]]<br />ο [[αδελφός]] του [[πατέρα]], ο [[θείος]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br />[[πατρίως]] ΜΑ<br /><b>1.</b> σύμφωνα με τα πάτρια, με τις πατροπαράδοτες αρχές και συνήθειες<br /><b>2.</b> στην ιθαγενή, στην επιχώρια [[γλώσσα]] κάποιου («[[πατρίως]] καλούμενον», Ιώσηπ.).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> [[πατήρ]], <i>πατρός</i>. Το επίθ. αντιστοιχεί με το λατ. <i>patrius</i> και το αρχ. ινδ. <i>pitrija</i>- (<b>βλ.</b> και λ. [[πατρώος]])].

|lsmtext='''πάτριος:''' -α, -ον και -ος, -ον ([[πατήρ]])·<br /><b class="num">I.</b> αυτός που αναφέρεται ή ανήκει στον [[πατέρα]] κάποιου, Λατ. [[patrius]], σε Πίνδ., Σοφ. κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> = [[πατρικός]], προερχόμενος, [[κληρονομικός]], <i>οἱ πάτριοι θεοί</i>, σε Ηρόδ., Αριστοφ. κ.λπ.· <i>τὰ πάτρια</i>, Λατ. instituta majorum, κατά τὰ πάτρια, σε Αριστοφ., Θουκ. κ.λπ.· [[σπανίως]] στον ενικ., τὸπάτριον [[παρείς]], παραμελώντας τις αρχές των προγόνων μας, σε Θουκ.· πρβλ. [[πατρῷος]].

|mdlsjtxt=[[πάτριος]], η, ον [[πατήρ]]<br /><b class="num">I.</b> of or belonging to one's [[father]], Lat. [[patrius]], Pind., Soph., etc.<br /><b class="num">II.</b> = [[πατρικός]], [[derived]] from one's [[fathers]], [[hereditary]], οἱ π. θεοί Hdt., Ar., etc.: —τὰ πάτρια, Lat. instituta majorum, κατὰ τὰ πάτρια Ar., Thuc., etc.; [[rarely]] in sg., τὸ πάτριον [[παρείς]] neglecting the [[rule]] of our [[fathers]], Thuc. Cf. [[πατρῷος]].