Anonymous

εὔχομαι: Difference between revisions

From LSJ
m
Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)(\n{{ls\n\|lstext.*}})(\n{{.*}})(\n{{elru.*}})" to "$3$1$2")
Line 12: Line 12:
{{bailly
{{bailly
|btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> former un vœu, un souhait :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; [[τί]] τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : [[τι]], qch ; [[τί]] τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> se flatter de, se glorifier de : πατρὸς δ’ [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : [[ἐκ]] Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> être prié, être demandé par une prière.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ».
|btext=<i>impf.</i> ηὐχόμην <i>ou</i> εὐχόμην, <i>f.</i> εὔξομαι, <i>ao.</i> [[ηὐξάμην]] <i>ou</i> [[εὐξάμην]], <i>pf.</i> ηὖγμαι, <i>pqp.</i> [[ηὔγμην]] <i>ou</i> [[εὔγμην]];<br /><b>I.</b> former un vœu, un souhait :<br /><b>1</b> adresser une prière, un vœu : τοῖς θεοῖς THC aux dieux ; εὔχεσθαι [[ἔπος]] ESCHL exprimer un vœu ; εὔχ. θάνατον φυγεῖν IL souhaiter d'échapper à la mort ; εὔχεσθαι τοὺς θεούς <i>ou</i> εὔχεσθαι πρὸς τοὺς θεούς avec l'inf. XÉN prier les dieux de, adresser une prière aux dieux pour que ; [[τί]] τινι, souhaiter qch à qqn ; <i>en mauv. part</i> [[κακόν]] τινι LYS <i>ou</i> δεινὸν [[κατά]] τινος LUC souhaiter du mal à qqn;<br /><b>2</b> faire vœu de, promettre : [[τι]], qch ; [[τί]] τινι, qch à qqn ; τοῖς θεοῖς [[κατά]] τινος, faire vœu aux dieux de leur offrir qch;<br /><b>3</b> se flatter de, se glorifier de : πατρὸς δ’ [[ἐξ]] ἀγαθοῦ καὶ ἐγὼ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]] IL je me flatte, moi aussi, d'avoir pour père un homme de noble race ; <i>ou</i> sans inf. : [[ἐκ]] Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] OD je me flatte d'être originaire de Crète ; <i>abs.</i> se vanter, parler avec jactance;<br /><b>4</b> <i>simpl.</i> affirmer, déclarer, dire;<br /><b>II.</b> <i>Pass.</i> être prié, être demandé par une prière.<br />'''Étymologie:''' DELG cf. av. aojaite « annoncer solennellement, invoquer », <i>skr.</i> óhate « se vanter, louer ».
}}
{{elru
|elrutext='''εὔχομαι:''' (impf. ηὐχόμην и εὐχόμην, fut. εὔξομαι, aor. [[ηὐξάμην]] и [[εὐξάμην]], pf. [[εὖγμαι]] ppf. [[ηὔγμην]] и [[εὔγμην]])<br /><b class="num">1)</b> (тж. εὔ. εὐχάς Aeschin., Dem.) обращаться с мольбой, молиться (τοῖς θεοῖς Thuc., Dem.; πρὸς τοὺς θεούς Aeschin.): εὐ. τοῖς θεοῖς ἀγαθὰ [[ὑπέρ]] τινος Xen. просить у богов счастья для кого-л.; εὐ. θάνατον [[φυγεῖν]] Hom. молиться об избавлении от смерти; ἐμοὶ [[μετρίως]] [[ηὖκται]] Plat. за себя я молился достаточно;<br /><b class="num">2)</b> культ. [[давать обет]], [[обещать]] (ἱερεῖόν τῳ [[θεῶν]] Arph.; τῷ Ἀπόλλωνι θεωρίαν ἀπάξειν εἰς Δῆλον Plat.; εὐ. θεοῖς καθ᾽ ἑκατόμβης Plut.);<br /><b class="num">3)</b> выражать пожелание, (горячо) желать (πολλὰ ἀγαθά τινι Plat.; [[μεῖζον]] [[κακόν]] τινι Lys.; [[δεινόν]] τι [[κατά]] τινος Luc.);<br /><b class="num">4)</b> [[страстно желать]], [[хотеть]] (εὔ. καὶ διώκειν τι Arst.);<br /><b class="num">5)</b> [[выжидать]] (ἡμέραν [[γενέσθαι]] NT);<br /><b class="num">6)</b> [[гордиться]], [[горделиво объявлять]] ([[ταύτης]] γενεῆς εὔ. εἶναι Hom.): ἐκ Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] Hom. я горд тем, что происхожу с Крита;<br /><b class="num">7)</b> [[хвалиться]], [[хвастаться]]: [[οὕτω]] εὔχεται, οὕνεκ᾽ Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι μένει Hom. (Гектор) хвалится потому, что Ахилл бездействует у кораблей;<br /><b class="num">8)</b> (клятвенно) заявлять, уверять: εὔχετο πάντ᾽ [[ἀποδοῦναι]] Hom. он клялся, что вернул все;<br /><b class="num">9)</b> [[объявлять]]: [[ἱκέτης]] τοι [[εὔχομαι]] εἶναι Hom. я объявляю себя твоим просителем, т. е. я прошу твоей защиты.
}}
}}
{{ls
{{ls
Line 37: Line 40:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''εὔχομαι:''' Επικ. βʹ ενικ. [[εὔξεαι]], παρατ. <i>ηὐχόμην</i> ή <i>εὐ-</i>, μέλ. <i>εὔξομαι</i>, αόρ. αʹ [[ηὐξάμην]] ή <i>εὐ-</i>, παρακ. [[εὖγμαι]], υπερσ. [[ηὔγμην]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> αποθ., [[προσεύχομαι]], [[προσφέρω]] ευχές, [[εκτελώ]] το [[τάμα]] μου, [[τάζω]], [[αφιερώνω]], Λατ. precari, vota facere, <i>θεῷ</i> ή <i>θεοῖς</i>, σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>πρὸς τοὺς θεούς</i>, σε Ξεν. κ.λπ.· με δοτ. ηθικής, [[προσεύχομαι]] για κάποιον, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., [[εύχομαι]] να, σε Όμηρ. κ.λπ.· επίσης, εὔχ. τοὺς θεοὺς [[δοῦναι]], τους [[ικετεύω]] να μου δώσουν, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. αντ., [[εύχομαι]] να έχω [[κάτι]], [[επιθυμώ]] ή [[λαχταρώ]], σε Πίνδ., Αττ.· <i>εὔχ. τινί τι</i>, [[εύχομαι]] να συμβεί [[κάτι]] σε κάποιον, όπως ο Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[τάζω]] ή [[υπόσχομαι]] να κάνω [[κάτι]], με απαρ., σε Όμηρ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. πράγμ., όπως το Λατ. vovere, [[τάζω]], [[υπόσχομαι]] [[κάτι]], σε Αισχύλ., Αριστοφ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[διακηρύσσω]], [[υπόσχομαι]] δημόσια, [[καυχιέμαι]], [[κομπάζω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[κυρίως]], λέγεται για [[κάτι]] για το οποίο δικαιολογημένα [[κάποιος]] είναι [[περήφανος]], για το οποίο καμαρώνει, πατρὸς ἐξ ἀγαθοῦ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]], στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[απλώς]], [[διακηρύσσω]] ή [[δηλώνω]], [[ομολογώ]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">IV.</b> ως Παθ., ἐμοὶ [[μετρίως]] [[εὖκται]], έχω προσευχηθεί, έχω παρακαλέσει επαρκώς, έχω προσευχηθεί ικανοποιητικά, σε Πλάτ.· [[αλλά]] ο Σοφ. χρησιμοποιεί ως υπερσ. το [[ηὔγμην]], με Ενεργ. [[σημασία]].
|lsmtext='''εὔχομαι:''' Επικ. βʹ ενικ. [[εὔξεαι]], παρατ. <i>ηὐχόμην</i> ή <i>εὐ-</i>, μέλ. <i>εὔξομαι</i>, αόρ. αʹ [[ηὐξάμην]] ή <i>εὐ-</i>, παρακ. [[εὖγμαι]], υπερσ. [[ηὔγμην]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> αποθ., [[προσεύχομαι]], [[προσφέρω]] ευχές, [[εκτελώ]] το [[τάμα]] μου, [[τάζω]], [[αφιερώνω]], Λατ. precari, vota facere, <i>θεῷ</i> ή <i>θεοῖς</i>, σε Όμηρ. κ.λπ.· <i>πρὸς τοὺς θεούς</i>, σε Ξεν. κ.λπ.· με δοτ. ηθικής, [[προσεύχομαι]] για κάποιον, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> με απαρ., [[εύχομαι]] να, σε Όμηρ. κ.λπ.· επίσης, εὔχ. τοὺς θεοὺς [[δοῦναι]], τους [[ικετεύω]] να μου δώσουν, σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. αντ., [[εύχομαι]] να έχω [[κάτι]], [[επιθυμώ]] ή [[λαχταρώ]], σε Πίνδ., Αττ.· <i>εὔχ. τινί τι</i>, [[εύχομαι]] να συμβεί [[κάτι]] σε κάποιον, όπως ο Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> [[τάζω]] ή [[υπόσχομαι]] να κάνω [[κάτι]], με απαρ., σε Όμηρ., Αττ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. πράγμ., όπως το Λατ. vovere, [[τάζω]], [[υπόσχομαι]] [[κάτι]], σε Αισχύλ., Αριστοφ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[διακηρύσσω]], [[υπόσχομαι]] δημόσια, [[καυχιέμαι]], [[κομπάζω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[κυρίως]], λέγεται για [[κάτι]] για το οποίο δικαιολογημένα [[κάποιος]] είναι [[περήφανος]], για το οποίο καμαρώνει, πατρὸς ἐξ ἀγαθοῦ [[γένος]] [[εὔχομαι]] [[εἶναι]], στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[απλώς]], [[διακηρύσσω]] ή [[δηλώνω]], [[ομολογώ]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">IV.</b> ως Παθ., ἐμοὶ [[μετρίως]] [[εὖκται]], έχω προσευχηθεί, έχω παρακαλέσει επαρκώς, έχω προσευχηθεί ικανοποιητικά, σε Πλάτ.· [[αλλά]] ο Σοφ. χρησιμοποιεί ως υπερσ. το [[ηὔγμην]], με Ενεργ. [[σημασία]].
}}
{{elru
|elrutext='''εὔχομαι:''' (impf. ηὐχόμην и εὐχόμην, fut. εὔξομαι, aor. [[ηὐξάμην]] и [[εὐξάμην]], pf. [[εὖγμαι]] ppf. [[ηὔγμην]] и [[εὔγμην]])<br /><b class="num">1)</b> (тж. εὔ. εὐχάς Aeschin., Dem.) обращаться с мольбой, молиться (τοῖς θεοῖς Thuc., Dem.; πρὸς τοὺς θεούς Aeschin.): εὐ. τοῖς θεοῖς ἀγαθὰ [[ὑπέρ]] τινος Xen. просить у богов счастья для кого-л.; εὐ. θάνατον [[φυγεῖν]] Hom. молиться об избавлении от смерти; ἐμοὶ [[μετρίως]] [[ηὖκται]] Plat. за себя я молился достаточно;<br /><b class="num">2)</b> культ. [[давать обет]], [[обещать]] (ἱερεῖόν τῳ [[θεῶν]] Arph.; τῷ Ἀπόλλωνι θεωρίαν ἀπάξειν εἰς Δῆλον Plat.; εὐ. θεοῖς καθ᾽ ἑκατόμβης Plut.);<br /><b class="num">3)</b> выражать пожелание, (горячо) желать (πολλὰ ἀγαθά τινι Plat.; [[μεῖζον]] [[κακόν]] τινι Lys.; [[δεινόν]] τι [[κατά]] τινος Luc.);<br /><b class="num">4)</b> [[страстно желать]], [[хотеть]] (εὔ. καὶ διώκειν τι Arst.);<br /><b class="num">5)</b> [[выжидать]] (ἡμέραν [[γενέσθαι]] NT);<br /><b class="num">6)</b> [[гордиться]], [[горделиво объявлять]] ([[ταύτης]] γενεῆς εὔ. εἶναι Hom.): ἐκ Κρητάων [[γένος]] [[εὔχομαι]] Hom. я горд тем, что происхожу с Крита;<br /><b class="num">7)</b> [[хвалиться]], [[хвастаться]]: [[οὕτω]] εὔχεται, οὕνεκ᾽ Ἀχιλλεὺς νηυσὶν ἔπι μένει Hom. (Гектор) хвалится потому, что Ахилл бездействует у кораблей;<br /><b class="num">8)</b> (клятвенно) заявлять, уверять: εὔχετο πάντ᾽ [[ἀποδοῦναι]] Hom. он клялся, что вернул все;<br /><b class="num">9)</b> [[объявлять]]: [[ἱκέτης]] τοι [[εὔχομαι]] εἶναι Hom. я объявляю себя твоим просителем, т. е. я прошу твоей защиты.
}}
}}
{{etym
{{etym