χθόνιος: Difference between revisions

|lstext='''χθόνιος''': α, ον. καὶ ος, ον. Σοφ. Οἰδ. Κολ. 1727, Εὐρ. Ἱππόλ. 1201, Ἑλ. 345· ([[χθών]])· - ὁ ἐν τῇ γῇ, ἢ ὑπὸ τὴν γῆν, ὡς τὸ [[καταχθόνιος]], Ἡσ. Θεογ. 697, 767· χθ. Ἅιδου [[στόμα]], ἐπὶ τοῦ ἐν Ταινάρῳ σπηλαίου, Πινδ. Π. 4. 77, πρβλ. Σοφ. Οἰδ. Τύρ. 1727· χθ. λίμνα Εὐρ. Ἄλκ. 903· [[Ζεὺς]] χθ., ὁ [[Ἅιδης]] ἢ [[Πλούτων]], Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 463, πρβλ. Θεογ. 767· [[ἐντεῦθεν]] ἐλέγετο ἐπὶ κτύπων ὑπογείων, κτυπεῖ [[Ζεὺς]] χθ. Σοφ. Οἰδ. Κολ. 1606· χθ. βροντήματα Αἰσχύλ. Προμ. 994· ἠχὼ [[χθόνιος]] ὡς βροντὴ Διὸς Εὐρ. Ἱππ. ἔνθ’ ἀνωτ., πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 1750· χθόνιοι θεοί, οἱ τοῦ [[κάτω]] κόσμου θεοί, οἱ ὑποχθόνιοι, Λατ. Inferi, ἀντίθετον τῷ ὕπατοι, Αἰσχύλ. Ἀγ. 89, κτλ.· χθ. δαίμονες ὁ αὐτ. ἐν Πέρσ. 628· καὶ μόνον χθόνιοι, χθονίων [[μᾶνις]] Πινδ. Π. 4, 284, Αἰσχύλ. Πέρσ. 640, Χο. 399, κ. ἀλλ., Πλάτ. Νόμ. 828C, 959C· χθόνιαι θεαί, δηλ, [[Δημήτηρ]] καὶ [[Περσεφόνη]], Ἡρόδ. 6. 134, 7. 153· [[ὡσαύτως]] αἱ Ἐρινύες, Σοφ. Οἰδ. Κολ. 1568· χθ. [[Ἅιδης]] Εὐρ. Ἄλκ. 237, Ἀνδρ. 544· - χθ. [[Ἑρμῆς]], ὡς [[ψυχοπομπός]], Αἰσχύλ. Χο. 1. 124, Σοφ. Ἠλ. 111, Αἴ. 832, πρβλ. Ἀριστοφ. Σφ. 1145 κἑξ.· χθ. [[πορεία]], ἀντίθετον τῷ οὐρανία, Πλάτ. Πολ. 619Ε· χθονίᾳ φρενί, ἐπὶ τῶν νεκρῶν, Πινδ. Π. 5. 136· χθ. [[Ἑκάτη]] Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 426· [[χάρις]] ἡ χθονία, ἡ παρὰ τῶν ὑποχθονίων θεῶν, Σοφ. Οἰδ. Κολ. 1752 (λυρ.)· χθ. [[φάμα]], [[φήμη]] ἀκουστὴ ἐν τῷ [[κάτω]] κόσμῳ, ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 1066 (λυρ.). ΙΙ. ὁ ἀνήκων εἰς τὴν γῆν ἢ ὁ ἐκ τῆς γῆς ἐπὶ τῶν Τιτάνων ὡς υἱῶν τῆς γῆς, Ἡσ. Θεογ. 697, πρβλ. Αἰσχύλ. Θήβ. 522· ἐπὶ τοῦ Ἐχίονος ἑνὸς τῶν Θηβαίων σπαρτῶν ἢ γηγενῶν, Εὐρ. Βάκχ. 510, πρβλ. Παυσ. 9. 5, 3, κλπ.· χθ. θεοί, ὡς τὸ Ρωμαϊκὸν Dii Indigetes, Εὐρ. Ἑκ. 77, πρβλ. Ἀπολλ. Ρόδ. Δ. 1322 [[ἐντεῦθεν]], 2) ὡς τὸ [[ἐγχώριος]], ἐπὶ προσώπων ὁ ἐντὸς τῆς χώρας, ἐκ τῆς χώρας, [[ἐγχώριος]], Ἄρεος .. πάγον ξυνῄδη χθόνιον [[ὄντα]] Σοφ. Οἰδ. Κολ. 948· γενεᾶς χθονίων ἀπ’ Ἐρεχθειδῶν ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 201. ΙΙΙ. ἐπὶ πραγμάτων, ὁ ἐκ τῆς γῆς, γήϊνος, χθ. [[κόνις]] ([[ἔνθα]] ὁ Δινδ. γαΐα, ἐκ τοῦ Ἡσυχ.), Αἰσχύλ. Θήβ. 736· ἀντίθετον τῷ [[ἀέριος]], Εὐρ. Ἀποσπ. 27. 4. -Ποιητ. [[λέξις]] [[ἅπαξ]] ἢ δὶς ἐν χρήσει παρὰ Πλάτωνι καὶ τοῖς μεταγεν. πεζογράφοις.

|lsmtext='''χθόνιος:''' -α, -ον και -ος, -ον ([[χθών]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> μέσα ή [[κάτω]] από τη γη, σε Ησίοδ., Σοφ.· λέγεται για υπόγειους θορύβους, κτυπεῖ [[Ζεὺς]] [[χθόνιος]], σε Σοφ.· <i>χθόνια βροντήματα</i>, σε Αισχύλ.· επίσης, <i>χθόνιοι θεοί</i>, οι θεοί του Κάτω Κόσμου, Λατ. [[inferi]], στον ίδ.· και <i>χθόνιοι</i>, μόνο, σε Πίνδ., Αισχύλ.· <i>χθόνιαι θεαί</i>, δηλ. η [[Δήμητρα]] και η [[Περσεφόνη]], σε Ηρόδ.· λέγεται για τις Ερινύες, σε Σοφ.· [[χθόνιος]] [[Ἑρμῆς]], ως [[ψυχοπομπός]] των [[νεκρών]], σε Αισχύλ., Σοφ.· <i>χάρινἡ χθονία</i>, [[χάρη]] των θεών του Κάτω Κόσμου, σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> αυτός που ανήκει ή που ταιριάζει στη γη, λέγεται για τους Τιτάνες, ως γιοι της Γαίας, σε Ησίοδ., Αισχύλ.<br /><b class="num">2.</b> όπως το [[ἐγχώριος]], λέγεται για ανθρώπους, μέσα ή από τη [[χώρα]], [[εγχώριος]], σε Σοφ.<br /><b class="num">III.</b> χρησιμ. για πράγματα, από τη γη ([[γήϊνος]]), χθονία [[κόνις]], σε Αισχύλ.

|elrutext='''χθόνιος:''' и<br /><b class="num">1)</b> рожденный от богини земли ([[Χθών]]) ([[Τιτῆνες]] Hes.; [[δαίμων]] Aesch.; [[Ἐχίων]] Eur.);<br /><b class="num">2)</b> туземный, отечественный, местный ([[Ἄρεος]] [[πάγος]] Soph.; θεοί Eur. - ср. 4): χθόνιοι Ἐρεχθεῖδαι Soph. исконные (для Аттики) Эрехтиды;<br /><b class="num">3)</b> наземный, сухопутный (sc. ζῷα Eur.);<br /><b class="num">4)</b> подземный (Ἃιδα [[στόμα]] Pind.; [[λίμνα]] Eur.): οἱ χθόνιοι (θεοί или δαίμονες) Pind., Trag., Plat. боги подземного царства; [[Ζεὺς]] χ. Hes. = [[Ἃιδης]]; ἡ χθονία (sc. [[θεά]]) Eur. = [[Δημήτηρ]], у Theocr., Plut. = [[Ἑκάτη]]; χθόνιαι θεαί Her. = [[Δημήτηρ]] и [[Περσεφόνη]], у Soph. = Ἐρινύες; χθονία [[φάμα]] Soph. слава, достигающая подземного царства ([[χάρις]] ἡ χθονία Soph. = [[θάνατος]]).

|mdlsjtxt=[[χθόνιος]], η, ον [[χθών]]<br /><b class="num">I.</b> in, under or [[beneath]] the [[earth]], Hes., Soph.; of [[subterranean]] noises, κτυπεῖ [[Ζεὺς]] χθ. Soph.; χθ. βροντήματα Aesch.:—also, χθόνιοι θεοί the gods of the [[nether]] [[world]], Lat. Inferi, Aesch.; and χθόνιοι [[alone]], Pind., Aesch.; χθόνιαι θεαί, i. e. [[Demeter]] and [[Persephone]], Hdt.; of the Erinyes, Soph.; χθ. [[Ἑρμῆς]], as [[conductor]] of the [[dead]], Aesch., Soph.; [[χάρις]] ἡ χθονία [[grace]] with the gods [[below]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> of or from the [[earth]], of the Titans, as [[sons]] of [[Gaia]], Hes., Aesch.<br /><b class="num">2.</b> like [[ἐγχώριος]], of persons, in or of the [[country]], [[native]], Soph.<br /><b class="num">III.</b> of things, of the [[earth]], χθ. [[κόνις]] Aesch.