δατέομαι: Difference between revisions

|Definition=<span class="bibl">Il.18.264</span>, etc., irreg. inf. [[δατέασθαι]] (<span class="sense"><span class="bld">A</span> [[varia lectio|v.l.]] [[-έεσθαι]]) <span class="bibl">Hes. <span class="title">Op.</span>767</span>: fut. [[δάσομαι]] (κατα- <span class="bibl">Il.22.354</span> (tm.): aor. ἐδασάμην, δασσάμην <span class="bibl">Od.14.208</span>, <span class="bibl">Il.1.368</span>, etc.; Ion. δασάσκετο <span class="bibl">9.333</span> (<b class="b3">δια-</b>, tm.): pf. δέδασμαι <span class="bibl">Diog.Apoll.3</span>, <span class="bibl">Q.S.2.57</span> in pass. sense (v. infr. ''ΙΙ''): aor. inf. [[δασθῆναι]], Hsch.:—[[divide among themselves]], ὅτε κεν δατεώμεθα ληΐδ' Ἀχαιοί <span class="bibl">Il.9.138</span>; τὰ μὲν εὖ δάσσαντο μετὰ σφίσιν υἷες Ἀχαιῶν <span class="bibl">1.368</span>; ἄνδιχα πάντα δάσασθαι <span class="bibl">18.511</span>, cf. <span class="bibl">Od.2.335</span>, etc.; χθόνα δατέοντο Ζεύς τε καὶ ἀθάνατοι <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.55</span>; <b class="b3">μένος Ἄρηος δατέονται</b> [[they share]], i.e. [[are alike filled with]], the fury of Ares, <span class="bibl">Il.18.264</span>: freq. of banqueters, κρέα πολλὰ δατεῦντο <span class="bibl">Od.1.112</span>; μοίρας δασσάμενοι δαίνυντ' <span class="bibl">3.66</span>; <b class="b3">ὑπέστην Ἕκτορα… δώσελν κυσὶν ὠμὰ δάσασθαι</b> [[tear]] in pieces, <span class="bibl">Il.23.21</span>, cf. <span class="bibl">Od.18.87</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>450</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> <b class="b3">[ἡμίονοι] χθόνα ποσσὶ δατεῦντο</b> [[measured]] the ground with their feet, <span class="bibl">Il.23.121</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[cut in two]], τὸν μὲν… ἵπποι ἐπισσώτροις δατέοντο <span class="bibl">20.394</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> in act. sense, simply, [[divide]], τρεῖς μοίρας δασάμενοι τὸν πεζόν <b class="b2">having divided into.</b>., <span class="bibl">Hdt.7.121</span>; [[divide]] or [[give]] to others, τῶν θεῶν τᾡ ταχίστῳ… τῶν θνητῶν τὸ τάχιστον δατέονται <span class="bibl">Id.1.216</span>; τοῖς παισὶ τὰ χρήματα <span class="bibl">Democr.279</span>; μεῖον, πλέον δ. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>4.2.43</span>, <span class="bibl"><span class="title">Oec.</span> 7.24</span>; τὸ ἐπιβάλλον <span class="bibl">Corn.<span class="title">ND</span>27</span>: pf. in pass. sense, to [[be divided]], [[distributed]], <span class="bibl">Il.1.125</span>, <span class="bibl">15.189</span>, <span class="bibl">Hdt.2.84</span>, Diog.Apoll. l.c., <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>1329</span>.— Ep. and Ion., also Cret., <span class="title">Leg.Gort.</span>4.28, al., and Arc., <span class="title">IG</span>5(2).262 (Mantinea, v B.C.); rare in Trag., never in correct Att. Prose, exc. <span class="bibl">Lys.<span class="title">Fr.</span>7S.</span> (Cf. [[δαίω]] (B).)</span>

|lsmtext='''δᾰτέομαι:''' μέλ. [[δάσομαι]], αόρ. αʹ [[ἐδασάμην]], (πρβλ. [[πατέομαι]], [[ἐπασάμην]])· Ιων. γʹ ενικ. [[δασάσκετο]], Επικ. γʹ πληθ. [[δάσσαντο]], μτχ. [[δασσάμενος]], παρακ. [[δέδασμαι]], με Παθ. [[σημασία]] ([[δαίω]] Β)· —<br /><b class="num">1.</b> διαμοιράζουν [[αναμεταξύ]] τους, τὰ μὲν εὖ [[δάσσαντο]] μετὰ [[σφίσιν]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ἄνδιχα]] πάντα [[δάσασθαι]], σε Όμηρ.· [[μένος]] [[Ἄρηος]] δατέονται, μοιράζονται, διαπνέονται, δηλ. διακατέχονται ισάξια και όμοια από το [[πνεύμα]] του Άρη, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για πρόσωπα που παρακάθηνται σε [[συμπόσιο]], [[κρέα]] [[δατεῦντο]], σε Ομήρ. Οδ.· διδόναι τινὰ κυσὶ [[δάσασθαι]], να τον ξεσχίσουν σε κομμάτια, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> (<i>ἡμίονοι</i>) χθόνα ποσσὶ [[δατεῦντο]], μετρούσαν το [[έδαφος]] με τα πόδια τους, Λατ. carpebant viam pedibus, στο ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[κόβω]] στα [[δύο]], στο ίδ.<br /><b class="num">II.</b> [[απλώς]], [[διαχωρίζω]], [[διαιρώ]] ή [[διαμοιράζω]] σε άλλους, σε Ηρόδ.· παρακ. με Παθ. [[σημασία]], είμαι διαχωρισμένος, διαιρούμαι, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ., Ευρ.

|elnltext=δατέομαι [~ δαίομαι] ep. imperf. 3 plur. δατέοντο en δατεῦντο; aor. ἐδα(σ)σάμην, ep. δα(σ)σάμην; perf. med.-pass. δέδασμαι (in porties) verdelen:; ἄνδιχα πάντα δάσασθαι alles in tweeën verdelen Il. 22.120; μέγαν βοῦν... δασσάμενος προύθηκε nadat hij een groot rund in porties verdeeld had zette hij die aan hen voor Hes. Th. 537; (onderling) verdelen:; κτήματα γάρ κεν πάντα δασαίμεθα want we zouden alle bezittingen kunnen verdelen Od. 2.335; overdr.:; ἀμφότεροι μένος Ἄρηος δατέονται beiden deelden de krijgslust met elkaar Il. 18.264; perf. pass. verdeeld zijn:; τριχθὰ δὲ πάντα δέδασται alles is in drieën verdeeld Il. 15.189; met acc. en dat. toedelen, toewijzen:. οἱ δάσσαντο θεοὶ κλυτὰ δώματα ναίειν de goden wezen haar toe in schitterende huizen te wonen Hes. Th. 303; τοῖς παισί... δατεῖσθαι τὰ χρήματα het vermogen onder de kinderen verdelen Democr. B 279. in stukken scheuren:. Ἕκτορα... δώσειν κυσὶν ὠμὰ δάσασθαι Hector aan de honden te zullen geven om hem rauw in stukken te scheuren Il. 23.21; χθόνα ποσσὶ δατεῦντο (de muilezels) scheurden de grond stuk met hun hoeven Il. 23.121.

|ftr='''δατέομαι''': {datéomai}<br />'''Forms''': Aor. δάσ(σ)ασθαι, Perf. δέδασμαι aus dem Aor. neugebildetes Präsens [[δάσσω]] (Kall. ''Fr''. ''anon''. 145).<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘unter sich verteilen, (zu)teilen’ (ep. ion. kret. herakl. ark. seit Il.; zur Verbreitung Leumann Hom. Wörter 281);<br />'''Composita''' : Kompp. ἀνα- (mit [[ἀναδασμός]] [[Bodenreform]]), ἀπο- (mit -δάσιμος, -[[δασμός]]), δια-, ἐν-, κατα-, ποτ-.<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[δατητής]] [[Verteiler]], [[Liquidator]] (A., Arist. usw.), [[δατήριος]] [[verteilend]] (A. ''Th''. 711; haplologisch für *δατητήριος, Fraenkel Glotta 2, 31f.), [[δάτησις]] (Poll.). — [[δασμός]] [[Verteilung]], [[Tribut]] (seit Il.; aus *δατσμός, Schwyzer 321 und 493), [[δάσμευσις]] [[Verteilung]] (X., wie von *δασμεύω; vgl. Holt Les noms d’action en -σις 129 m. A. 3), δάσματα· μερίσματα H.; δαστήρ Ben. einer Behörde (Aetol.). — Erweiterte Präsensform δατύσσειν· λαφύσσειν, ἐσθίειν H. (nach λαφύσσειν; Näheres bei Debrunner IF 21, 242), vom Aoriststamm gebildetes Iterativpräteritum [[δασάσκετο]] (Ι 333).<br />'''Etymology''' : Ohne sichere Entsprechung. Der Vergleich mit got. ''ungatass'' [[ἄτακτος]] (vgl. [[ἄδαστος]] S.), ahd. ''zetten'' [[streuen]], [[ausbreiten]], nhd. ''verzetteln'' und anderen german. Wörtern (WP. 1, 766, Pok. 177f.) hat natürlich nur hypothetischen Wert. Die naheliegende Beziehung zu [[δαίομαι]], [[δάπτω]] führt auf Abtrennung des -τ- als eines sekundären nominalen Suffixes, wobei δα- als Schwundstufe der in [[δῆμος]], [[δᾶμος]] vorliegenden sekundären Hochstufe von ''dāi''- (s. [[δαίομαι]]) anzusehen ist. Zur Präsensbildung vgl. [[πατέομαι]] und Schwyzer 705f. und 676. — Aind. ''dita''- [[geteilt]] ist eine Neubildung des klassischen Sanskrit.<br />'''Page''' 1,351-352