ἀκτή: Difference between revisions

|Definition=(A), ἡ, <span class="sense"><span class="bld">A</span> [[headland]], [[foreland]], [[promontory]], ἀκτὴ προὔχουσα <span class="bibl">Od.24.82</span>; ἀκταὶ προβλῆτες <span class="bibl">5.405</span>, <span class="bibl">10.89</span>; opp. [[λιμήν]], <span class="bibl">Il.12.284</span>; often with epithets, denoting high rugged coast, [[τρηχεῖα]], [[ὑψηλή]], <span class="bibl">Od.5.425</span>, <span class="bibl">Il.2.395</span>; τρηχέα <span class="bibl">Hdt.7.33</span>; στυφλοί <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>303</span>; [[ἀμφίκλυστος]] <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>752</span>; στόνῳ βρέμουσι δ' ἀντιπλῆγες ἀκταί <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>592</span>:—usu. of [[sea]]-[[coast]], <b class="b3">χλωρὰ ἀκτή</b> ib.<span class="bibl">1132</span>; ἀκταὶ ἔναλοι <span class="bibl">Tim.<span class="title">Pers.</span>109</span>; but also of [[rugged]] [[bank]]s or [[strand]] of [[river]]s, [[Ἑλώρου]], [[Νείλος|Νείλου]], <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>9.40</span>, <span class="bibl"><span class="title">I.</span>2.42</span>; Σιμόεντος <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>697</span>; [[Ἀχέρων|Ἀχέροντος]] <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>813</span>.—Rare in early Prose, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span> 6.2.1</span>, <span class="bibl">Lycurg.17</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> generally, [[tract]] of [[land]] running out into the [[sea]], <b class="b3">ἀκταὶ διφάσιαι</b> of the north and south coasts of [[Asia Minor]], <span class="bibl">Hdt.4.38</span>; of [[Africa]], as jutting out from [[Asia]], <span class="bibl">4.41</span>, cf. <span class="bibl">177</span>; of Cape Sepias, <span class="bibl">7.183</span>, al.; of [[Mt. Athos]], <span class="bibl">Th.4.109</span>; ofltaly, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1329b11</span>; of the [[peninsula]] of the [[Piraeus]], <span class="bibl">Hyp.<span class="title">Fr.</span>185</span>, <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>42.3</span>, <span class="bibl">Lycurg. 17</span> (also of Attica in general, <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>1673</span>, cf. <span class="bibl">Str.9.1.3</span>); of the [[coast]] of [[Argolis]], <span class="bibl">Plb.5.91.8</span>, <span class="bibl">D.S.12.43</span>: pl., ἀκτὰς τῆσδε γῆς <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span> 24</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> generally, [[edge]], <b class="b3">χώματος ἀκτή</b> of a [[sepulchral]] [[mound]], <span class="bibl">A. <span class="title">Ch.</span>722</span>; [[βώμιος]] [[ἀκτή]] of an [[altar]], <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>182</span>(lyr.). (As there is no trace of ϝ, the word is more probably connected with [root ] ak '[[pointed]]' than with [[ϝάγνυμι]].) </span><br />(B), ἡ, poet. word for [[corn]], [[Δημήτερος ἀκτή]] <span class="bibl">Il.13.322</span>, <span class="bibl">21.76</span>, cf.<span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>138</span> (lyr.), <span class="bibl">Epin.1.9</span>; μυληφάτου ἀλφίτου ἀκτή <span class="bibl">Od.2.355</span>, cf. <span class="bibl">14.429</span>, <span class="bibl">Il.11.631</span>:—in Hes. of [[corn]] generally, <b class="b3">ὡσεὶ Δημήτερος ἀκτή</b>, of standing [[crop]], <span class="bibl"><span class="title">Sc.</span>290</span>, of [[unthreshed]] [[corn]], <span class="bibl"><span class="title">Op.</span>597</span>,<span class="bibl">805</span>; of [[seed]], οὐ σπόρον ὁλκοῖσιν Δηοῦς ἐνιβάλλομαι ἀ. <span class="bibl">A.R.3.413</span>. (The connection with [[ἄγνυμι]] is doubtful.)</span>

|dgtxt=ἀκτῆς, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἀκτά]] <i>Lyr.Adesp</i>.4771.2<i>S</i>.<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[punta de tierra]], [[cabo]], [[rompiente]] ἀκτῇ ἐφ' ὑψηλῇ <i>Il</i>.2.395, ἀκταὶ προβλῆτες <i>Od</i>.5.405, ἀ. τρηχέα Hdt.7.33, στυφλοὺς παρ' ἀκτάς A.<i>Pers</i>.303, Λέπρης Ἀκτῆς Hippon.53.2, ἀκτὴν δ' ἵκανεν Παγασηίδα A.R.1.318, ref. [[Italia]] como península ἀκτὴν ταύτην τῆς Εὐρώπης Arist.<i>Pol</i>.1329^b11.<br /><b class="num">2</b> gener. [[costa]], [[orilla]] ἀκτὴν εἰσανέβαινον <i>Il</i>.18.68, cf. <i>Od</i>.5.151, Hes.<i>Th</i>.848, Sol.6, S.<i>Ant</i>.1132, <i>ICr</i>.2.19.7.12 (Falasarna IV a.C.), Theoc.22.32, Musae.259, Nonn.<i>D</i>.41.106<br /><b class="num">•</b>fig. ἀκτὴ ἑσπέρου θεοῦ = la [[ribera]] del dios occidental</i> e.d. el Hades, S.<i>OT</i> 178, cf. <i>ISmyrna</i> 550.1 (imper.)<br /><b class="num">•</b>[[playa]] como lugar de [[reposo]] o [[diversión]], Cic.<i>Verr</i>.5.63, <i>Cael</i>.35<br /><b class="num">•</b>de un río [[margen]], [[ribera]], [[orilla]] Νείλου Pi.<i>I</i>.2.42, Σιμόεντος A.<i>A</i>.696.<br /><b class="num">II</b> [[altura]], [[elevación]] χώματος ἀκτή = [[monumento]] [[funerario]]</i> A.<i>Ch</i>.721, [[βώμιος]] ἀκτή = [[altar]]</i> S.<i>OT</i> 183.<br /><b class="num">III</b> [[vergel]] ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς ἀκτῆς Sm.<i>Ge</i>.2.15.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἄκων]], -οντος, ὁ.<br />-ῆς, ἡ<br /><b class="num">1</b> [[don]], [[regalo]], [[fruto]] [[Δημήτερος ἀκτή]] = el [[trigo]]</i>, <i>Il</i>.13.322, Hes.<i>Op</i>.466, 597, <i>Sc</i>.290, E.<i>Hipp</i>.138, A.R.3.413.<br /><b class="num">2</b> ἀλφίτου ἀκτή = [[harina de cebada]], <i>Od</i>.2.355, cf. <i>EM</i> α 749.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Etim. desconocida.

|mltxt=<b>(I)</b><br />η (Α [[ἀκτή]]) (Ν και [[αχτή]])<br />[[ζώνη]] [[επαφής]] [[μεταξύ]] της ξηράς, του αέρα και της θάλασσας, [[παραλία]], [[ακροθαλασσιά]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[ακρωτήριο]]<br /><b>2.</b> (για ποταμό) απόκρημνη όχθη<br /><b>3.</b> [[τμήμα]] γης που εισχωρεί [[βαθιά]] στη [[θάλασσα]], [[χερσόνησος]]<br /><b>4.</b> [[άκρη]], [[κορυφή]] [[κάθε]] χωμάτινου ή αμμώδους σωρού που μοιάζει με [[παραλία]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «ἀκταί, προβλῆτες», αντίθ. του [[λιμήν]]<br />«[[βώμιος]] [[ἀκτή]]», [[βωμός]], θυσιαστήριο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Πρόκειται για ποιητική [[κυρίως]] [[λέξη]], γι' αυτό και η [[χρήση]] της στην αττική [[πεζογραφία]] [[είναι]] περιορισμένη. Χρησιμοποιείται [[συνήθως]] στον Όμηρο, στους τραγικούς και στον Ηρόδοτο. Χρησιμοποιήθηκε [[ακόμη]] και ως [[γεωγραφικός]] όρος («[[ακρωτήριο]]-[[χερσόνησος]]»). Αρχικά η λ. σήμαινε την «απότομη, βραχώδη [[άκρη]] (της θάλασσας)» ([[πρβλ]]. και τα επίθ. <i>προύχουσα</i>, <i>τρηχεῖα</i>, <i>ὑψηλή</i> που χαρακτηρίζουν τη λ. στον Όμηρο), σημ. που διατηρήθηκε και [[μετέπειτα]] («[[προεξοχή]], [[άκρη]], [[γωνιά]]»). Ετυμολογικά [[σήμερα]] γίνεται ευρύτερα αποδεκτή η [[σχέση]] της λ. με τη [[ρίζα]] <i>άκ</i>- «[[αιχμηρός]], [[μυτερός]]» (<b>βλ. λ.</b> <i>ακ</i>-), ενώ η παλαιότερη, παρετυμολογική περισσότερο, [[συσχέτιση]] της λ. με το ρ. (<i>F</i>) [[ἄγνυμι]] ([[ακτή]], το [[μέρος]] όπου σπάζουν τα κύματα της θάλασσας) έχει [[πλέον]] παραμεριστεί και για τον βασικό λόγο ότι η λ. [[ακτή]] δεν είχε [[ποτέ]] [[δίγαμμα]] (<i>F</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀκτάζω]], [[ἀκταῖος]], [[ἄκτιος]], [[ἀκτίτης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> <i>ἀκταιωρός</i><br /><b>νεοελλ.</b><br />[[ακτογραμμή]], [[ακτόδρομος]], [[ακτοπλοΐα]], [[ακτοπλοώ]], [[ακτοφρουρά]], [[ακτοφρουρός]]].<br /><b>(II)</b><br />[[ἀκτή]], η (Α)<br /><b>1.</b> ποιητική [[λέξη]] για τα [[δημητριακά]] και ειδικότερα το [[σιτάρι]] ή το χοντροαλεσμένο [[σιτάρι]]<br /><b>2.</b> [[σπορά]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λέξη άγνωστης ετυμολ. προέλευσης. Η [[σχέση]] της με το σανσκρ. <i>aśnati</i> «[[τρώω]]» [[είναι]] αμφίβολη. Πρόκειται για αρχαία λ. που διασώθηκε λόγω της συνδέσεως της με τη [[λατρεία]] της «τροφού Δήμητρας». Από τις ομηρικές φράσεις όπου απαντά ([[πρβλ]]. Δημήτερος [[ἀκτήν]], ἀλφίτου ἱεροῦ [[ἀκτήν]], ἀλφίτου [[ἀκτή]]) [[είναι]] φανερό πως η λ. [[ακτή]] δεν σήμαινε «[[αλεύρι]]», εφόσον είχε ως [[συμπλήρωμα]] τη λ. [[ἄλφιτον]] «[[κριθάρι]]». Ακόμη στον Ησίοδο η λ. συσχετίστηκε με το [[αλώνισμα]], ενώ στον Ησύχιο η λ. [[ἀκτή]] ερμηνεύεται ως «[[τροφή]]»].<br /><b>(III)</b><br />[[ἀκτῆ]], η (Α)<br />[[συνηρημένος]] [[τύπος]] της λέξης [[ἀκτέα]].

|lsmtext='''ἀκτή:''' (Α), ἡ,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ακρωτήρι]], [[κάβος]], [[αιγιαλός]], [[γιαλός]], [[ακροθαλασσιά]], [[παραλία]], σε Ομήρ. Οδ. κ.λπ.· λέγεται για τις όχθες των ποταμών, <i>ἀκταὶΣιμόεντος</i>, σε Αισχύλ.· <i>Ἀχέροντος</i>, σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> γενικά, [[παραλία]], <i>ἀκταὶ διφάσιαι</i>, λέγεται για τις βόρειες και νότιες παραλίες της Μικράς Ασίας, σε Ηρόδ.· χρησιμοποιείται για την Αττική (πρβλ. [[ἀκταῖος]]), σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> γενικά, [[κάθε]] [[γραμμή]] ή [[αμμώδης]] [[σωρός]] σαν την [[παραλία]], Λατ. [[ora]], χώματος [[ἀκτή]], λέγεται για επιτάφιο τύμβο, σωρό από [[χώμα]], σε Αισχύλ.· [[βώμιος]] ἀκ., για βωμό, σε Σοφ. (πιθ. από το [[ἄγνυμι]], πρβλ. [[ῥηγμίν]]).<br /><b class="num">• [[ἀκτή]]:</b> (Β), ἡ, παλαιά [[λέξη]] για το [[σιτάρι]] ή το χοντρό [[αλεύρι]] (κριθαριού, σίκαλης), Δημήτερος [[ἀκτή]], σε Ομήρ. Ιλ.· ἀλφίτου [[ἀκτή]], σε Ομήρ. Οδ. (αμφίβ. προέλ.).

|elrutext='''ἀκτή:'''<br /><b class="num">I</b> ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[мука]] (ἀλφίτου ἀ. Hom.): Δάματρος ἀκτᾶς [[δέμας]] ἁγνὸν ἴσχειν Eur. воздерживаться от пищи, голодать;<br /><b class="num">2)</b> [[зерно]], [[хлеб на корню]] Hes.<br /><b class="num">II</b> дор. [[ἀκτά]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> [[крутой морской берег]], [[взморье]] (ἀκταὶ προβλῆτες Hom.; βαθύκρημνοι ἀκταί Pind.; ἀ. [[ἀμφίκλυστος]] Soph.);<br /><b class="num">2)</b> [[речной берег]] (Νείλου Pind.; Σιμόεντος Aesch.);<br /><b class="num">3)</b> мыс, коса; полуостров Xen., Arst.: ἀκταὶ διφάσιαι κατατείνουσι ἐς θάλασσαν Her. два мыса выдаются в море;<br /><b class="num">4)</b> [[возвышенность]], [[высота]] (χλωρὰ ἀ. Soph.): χώματος ἀ. Aesch. могильный курган; [[βώμιος]] ἀ. Soph. алтарь на возвышении.

|etymtx=1.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[promontory]], [[rocky coast]], [[rough shore]], [[edge]] (Il.).<br />Derivatives: [[ἀκταία]] name of a plant (Plin.); Strömberg Pflanzennamen 115 (also on [[ἄκτιον]] and [[ἀκτίνη]]). - [[ἄκτιος]] surname of Pan (Theoc.) and Apollo (A. R.), [[ἄκτιον]] = [[ἀκτή]] (Ael.). - [[ἀκτίτης]] m. [[who lives on the coast]] (A. P.), [[ἀκτ]]. ([[λίθος]]) [[stone from Piraeus or Argolis]]; <b class="b3">πέτρος ἀκτῖτις</b> (Ath. Mitt. 31, 143). [[ἀκτάζω]] [[banquet]] (from *banquet on the shore?), Plu. 2, 668 b; or from 2. [[ἁκτή]]?<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: Derivation from <b class="b3">ἀκ-</b> [[sharp]] is "allenfalls möglich" (Frisk), but Fur. 127 compares [[ὄχθη]], <b class="b3">-ος</b> which is quite convincing; so it is a substr. word. Cf. on [[ἀκτή]] 2.!<br />2.<br />Grammatical information: f.<br />Meaning: [[corn]] (Il.), often [[Δημήτερος]] or <b class="b3">ἀλφίτου ἀκτή</b>; but DELG rightly points out that it cannot mean [[flour]] because of <b class="b3">ἀλφίτου ἀκτή</b>; cf. <b class="b3">ἀκτή τροφή</b> H.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]X [probably]<br />Etymology: No trace of digamma. Fur. 127 compares <b class="b3">*ὀχθη</b>, in [[εὔοχθος]] (see s.v.); also 320 on [[ὁχή]]. This evidence cannot be ignored. So a substr. word. Skoda, Phytonymes 275-283 thinks that the word means <b class="b2">ear (of corn)</b> and belongs to <b class="b3">ἀκ-</b> [[sharp]].

|mdlsjtxt=<br />A. a [[headland]], [[foreland]], [[promontory]], [[shore]], Od., etc.: of the banks of rivers, ἀκταὶ Σιμόεντος Aesch.; Ἀχέροντος Soph.<br /><b class="num">2.</b> [[generally]], [[coast]]-[[land]], ἀκταὶ διφάσιαι of the N. and S. coasts of [[Asia]] [[Minor]], Hdt.; of [[Attica]] (cf. [[ἀκταῖος]]), Soph.<br /><b class="num">II.</b> [[generally]], any [[edge]] or [[strand]], like the sea-[[coast]], Lat. ora, χώματος [[ἀκτή]] of a [[sepulchral]] [[mound]], Aesch.; [[βώμιος]] ἀ. of an [[altar]], Soph. (Perh. from [[ἄγνυμι]], cf. [[ῥηγμίν]].)<br />B. [[corn]] or [[meal]], Δημήτερος [[ἀκτή]] Il.; ἀλφίτου [[ἀκτή]] Od. [deriv. uncertain].]

|ftr='''ἀκτή''': 1.<br />{aktḗ}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Vorgebirge]], [[Felsküste]], [[schroffes Ufer]], [[Landzunge]], [[Kante]] (seit Il.; in der älteren Sprache vorwiegend poetisch).<br />'''Derivative''': Ableitungen: [[ἀκταῖος]], -α, -ον [[an der Küste gelegen]], [[zur Küste gehörig]] (Th., Hp., Kall. u. a.). Fem. [[ἀκταία]] auch Pflanzenname (Plin.); darüber und über die Pflanzennamen [[ἄκτιον]] und [[ἀκτίνη]] Strömberg Pflanzennamen 115. — [[ἄκτιος]] Beiname von Pan (Theok.) und Apollo (A. R.), [[ἄκτιον]] = [[ἀκτή]] (Ael.). — [[ἀκτίτης]] m. [[Küstenbewohner]] (A. P.), ἀκτ. ([[λίθος]]) [[Stein aus Piräus oder Argolis]] (''IG'', S.; vgl. Redard Les nom grecs en -της Index 266), [[πέτρος]] ἀκτῖτις (Ath. Mitt. 31, 143). Nach Plu. 2, 668 b gehört hierher auch ein Verb [[ἀκτάζω]] [[schmausen]], eig. *[[am Ufer schmausen]]. Es handelt sich aber vielleicht eher um eine Ableitung von 2. ἁκτή, die irrtümlich an 1. [[ἀκτή]] angeschlossen worden ist.<br />'''Etymology''': Nicht sicher gedeutet. Die herkömmliche Erklärung aus ἀκ- [[spitz]] ist allenfalls möglich. Das Wort hat im Anlaut nicht Digamma besessen.<br />'''Page''' 1,61<br />2.<br />{aktḗ}<br />'''Forms''': oft Δημήτερος oder ἀλφίτου [[ἀκτή]].<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Korn]] (ep. poet.),<br />'''Etymology''': Etymologie unbekannt. Keine Spur von anl. Digamma. Die vergeblichen Deutungsversuche sind bei Bq verzeichnet.<br />'''Page''' 1,61