δεινός: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0538.png Seite 538]] (Wurzel Δι-, verwandt [[δίον]], δίεσθαι, [[δέος]], [[δείδω]]), [[furchtbar]]; überhaupt Alles, was das gewöhnliche Maaß überschreitet u. dadurch Staunen od. Furcht einflößt, Plat. Lach. 198 b δεινὰ ἡγούμεθα ἃ [[δέος]] παρέχει; oft bei Homer; z. B. δεινὸς [[ἀνήρ]] Iliad. 11, 654; δεινὰ πέλωρα Iliad. 2, 321; αἰγίδα δεινήν Iliad. 5, 739; die Scylla ist Odyss. 12, 119 ἀθάνατον κακόν, δεινόν τ' ἀργαλέον τε καὶ [[ἄγριον]] οὐδὲ μαχητόν. [[οὐδέ]] τις ἔστ' [[ἀλκή]]· φυγέειν κάρτιστον ἀπ' αὐτῆς. – Zuweilen ist es so viel wie »außerordentlich«, »groß«, »[[gewaltig]]«; so kann man verstehen Iliad. 7, 245 δεινὸν [[σάκος]]; 10, 254 ὅπλοισιν δεινοῖσιν; Odyss. 7, 41 Athene δεινὴ [[θεός]], 10, 136 Kirke δεινὴ [[θεός]], 7, 246 Kalypso δεινὴ [[θεός]]; doch ist dabei zu beachten, daß Kalypso und Kirke [[ursprünglich]] Göttinnen der Unterwelt sind, Todesgöttinnen. – Zuweilen verbunden mit αἰδοῐος: Iliad. 18, 394 Thetis δεινή τε καὶ αἰδοίη [[θεός]]; 3, 172 αἰδοῖός τέ μοί ἐσσι, φίλε ἑκυρέ, [[δεινός]] τε; Odyss. 8, 22 ὥς κεν Φαιήκεσσι [[φίλος]] πάντεσσι γένοιτο [[δεινός]] τ' αἰδοῖός τε; 14, 234 [[καί]] ῥα [[ἔπειτα]] [[δεινός]] τ' αἰδοῖός τε μετὰ Κρήτεσσι τετύγμην. – Odyss. 22, 405 δεινὸς εἰς ὦπα ἰδέσθαι; 16, 401 δεινὸν [[γένος]] βασιλήιόν ἐστιν κτείνειν. – Superlativ, Στυγὸς [[ὕδωρ]], ὅς τε [[μέγιστος]] [[ὅρκος]] δεινότατός τε πέλει μακάρεσσι θεοῖσιν Odyss. 5, 186 Iliad. 15, 38. – Adverbial δεινόν, Iliad. 11, 10 [[ἔνθα]] στᾶσ' ἤυσε θεὰ μέγα τε δεινόν τε ὄρθια; 16, 138 δεινὸν δὲ [[λόφος]] καθὐπερθεν ἔνευεν; 3, 342 δεινὸν δερκόμενοι; Plural δεινά, Iliad. 15, 13 δεινὰ δ' [[ὑπόδρα]] ἰδὼν Ἥρην πρὸς μῦθον ἔειπεν. – Sehr zweifelhaft ist Iliad. 7, 346 Τρώων αὖτ' ἀγορὴ γένετ' Ἰλίου ἐν πόλει ἄκρῃ, δεινὴ τετρηχυῖα, entweder »eine große«, oder »eine von Furcht und Schrecken erfüllte«, [[δεινός]] nicht wie sonst = »Furcht erregend«, sondern passivisch = »in Furcht gesetzt«. Auf jeden Fall ist hier [[δεινός]] ungeschickt gebraucht; diese Gegend der Ilias ist ein schlechtes Füllstück zwischen dem sechsten und dem siebenten Liede, s. Lachmann Betrachtungen über Homers Ilias S. 23. – Zuweilen wird eine kurze Sylbe vor [[δεινός]] im Verse lang gebraucht, Odyss. 3, 322 ἐπεὶ μέγα τε δεινόν τε, Odyss. 5, 52 ὅς τε κατὰ δεινοὺς κόλπους ἁλὸς ἀτρυγέτοιο ἰχθῦς ἀγρώσσων πτερὰ δεύεται ἅλμῃ; dies erklärt man durch die Annahme, hinter dem δ von [[δεινός]] sei ein Consonant ausgefallen, F oder j, δFεινός oder δjεινός, s. Curtius Grundzüge der Griech. Etymol. 1, 201. 2, 225. An einigen Stellen ist die Kürze vor [[δεινός]] nicht lang gebraucht; Iliad. 15, 626 ἀνέμοιο δὲ δεινὸς [[ἀήτη]], vgl. s. v. [[ἀήτη]]; Iliad. 8, 133 βροντήσας δ' ἄρα δεινὸν ἀφῆκ' ἀργῆτα κεραυνόν. Aus diesem Unterschiede auf ein verschiedenes Zeitalter der Stellen zu schließen ist unstatthaft. Die im Erlöschen begriffenen Laute F und j und was noch sonst von der Art gewesen sein mag, wurden in den Homerischen Zeiten in einem und demselben Worte beliebig gesprochen und nicht gesprochen. – [[Folgende]]: 1) [[schrecklich]], entsetzlich; Pind. [[πόλεμος]], [[στάσις]], P. 2, 64 N. 9, 13; neben φοβερόν Her. 7, 120; [[πόλεμος]] Plat. Menex. 242 e. – 2) von Her. an τὸ δεινόν = die [[Gefahr]]; δεινὸν γίγνεται od. ἐστί, μή, es ist Gefahr vorhanden, <b class="b2">es ist zu fürchten, daß,</b> Her. 7, 157; δεινότατον τῷ δήμῳ, μή Andoc. 3, 1; οὐ δεινόν ἐστι, μή, es ist nicht zu fürchten, daß, Her. 1, 84; Plat. Gorg. 520 d; auf das Subject bezogen, δεινοὶ ἔσονται μὴ ἀποστέωσι, es wird zu fürchten sein, daß sie abfallen, Her. 1, 155; vgl. 7, 235; – δεινόν τι ἡγεῖσθαι, etwas für ein Unglück halten; so auch δεινὸν ποιεῖσθαι, Aufhebens machen, übelnehmen, Her. 8, 16. 1, 127. 3, 155 u. öfter, so daß ein inf. folgt; auch akt., Her. 3, 14. 5, 41; sich wundern, δεινὰ ἐποιοῦντο, πάσας τὰς ὀρχήσεις ἐν ὅπλοις εἶναι Xen. An. 5, 9, 11; sequ. εἰ Plat. Hipp. min. 363 c; Luc. Nigr. 34; ebenso ist δεινὰ πάσχειν gebraucht Dem. 51, 19; δεινῶς φέρειν, aegre ferre, Her. 2, 121, 3; – δεινῶς ἔχειν, in einer schrecklichen Lage sein, Xen. An. 6, 2, 23; – δεινὸν καὶ χαλεπὸν [[πάθος]] Plat. Polit. 308 a; δεινὰ πάσχειν Gorg. 519 b u. sonst. – 3) außerordentlich, [[gewaltig]], wie unser »furchtbar« im gew. Leben; ἵαερος, heftige Begierde, Her. 9, 3; [[ἔρως]] Plat. Theaet. 169 b; ἐπιθυμίαι Rep. IX, 573 d; [[θηρευτής]] Conv. 203 d; – δεινὸν ἂν εἴη, das wäre doch stark, sonderbar, arg, Theaet. 184 d, u. öfter bei Att.; καὶ ἄλογον Plat. Theaet. 203 d; δεινὸν [[πρᾶγμα]] λέγεις, εἰ Euthyd. 298 c; – Her. vrbdt ἀνὴρ δ. καὶ [[ἀτάσθαλος]] 7, 116; σοφὸς καὶ δ. 5, 23; so erhält es die Bdtg »ausgezeichnet«, auch im Guten, bes. von Plat. an; [[ἀκοντιστής]] Prot. 342 e; [[φύλαξ]] Rep. I, 334 a; ἰατροί, ῥήτορες, ἱππεῖς, die in ihrer Art tüchtig u. wirksam sind; bes. oft δεινὸς καὶ [[σοφός]], von den Sophisten, [[περί]] τινος Crat. 424 c; oft mit leichtem Tadel od. Ironie, Klügler, Phil. 29 a; καὶ πανοῦργοι Rep. X, 613 b; Ggstz von [[ἰδιώτης]] Dem. 4, 35. – Auch c. inf., erfahren, gewaltig worin, λέγειν u. ä.; δεινὸς χρῆσθαι τοῖς πράγμασιν, geschickt in Benutzung der Umstände, Dem. 1, 3; mit accus., τὰ τοιαῦτα δ. Plat. Conv. 198 d; τοὺς λόγους, τὴν τέχνην Euthyd. 304 d; περὶ τὸ ἀ[[δικεῖν]] Rep. III, 405 c; περὶ Ὁμήρου, im Homer bewandert, Ion 531 a; δεινὸς ἐν λόγοις Timocles Ath. VIII, 341 f; κατὰ χειρουργίαν Ael. V. H. 3, 1. – Im Sittlichen steht es dem [[πανοῦργος]] entgegen, Arist. Eth. eud. 5, 12. – Das adv. δεινῶς ist oft nur = [[sehr]], selbst bei adj., δ. [[μέλαινα]] Her. 2, 76.

|lstext='''δεινός''': -ή, -όν, (ἐκ τοῦ [[δέος]], [[κυρίως]] δεεινός, πρβλ. ἐλεεινὸς ἐκ τοῦ [[ἔλεος]])· ― [[φοβερός]], [[τρομερός]], [[φρικτός]], [[σκληρός]], [[ἄγριος]]· αὕτη [[εἶναι]] ἡ [[κυρία]] [[σημασία]] παρ᾿ Ὁμ., [[ὅστις]] μεταχειρίζεται τὴν λέξιν ἐπί τε προσώπων καὶ πραγμάτων, [[θεός]], [[Χάρυβδις]], [[κλαγγή]], ὅπλα, κτλ.· [[συχνάκις]] καὶ ἐπὶ τῆς κραυγῆς τῆς μάχης καὶ τῶν τοιούτων, δεινὸν ἀϋτεῖν, βροντᾶν, κράζειν, φωνάζειν, βροντᾶν φοβερῶς, φρικτῶς, Ἰλ.· δεινὸν δέρκεσθαι, παπταίνειν, φοβερὰ βλέπειν, περιβλέπειν, Ὅμ.· δεινὰ ἰδὼν Ἰλ. Ο. 13· ἀλλ᾿ [[ὡσαύτως]], δεινὸς ἰδέσθαι, φοβερὸς νὰ τὸν ἴδῃ τις. Ὀδ. Χ. 405· δεινὸς μὲν ὁρᾶν, δ. δὲ κλύειν Σοφ. Ο, Κ. 141· δεινὸν τῳ ἀκοῦσαι Θουκ. 1.122· δεινὴ παρὰ τοῖς εἰδόσιν ἡ ([[βάσανος]]) Ἀνδροκ. 5. 13· ― [[ὡσαύτως]] ἐπὶ ἠπιωτέρας ἐννοίας, [[σεβαστός]], [[σεπτός]], δεινή τε καὶ αἰδοίῃ θεὸς Ἰλ. Σ. 394, πρβλ. Γ. 172, Ὀδ. Θ. 22, κτλ.· ― οὕτω δὲ καὶ παρ᾿ ἅπασι τοῖς μεταγεν. συγγραφ. ― Ἀπὸ Ἡροδ. καὶ [[ἐφεξῆς]], τὸ δεινόν, [[κίνδυνος]], [[συμφορά]], [[πάθημα]]· [[ἀλλά]], τὸ δ., [[ὡσαύτως]], πᾶν τρομερὸν [[πρᾶγμα]]. Αἰσχύλ. Χο. 634· [[φόβος]], [[τρόμος]], terror, ὁ αὐτ. Εὐμ. 516· [[ὅπου]] τὸ δ., ἐλπὶς οὐδὲν ὠφελεῖ Σοφ. Ἀποσπ. 205· πρὸς τὸ δ. ἔρχεσθαι [[αὐτόθι]] 322· οὕτω κατὰ πληθ., τὰ δείν᾿ ὁρᾶν ὁ αὐτ. Φ. 504· εἰ δείν᾿ ἔδρασας, δεινὰ καὶ παθεῖν σε δεῖ ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 11, κτλ.· ― δεινὸν γίγνεται μή…, ὑπάρχει [[κίνδυνος]] [[μήπως]]…, Ἡρόδ. 7. 157· [[ὡσαύτως]], οὐδὲν δεινοί, μὴ ἀποστέωσιν, οὐδεὶς [[φόβος]] περὶ ἀποστασίας αὐτῶν, ὁ αὐτ. 1. 155, κτλ.· ― δεινὸν ἐστι, μετ᾿ ἀπαρ., [[εἶναι]] ἐπικίνδυνον νὰ πράξῃ τις, Λυσ. 128. 16· ― δεινὸν ποιεῖσθαι (οὕτω, δεινὰ ποιεῖν Ἡρόδ. 3. 14), θεωρῶ τι κακόν, «τὸ παίρνω βαρειά», παραπονοῦμαι διά τι, ἀγανακτῶ, [[βαρέως]] [[φέρω]], Λατ. aegre ferre, [[συχνάκις]] παρ᾿ Ἡροδ. κτλ.· ἀπολ. ἢ μετ' ἀπαρ., ὡς 1. 127., 5. 41, κτλ.· [[ὡσαύτως]], δεινόν τι ἔσχε αὐτόν, μετ᾿ ἀπαρ., 1. 61: δεινὰ παθεῖν, σπανιώτερον ἑνικῶς, δεινὸν π., [[ὑποφέρω]] ἐκ φοβεροῦ, ἀνόμου, ἀδίκου καὶ αὐθαιρέτου τρόπου· συχν. παρ᾿ Ἀττ., Ἐλμσλ. Ἀχ. 393· πρβλ. δεινολογέομαι, -παθέω, -[[ποιέω]], καὶ ἴδε ἐν λ. [[σχέτλιος]] ἐν τέλ. ― Οὕτω καὶ ἐν τῷ ἐπιρρ., δεινῶς φέρειν Ἡρόδ. 2. 121, 3· δ. ἔχειν, εὑρίσκομαι ἐν δυσκολίαις, Ἀντιφῶν 111. 34, Ξεν. Ἀν. 5. 4, 23· δεινῶς διατεθῆναι τυπτόμενος Λυσ. 98.38. ΙΙ. εἰς ταύτην τὴν ἔννοιαν προστίθεται ἔννοιά τις δυνάμεως ἢ ἰσχύος, θαυμασίως [[ἰσχυρός]], [[ἰσχυρός]], δυνατὸς διὰ καλὸν ἢ διὰ κακόν· [[ἐντεῦθεν]] [[συχνάκις]] παρ᾿ Ὁμ. ἐπὶ τῶν θεῶν [[ἄνευ]] τῆς ἐννοίας τοῦ φοβεροῦ· οὕτω, δεινὸν [[σάκος]], ἡ ἰσχυρὰ [[ἀσπίς]], Ἰλ. Η. 245· ― καὶ ἀκολούθως [[ἁπλῶς]], [[θαυμάσιος]], [[θαυμαστός]], [[παράδοξος]], τὸ συγγενές τοι δεινὸν ἥ θ᾿ [[ὁμιλία]], ἡ [[συγγένεια]] καὶ ἡ συναναστροφὴ ἔχουσι παράδοξον δύναμιν, Αἰσχύλ. Πρ. 39· δ. τὸ κοινὸν σπλάχνον ὁ αὐτ. Ἱκέτ. 1031, πρβλ. Σοφ. Ἀντ. 333· δ. [[ἵμερος]], [[ἔρως]], [[δέος]], κτλ., Ἡρόδ. 9. 3, κτλ.· [[οἶκτος]] Σοφ. Τρ. 298, κτλ.· [[συχνάκις]] [[ὡσαύτως]] ἐν τῇ φράσει δεινὸν ἂν εἴη, εἰ…, θὰ ἦτο παράδοξον…, ὡς Εὐρ. Ἐκ. 592· δεινότατον μή… Ἀνδοκ. 23. 34. ― Ἐπίρρ. δεινῶς, θαυμασίως, καθ᾿ ὑπερβολήν, ὡς τὸ αἰνῶς παρ᾿ Ὁμ.· δ. [[μέλας]], [[ἄνυδρος]] Ἡρόδ. 2.76, 149· δ. ἐν φυλακῇσι [[εἶναι]] ὁ αὐτ. 3.152· καὶ οὕτω παρ᾿ Ἀττ., δ. πώς εἰμ᾿ [[ἐπιλήσμων]] Μεταγ. Αὔρ. 3, κτλ. ΙΙΙ. ἐκ τῆς ἐννοίας τοῦ ἰσχυροῦ, θαυμασίου, μετέβη ἡ [[λέξις]] εἰς τὴν τοῦ ἰκανοῦ, ἐπιτηδίου, ἐμπείρου, πρῶτον παρ᾿ Ἡροδ. 5. 23, ἀνὴρ [[δεινός]] τε καὶ [[σοφός]]· ἐπὶ τοῦ Ὀδυσσέως, γλώσσῃ… δεινοῦ καὶ σοφοῦ Σοφ. Φ. 440, πρβλ. Ο. Κ. 806· πρβλ. Ἀντιφῶντα 116. 33, Λυσ. 109. 20· ― αὕτη ἡ [[σημασία]] ἐγένετο κοινὴ κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Πλάτωνος, ἴδε Πρωταγ. 341Β· ἰδίως ἐπὶ πρακτικῇ ἱκανότητι καὶ ἐμπειρίᾳ, κατ᾿ ἀντίθεσιν πρὸς τὸ [[σοφός]], Φαίδρ. 245C, Θεαιτ. 164D· ― συχν. μετ᾿ ἀπαρεμφ., δεινὸς εὑρεῖν Αἰσχύλ. Πρ. 59· δεινοὶ πλέκειν τοι μηχανὰς Αἰγύπτιοι ὁ αὐτ. Ἀποσπ. 312· δεινὸς λέγειν, [[ἔμπειρος]] εἰς τὸ νὰ ὁμιλῇ, ἱκανὸς εἰς τὸν λόγον, Σοφ. Ο. Τ. 545, κτλ.· (δ. εἰπεῖν [[εἶναι]] σπάνιον, Δημ. 502. 28, [[ἔνθα]] ἴδε Wolf Lept. σ. 370)· δεινὸς [[φαγεῖν]] Ἀριστοφ. Νεφ. 243· δεινὸς πράγμασι χρῆσθαι Δημ. 10. 3, κτλ.· αἱ εὐπραξίαι δειναὶ συγκρύψαι τὰ ὀνείδη, ἔχουσιν ἀξιοθαύμαστον δύναμιν νὰ…, ὁ αὐτ. 23. 27·― [[ὡσαύτως]] μ. αἰτ., δεινὸς τὴν τέχνην Ἀριστοφ. Ἐκκλ. 364, Πλάτ. Εὐθυδ. 304D· δ. [[περί]] τι ἢ [[περί]] τινος ὁ αὐτ. Πολ. 405C, Ἴωνι 531Α· δ. [[ἀμφί]] τι Ἀρρ. Τακτ. 14, ἢ ἔν τινι Τιμοκλ. (Ἀθήν. 341F), ἢ κατά τι Αἰλ. Π. Ἱ. 3, 1, ἢ εἴς τι Ἀριστοφ. Βατρ. 968· ― ἐν Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 6. 13, δεινὸς [[εἶναι]] [[ἄνθρωπος]] φύσει ὀξὺς καὶ εὐφυής, [[ὅστις]] διὰ καλῆς ἀγωγῆς δύναται νὰ γείνῃ [[φρόνιμος]], διὰ δὲ κακῆς [[πανοῦργος]]· [[μάλιστα]] τὸ δεινὸς [[συχνάκις]] σημαίνει [[ὑπὲρ]] τὸ [[δέον]] εὐφυής, Πλάτ. Εὐθύφρ. 3C· δ. ὑπὸ πανουργίας ὁ αὐτ. Θεαιτ. 175D. ― Ἐπίρρ. δεινοτέρως, Σχ. εἰς Ὅμηρον καὶ δεινοτάτως Χρησμ. Σιβ. Β, 291.

|btext=ή, όν :<br /><b>A.</b> qui inspire la crainte, <i>et, p. suite</i>, l'étonnement ; <i>particul.</i><br /><b>I.</b> que l'on craint <i>au sens relig.</i> : δεινή [[τε]] καὶ αἰδοίη [[θεός]] IL divinité que l'on craint et que l'on révère;<br /><b>II.</b> que l'on craint, terrible, effrayant ; <i>adv.</i> • δεινὸν ἀῧσαι IL pousser un cri terrible ; δεινὸν δέρκεσθαι IL, δεινὰ [[ἰδών]] IL regarder, regardant d'un air terrible ; avoir, ayant un aspect terrible ; τὸ δεινόν ESCHL chose horrible;<br /><b>III.</b> qui peut inspirer de la crainte, dangereux : δεινὸν γίγνεται [[μή]] HDT il est à craindre que, il y a danger que ; οὐδὲν δεινοὶ ἔσονται μὴ [[ἀποστέωσι]] HDT il n’y a pas de danger qu’ils en viennent à faire défection;<br /><b>IV.</b> <i>p. ext.</i> mauvais, malfaisant, funeste : δεινὰ παθεῖν, souffrir d'indignes traitements ; δεινὸν ποιεῖσθαι, tenir pour chose indigne, s'indigner ; δεινὰ ποιεῖν, <i>m. sign.</i> ; τὸν δὲ δεινόν [[τι]] ἔσχε αὐτόν avec l'inf. HDT il fut saisi d'indignation que;<br /><b>V.</b> qui frappe l'imagination, étonnant, extraordinaire :<br /><b>1</b> fort, puissant : δεινὸν τὸ τίκτειν ἐστίν SOPH c'est quelquechose de bien fort, de bien puissant que d'être mère;<br /><b>2</b> extraordinaire, étrange : δεινόν γ’ εἶπας SOPH tu as dit une chose étrange ; δεινὰ ποιεῖσθαι (<i>v. ci-dessus</i>) tenir pour chose étrange, s'étonner;<br /><b>3</b> <i>en parl. de pers.</i> merveilleusement doué, extraordinairement habile, <i>d'ord. en b. part avec une nuance de blâme ou d'ironie</i> : γλώσσῃ δεινὴ καὶ [[σοφός]] SOPH à la langue habile et avisée (Ulysse) ; <i>qqf en mauv. part</i>;<br /><b>B.</b> qui craint ; τὸ δεινόν, frayeur, terreur.<br />'''Étymologie:''' [[δείδω]].

|dgtxt=-ή, -όν<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[que inspira terror]], [[terrible]]<br /><b class="num">a)</b> de pers., esp. dioses y héroes: de Príamo <i>Il</i>.3.172, Tetis <i>Il</i>.18.394, Ulises <i>Od</i>.8.22, Χάρυβδις <i>Od</i>.12.260, de Tifón δ. πέλωρον Hes.<i>Th</i>.856, cf. <i>h.Ap</i>.306, [[Ἀθήνη]] Hes.<i>Th</i>.92, de Eros δεινότατος θέων Alc.327.1, ἑταῖρος Thgn.925, Ἄρης <i>AP</i> 7.312 (Asinius Quadratus), c. inf. δ. ἰδεῖν de Solón, Sol.1.6, de Edipo δ. μὲν ὁρᾶν, δ. δὲ κλύειν terrible de ver y terrible de escuchar</i> S.<i>OC</i> 141, Νηρεὺς ... δ. ἰδεῖν Nonn.<i>D</i>.43.256, c. dat. Νύμφαι ... δειναὶ θεαὶ ἀγροιώταις Theoc.13.44<br /><b class="num">•</b>de anim., de un león δ. ... ἰδέσθαι terrible de ver</i>, <i>Od</i>.22.405, cf. Pi.<i>N</i>.4.64, πέλωρα Theoc.24.59, ὄφις A.R.4.1506, Orph.<i>A</i>.928, de la ballena χαυλιόδους Opp.<i>H</i>.5.326;<br /><b class="num">b)</b> de cosas y abstr. κλαγγή <i>Il</i>.1.49, δ. σάκος escudo terrible</i> por su tamaño e.e. enorme</i>, <i>Il</i>.7.245, ὅπλα <i>Il</i>.10.254, cf. Orph.<i>H</i>.19.8, 28.10, ᾌδος κυνέη Hes.<i>Sc</i>.226, Ἁφαίστοιο κρουνοὺς ... δεινοτάτους ἀναπέμπει Pi.<i>P</i>.1.26, de la guerra, Pi.<i>P</i>.2.64, πῦρ B.3.53, Ἀίδεω ... μυχός Anacr.36.9, κτύπος Tyrt.1.57, ἄεθλον Xenoph.2.5, εἰ δέ τοι δεινὸν τό γε δεινὸν ἦν si para ti fuera terrible lo que es terrible</i> Simon.38.18, ἔπος Thgn.414, (νοσήματα) Hp.<i>Nat.Hom</i>.10, cf. <i>Haem</i>.2, οἶνος E.<i>Cyc</i>.678, πρίονες <i>Trag.Adesp</i>.114.3, ἡγούμεθα ... δεινὰ ... ἃ καὶ [[δέος]] παρέχει consideramos terribles las cosas que producen terror</i> Pl.<i>La</i>.198b, πρᾶγμα Pl.<i>Euthd</i>.298c, [[βάσανος]] And.<i>Myst</i>.30, κυδοιμός A.R.1.1029, σόλος Ἄρεος A.R.3.1366, ὄλεθρος Opp.<i>C</i>.4.226, [[ἀνάγκη]] Orph.<i>H</i>.2.9, 3.11, Ἀθηναίης δ. χόλος <i>Od</i>.3.145, cf. <i>Eleg.Alex.Adesp</i>.1.10H., Νέμεσις δ. ... θεῶν <i>AP</i> 6.283;<br /><b class="num">c)</b> neutr. pred. δεινόν (εἶναι) [[ser terrible]] c. inf. u or. c. conj. εἰ καὶ δ. τῳ ἀκοῦσαι aunque para alguno sea terrible oírlo</i> Th.1.122, δ. μὲν πόλιν ... μῆνιν ... κεύθειν E.<i>Heracl</i>.759, ἢ δεινόν γ' ἂν εἴη, εἰ ... o al menos sería terrible que ...</i> And.<i>Myst</i>.30, οὔκουν δ., εἰ ...; E.<i>Hec</i>.592, cf. Ph.2.138, Hsch.;<br /><b class="num">d)</b> neutr. como adv. [[de forma terrible]] δ. δερκόμενοι mirando con expresión terrible</i>, <i>Il</i>.3.342, Hes.<i>Sc</i>.160, cf. Alc.298.24, ἤϋσε ... δ. lanzó un grito terrible</i>, <i>Il</i>.11.10, βρόντησε <i>Il</i>.20.56, cf. Triph.118, παπταίνων <i>Od</i>.11.608, δ. γ' εἶπας S.<i>Ai</i>.1127, ὑπογλαύσσοντα Call.<i>Dian</i>.54, ἐπεβρωμᾶτο Call.<i>Del</i>.56, ἰαχεῦσιν Call.<i>Del</i>.145, ὑπεβρυχᾶτο Triph.319, δ. γὰρ ἀύτεον ἀμφοτέρωθε Q.S.6.349;<br /><b class="num">e)</b> subst. neutr. τὸ δ. [[el terror]], [[lo que infunde terror]] A.<i>Ch</i>.634, <i>Eu</i>.517, S.<i>Fr</i>.201f<br /><b class="num">•</b>τὰ δεινά [[acciones terribles]] δείν' ἔρξ' realizó acciones terribles</i> Hes.<i>Fr</i>.25.20<br /><b class="num">•</b>τὰ δεινά [[monstruos que aterrorizan]] τὰ δεινὰ θηρίων Γῆς εἶναι Call.<i>Fr</i>.595<br /><b class="num">•</b>τὸ δεινότατον [[lo más sorprendente]] τοῦτο [[γάρ]] τοι καὶ τὸ δεινότατόν ἐστι, ὅτι ... Luc.<i>Nigr</i>.20.<br /><b class="num">2</b> [[peligroso]] uso pers. c. μή: ὥστε οὐδὲν δεινοί τοι ἔσονται μὴ ἀποστέωσι de forma que no habrá ningún peligro de que se te subleven</i> Hdt.1.155, neutr. pred. δεινὸν γίνεται μὴ ... existe el peligro de que ...</i> Hdt.7.157, ἔστι δεινότατον ... μὴ ... And.3.1<br /><b class="num">•</b>c. inf. δεινὸν ἦν ... ἐλθεῖν Lys.12.87<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ δ. [[el peligro]] τὸ δ. τὸ πείσομαι el peligro que voy a correr</i> Hdt.7.11, τὰ δείν' ὁρᾶν S.<i>Ph</i>.504, cf. 502, πρὸς τὸ δ. ἔρχεται S.<i>Fr</i>.351, cf. Hp.<i>Aër</i>.23, ἐκτὸς τοῦ δεινοῦ fuera de peligro</i> Plb.1.57.8, συνεγγίζοντος τοῦ δεινοῦ Plb.30.7.3, ὡς ἐγγὺς ἦν τὸ δ. Plu.<i>Pomp</i>.70, ἡδονὴ ... ἐπιτείνει τὸ δ. el placer acrecienta el peligro</i> Aristid.Quint.64.7.<br /><b class="num">3</b> de sentimientos [[irresistible]] ἵμερος Hdt.9.3, τὸ ξυγγενές τοι δεινὸν ἥ θ' ὁμιλία los vínculos de sangre y amistad son algo irresistible</i> A.<i>Pr</i>.39, δεινὸν τὸ κοινὸν σπλάγχνον A.<i>Th</i>.1031, τὸ τίκτειν S.<i>El</i>.770, οἶκτος S.<i>Tr</i>.298, ἔρως Pl.<i>Tht</i>.169c, φόβος E.<i>Hipp</i>.1218, [[LXX]] <i>Ib</i>.33.15, Orph.<i>H</i>.39.3<br /><b class="num">•</b>c. ref. a un estilo oratorio [[vigoroso]], [[apasionado]], [[vehemente]] πράγματά τινα ἐξ ἑαυτῶν ἐστι δεινά hay asuntos que por sí mismos son vigorosos</i> Demetr.<i>Eloc</i>.240.<br /><b class="num">4</b> subst. τὸ δ. [[mal]], [[cosa penosa]]<br /><b class="num">a)</b> c. ref. a malos tratos o indignidades δ. πάσχειν, δ. παθεῖν [[sufrir malos tratos]] πάθοιμέν τ' ἂν δεινότερα ἢ ... Th.3.13, δεινὰ πάσχω E.<i>Andr</i>.395, cf. Sapph.94.4, Ar.<i>Ra</i>.252, Pl.<i>Prt</i>.317b, Plb.5.98.4, Ph.1.670, Vett.Val.111.32, op. δεινά δρᾶν: εἰ δείν' ἔδρασας, δεινὰ καὶ παθεῖν σε [[δεῖ]] S.<i>Fr</i>.962, cf. Antipho 3.3.3;<br /><b class="num">b)</b> [[δεινόν ποιεῖσθαι]] = [[considerar indigno]] o [[considerar abusivo]], [[irritarse]] por algo δεινὰ ποιεύντων Hdt.3.14, 5.41, δ. ποιησάμενοι Th.1.102, c. inf. δ. ποιεύμενοι ὑπὸ Μήδων ἄρχεσθαι Hdt.1.127<br /><b class="num">•</b>ἐν δεινῷ τίθεσθαι [[indignarse]] I.<i>AI</i> 18.372;<br /><b class="num">c)</b> subst. τὸ δ. [[mal]] δεινόν τί <οἱ> κάρτα οὐκ ἂν γένοιτο no experimentaría ningún mal</i> Hp.<i>Morb</i>.4.54, αἰώνιόν τι δεινόν Epicur.<i>Ep</i>.[2] 81, cf. Phld.<i>Cont</i>.5.12, τί γὰρ ἂν πάθοι δεινὸν [[ἄνθρωπος]]; Philostr.<i>VS</i> 573<br /><b class="num">•</b>[[indignación]] τὸν δὲ δεινόν τι ἔσχε ἀτιμάζεσθαι πρὸς Πεισιστράτου se apoderó de él la indignación al verse ultrajado por Pisístrato</i> Hdt.1.61.<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>de pers. [[terrible]] por superioridad o habilidad e.e. [[capaz]], [[hábil]] frec. c. sent. peyor.:<br /><b class="num">a)</b> abs. δ. τε καὶ σοφός Hdt.5.23, Pl.<i>Prt</i>.341a (= Prodic.A 14), με ... δεινὸν ... καὶ ἀκριβῆ Lys.7.12, διὸ καὶ τοὺς φρονίμους δεινοὺς καὶ πανούργους φαμὲν εἶναι Arist.<i>EN</i> 1144^a27<br /><b class="num">•</b>op. ἰδιώτης [[experto]], [[entendido]] D.4.35, cf. Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[hábil]] en sent. práctico, op. [[φιλόσοφος]] Pl.<i>Tht</i>.164d, op. [[σοφός]] Pl.<i>Phdr</i>.245c, ref. a Hermes γλώσσης δεινὸν ὅπλον ... ἀνθρώποισι Orph.<i>H</i>.28.10;<br /><b class="num">b)</b> c. dat. de rel., ref. a la capacidad oratoria, c. sent. peyor. γλώσσῃ δὲ δεινοῦ καὶ σοφοῦ de Ulises, S.<i>Ph</i>.440, γλώσσῃ σὺ δ. S.<i>OC</i> 806, c. ac. de rel. δ. ... τὴν τέχνην experto en su arte</i> Ar.<i>Ec</i>.364, δ. τὰ δικανικά Philostr.<i>VS</i> 499, οἱ δεινοὶ τὰ γεωργικά los agricultores</i> Aristid.Quint.64.19;<br /><b class="num">c)</b> c. inf. δ. ... εὑρεῖν [[hábil en descubrir]] A.<i>Pr</i>.59, δεινοὶ πλέκειν ... μηχανάς de los egipcios hábiles en urdir artimañas</i> A.<i>Fr</i>.373, λέγειν ... δ. elocuente</i> S.<i>OT</i> 545, E.<i>Med</i>.585, Alcid.1.6, δ. [[εἰπεῖν]] D.20.150, δ. [[ἄνθρωπος]] πράγμασι χρῆσθαι un hombre capaz de acomodarse a las circunstancias</i> D.1.3, cf. Philostr.<i>VS</i> 566<br /><b class="num">•</b>fig. νόσος ... δεινὴ φαγεῖν enfermedad experta en devorar</i> Ar.<i>Nu</i>.243, αἱ γὰρ εὐπραξίαι δειναὶ συγκρύψαι τὰ τοιαῦτ' ὀνείδη D.2.20;<br /><b class="num">d)</b> c. dif. giros prep. περὶ τοὺς λόγους Pl.<i>Euthd</i>.304d, περὶ τὸ ἀδικεῖν Pl.<i>R</i>.405b, περὶ Ὁμήρου Pl.<i>Io</i> 531a, δ. εἰς τὰ πάντα hábil en todas las cosas</i> Ar.<i>Ra</i>.968, ἀμφὶ ταῦτα Arr.<i>Tact</i>.9.5, τῶν ἀνδρῶν τῶν κατὰ χειρουργίαν δεινῶν Ael.<i>VH</i> 3.1, ἐν λόγοισι δ. Ὑπερείδης Hipérides hábil en palabras</i> Timocl.4.7;<br /><b class="num">e)</b> neutr. plu. sup. como adv. ὡς δεινότατα κατηγορῆσαι acusar de la manera más hábil posible</i> Luc.<i>Prom</i>.5.<br /><b class="num">2</b> sent. peyor. [[bribón]], [[truhán]] τις Pl.<i>Euthphr</i>.3c, c. giro prep. ὑπὸ πανουργίας Pl.<i>Tht</i>.176d.<br /><b class="num">3</b> subst. neutr. plu. τὰ δεινά [[maravillas]] πολλὰ τὰ δεινὰ κοὐδὲν ἀνθρώπου δεινότερον πέλει muchas son las maravillas y ninguna hay que supere al hombre</i> S.<i>Ant</i>.333.<br /><b class="num">III</b> adv. [[δεινῶς]]<br /><b class="num">1</b> [[mal]], [[penosamente]] δ. φέρειν soportar mal</i> Hdt.2.121γ, διατεθῆναι Lys.3.27, δ. ἔχειν encontrarse mal</i> X.<i>An</i>.6.4.23, <i>POxy</i>.1161.11 (IV d.C.), δ. δὲ καὶ [[ἀπόρως]] ἔχει μοι estoy en una situación penosa y sin salida</i> Antipho 1.1.<br /><b class="num">2</b> c. valor semejante al de un superlativo [[extraordinaria]], [[excesivamente]], [[muy]] μέλαινα δ. muy negra</i> Hdt.2.76, [[ἄνυδρος]] Hdt.2.149, δ. ἦσαν ἐν φυλακῇσι Hdt.3.152, ἐς ἤβην καὶ κοιλίην ὅλην δ. ὁ πόνος καταιγίζων Hp.<i>Epid</i>.7.33, δ. πώς εἰμ' ἐπιπλήσμων Metag.2, θαμβούμενοι δ. terriblemente espantados</i> [[LXX]] <i>Sap</i>.17.3, [[ἀνελεύθερος]] Plu.2.46d, ἀσθενεῖ δ. está muy enfermo</i>, <i>BGU</i> 595.14 (I d.C.), <i>SB</i> 12606.6 (III d.C.), cf. Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[vigorosamente]], [[vehementemente]] κἂν μὴ δ. λέγωσιν Demetr.<i>Eloc</i>.240<br /><b class="num">•</b>en sup. [[de la manera más terrible]] τοὺς δ' [[ἅμα]] πάντας ἄγγελοι ... δεινοτάτως κολάσουσιν <i>Orac.Sib</i>.2.290.<br /><b class="num">3</b> [[hábilmente]] δ. καθαπτόμενον ἐν ἀπολογίας ἤθει Philostr.<i>VS</i> 503, δ. τῷ πλάσματι ... ἐφαρμόζοντες Iren.Lugd.<i>Haer</i>.1.3.6, cf. Epiph.Const.<i>Haer</i>.31.15.7, Eust.668.53, Sch.Min.<i>Il</i>.7.97.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δϝεινός, adj. verbal de la raíz que da lugar a [[δείδω]] q.u., e.e. *<i>du̯eH^i̯3</i>- ‘[[dos]]’.

|lsmtext='''δεινός:''' -ή, -όν (από το [[δέος]], [[κυρίως]] <i>δεεινός</i>, πρβλ. [[ἐλεεινός]], [[ἐλεινός]], από το [[ἔλεος]])·<br /><b class="num">I.</b> [[τρομερός]], [[φοβερός]], [[φρικτός]], [[σκληρός]], [[άγριος]], σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>δεινὸν ἀϋτεῖν</i>, <i>βροντᾶν</i>, [[φωνάζω]], [[αστράφτω]] με [[δύναμη]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>δεινὸν δέρκεσθαι</i>, <i>παπταίνειν</i>, [[ἰδεῖν]], [[κοιτάζω]] με φοβερό [[βλέμμα]], σε Όμηρ.· [[αλλά]] δεινὸς [[ἰδέσθαι]], [[φοβερός]] στην όψη, σε Ομήρ. Οδ.· <i>δεινὸς μὲν ὁρᾶν</i>, <i>δεινὸς δὲ κλύειν</i>, σε Σοφ.· <i>τὸ δεινόν</i>, [[κίνδυνος]], [[δυστυχία]], [[συμφορά]], [[πάθημα]], σε Ηρόδ., Αισχύλ. κ.λπ.· ομοίως, τὰ [[δεινά]]</i>, σε Σοφ. κ.λπ.· <i>οὐδὲν δεινοί</i>, <i>μὴ ἀποστέωσιν</i>, [[κανένας]] [[φόβος]] αποστασίας τους, σε Ηρόδ.· <i>δεινὸν ποιεῖσθαι</i>, «[[παίρνω]]» [[κάτι]] [[βαριά]], το [[φέρω]] [[βαρέως]], [[αγανακτώ]], [[θεωρώ]] [[κακό]], [[παραπονιέμαι]] για ένα [[πράγμα]], Λατ. [[aegre]] ferre, στον ίδ. κ.λπ.· δεινὰ [[παθεῖν]], [[υπόκειμαι]] σε τρομερή, παράνομη, αυθαίρετη [[μεταχείριση]], σε Αττ.· ομοίως στο επίρρ., [[δεινῶς]] φέρειν, σε Ηρόδ.· <i>δ. ἔχειν</i>, βρίσκομαι σε δυσκολίες, σε Ξεν.<br /><b class="num">II. 1.</b> με την [[έννοια]] της ισχύος και της δύναμης, [[δυνατός]], [[ικανός]], [[ισχυρός]]· δεινὸν [[σάκος]], [[μεγάλη]] και δυνατή [[ασπίδα]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> [[απλώς]], [[θαυμάσιος]], [[θαυμαστός]], [[παράδοξος]]· τὸ συγγενές [[τοι]] δεινόν, η [[συγγένεια]] έχει παράξενη [[δύναμη]], σε Αισχύλ.· δ. [[ἵμερος]], [[ἔρως]], [[δέος]], σε Ηρόδ.· <i>δεινὸν ἂν εἴη</i>, <i>εἰ..</i>., θα ήταν [[παράδοξο]] να..., σε Ευρ.· επίρρ. <i>-νῶς</i>, θαυμάσια, υπερβολικά· δ. [[μέλας]], [[ἄνυδρος]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">III.</b> η [[σημασία]] του [[δυνατός]], [[θαυμάσιος]], μετετράπη σε [[εκείνη]] του [[ικανός]], [[έξυπνος]], [[επιδέξιος]], στον ίδ., σε Αττ.· [[ιδίως]], λέγεται για την πρακτική [[επιδεξιότητα]], αντίθ. προς το [[σοφός]], σε Πλάτ.· με απαρ., δεινὸς [[εὑρεῖν]], [[ευφυής]], [[έξυπνος]] ως προς τις εφευρέσεις, [[επινοητικός]], ευρηματικός, σε Αισχύλ.· <i>δεινὸς λέγειν</i>, σε Σοφ.· δεινὸς πράγμασι [[χρῆσθαι]], σε Δημ.· επίσης με αιτ., <i>δεινὸς τὴν τέχνην</i>, σε Πλάτ.· δ. [[περί]] τι ή <i>τινος</i>, στον ίδ.

|mdlsjtxt=[from [[δέος]], [[properly]] δεεινός, cf. [[ἐλεεινός]], [[ἐλεινός]], from [[ἔλεος]]<br /><b class="num">I.</b> [[fearful]], [[terrible]], [[dread]], [[dire]], Hom., etc.; δεινὸν ἀϋτεῖν, βροντᾶν to [[shout]], [[thunder]] [[terribly]], Il.; δεινὸν δέρκεσθαι, παπταίνειν, [[ἰδεῖν]] to [[look]] [[terrible]], Hom.; but, δεινὸς [[ἰδέσθαι]] [[fearful]] to [[behold]], Od.; δεινὸς μὲν ὁρᾶν, δεινὸς δὲ κλύειν Soph.:— τὸ δεινόν [[danger]], [[suffering]], awe, [[terror]], Hdt., Aesch., etc.; so, τὰ δεινά Soph., etc.:— οὐδὲν δεινοί, μὴ ἀποστέωσιν no [[fear]] of [[their]] [[revolting]], Hdt.:— δεινὸν ποιεῖσθαι to [[take]] ill, [[complain]] of, be [[indignant]] at a [[thing]], Lat. [[aegre]] ferre, Hdt., etc.; δεινὰ [[παθεῖν]] to [[suffer]] [[dreadful]], [[illegal]], [[arbitrary]] [[treatment]], [[attic]]; so in adv., [[δεινῶς]] φέρειν Hdt.; δ. ἔχειν to be in straits, Xen.<br /><b class="num">II.</b> with a [[notion]] of Force or Power, [[mighty]], [[powerful]], δεινὸν [[σάκος]] the [[mighty]] [[shield]], Il.<br /><b class="num">2.</b> [[simply]], [[wondrous]], [[marvellous]], [[strange]], τὸ συγγενές τοι δεινόν kin has a [[strange]] [[power]], Aesch.; δ. [[ἵμερος]], [[ἔρως]], [[δέος]] Hdt.; δεινὸν ἂν εἴη, εἰ…, it were [[strange]] that…, Eur.:—adv. -νῶς, [[marvellously]], [[exceedingly]], δ. [[μέλας]], [[ἄνυδρος]] Hdt.<br /><b class="num">III.</b> the [[sense]] of [[powerful]], [[wondrous]] passed [[into]] that of [[able]], [[clever]], [[skilful]], Hdt., [[attic]]; especially of [[practical]] [[ability]], opp. to [[σοφός]], Plat.: c. inf., δεινὸς [[εὑρεῖν]] [[clever]] at inventing, Aesch.; δεινὸς λέγειν Soph.; δεινὸς πράγμασι [[χρῆσθαι]] Dem.: also c. acc., δεινὸς τὴν τέχνην Plat.; δ. [[περί]] τι or τινος Plat.