Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

εὔχομαι: Difference between revisions

From LSJ

εὔχομαι (view source)

Revision as of 18:00, 1 October 2022

No change in size ,  1 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1"
m (Text replacement - "l’" to "l'")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
Line 9: Line 9:
|Beta Code=eu)/xomai
|Beta Code=eu)/xomai
|Definition=impf. εὐχόμην (Att. ηὐχόμην) <span class="bibl">Il.3.275</span>, etc.: fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> εὔξομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span> 622</span> (anap.), etc.: aor. 1 εὐξάμην (Att. ηὐξάμην) <span class="bibl">Il.8.254</span>, etc.: 2sg. subj. εὔξεαι <span class="bibl">Od.3.45</span>: (augm. ηὐ- only Att.acc. to Hdn.Gr.<span class="bibl">2.789</span>, <span class="bibl">Moer.175</span>): —[[pray]], θεοῖς <span class="bibl">Il.3.296</span>, <span class="bibl">Hdt.8.64</span>, <span class="bibl">Th.3.58</span>, etc.; ἀγάλμασι <span class="bibl">Heraclit.5</span>; ἀνέμοισι <span class="bibl">Hdt.7.178</span>; Ἀργείοισι <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>980</span>: c.acc. cogn., εὐχὰς εὔχομαι τοῖς θεοῖς <span class="bibl">D.19.130</span>; <b class="b3">εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔ</b>. <span class="bibl">Aeschin.3.18</span>; <b class="b3">εὔ. ἔπος</b> to [[utter]] it in [[prayer]], <span class="bibl">Simon.37.19</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.2</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>1059</span> (lyr.); <b class="b3">μεγάλα, μέγα εὔχομαι</b>, [[pray]] [[aloud]], <span class="bibl">Il.3.275</span>, <span class="bibl">Od.17.239</span>; πολλὰ Ποσειδάωνι <span class="bibl">3.54</span>: later, c.acc., <b class="b3">Ἄρτεμιν εὔχομαι</b> <span class="title">AP</span>9.268 (Antip. Thess.): abs., <span class="bibl">Il.7.298</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>465</span> (lyr.), <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>39</span> D. (lyr.), etc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc. et inf., [[pray]] that, <span class="bibl">Od.15.353</span>, <span class="bibl">21.211</span>, <span class="bibl">Hdt.1.31</span>; of an [[unrealizable]] [[wish]] (cf. [[εὐχή]] <span class="bibl">2</span>), <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1118a32</span>, cf. Macho ap.<span class="bibl">Ath.8.341d</span>: c. inf. alone, εὔχομαι θάνατον [[φυγεῖν]] <span class="bibl">Il.2.401</span>; <b class="b3">τί δοκέεις εὔχεσθαι ἄλλο ἢ… λαβεῖν</b>; <span class="bibl">Hdt.1.27</span>; οἶκον [[ἰδεῖν]] <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.293</span>, etc.; <b class="b3">τοῖς θεοῖς</b> c. acc. et inf., <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>117c</span>; also <b class="b3">εὔ. τοὺς θεοὺς δοῦναί μοι</b> [[pray]] that the [[god]]s may [[give]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>351</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.1.26</span>; πρὸς τοὺς θεοὺς διδόναι <span class="bibl">Id.<span class="title">Mem.</span>1.3.2</span>; ταῖς Μούσαις εἰπεῖν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>545d</span>, etc.; later <b class="b3">εὔ. ἵνα</b> [[Aristeas]] <span class="bibl">45</span>, <span class="bibl">D.H.9.53</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>2.6.12</span>; ὅπως <span class="title">Wien.Stud.</span>44.159. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> c. acc. obj., [[pray for]], [[long]] or [[wish for]], χρυσόν <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>8.37</span>, etc.; [[εὐχόμενος]] ἄν τις ταῦτα εὔξαιτο <span class="bibl">Antipho 6.1</span>; <b class="b3">εὔ. τινί τι</b> [[pray for]] something [[for]] a person, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1019</span>; κακόν τινι <span class="bibl">Lys.21.21</span>; also, [[pray for]] a thing [[from]]... τοῖς θεοῖς πολλὰ ἀγαθὰ ὑπέρ τινος <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>2.2.10</span>; <b class="b3">τοῖς θεοῖς πολυκαρπίαν</b> ib.<span class="bibl">3.14.3</span>; δεινὸν κατά τινος <span class="bibl">Luc.<span class="title">Abd.</span>32</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[vow]] or [[promise]] to do... c. fut. inf., εὔχομαι ἐξελάαν κύνας <span class="bibl">Il.8.526</span>; θεοῖσι… ἑκατόμβας ῥέξειν <span class="bibl">Od.17.50</span>, cf. <span class="bibl">Il.4.101</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>58b</span>, <span class="title">IG</span>12.108.55, 22.112.6 (iv B.C.): c. aor. inf., <b class="b3">εὔχετο πάντ' ἀποδοῦναι</b> [[claim]]ed (the [[right]]) to [[pay]] in [[full]], <span class="bibl">Il.18.499</span> (unless in signf. <span class="bibl">111.3</span>): c. pres.inf., <b class="b3">ηὔξω θεοῖς… ἂν ὧδ' ἔρδειν τάδε</b>; <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>933</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1032</span> codd. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc. rei, [[vow]] a thing, πολλῶν πατησμὸν εἱμάτων <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>963</span>; [[ἱερεῖον]] <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1619</span>; [λύχνον] περὶ παιδός <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>56.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">εὔ. κατά τινος</b> of the thing [[vow]]ed (as though on the [[altar]]), εὔ. τοῖς θεοῖς κατὰ ἑκατόμβης <span class="bibl">Plu.<span class="title">Mar.</span>26</span>, cf. <span class="bibl">2.294b</span>; κατὰ νικητηρίων <span class="bibl">D.<span class="title">Ep.</span>1.16</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[profess]] [[loudly]], [[boast]], [[vaunt]], οὕτω φησὶ καὶ εὔχεται, οὕνεκ' Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι μένει <span class="bibl">Il.14.366</span>; [[εὑρεῖν]] <span class="bibl">Emp. 2.6</span>: mostly, not of empty [[boasting]], but of something of which one has a [[right]] to be [[proud]], ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος εὔχομαι εἶναι <span class="bibl">Il.6.211</span>, cf. <span class="bibl">8.190</span>; πατρὸς δ' ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος εὔχομαι εἶναι <span class="bibl">14.113</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>449a</span>: rarely without inf., <b class="b3">ἐκ Κρητάων γένος εὔχομαι</b> (sc. [[εἶναι]]) <span class="bibl">Od.14.199</span>; τὸ πατρόθεν ἐκ Διὸς εὔχονται <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.23</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">P.</span> 4.97</span>; <b class="b3">πόρτις εὔχεται βοός</b> (sc. [[εἶναι]]) <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>314</span>; ἔνθεν [[εὔχομαι]] [[γένος]] <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>696</span>; but also, </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[boast]] [[vainly]], [[brag]], εὔχεαι αὔτως <span class="bibl">Il.11.388</span>: c. inf., εὔ. δῃώσειν <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1318</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> simply, [[profess]] or [[declare]], [[ἱκέτης]] δέ τοι εὔ. εἶναι <span class="bibl">Od.5.450</span>; οὔτ' ὦν ἀκοῦσαι οὔτ' ἰδεῖν εὔχοντο <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>6.53</span>; <b class="b3">τίς χθὼν εὔχεται ἥδε [εἶναι</b>]; <span class="bibl">A.R.4.1251</span>; cf. supr.<span class="bibl">11.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> Pass., ἐμοὶ [[μετρίως]] ηὖκται = I have [[pray]]ed [[sufficiently]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>279c</span>: pf.inf., ταῦτα μὲν ηὖχθαι <span class="title">IG</span>22.112.12 (iv B.C.); ἡ [[πανήγυρις]] ἡ… εὐχθεῖσα [[vow]]ed, <span class="bibl">D.C.48.32</span>: but plpf. (or non-thematic preterite) [[ηὔγμην]] in act. sense, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>610</span>; so εὖκτο <span class="bibl">Thebaïs <span class="title">Fr.</span>3</span>. (Cf. Skt. óhate 'to ([[be able]] to) [[boast]] that one is', 'to [[brag]]', Avest. aog- '[[declare]] [[solemnly]]'.)</span>
|Definition=impf. εὐχόμην (Att. ηὐχόμην) <span class="bibl">Il.3.275</span>, etc.: fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> εὔξομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span> 622</span> (anap.), etc.: aor. 1 εὐξάμην (Att. ηὐξάμην) <span class="bibl">Il.8.254</span>, etc.: 2sg. subj. εὔξεαι <span class="bibl">Od.3.45</span>: (augm. ηὐ- only Att.acc. to Hdn.Gr.<span class="bibl">2.789</span>, <span class="bibl">Moer.175</span>): —[[pray]], θεοῖς <span class="bibl">Il.3.296</span>, <span class="bibl">Hdt.8.64</span>, <span class="bibl">Th.3.58</span>, etc.; ἀγάλμασι <span class="bibl">Heraclit.5</span>; ἀνέμοισι <span class="bibl">Hdt.7.178</span>; Ἀργείοισι <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>980</span>: c.acc. cogn., εὐχὰς εὔχομαι τοῖς θεοῖς <span class="bibl">D.19.130</span>; <b class="b3">εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔ</b>. <span class="bibl">Aeschin.3.18</span>; <b class="b3">εὔ. ἔπος</b> to [[utter]] it in [[prayer]], <span class="bibl">Simon.37.19</span>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.2</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>1059</span> (lyr.); <b class="b3">μεγάλα, μέγα εὔχομαι</b>, [[pray]] [[aloud]], <span class="bibl">Il.3.275</span>, <span class="bibl">Od.17.239</span>; πολλὰ Ποσειδάωνι <span class="bibl">3.54</span>: later, c.acc., <b class="b3">Ἄρτεμιν εὔχομαι</b> <span class="title">AP</span>9.268 (Antip. Thess.): abs., <span class="bibl">Il.7.298</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>465</span> (lyr.), <span class="bibl">Ar.<span class="title">Fr.</span>39</span> D. (lyr.), etc. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc. et inf., [[pray]] that, <span class="bibl">Od.15.353</span>, <span class="bibl">21.211</span>, <span class="bibl">Hdt.1.31</span>; of an [[unrealizable]] [[wish]] (cf. [[εὐχή]] <span class="bibl">2</span>), <span class="bibl">Arist.<span class="title">EN</span>1118a32</span>, cf. Macho ap.<span class="bibl">Ath.8.341d</span>: c. inf. alone, εὔχομαι θάνατον [[φυγεῖν]] <span class="bibl">Il.2.401</span>; <b class="b3">τί δοκέεις εὔχεσθαι ἄλλο ἢ… λαβεῖν</b>; <span class="bibl">Hdt.1.27</span>; οἶκον [[ἰδεῖν]] <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.293</span>, etc.; <b class="b3">τοῖς θεοῖς</b> c. acc. et inf., <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>117c</span>; also <b class="b3">εὔ. τοὺς θεοὺς δοῦναί μοι</b> [[pray]] that the [[god]]s may [[give]], <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>351</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.1.26</span>; πρὸς τοὺς θεοὺς διδόναι <span class="bibl">Id.<span class="title">Mem.</span>1.3.2</span>; ταῖς Μούσαις εἰπεῖν <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>545d</span>, etc.; later <b class="b3">εὔ. ἵνα</b> [[Aristeas]] <span class="bibl">45</span>, <span class="bibl">D.H.9.53</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>2.6.12</span>; ὅπως <span class="title">Wien.Stud.</span>44.159. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> c. acc. obj., [[pray for]], [[long]] or [[wish for]], χρυσόν <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>8.37</span>, etc.; [[εὐχόμενος]] ἄν τις ταῦτα εὔξαιτο <span class="bibl">Antipho 6.1</span>; <b class="b3">εὔ. τινί τι</b> [[pray for]] something [[for]] a person, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1019</span>; κακόν τινι <span class="bibl">Lys.21.21</span>; also, [[pray for]] a thing [[from]]... τοῖς θεοῖς πολλὰ ἀγαθὰ ὑπέρ τινος <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>2.2.10</span>; <b class="b3">τοῖς θεοῖς πολυκαρπίαν</b> ib.<span class="bibl">3.14.3</span>; δεινὸν κατά τινος <span class="bibl">Luc.<span class="title">Abd.</span>32</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[vow]] or [[promise]] to do... c. fut. inf., εὔχομαι ἐξελάαν κύνας <span class="bibl">Il.8.526</span>; θεοῖσι… ἑκατόμβας ῥέξειν <span class="bibl">Od.17.50</span>, cf. <span class="bibl">Il.4.101</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>58b</span>, <span class="title">IG</span>12.108.55, 22.112.6 (iv B.C.): c. aor. inf., <b class="b3">εὔχετο πάντ' ἀποδοῦναι</b> [[claim]]ed (the [[right]]) to [[pay]] in [[full]], <span class="bibl">Il.18.499</span> (unless in signf. <span class="bibl">111.3</span>): c. pres.inf., <b class="b3">ηὔξω θεοῖς… ἂν ὧδ' ἔρδειν τάδε</b>; <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>933</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1032</span> codd. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> c. acc. rei, [[vow]] a thing, πολλῶν πατησμὸν εἱμάτων <span class="bibl">A.<span class="title">Ag.</span>963</span>; [[ἱερεῖον]] <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1619</span>; [λύχνον] περὶ παιδός <span class="bibl">Call.<span class="title">Epigr.</span>56.3</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> <b class="b3">εὔ. κατά τινος</b> of the thing [[vow]]ed (as though on the [[altar]]), εὔ. τοῖς θεοῖς κατὰ ἑκατόμβης <span class="bibl">Plu.<span class="title">Mar.</span>26</span>, cf. <span class="bibl">2.294b</span>; κατὰ νικητηρίων <span class="bibl">D.<span class="title">Ep.</span>1.16</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[profess]] [[loudly]], [[boast]], [[vaunt]], οὕτω φησὶ καὶ εὔχεται, οὕνεκ' Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι μένει <span class="bibl">Il.14.366</span>; [[εὑρεῖν]] <span class="bibl">Emp. 2.6</span>: mostly, not of empty [[boasting]], but of something of which one has a [[right]] to be [[proud]], ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος εὔχομαι εἶναι <span class="bibl">Il.6.211</span>, cf. <span class="bibl">8.190</span>; πατρὸς δ' ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος εὔχομαι εἶναι <span class="bibl">14.113</span>, cf. <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>449a</span>: rarely without inf., <b class="b3">ἐκ Κρητάων γένος εὔχομαι</b> (sc. [[εἶναι]]) <span class="bibl">Od.14.199</span>; τὸ πατρόθεν ἐκ Διὸς εὔχονται <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>7.23</span>, cf.<span class="bibl"><span class="title">P.</span> 4.97</span>; <b class="b3">πόρτις εὔχεται βοός</b> (sc. [[εἶναι]]) <span class="bibl">A.<span class="title">Supp.</span>314</span>; ἔνθεν [[εὔχομαι]] [[γένος]] <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>696</span>; but also, </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[boast]] [[vainly]], [[brag]], εὔχεαι αὔτως <span class="bibl">Il.11.388</span>: c. inf., εὔ. δῃώσειν <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1318</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> simply, [[profess]] or [[declare]], [[ἱκέτης]] δέ τοι εὔ. εἶναι <span class="bibl">Od.5.450</span>; οὔτ' ὦν ἀκοῦσαι οὔτ' ἰδεῖν εὔχοντο <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>6.53</span>; <b class="b3">τίς χθὼν εὔχεται ἥδε [εἶναι</b>]; <span class="bibl">A.R.4.1251</span>; cf. supr.<span class="bibl">11.1</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> Pass., ἐμοὶ [[μετρίως]] ηὖκται = I have [[pray]]ed [[sufficiently]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>279c</span>: pf.inf., ταῦτα μὲν ηὖχθαι <span class="title">IG</span>22.112.12 (iv B.C.); ἡ [[πανήγυρις]] ἡ… εὐχθεῖσα [[vow]]ed, <span class="bibl">D.C.48.32</span>: but plpf. (or non-thematic preterite) [[ηὔγμην]] in act. sense, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>610</span>; so εὖκτο <span class="bibl">Thebaïs <span class="title">Fr.</span>3</span>. (Cf. Skt. óhate 'to ([[be able]] to) [[boast]] that one is', 'to [[brag]]', Avest. aog- '[[declare]] [[solemnly]]'.)</span>
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> former un vœu, un souhait :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; [[τί]] τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : [[τι]], qch ; [[τί]] τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> se flatter de, se glorifier de : πατρὸς δ’ [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : [[ἐκ]] Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> être prié, être demandé par une prière.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ».
}}
}}
{{ls
{{ls
|lstext='''εὔχομαι''': Ἐπικ. β΄ ἑνικ. εὔχεαι, Ἰλ. Λ. 378, κτλ.: παρατ. ηὐχόμην ἢ εὐχ-: μέλλ. εὔξομαι: ἀόρ. ηὐξάμην ἢ εὐξ-. Ἡ [[αὔξησις]] [[οὐδαμοῦ]] ἀπαντᾷ παρ’ Ἐπικ. καὶ Ἴωσι. Παρ’ Ἀττικ. ὁ Ἐλμσλ., Δινδ. καὶ ἕτεροι ἑπόμενοι τῷ Μοίριδι γράφουσιν ηὐ-. - Περὶ τῶν Παθ. τύπων ἴδε κατωτ. IV: - Ἀποθ. (συγγενὲς τῷ [[αὐχέω]], [[καυχάομαι]]). Προσεύχομαι, [[ἀναπέμπω]] εὐχάς, τελῶ εὐχήν, ποιοῦμαι εὐχὴν (τάξιμον), Λατ. precari, vota facere, θεῷ, θεοῖς Ὅμ. καὶ ἄλλοι ποηταί, ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] παρ’ Ἡροδ. 7. 178., 8. 64 Θουκυδ. 3. 58· καὶ μετὰ συστοίχ. αἰτ., εὐχ. εὐχὰς τοῖς θεοῖς, κτλ., ἴδε ἐν λ. [[εὐχή]]· εὔχ. θεόν, μόνον παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, ὡς ἐν Ἀνθ. Π. 9. 268· εὔχ. πρὸς τοὺς θεοὺς Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 2, κτλ.· εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔχ. Αἰσχίν. 56. 22. εὔχ. [[ἔπος]] Σιμωνίδ. 43. 18, Πινδ. Π. 3· πρβλ. Αἰσχύλ. Ἱκ. 1060: - μετὰ δοτ. ἠθικῆς, [[προσεύχομαι]] ὑπέρ τινος, Ἰλ. Η. 298: - ὁ Ὅμ. ἀρέσκεται νὰ συνάπτῃ τὸ μεγάλα ἢ τὸ πολλὰ τῷ εὔχεσθαι, προσεύχεσθαι μεγαλοφώνως καὶ ἐνθέρμως, ποιεῖν πολλὰς προσευχάς: - ἀπολ. Αἰσχύλ. Χο. 465, Ἱκ. 980. 2) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., [[εὔχομαι]] ἵνα.., Διὶ δ’ εὔχεται [[αἰεί]]... [[φθίσθαι]] Ὀδ. Ο. 353, Φ. 211, Ἡρόδ. 1. 31, καὶ Ἀττ.: μετὰ μόνου ἀπαρ., εὐχ. θάνατον φυγεῖν, Ἰλ. Β. 401· τί δοκέεις εὔχεσθαι [[ἄλλο]], ἢ... λαβεῖν; Ἡρόδ. 1. 25· οἶκον [[ἰδεῖν]] Πινδ. Π. 4. 521, κτλ.· [[ὡσαύτως]], [[εὔχομαι]] τοὺς θεοὺς δοῦναί μοι, [[ἱκετεύω]] νά μοι δώσωσιν οἱ θεοί, Ἀριστοφ. Θεσμ. 351, Ξεν. Ἀν. 6. 1, 26· πρὸς τοὺς θεοὺς διδόναι Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 2· ταῖς Μούσαις εἰπεῖν Πλάτ. Πολ. 545D, κτλ.: - ἐν Σοφ. Ο. Τ. 1512 ([[ἔνθα]] τὰ Ἀντίγραφα ἔχουσι, νῦν δὲ τοῦτ’ εὔχεσθέ μοι, οὗ καιρὸς ἀεὶ ζῆν, τοῦ βίου δὲ λῴονος ὑμᾶς κυρῆσαι), [[δέον]] νὰ ἀναγνώσωμεν, οὗ καιρὸς ἐᾷ (ὡς μονοσύλλαβον) ζῆν, ὡς ὁ Δινδ., ἢ οὗ καιρὸς ᾖ ζῆν ὡς ὁ Meineke, ἀλλ’ ἡ γενικῶς παραδεδεγμένη [[διόρθωσις]] [[εἶναι]] ἡ τοῦ Δινδορφίου, ἴδε σημ. Jebb ἐν τόπῳ. 3) μετ’ αἰτ. ἀντικειμ., [[εὔχομαι]] νὰ ἔχω τι, ἐπιθυμῶ, χρυσὸν εὔχονται, «χρυσὸν εὔχονται κτήσασθαι» (Σχόλ.). Πινδ. Ν. 8. 63, οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ., εὐχόμενος τοῦτ’ ἂν εὔξαιτο Ἀντιφῶν 144. 16· εὔχ. τινί τι, [[εὔχομαι]] νὰ συμβῇ τι εἴς τινα, ὄλοιο καὶ σοὶ [[πολλάκις]] τόδ’ ηὐξάμην Σοφ. Φιλ. 1019· [[ὡσαύτως]], εὔχομαί τινι ὑπέρ τινος, πολλὰ τοῖς θεοῖς εὐχομένη ἀγαθὰ [[ὑπὲρ]] σοῦ Ξεν. Ἀπομν. 2. 2, 10, πρβλ. 3. 14, 3, Κύρ. 2. 3, 1. II. ὑπισχνοῦμαι, μετ’ ἀπαρ. μέλλ., [[εὔχομαι]] ἐλπόμενος Διί.. [[ἐξελάαν]] κύνας Ἰλ. Θ 526· θεοῖσι... ἑκατόμβας ῥέξειν Ὀδ. Ρ. 50, πρβλ. Ἰλ. Δ. 101, Πλάτ. Φαίδωνα 58C· μετ’ ἀπαρ. ἀορ., εὔχετο παντ’ ἀποδοῦναι· Ἰλ. Σ. 499, καὶ οὕτω παρ’ Ἀττ., παρ’ οἷς μετ’ ἀπαρ. ἐνεστῶτος, ηὔξω θεοῖς... ἂν ὧδ’ ἔρδειν τάδε Αἰσχύλ. Ἀγ. 933, πρβλ. Σοφ. Φιλ. 1033. 2) μετ’ αἰτ. πράγματος μόνον, ὡς τὸ Λατ. vovere, «τάζω τι», πολλῶν πατησμὸν εἱμάτων Αἰσχύλ. Ἀγ. 963· [[ἱερεῖον]], θυσίας Ἀριστοφ. Ὄρν. 1619, κτλ.· [[λύχνον]] περὶ παιδὸς Καλλ. Ἐπιγράμ. 56. 3. 3) τὸ [[πρᾶγμα]] ὃ ὑπισχνεῖταί τις ἐν τῇ εὐχῇ, ἐκφέρεται [[πολλάκις]] διὰ τῆς προθ. κατά, ὡς εἰ τὸ διὰ τῆς εὐχῆς προσφερόμενον ἦν ἤδη ἐπὶ τοῦ βωμοῦ, εὐχ. τοῖς θεοῖς κατὰ ἑκατόμβης Πλουτ. Μάρ. 26., 2, 294Β· κατὰ νικητηρίων Δημ. Ἐπιστ. 1, πρβλ. ἑρμηνευτ. εἰς Ἀριστοφ. Ἱππ. 660. III. ἐκ τῆς ἐννοίας τοῦ: ὑπισχνοῦμαι νὰ πράξω τι, προκύπτει [[ἔννοια]] οἵα ἡ τοῦ [[αὐχέω]], μεγαλοφώνως ὑπισχνοῦμαι, καυχῶμαι, μεγαλαυχῶ, κομπορρημονῶ, ἀλλ’ ὁ μὲν οὕτω φησὶ καὶ εὔχεται, οὕνεκ’ Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι μένει κεχολωμένος [[ἦτορ]] Ἰλ. Ξ. 366: - τὸ πλεῖστον οὐχὶ ἐπὶ κενῆς καυχήσεως, ἀλλὰ περὶ πράγματος περὶ οὗ δικαιοῦταί τις νὰ καυχᾶται, ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] Ἰλ. Ζ. 211, πρβλ. Θ. 190· πατρὸς δ’ ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] Ξ. 113, πρβλ. Πλάτ. Γοργ. 449Α· σπανίως [[ἄνευ]] ἀπαρεμφ., ἐκ Κρητάων γένος [[εὔχομαι]] (ἐξυπ. [[εἶναι]]) Ὀδ. Κ. 199· τὸ [[πατρόθεν]] ἐκ Διὸς εὔχονται Πινδ. Π. 4. 173· [[πόρτις]] εὔχεται βοὸς (ἐξυπ. [[εἶναι]]) Αἰσχύλ. Ἱκ. 313, πρβλ. Τ. 536· [[ἔνθεν]] [[εὔχομαι]] γένος Εὐρ. Ἀποσπ. 697: - ἀλλ’ [[ὡσαύτως]]. 2) καυχῶμαι ματαιοφρόνως, μεγαλαυχῶ, εὔχεαι [[αὔτως]], Ἰλ. Λ. 388· μετ’ ἀπαρ., εὔχ. δῃώσειν Σοφ. Ο. Κ. 1318. 3) [[ἁπλῶς]], ὁμολογῶ ἢ [[διακηρύττω]], [[ἱκέτης]] δέ τοι εὔχ. [[εἶναι]] Ὀδ. Ε. 450, πρβλ. Πινδ. Ο. 6. 88· τίς χθὼν εὔχεται ἥδε [[εἶναι]]; τί [[τόπος]] ἆρά γε νὰ [[εἶναι]] [[οὗτος]]; Α’πολλ. Ρόδ. Δ. 1251: - πρβλ. [[εὐχετάομαι]] II. IV. ὡς Παθ., ἐμοὶ μετρίως εὖκται, ὑπ’ ἐμοῦ ἐγένετο ἐπαρκὴς [[δέησις]], Πλάτ. Φαῖδρ. 279C· ἡ [[πανήγυρις]] ἡ... εὐχθεῖσα, ἡ «ταμμένη», Δίων Κ. 47. 32: - ἀλλ’ ὁ Σοφ. Μεταχειρίζεται ὑπερσ., ηὔγμην μετὰ ἐνεργ. σημασ. ἐν Τρ. 610.
|lstext='''εὔχομαι''': Ἐπικ. β΄ ἑνικ. εὔχεαι, Ἰλ. Λ. 378, κτλ.: παρατ. ηὐχόμην ἢ εὐχ-: μέλλ. εὔξομαι: ἀόρ. ηὐξάμην ἢ εὐξ-. Ἡ [[αὔξησις]] [[οὐδαμοῦ]] ἀπαντᾷ παρ’ Ἐπικ. καὶ Ἴωσι. Παρ’ Ἀττικ. ὁ Ἐλμσλ., Δινδ. καὶ ἕτεροι ἑπόμενοι τῷ Μοίριδι γράφουσιν ηὐ-. - Περὶ τῶν Παθ. τύπων ἴδε κατωτ. IV: - Ἀποθ. (συγγενὲς τῷ [[αὐχέω]], [[καυχάομαι]]). Προσεύχομαι, [[ἀναπέμπω]] εὐχάς, τελῶ εὐχήν, ποιοῦμαι εὐχὴν (τάξιμον), Λατ. precari, vota facere, θεῷ, θεοῖς Ὅμ. καὶ ἄλλοι ποηταί, ἀλλ’ [[ὡσαύτως]] παρ’ Ἡροδ. 7. 178., 8. 64 Θουκυδ. 3. 58· καὶ μετὰ συστοίχ. αἰτ., εὐχ. εὐχὰς τοῖς θεοῖς, κτλ., ἴδε ἐν λ. [[εὐχή]]· εὔχ. θεόν, μόνον παρὰ μεταγεν. ποιηταῖς, ὡς ἐν Ἀνθ. Π. 9. 268· εὔχ. πρὸς τοὺς θεοὺς Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 2, κτλ.· εὐχὰς ὑπέρ τινος πρὸς τοὺς θεοὺς εὔχ. Αἰσχίν. 56. 22. εὔχ. [[ἔπος]] Σιμωνίδ. 43. 18, Πινδ. Π. 3· πρβλ. Αἰσχύλ. Ἱκ. 1060: - μετὰ δοτ. ἠθικῆς, [[προσεύχομαι]] ὑπέρ τινος, Ἰλ. Η. 298: - ὁ Ὅμ. ἀρέσκεται νὰ συνάπτῃ τὸ μεγάλα ἢ τὸ πολλὰ τῷ εὔχεσθαι, προσεύχεσθαι μεγαλοφώνως καὶ ἐνθέρμως, ποιεῖν πολλὰς προσευχάς: - ἀπολ. Αἰσχύλ. Χο. 465, Ἱκ. 980. 2) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., [[εὔχομαι]] ἵνα.., Διὶ δ’ εὔχεται [[αἰεί]]... [[φθίσθαι]] Ὀδ. Ο. 353, Φ. 211, Ἡρόδ. 1. 31, καὶ Ἀττ.: μετὰ μόνου ἀπαρ., εὐχ. θάνατον φυγεῖν, Ἰλ. Β. 401· τί δοκέεις εὔχεσθαι [[ἄλλο]], ἢ... λαβεῖν; Ἡρόδ. 1. 25· οἶκον [[ἰδεῖν]] Πινδ. Π. 4. 521, κτλ.· [[ὡσαύτως]], [[εὔχομαι]] τοὺς θεοὺς δοῦναί μοι, [[ἱκετεύω]] νά μοι δώσωσιν οἱ θεοί, Ἀριστοφ. Θεσμ. 351, Ξεν. Ἀν. 6. 1, 26· πρὸς τοὺς θεοὺς διδόναι Ξεν. Ἀπομν. 1. 3, 2· ταῖς Μούσαις εἰπεῖν Πλάτ. Πολ. 545D, κτλ.: - ἐν Σοφ. Ο. Τ. 1512 ([[ἔνθα]] τὰ Ἀντίγραφα ἔχουσι, νῦν δὲ τοῦτ’ εὔχεσθέ μοι, οὗ καιρὸς ἀεὶ ζῆν, τοῦ βίου δὲ λῴονος ὑμᾶς κυρῆσαι), [[δέον]] νὰ ἀναγνώσωμεν, οὗ καιρὸς ἐᾷ (ὡς μονοσύλλαβον) ζῆν, ὡς ὁ Δινδ., ἢ οὗ καιρὸς ᾖ ζῆν ὡς ὁ Meineke, ἀλλ’ ἡ γενικῶς παραδεδεγμένη [[διόρθωσις]] [[εἶναι]] ἡ τοῦ Δινδορφίου, ἴδε σημ. Jebb ἐν τόπῳ. 3) μετ’ αἰτ. ἀντικειμ., [[εὔχομαι]] νὰ ἔχω τι, ἐπιθυμῶ, χρυσὸν εὔχονται, «χρυσὸν εὔχονται κτήσασθαι» (Σχόλ.). Πινδ. Ν. 8. 63, οὕτω καὶ παρ’ Ἀττ., εὐχόμενος τοῦτ’ ἂν εὔξαιτο Ἀντιφῶν 144. 16· εὔχ. τινί τι, [[εὔχομαι]] νὰ συμβῇ τι εἴς τινα, ὄλοιο καὶ σοὶ [[πολλάκις]] τόδ’ ηὐξάμην Σοφ. Φιλ. 1019· [[ὡσαύτως]], εὔχομαί τινι ὑπέρ τινος, πολλὰ τοῖς θεοῖς εὐχομένη ἀγαθὰ [[ὑπὲρ]] σοῦ Ξεν. Ἀπομν. 2. 2, 10, πρβλ. 3. 14, 3, Κύρ. 2. 3, 1. II. ὑπισχνοῦμαι, μετ’ ἀπαρ. μέλλ., [[εὔχομαι]] ἐλπόμενος Διί.. [[ἐξελάαν]] κύνας Ἰλ. Θ 526· θεοῖσι... ἑκατόμβας ῥέξειν Ὀδ. Ρ. 50, πρβλ. Ἰλ. Δ. 101, Πλάτ. Φαίδωνα 58C· μετ’ ἀπαρ. ἀορ., εὔχετο παντ’ ἀποδοῦναι· Ἰλ. Σ. 499, καὶ οὕτω παρ’ Ἀττ., παρ’ οἷς μετ’ ἀπαρ. ἐνεστῶτος, ηὔξω θεοῖς... ἂν ὧδ’ ἔρδειν τάδε Αἰσχύλ. Ἀγ. 933, πρβλ. Σοφ. Φιλ. 1033. 2) μετ’ αἰτ. πράγματος μόνον, ὡς τὸ Λατ. vovere, «τάζω τι», πολλῶν πατησμὸν εἱμάτων Αἰσχύλ. Ἀγ. 963· [[ἱερεῖον]], θυσίας Ἀριστοφ. Ὄρν. 1619, κτλ.· [[λύχνον]] περὶ παιδὸς Καλλ. Ἐπιγράμ. 56. 3. 3) τὸ [[πρᾶγμα]] ὃ ὑπισχνεῖταί τις ἐν τῇ εὐχῇ, ἐκφέρεται [[πολλάκις]] διὰ τῆς προθ. κατά, ὡς εἰ τὸ διὰ τῆς εὐχῆς προσφερόμενον ἦν ἤδη ἐπὶ τοῦ βωμοῦ, εὐχ. τοῖς θεοῖς κατὰ ἑκατόμβης Πλουτ. Μάρ. 26., 2, 294Β· κατὰ νικητηρίων Δημ. Ἐπιστ. 1, πρβλ. ἑρμηνευτ. εἰς Ἀριστοφ. Ἱππ. 660. III. ἐκ τῆς ἐννοίας τοῦ: ὑπισχνοῦμαι νὰ πράξω τι, προκύπτει [[ἔννοια]] οἵα ἡ τοῦ [[αὐχέω]], μεγαλοφώνως ὑπισχνοῦμαι, καυχῶμαι, μεγαλαυχῶ, κομπορρημονῶ, ἀλλ’ ὁ μὲν οὕτω φησὶ καὶ εὔχεται, οὕνεκ’ Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι γλαφυρῇσι μένει κεχολωμένος [[ἦτορ]] Ἰλ. Ξ. 366: - τὸ πλεῖστον οὐχὶ ἐπὶ κενῆς καυχήσεως, ἀλλὰ περὶ πράγματος περὶ οὗ δικαιοῦταί τις νὰ καυχᾶται, ταύτης τοι γενεῆς τε καὶ αἵματος [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] Ἰλ. Ζ. 211, πρβλ. Θ. 190· πατρὸς δ’ ἐξ ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ γένος [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] Ξ. 113, πρβλ. Πλάτ. Γοργ. 449Α· σπανίως [[ἄνευ]] ἀπαρεμφ., ἐκ Κρητάων γένος [[εὔχομαι]] (ἐξυπ. [[εἶναι]]) Ὀδ. Κ. 199· τὸ [[πατρόθεν]] ἐκ Διὸς εὔχονται Πινδ. Π. 4. 173· [[πόρτις]] εὔχεται βοὸς (ἐξυπ. [[εἶναι]]) Αἰσχύλ. Ἱκ. 313, πρβλ. Τ. 536· [[ἔνθεν]] [[εὔχομαι]] γένος Εὐρ. Ἀποσπ. 697: - ἀλλ’ [[ὡσαύτως]]. 2) καυχῶμαι ματαιοφρόνως, μεγαλαυχῶ, εὔχεαι [[αὔτως]], Ἰλ. Λ. 388· μετ’ ἀπαρ., εὔχ. δῃώσειν Σοφ. Ο. Κ. 1318. 3) [[ἁπλῶς]], ὁμολογῶ ἢ [[διακηρύττω]], [[ἱκέτης]] δέ τοι εὔχ. [[εἶναι]] Ὀδ. Ε. 450, πρβλ. Πινδ. Ο. 6. 88· τίς χθὼν εὔχεται ἥδε [[εἶναι]]; τί [[τόπος]] ἆρά γε νὰ [[εἶναι]] [[οὗτος]]; Α’πολλ. Ρόδ. Δ. 1251: - πρβλ. [[εὐχετάομαι]] II. IV. ὡς Παθ., ἐμοὶ μετρίως εὖκται, ὑπ’ ἐμοῦ ἐγένετο ἐπαρκὴς [[δέησις]], Πλάτ. Φαῖδρ. 279C· ἡ [[πανήγυρις]] ἡ... εὐχθεῖσα, ἡ «ταμμένη», Δίων Κ. 47. 32: - ἀλλ’ ὁ Σοφ. Μεταχειρίζεται ὑπερσ., ηὔγμην μετὰ ἐνεργ. σημασ. ἐν Τρ. 610.
}}
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> former un vœu, un souhait :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; [[τί]] τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : [[τι]], qch ; [[τί]] τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> se flatter de, se glorifier de : πατρὸς δ’ [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : [[ἐκ]] Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> être prié, être demandé par une prière.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ».
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2623395"