κλίνω: Difference between revisions

|lstext='''κλίνω''': ῑ· μέλλ. κλῐνῶ, Λυκόφρ. 557, (ἐγκατα-) Ἀριστοφ. Πλ. 621. ἀόρ. α΄ ἔκλῑνα Ἰλ., Ἀττ.· πρκμ. κέκλῐκα Πολύβ. 30. 10, 2· ― Μέσ., μέλλ. κατακλινοῦμαι Ἀριστοφ. Λυσ. 910· ἀόρ. ἐκλινάμην Ὀδ., κτλ. ― Παθ., μέλλ. συγκλῐθήσομαι Εὐρ. Ἄλκ. 1090, (κατα-) Διόδ.: μέλλ. β΄ κατακλῐνήσομαι Ἀριστοφ. Ἱππ. 98, Πλάτ. Συμπ. 222Ε· ― ἀόρ. α΄ ἐκλίθην ῐ Ὀδ. 19. 470, Σοφ. Τρ. 101, 1226, Εὐρ. Ἱππ. 212, καὶ παρὰ πεζογράφοις· ποιητ. [[ὡσαύτως]] ἐκλίνθην (ἴδε κατωτ. ΙΙ. 1 καὶ 2)· ἀόρ. β΄ ἐκλίνην, μόνον ἐν τοῖς συνθέτοις, κατακλῐνῆναι Ἀριστοφ. Σφ. 1208, 1210, Πλάτ., κτλ., ἴδε Λ. Δινδ. εἰς Ξεν. Κύρ. 5. 2, 15, κτλ.· ξυγκατακλῐνεὶς Ἀριστοφ. Ἀχ. 981· ― πρκμ. κέκλῐμαι, ἴδε κατωτέρω. (Ἐκ τῆς √ΚΛΙ, ΚΛΙΝ, παράγονται [[ὡσαύτως]] τὰ κλίνη, κλῖμα, κλῖμαξ, κλισία, κλιτύς· πρβλ. λατ.-clin-are, cli-vus, cli-tellae· Γοτθ. hlain-s ([[βουνός]]), hlaiv ([[μνημεῖον]], [[τάφος]])· Σκωτ. law ([[λόφος]]), Ἀγγλο-Σαξον. hlin-ian καὶ Ἀρχ. Γερμ. hlin-êm (Ἀγγλ. lean).) Ριζικὴ σημασ. [[κάμνω]] τι ἢ τινὰ νὰ κλίνῃ, Λατ. inclinare, ἐπὴν κλίνῃσι τάλαντα Ζεύς, [[ὅταν]] ὁ [[Ζεὺς]] κάμῃ τὰς πλάστιγγας νὰ κλίνωσιν, Ἰλ. Τ. 223· Τρῶας δ’ ἔκλιναν [[Δαναοί]], τοὺς ἔκαμαν νὰ κλίνωσι, νὰ ὑποχωρήσωσι, Ἰλ. Ε. 37, πρβλ. Ὀδ. Ι. 59· [[οὕτως]], ἐπεί ῥ’ ἔκλινε μάχην, inclinavit aciem (ἴδε κατωτ. IV. 3), Ἰλ. Ξ. 510· ἔκλινε γὰρ [[κέρας]]… ἡμῶν Εὐρ. Ἱκέτ. 704· [[ὡσαύτως]], ἐκ πυθμένων ἔκλινε… κλῇθρα (πρβλ. [[κοῖλος]]) Σοφ. Ο. Τ. 1262, πρβλ. Εὐρ. Ἡρ. Μαιν. 1030. ― Μέσ., Περσῶν κλινάμενοι δύναμιν Ἑλλ. Ἐπιγρ. 749. 9. 2) [[κάμνω]] τι νὰ κλίνῃ [[πρός]] τι δηλ. [[ἐρείδω]], «ἀκκουμβῶ, τι προς τι Ἰλ. Ψ. 171, 510· [[ὡσαύτως]] μετὰ δοτ., ἔστησαν σάκε’ ὤμοισι κλίναντες, δηλ. ἐρείσαντες τὰς ἀσπίδας ἐπὶ τῶν ὤμων, Λ. 592. 3) [[στρέφω]] τι [[πρός]] τι, [[στηρίζω]], ἅρματα δ’ ἔκλιναν πρὸς [[ἐνώπια]] Θ. 435· [[πόδα]] Σοφ. Ο. Κ. 193· οὕτω, [[ὄσσε]] [[πάλιν]] κλίνασα, στρέψασα [[ὀπίσω]] τοὺς ὀφθαλμούς της, Ἰλ. Γ. 427· ἐπὶ τὰ δεξιὰ κλ., [[στρέφω]] [[πρός]]…, Πλάτ. Τίμ. 77Ε. 4) [[κάμνω]] τινὰ νὰ ἀνακλιθῇ, [[κατακλίνω]], ἐν κλίνῃ κλ. τινά, βάλλω τινὰ νὰ ἀνακλιθῇ ἐπὶ τοῦ ἀνακλίντρου [[ὅπως]] δειπνήσῃ, Ἡρόδ. 9. 16, ἴδε κατωτ. ΙΙ. 3. ἐν τέλ.· [[ὡσαύτως]], κλῖνόν μ’ ἐς εὐνὴν Εὐρ. Ὀρ. 227· κλίνατέ μ’ ὁ αὐτ. ἐν Ἀλκ. 268· ― μεταφορ., [[ἡμέρα]] κλίνει κἀνάγει [[πάλιν]] ἅπαντα τἀνθρώπεια, [[διότι]] μία [[ἡμέρα]] δύναται νὰ ταπεινώσῃ πάντα τὰ ἀνθρώπινα πράγματα καὶ νὰ ἀνυψώσῃ αὐτὰ [[πάλιν]], Σοφ. Αἴ. 131. 5) παρὰ Γραμμ., [[κλίνω]] ὀνόματα καὶ ῥήματα, πρβλ. [[κλίσις]] V. II. Παθ. κάμπτομαι, ἄψ δ’ ὁ πάϊς κόλπον ἐϋζώνοιο τιθήνης ἐκλίνθη Ἰλ. Ζ. 467· ὁ δ’ ἐκλίνθη, καὶ ἀλεύατο κῆρα μέλαιναν Η. 254· ἐπὶ χαλκοῦ λέβητος μετὰ ποδῶν (τρίποδος), ἄψ δ’ ἑτέρωσ’ ἐκλίνθη, ἀνετράπη, Ὀδ. Τ. 470· ἐπὶ τῆς μάχης, ἐτράπη, ἐκλίνθη δὲ [[μάχη]] Ἡσιόδ. Θ. 711· περὶ ἰσορρόπου πράγματος, [[οὐδαμόσε]] κλιθῆναι Πλάτ. Φαίδων 109Α· ― [[οὕτως]] ἀμεταβ. ἐν τῷ ἐνεργ., Πολύβ. 1. 27, 8. 2) στηρίζομαι, ἀκκουμβῶ [[πρός]] τι [[πρᾶγμα]], μετὰ δοτ., ἀσπίσι κεκλιμέναι Ἰλ. Γ. 135, πρβλ. Χ. 3· κίονι κεκλιμένη Ὀδ. Ζ. 307· κλισμῷ κεκλ. Ρ. 29· ἐν δορὶ κεκλιμένος Ἀρχίλ. 2· [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, κλινάμενος σταθμῷ Ὀδ. Ρ. 340· ― [[ὡσαύτως]], κεκλιμένοι καλῇσιν ἐπάλξεσιν Ἰλ. Χ. 3· πρὸς τοῖχον ἐκλίνθησαν Ἀρχίλ. 30· ξύλα ἐς ἄλληλα κεκλιμένα Ἡρόδ. 4. 73. 3) κατακλίνομαι, ἐν νεκύεσσι κλινθήτην Ἰλ. Κ. 350, κτλ.· παραὶ λεχέεσσι κλιθῆναι, κατακλιθῆναι πλησίον τῆς νύμφης, Ὀδ. Σ. 213, πρβλ. Σοφ. Τρ. 1226· ἐν τῷ πρκμ., εἶμαι κεκλιμένος, [[κεῖμαι]], κοίτομαι, [[ἔντεα]]… παρ’ αὐτοῖσι χθονὶ κέκλιτο Ἰλ. Κ. 472· [[ἠέρι]] δ’ [[ἔγχος]] ἐκέκλιτο, ἔκειτο κεκαλυμμένον ὑπὸ νέφους, Ε. 356· φύλλων κεκλιμένων, πεπτωκότων, πεσόντων, Ὀδ. Λ. 94· (ἀλλὰ φύλλα κεκλ. παρὰ Θεοφρ. π. Φυτ. Ἱστ. 3. 9, 2, κρεμάμενα)· Ληθαίῳ κεκλιμένη πεδίῳ Θέογν. 1216· Ἀλφεοῦ πόρῳ κλιθείς, κείμενος πλησίον τοῦ ῥεύματος τοῦ Ἀλφειοῦ, Αἰσχύλ. Ο. 1. 148· ἐπὶ γόνυ κέκλιται, ἔπεσεν εἰς τὰ γόνατα, Αἰσχύλ. Πέρσ. 930· ὑπτία κέκλιται Σοφ. Ἀντ. 1188· τὸ μὲν πρῶτον ἐρρήγνυτο τὸ [[τεῖχος]], [[ἔπειτα]] δὲ καὶ ἐκλίνετο Ξεν. Ἑλλ. 5. 2. 5· οὐ νούσῳ…, οὐδ’ ὑπὸ [[δυσμενέων]] δούρατι κεκλίμεθα Ἀνθ. Π. 7. 493, πρβλ. 315, 488· ― [[ὡσαύτως]], ὡς τὸ κατακλίνομαι, [[ἀνάκειμαι]] ἐπὶ κλίνης ἐν δείπνῳ, κλιθέντες ἐδαίνυντο Ἡρόδ. 1. 211, πρβλ. Εὐρ. Κύκλ. 544· κλίθητι καὶ πίωμεν Κωμ. Ἀνών. 305, ἴδε Meineke 5. σ. 121· ἴδε ἀνωτ. 1. 4. 4) ἐπὶ τόπων ([[ὡσαύτως]] ἐν τῷ πρκμ.), [[κλίνω]] πρὸς τὴν θάλασσαν κτλ., [[κεῖμαι]] πλησίον, ἁλὶ κεκλιμένη Ὀδ. Ν. 235· νῆσοι… αἵθ’ ἁλὶ [[κεκλίαται]] (Ἐπικ. ἀντὶ κέκλινται), 4. 608· ― [[ἐντεῦθεν]] ἐπὶ προσώπων, [[κεῖμαι]] ἐπί τινος, ζῶ, [[διαμένω]] πλησίον τινός, Ὀρέσβιος... λίμνῃ κεκλιμένος Κηφισίδι Ἰλ. Ε. 709· ῥηγμῖνι θαλάσσης [[κεκλίαται]] ΙΙ. 68, πρβλ. Λ. 740· δισσαῖσιν ἀπείροις κλιθεὶς Σοφ. Τρ. 101· ― παρὰ μεταγεν. συγγραφ., τόποι κεκλιμένοι πρὸς ἀνατολάς, εἰς τὰς ἄρκτους, κτλ., Λατ. vergentes ad..., Πολύβ. 2. 14, 4. 1. 42, 5, κτλ.· πρβλ. [[κλῖμα]]. 5) μεταφ., ἔχω κλίσιν [[πρός]] τινα, τινι Πινδ. Ν. 4. 25, Πολύβ. 30. 10, 2· πρβλ. [[προσκλίνω]] ΙΙ. 2. 6) πλανῶμαι ἀπὸ τῆς εὐθείας ὁδοῦ, [[ναῦς]] κεκλιμένη Θέογν. 854. ΙΙΙ. Μέσ., ἴδε ἀνωτ. ΙΙ. 2· ― [[ἀποκλίνω]], κλιναμένης μεσημβρίης Ἡρόδ. 3. 114· καὶ κλίνεταί γε (δηλ. τὸ [[ἦμαρ]]) Σοφ. Ἀποσπ. 239· πρβλ. [[ἀποκλίνω]]. IV. οὕτω παρὰ μεταγεν., ἀμεταβ. ἐν τῷ ἐνεργ., κλ. πρὸς…, εἶμαι κεκλιμένος προς…, Ἀριστ. Φυσιογν. 6, 37· κλίνοντας ὑπὸ ζόφον ἠελίοιο, ἐνῷ ὁ [[ἥλιος]] ἔκλινε πρὸς δυσμάς, Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 452· ἅμα τῷ κλῖναι τὸ τρίτον [[μέρος]] τῆς νυκτός, ὅτε ἔφθασεν εἰς τὸ [[τέλος]], Πολύβ. 3. 93, 7· ἡ [[ἡμέρα]] ἤρξατο κλίνειν Εὐαγγ. κ. Λουκ. θ΄, 12· κλίνειν ἐπὶ τὸ [[χεῖρον]], [[ἐκπίπτω]], φθείρομαι, Ξεν. Ἀπομν. 3. 5, 13· [[οὕτως]] ἀπολ. Πολύβ. 30. 10, 2, κτλ. 2) ἐπὶ στρατιωτῶν, κλίνειν ἐπ’ ἀσπίδα, ἐπὶ [[δόρυ]], στρέφομαι πρὸς τὰ ἀριστερά, πρὸς τὰ [[δεξιά]], Πολύβ. 3. 115, 9, κτλ.· ἴδε [[κλίσις]] ΙΙΙ· κλ. πρὸς φυγήν, πρβλ. Λατ. inclinatur acies, ὁ αὐτ. 1. 27, 8.