οἰκεῖος: Difference between revisions

|Definition=α, ον, also ος, ον <span class="bibl">E.<span class="title">Heracl.</span>634</span>; Ion. [[οἰκήϊος]], η, ον : <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[in the house]] or [[of the house]], once in Hes., δούρατ' ἀμάξης οἰκήϊα θέσθαι <span class="bibl"><span class="title">Op.</span>457</span>; [[λέβης]] <span class="bibl">A. <span class="title">Fr.</span>1</span>; κῆρυξ <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>757</span>; [[of household affairs]] or for [[for household affairs]], [[domestic]] (for [[οἰκηΐη]], v. [[οἰκία]] II), [[τὰ οἰκεῖα]] = [[household affairs]], [[property]], <span class="bibl">Hdt.2.37</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>661</span>; τὰ οἰκεῖα ἀγαθά <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>9.18</span>; <b class="b3">τὰ οἰκεῖα τὰ αὑτοῦ</b> his [[household goods]], <span class="bibl">Lys.13.41</span>; opp. [[πολιτικά]], <span class="bibl">Th.2.40</span>; opp. <b class="b3">τὰ τῆς πόλεως</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ap.</span>23b</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Astrol., <b class="b3">οἰκεῖα ζῴδια</b> [[domiciliary]] signs, <span class="bibl">Vett.Val.37.21</span>, al. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> of persons, [[of the same household]], [[family]], or [[kin]], [[related]], <b class="b3">ὥς οἱ ἐόντες οἰκήϊοι</b> as being [[akin]] to him, <span class="bibl">Hdt.4.65</span>; <b class="b3">οἰκεῖον οὕτως οὐδὲν… ὡς ἀνήρ τε καὶ γυνή</b> so [[closely akin]], <span class="bibl">Men.647</span>; <b class="b3">ἀνὴρ οἰκεῖος</b> [[kins]]man, [[relative]], [[near friend]], <span class="bibl">Hdt.1.108</span>; <b class="b3">οἱ οἰκεῖοι</b> [[kinsmen]], opp. <b class="b3">οἱ ἀλλότριοι</b>, <span class="bibl">And.4.15</span>, cf. <span class="bibl">Th.2.51</span>; opp. [[ὀθνεῖοι]], <span class="bibl">Pl. <span class="title">Prt.</span>316c</span>; <b class="b3">οἱ ἑωυτοῦ οἰκηϊότατοι</b> his own [[nearest kinsmen]], <span class="bibl">Hdt.3.65</span>, cf. <span class="bibl">5.5</span>, <span class="bibl">D.18.288</span>; of the tie itself, <b class="b3">κατὰ τὸ οἰ. Ἀτρεῖ</b> because of his [[relationship]] to Atreus, <span class="bibl">Th.1.9</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[friendly]], εἴχομέν ποτε… τὸν τόπον τοῦτον οἰ. <span class="bibl">D.4.4</span>; οὓς ἂν ἡγήσαιτο οἰκειοτάτους τε καὶ ἑταιροτάτους <span class="bibl">Pl. <span class="title">Phd.</span>89e</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> of things. [[belonging to one's house]] or [[belonging to one's family]], [[one's own]] (defined as ὅταν ἐφ' αὑτῷ ᾖ ἀπαλλοτριῶσαι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1361a21</span>), οἰ. ἄρουραι <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>12.19</span>; σταθμοῖς ἐν οἰκείοισι <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>398</span>; [[γῆ]], [[χθών]], <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span> 859</span>,<span class="bibl"><span class="title">Ant.</span>1203</span>; <b class="b3">οἰκεῖον, ἢ 'ξ ἄλλου τινός</b>; [[born in the house]], or… ? <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>1162</span>; <b class="b3">αἱ οἰ. πόλεις</b> [[their own]] cities, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>3.5.2</span>; <b class="b3">ἡ οἰκεία</b> (sc. [[γῆ]]), Ion. ἡ οἰκηΐη <span class="bibl">Hdt.1.64</span>; <b class="b3">[ἀναθήματα] οἰκήϊα</b> [[his own property]], ib.<span class="bibl">92</span>; <b class="b3">πόλεμοι οἰ</b>. [[war]]s [[in one's own country]], of the Helot war in Laconia, <span class="bibl">Th.1.118</span>, cf.<span class="bibl">4.64</span>; σῖτος οἰ. καὶ οὐκ ἐπακτός [[homegrown]], <span class="bibl">Id.6.20</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> = [[ἴδιος]], [[one's own]], [[personal]], [[private]], οἰκείων κερδέων εἵνεκα <span class="bibl">Thgn.46</span>; ἐὼν ἐν κακῷ οἰκηΐῳ <span class="bibl">Hdt.1.45</span>, cf. <span class="bibl">153</span>, <span class="bibl">Antipho 1.13</span>; αἱ χεῖρες οἰκειότεραι τοῦ σιδήρου <span class="bibl">Id.4.3.3</span>; <b class="b3">μηδὲν οἰκειοτέρᾳ τῇ ἀπολαύσει</b> with enjoyment not [[more our own]], <span class="bibl">Th.2.38</span>, cf. <span class="bibl">7.70</span>; ἀλλοτρίας γῆς πέρι οἰ. κίνδυνον ἔχειν <span class="bibl">Id.3.13</span>; <b class="b3">οἰ. ξύνεσις</b> [[mother]] wit, <span class="bibl">Id.1.138</span>; <b class="b3">πρὸς οἰκείας χερός</b> by [[his own]] hand, <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1176</span>, etc.; for <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>1220</span>, v. [[βορά]]. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> in Stoic Philos., [[endeared by nature]] to all animals, including man, τὸ πρῶτον οἰ. [[what is earliest endeared]], <span class="bibl">Chrysipp.Stoic.3.43</span>, <span class="bibl">Hierocl. p.7A.</span> </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[proper to]] a thing, [[fitting]], [[suitable]], οὔτε… καλὸν οὐδὲν [οὐδ'] οἰκήϊον <span class="bibl">Hdt.3.81</span>, cf. <span class="bibl">D.18.59</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. dat. rei, [[belonging to]], [[conformable to the nature of]] a thing, προοίμιον οἰ. ἑκάστῳ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>772e</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">R.</span>468d</span>, al., and freq. in Arist., as <span class="bibl"><span class="title">EN</span>1098a29</span> : also c. gen., τὰ αὐτῶν οἰ. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>96d</span>; οἰ. τῆς διαλεκτικῆς <span class="bibl">Arist.<span class="title">Top.</span>101b2</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">EN</span>1096b31</span>, <span class="bibl"><span class="title">Rh.</span>1360a22</span>; οἰ. πρός τι <span class="bibl">Plb.5.105.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">b</span> of persons, c. gen., [[a student of]]…, [[σοφία]]ς <span class="bibl">Str.17.1.5</span>; [[addicted to]], καινοτομίας <span class="bibl">Iamb.<span class="title">VP</span> 30.176</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[proper]], [[fit]], <b class="b3">οἰ. κατάγελως</b> [[fit]] subject for ridicule, <span class="bibl">Men. 160</span>; <b class="b3">οἰ. ὄνομα</b> a word [[in its proper]], [[literal sense]], opp. metaphor, <span class="bibl">Arist. <span class="title">Rh.</span>1404b35</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">B</span> Adv. [[οἰκείως]] has the same senses as the Adj., <b class="b3">οἰ φέρε</b> bear it [[like your own affair]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>197</span>; <b class="b3">διαλέγεσθαι οἰ. τινί</b> converse [[familiarly]] with him, <span class="bibl">Th.6.57</span>; οἰ. χρῆσθαί τινι to [[be on familiar terms]], <span class="bibl">X. <span class="title">HG</span>2.3.16</span>; οἰ. διακεῖσθαί τινι <span class="bibl">Id.<span class="title">An.</span>7.5.16</span>; πρός τι <span class="bibl">Plb.13.1.2</span>; οἰ. δέχεσθαί τινας <span class="bibl">D.18.215</span>; οἰ. ἔχειν τινί <span class="bibl">Id.4.4</span>, etc. : Comp. οἰκειότερον <span class="bibl">Is. 1.49</span>; οἰκειοτέρως <span class="bibl">Arist.<span class="title">Cat.</span>7a16</span> : Sup. οἰκειότατα <span class="bibl">Plb.5.106.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[properly]], [[naturally]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>1118</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>2.17</span>; opp. [[ἀλλοτρίως]], <span class="bibl">Epicur. <span class="title">Ep.</span>1p.14U.</span> </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[affectionately]], [[dutifully]], ἔθαψε, περιέστειλεν οἰ. <span class="bibl">Men. 325.12</span>, cf. <span class="bibl">Th.2.60</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[literally]], [[actually]], <span class="bibl">Gal.<span class="title">Phil.Hist.</span>39</span> D. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> Astrol., [[οἰκείως]] [[σχηματίζεσθαι]], of a [[planet]], to [[be in its domicile]], <span class="bibl">Vett.Val. 58.27</span>, al.</span>

|sltr=<b>οἰκεῑος</b> <br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b> [[one]]'s [[own]] ὁμιλέων παρ' οἰκείαις ἀρούραις (O. 12.19) τὸν δ' αὖ καταμεμφθέντ [[ἄγαν]] ἰσχὺν οἰκείων παρέσφαλεν [[καλῶν]] θυμὸς [[ἄτολμος]] [[ἐών]] (N. 11.31) n. s. pro subs., τὸ γὰρ οἰκεῖον πιέζει πάνθ' [[ὁμῶς]]· εὐθὺς δ [[ἀπήμων]] [[κραδία]] [[κᾶδος]] ἀμφ ἀλλότριον (N. 1.53)

|mltxt=-α, -ο (ΑΜ οἰκεῑος, -α, -ον, θηλ. και -ος, Α ιων. τ. [[οἰκήϊος]], -η, -ον) [[οίκος]]<br /><b>1.</b> αυτός που ανήκει στον οίκο, στην [[οικογένεια]], [[οικογενειακός]], [[σπιτικός]] (α. «[[λέβης]] οἰκεῑος», <b>Σοφ.</b><br />β. «τὰ οἰκεῑα τὰ ἑαυτοῦ» — η οικογενειακή, η ιδιωτική [[περιουσία]], το [[νοικοκυριό]], Λυσ.)<br /><b>2.</b> (για πράγματα ή για καταστάσεις) αυτός που αποκλειστικά ανήκει σε κάποιον, ο [[δικός]] του, [[ιδιωτικός]], [[ατομικός]] (α. «πρὸς οἰκείας [[χερός]]» — με το ίδιο του το [[χέρι]]<br />β. «οἰκεῑα [[κακά]]»)<br /><b>3.</b> [[αρμόδιος]], [[κατάλληλος]] («στην οικεία [[θέση]]» — στην κατάλληλη, στην αρμόζουσα [[θέση]])<br /><b>4.</b> αυτός που προσιδιάζει στην ιδιαίτερη [[φύση]] ή στον χαρακτήρα κάποιου πράγματος («οἰκεία ἡδονὴ τῆς τραγῳδίας», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>5.</b> [[σχετικός]] με [[κάτι]], αυτός που αναφέρεται σε [[κάτι]] («για να βεβαιωθώ, θα ανατρέξω στις οικείες διατάξεις της νομοθεσίας»)<br /><b>6.</b> (<b>το αρσ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>οι οικείοι</i><br />α) στενοί συγγενείς β) στενοί φίλοι<br /><b>7.</b> [[φιλικός]], πολύ [[γνώριμος]] («αισθάνθηκα πιο ωραία, όταν βρέθηκα σε οικείο [[περιβάλλον]]»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> αυτός τον οποίο γνωρίζει [[κάποιος]] καλά, [[γνωστός]] («όσα διάβασα μού ήταν οικεία»)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «οικείᾳ βουλήσει» — εκουσίως, αυτοπροαίρετα, αυτοβούλως<br />β) «εξ οικείων τα βέλη» — πολλές φορές τα πλήγματα προέρχονται από τους φίλους ή τους στενούς συγγενείς<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[σχετικός]] με την [[πατρίδα]], με τη [[γενέτειρα]], αυτός που έγινε [[μέσα]] στη [[χώρα]] («οἰκεῑοι πόλεμοι» — οι πόλεμοι τών ειλώτων που έγιναν [[μέσα]] στη Λακωνική, <b>Θουκ.</b>)<br /><b>2.</b> [[εγχώριος]], [[ντόπιος]] («σῑτος οἰκεῑος καὶ οὐκ [[ἐπακτός]]», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>3.</b> <b>το ουδ. ως ουσ.</b> <i>τὸ οἰκεῑον</i><br />η [[συγγένεια]]<br /><b>4.</b> (<b>το ουδ. πληθ. ως ουσ.</b>) <i>τὰ οἰκεῑα</i><br />οι οικογενειακές, οι ιδιωτικές υποθέσεις<br /><b>5.</b> (στη στωική [[φιλοσοφία]]) αυτός που [[είναι]] φύσει [[προσφιλής]] στον άνθρωπο και στα ζώα, [[δηλαδή]] η ζωή («τὸ πρῶτον οἰκεῑον» — ό,τι αγάπησε ορμέμφυτα [[κανείς]] για πρώτη [[φορά]], δηλ. η ζωή, Χρύσ. Στωικ.)<br /><b>6.</b> αυτός που ασχολείται συστηματικά με [[κάτι]], που εντρυφεί σε [[κάτι]], που σπουδάζει («οἰκεῑοι σοφίας», <b>Στράβ.</b>)<br /><b>7.</b> αυτός που επιδίδεται σε [[κάτι]] («οἰκεῑος καινοτομίας», Ιάμβλ.)<br /><b>8.</b> [[φιλικός]], [[σύμμαχος]], ευνοϊκά διατεθειμένος [[προς]] κάποιον («οὐδὲν οἰκεῑον, [[πάντα]] δ' ἡγοῦνται πολέμια», <b>Πολ.</b>)<br /><b>9.</b> <b>φρ.</b> α) «οἰκεῑον [[ὄνομα]]» — [[λέξη]] η οποία λαμβάνεται με την κυριολεκτική και όχι με τη μεταφορική της [[σημασία]], Αριστοτ<br />β) «οἰκεῑα ζῴδια»<br /><b>αστρολ.</b> ζώδια του οίκου, της οικογένειας. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>οικείως</i> και -<i>α</i> (ΑΜ οἰκείως, Α ιων. τ. [[οἰκηΐως]])<br /><b>1.</b> με οικείο τρόπο<br /><b>2.</b> με [[οικειότητα]], φιλικά<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[πρόθυμα]]<br /><b>2.</b> όπως [[πρέπει]], όπως αρμόζει<br /><b>3.</b> με [[σεμνότητα]], με [[ευπρέπεια]], όπως προσιδιάζει σε στενό συγγενή<br /><b>4.</b> με τρόπο που εξυπηρετεί το [[συμφέρον]] κάποιου («οἰκείως τῇ πόλει», <b>Θουκ.</b>)<br /><b>5.</b> σύμφωνα με [[κάτι]]<br /><b>6.</b> (για [[λέξη]]) [[κατά]] [[γράμμα]], κυριολεκτικά<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «οἰκείως σχηματίζομαι»<br />(για πλανήτη) βρίσκομαι στη δική μου [[θέση]], στην οικεία [[θέση]].