ἀλλάσσω: Difference between revisions

{{DGE

|dgtxt=<b class="num">• Alolema(s):</b> át. -ττω; locr. [[ἀλλάζω]] <i>IG</i> 9².609.21 (Lócride V a.C.)<br /><b class="num">• Morfología:</b> [aor. poét. 2.^a pers. ind. med. ἠλλάξαο <i>AP</i> 7.373 (Thallus), 3^a sg. imperat. act. ἀλλαξέτω <i>BGU</i> 597.10 (I a.C.), 1^a sg. ind. pas. ἠλλάγην Is.4.13, Luc.<i>Gall</i>.16; fut. pas. ἀλλαγήσομαι [[LXX]] <i>Ps</i>.101.27; perf. part. ac. fem. ἠλαχόταν <i>ZPE</i> 10.237.3 (Alejandría)]<br /><b class="num">I</b> sólo c. ac.<br /><b class="num">1</b> respecto a lo normalizado o sellado [[cambiar]], [[modificar]], [[alterar]] οὐδέ τις ἀλλάξει κάκιον τοὐσθλοῦ παρέοντος (habla el autor tras enunciar su σφραγίς) nadie cambiará nada (de mis versos) para mal, estando patente lo bueno</i> Thgn.21, cf. <i>BGU</i> 361.3.24 (II a.C.), αἰὼν δὲ κυλινδομέναις ἁμέραις ἄλλ' ἄλλοτ' ἐξ ἄλλαξεν pero el tiempo con el transcurrir de los días trajo ya unos, ya otros sucesos</i> Pi.<i>I</i>.3.18, ὃς ἀλλάξει τὸ ῥῆμα τοῦτο [[LXX]] 2<i>Es</i>.6.11, ἀλλάξει τὰ ἔθη ἃ παρέδωκεν ἡμῖν Μωϋσῆς <i>Act.Ap</i>.6.14, τὰς τῶν θεῶν τιμάς D.S.1.73.3, frec. en los pap. οὐκ οὔσης δὲ ἐξουσίας ὁποτέρῳ ἡμῶν ἀλλάξαι τι τούτων no estando facultado ninguno de nosotros dos para variar nada de estas cláusulas</i>, <i>PCair.Isidor</i>.80.14, 81.26, cf. 82.12, <i>PN.York</i> 20.19 (IV a.C.)<br /><b class="num">•</b>en pas. [[γραμματεῖον]] ἀλλαγῆναι que el documento sea modificado</i> Is.4.13.<br /><b class="num">2</b> [[cambiar]], [[modificar]], [[variar]] forma o color μορφήν Emp.B 137.1, τὸ [[αὑτοῦ]] [[εἶδος]] εἰς πολλὰς μορφάς Pl.<i>R</i>.380d, χροιάν E.<i>Med</i>.1168, cf. Herm.<i>Sim</i>.9.4.5, 8, χρώματ' Men.<i>Epit</i>.887, <i>cálices allassontes</i>, copas de cristal irisado</i> Vopiscus <i>Quad.Tyr</i>.8.10, ἀλλάξει τὸν ἥλιον en el fin del mundo <i>Ep.Barn</i>.15.5, τὴν φύσιν <i>Ep.Barn</i>.10.7<br /><b class="num">•</b>[[cambiar a]] ὄφεος ἀλλάξει τύπον E.<i>Ba</i>.1331<br /><b class="num">•</b>la voz o el sonido [[variar]], [[alterar]] τὴν φωνήν μου <i>Ep.Gal</i>.4.20<br /><b class="num">•</b>en gener. ἄνθρωπον ἀλλάξαι (el médico debe) cambiar (totalmente) al hombre</i> Aret.<i>SD</i> 2.1.13<br /><b class="num">•</b>de ropas τὰς στολάς [[LXX]] <i>Ge</i>.35.2, cf. 2<i>Re</i>.12.20, <i>Ps</i>.101.27, <i>Eu.Oxy</i>.19.<br /><b class="num">3</b> de lugar, indif. a la dirección [[cambiar de]], [[variar de]] τόπον Parm.B 8.41, χώραν Pl.<i>Prm</i>.139a<br /><b class="num">•</b>[[dejar atrás]], [[abandonar]] οὐράνιον φῶς S.<i>Ant</i>.945, cf. E.<i>IT</i> 193, βίον ἠλαχόταν <i>ZPE</i> 10.237.3 (Alejandría), καὶ ἤλλαξαν καὶ ἀπέστησαν ἀπὸ σοῦ [[LXX]] 2<i>Es</i>.19.26<br /><b class="num">•</b>[[dirigirse]], [[ir hacia]] ᾍδα θαλάμους E.<i>Hec</i>.482, οἱ δὲ πόλιν ἐκ πόλεως ἀλλάττοντες κατὰ θάλατταν καὶ πεζῇ los (cambistas y negociantes) que van de ciudad en ciudad por tierra y mar</i> Pl.<i>Plt</i>.289e<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[mudar]], [[trasladar]] ἔξω τρίβου τοῦδ' ἴχνος ἀλλαξώμεθα E.<i>El</i>.103.<br /><b class="num">4</b> según el trato [[cambiar]], [[trocar]] κτήνη <i>POxy</i>.729.43 (II a.C.), cf. <i>BGU</i> 1141.41, 44 (I a.C.), o pagar τὴν τιμήν <i>PSI</i> 479.5 (V a.C.), τὸν λόγον <i>PLips</i>.107.3 (III a.C.).<br /><b class="num">II</b> <b class="num">1</b>[[intercambiar]], [[cambiar]] una cosa por otra, c. ac. y gen. τῆς σῆς λατρείας τὴν ἐμὴν δυσπραξίαν ... οὐκ ἂν ἀλλάξαιμ' [[ἐγώ]] A.<i>Pr</i>.967, c. ac. y [[ἀντί]] más gen. ἀντὶ τῶνδε ... χάριν E.<i>Alc</i>.661<br /><b class="num">•</b>v. med. mismo sent. [[cambiar]], [[pagar]] ἐλπίδα ... σωτηρίας ... οὐδενὸς ἂν ἠλλάξαντο por nada habrían cambiado la esperanza de la salvación</i> Th.8.82, ἠλλάξαντο μὲν γὰρ πολλῆς εὐδαιμονίας πολλὴν κακοδαιμονίαν Antipho 5.79, τὸ μηδέτερον ... λύπης δὲ ἀλλάττεσθαι βουλόμεθα lo que no es ni placer ni dolor ... lo preferimos al dolor</i> Pl.<i>Lg</i>.733b, cf. <i>Mx</i>.237a, πένθεα δὲ στεφάνων ἠλλάξαο <i>AP</i> 7.373 (Thallus)<br /><b class="num">•</b>[[pagar en dinero]] ἀλλάττεσθαι νόμισμα τε χρημάτων καὶ χρήματα νομίσματος Pl.<i>Lg</i>.849e<br /><b class="num">•</b>c. ac. y [[ἀντί]] más gen. οὐ ... τὰν ἀρετὰν ἀλλάξομαι ἀντ' ἀδίκου κέρδους <i>Lyr.Adesp</i>.43, ἀντὶ τῆς ἀρχῆς δουλείαν ἀλλάξασθαι And.2.27, τὰ μὲν ἀντ' ἀργυρίου Pl.<i>R</i>.371c, ἀλλαττόμενα ἀντὶ ἀλλὴλων (miedos y placeres, etc.) cambiándose entre sí (y no c. la φρόνησις)</i>, Pl.<i>Phd</i>.69b, ἀντὶ τῶν διδομένων χρημάτων ἀλλάξασθαι τὴν πρὸς Ῥωμαίους διαφοράν pagar por el dinero concedido (el precio de) la diferencia con Roma</i> Plb.29.9.5<br /><b class="num">•</b>gener. abs. [[tener intercambio]], [[comerciar]], [[hacer tratos]] κεκτῆσθαι καὶ ἀλλάσσεσθαι καὶ ἀποδόσθαι <i>SIG</i> 332.14, 22 (Casandrea-Potidea IV/III a.C.), οὕτως ἀλλάττεσθαι que así haga el trato</i> Pl.<i>Lg</i>.915d, cf. 742a, ὅταν ἀλλάσσωνται cuando hacen intercambio (el zapatero, el labriego, etc. entre sí)</i>, Arist.<i>EN</i> 1133^b1<br /><b class="num">•</b>c. otras constr. [[διά]] τινος ὠνῆς ἢ καὶ πράσεως ἀλλάττεταί τις ἕτερος ἄλλῳ Pl.<i>Lg</i>.915d, πρὸς ὃν ἂν ἀλλάττηται Pl.<i>Lg</i>.915e.<br /><b class="num">2</b> c. ac. y dat. de pers. [[devolver]], [[pagar]] φόνον φονεῦσι E.<i>El</i>.89<br /><b class="num">•</b>v. med. mismo sent. y constr. εἰ πάντες ἄνθρωποι τὰ οἰκήια κακὰ ἐς μέσον συνενείκαιεν ἀλλάξασθαι βουλόμενοι τοῖσι πλησίοισι si todos los hombres expusieran en público sus propios males, queriendo intercambiarlos con los del vecino</i> Hdt.7.152<br /><b class="num">•</b>sólo c. dat. [[hacer un cambio]] ὁ ἀλλαττόμενος τῷ δεομένῳ ὑποδήματος el que hace un trueque al que necesita una sandalia</i> Arist.<i>Pol</i>.1257^a10<br /><b class="num">•</b>c. ac. y dat. instrum. de cosa [[pagar con]] πόνῳ πόνον <i>Trag.Adesp</i>.7.3<br /><b class="num">•</b>[[pagar en especie]] ἀλλαξέτω σε αὐτὸν ... καλοῖς σπέρμασι <i>BGU</i> 597.10 (I a.C.)<br /><b class="num">•</b>pero cf. [[cambiar]] ἤλλαξαν τὴν δόξαν τοῦ ἀφθάρτου ἐν ὁμοιώματι εἰκόνος <i>Ep.Rom</i>.1.23.<br /><b class="num">3</b> fig. v. med. [[apreciar]], [[valorar]] τοῦ παντὸς por encima de todo</i> Ph.<i>Bel</i>.56.30.<br /><b class="num">III</b> intr. c. suj. plu. o du.<br /><b class="num">1</b> [[alternar]], [[turnarse]] ταῦτ' ἀλλάσσοντα διαμπερὲς οὐδαμὰ λήγει (la unión y desunión por obra de Amor y Odio), Emp.B 17.6, σκῆπτρ' ἔχειν ... ἐνιαυτὸν ἀλλάσσοντε E.<i>Ph</i>.74, cf. sg. ἀλλάττων τε οὐ πρότερον πόνων λήξοι, πρίν ... Pl.<i>Ti</i>.42c<br /><b class="num">•</b>v. med. mismo sent. καὶ ταῦτα ἀλλάσσονται de masas de aire, Arist.<i>Pr</i>.940^a15.<br /><b class="num">2</b> [[diferir]] ἀλλήλων unos de otros</i> D.H.<i>Dem</i>.53.<br /><b class="num">3</b> en v. med. [[reconciliarse]] S.<i>Fr</i>.997.<br /><b class="num">IV</b> usos intr. en v. med. o aor. rad.<br /><b class="num">1</b> [[modificarse]], [[alterarse]] ἀρχαῖαι δ' ἀρεταὶ ἀμφέροντ' ἀλλασσόμεναι γενεαῖς ἀνδρῶν σθένος las antiguas virtudes, tras sufrir altibajos a lo largo de las generaciones, traen de nuevo el vigor de los hombres</i> Pi.<i>N</i>.11.37-38, οὐ μὴ ἀλλαγῇ ὁ λογισμὸς αὐτῶν [[LXX]] <i>Sap</i>.12.10.<br /><b class="num">2</b> [[variar]], [[cambiar]], [[mudar]] εἰ δὲ ἡ στάσις ἤλλακτο τῶν ὡρέων pero si cambiara la posición de las estaciones</i> Hdt.2.26, χρῶμα παρὰ τὴν θέσιν τῶν ἀτόμων ἀλλάττεσθαι ... φησι (Epicuro) dice que el color de los átomos varía según su posición</i> Epicur.<i>Ep</i>.[2] 44.9, εἰ κἀγώ ποτε ἠλλάγην ὥσπερ σύ en la transmigración, Luc.<i>Gall</i>.16, de carácter o inclinaciones μὴ ἵνα δόξωμέν σε εὐθέως ἠλλάχθαι τὰ πρὸς ἡμᾶς no para que pensemos que tú has variado en tu benevolencia respecto a nosotros</i>, <i>PRyl</i>.230.10.<br /><b class="num">3</b> [[pasarse]], [[cambiarse]], [[mudarse]], [[trasladarse]] πρὸς ἕτερα χωρία D.55.32, cf. <i>PMich</i>.203.9 (II a.C.), οὐδ' ἠλλάξαντο, ἀλλ' ἔμειναν ἐφ' ἧς εἶχον (γῆς) Aristid.1.95<br /><b class="num">•</b>fig. οὐδεὶς ἂν ἠλλάξατο μονάρχου πρόσχημα καὶ βίον nadie se habría pasado a (escribir) la biografía de un monarca</i> Plb.8.11.5.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Cf. [[ἀλλαγή]].

}}

{{ls

|lstext='''ἀλλάσσω''': μεταγεν. Ἀττ. -ττω: μέλλ. -άξω: ἀόρ. ἤλλαξα: πρκμ. ἤλλᾰχα (ἀπ-): Ξεν. Ἀπομ. 3. 13, 6, (δι-), Διονύσ. Κωμ. ἐν «Θεσμοφόρῳ» 1. 10: - Μέσ. μέλλ. ἀλλάξομαι, Λουκ. Τυρ. 7, (ἀντ-), Εὐρ.: ἀόρ. ἠλλαξάμην, Εὐρ. Ἀντιφῶν 138. 35, Θουκ., κτλ.: πρκμ. (μ. μέσ. σημασ.) ἤλλαγμαι (ἐν-), Σοφ. Αἴ. 208: - Παθ. μέλλ. ἀλλαχθήσομαι, καὶ ἀλλαγήσομαι· ὁ πρῶτος [[πάντοτε]] παρὰ Τραγ., ὁ δὲ [[δεύτερος]] συχνότατος παρὰ πεζοῖς· ἀόρ. ἠλλάχθην, καὶ ἠλλάγην, ὁ πρῶτος συχνότατος παρὰ Τραγ., ὁ δὲ [[δεύτερος]] παρὰ πεζοῖς, ἴδε Veitch Ἑλλ. Ρήμ., πρκμ. ἤλλαγμαι, Ἀντιφαν. ἐν «Ὀμφάλῃ» Ὀμφ. 1. Ἀνθ.: ὑπερσυντ. ἤλλακτο, Ἡρόδ. 2. 26. - Συχν. ἐν συνθέτοις ἀντ-, ἀπ-, δι-, ἐξαλλάσσω, κτλ. Καθιστῶ τι [[ἄλλο]] παρ’ ὅ,τι [[εἶναι]] (ἐκ τοῦ [[ἄλλος]]) = [[μεταβάλλω]], ἀλλοιῶ, τι, Ἐμπεδ. 67. 157· χροιάν, [[εἶδος]], Εὐρ. Μήδ. 1168, Βάκχ. 53· τὸ [[ἑαυτοῦ]] [[εἶδος]] εἰς πολλὰς μορφάς, Πλάτ. Πολ. 380D. χώραν, ὁ αὐτ. Παρμ. 139Α. ΙΙ. ἀλλ. τί τινος, [[ἀλλάσσω]] τι μέ τι, δίδω τι [[ἀντί]] τινος, [[ἀνταλλάσσω]] τι πρὸς [[ἄλλο]], τῆς σῆς λατρείας τὴν ἐμὴν δυσπραξίαν … οὐκ ἂν ἀλλάξαιμ’ ἐγώ, Αἰσχύλ. Πρ. 967· τι [[ἀντί]] τινος, Εὐρ. Ἄλκ. 661, καὶ ὡς μέσ. τὴν [[παραυτίκα]] ἐλπίδα … οὐδενὸς ἂν ἠλλάξαντο, Θουκ. 8. 82· πρβλ. [[ἀνταλλάσσω]], κατωτέρω ΙΙΙ. 2) [[ἀποτίνω]], ἀποδίδω, ἀνταποδίδω· φόνον φονεῦσιν, Εὐρ. Ἠλ. 89. 3) παραιτῶ, ἀφίνω, [[ἐγκαταλείπω]]· οὐράνιον φῶς, Σοφ. Ἀντ. 944, πρβλ. Εὐρ. Ι. Τ. 193, ἴδε κατωτέρω ΙΙΙ. 2, καὶ πρβλ. [[παραλλάσσω]]. 4) μέσ., [[ἴχνος]] ἔξω τρίβου ἀλλάσσεσθαι, [[ἀλλάσσω]] τὴν θέσιν μου, παραμερίζω, Εὐρ. Ἠλ. 103. ΙΙΙ. [[ἀνταλλάσσω]], κάκιον τοὐσθλοῦ παρεόντος, Θέογν. 21· [[ὡσαύτως]], πόνῳ πόνον ἀλλ., [[ἀνταλλάσσω]] ἓν [[πάθημα]] πρὸς ἕτερον (ἐκτὸς ἂν πρέπει νὰ ἀναγνώσωμεν πόνου), Σοφ. Ἀποσπ. 400· ἠλλαττόμεσθ’ ἂν δάκρυα δόντες [[χρυσίον]], θὰ ἐλαμβάνομεν ὡς [[ἀντάλλαγμα]], Φιλήμ. ἐν «Σαρδίῳ» 1: - ἀλλ. θνητὸν [[εἶδος]], [[λαμβάνω]], Εὐρ. Βάκχ. 53, πρβλ. 1332: - συχνότερον κατὰ μέσ., τί τινος, ἓν [[πρᾶγμα]] ἀντὶ ἄλλου, εὐδαιμονίας κακοδαιμονίαν, Ἀντιφῶν 138. 34, πρβλ. Πλάτ. Νόμ. 733Β· τὰ οἰκήϊα κακὰ ἀλλάξασθαι τοῖσι πλησίοισι, ἀνταλλάξαι πρὸς τὰ τῶν γειτόνων, Ἡρόδ. 7. 152· [[ἐντεῦθεν]], [[ἀγοράζω]], τι ἀντὶ ἀργυρίου, Πλάτ. Πολ. 371C· δι’ ὠνῆς ἢ καὶ πράσεως ἀλλάττεσθαί τί τινι, ὁ αὐτ. Νόμ. 915D. 2) [[λαμβάνω]] νέαν θέσιν, [[ἀπέρχομαι]] εἴς τινα τόπον, ἀλλάσσειν Ἅιδα θαλάμους, Εὐρ. Ἑκ. 483 ([[ὅπου]] καὶ ἡ [[ἔννοια]] «ἀπέφυγε τὸν θάνατον μόνον ἵνα ἐμπέσῃ εἰς τὴν δουλείαν» προὐτάθη ὑπὸ τῶν ἑρμηνευτῶν), πόλιν ἐκ πόλεως, Πλάτ. Πολιτ. 289Ε· οὕτω παρ’ Ὁρατίῳ τὸ mutare, ᾨδ. 1. 17, 2, κτλ. IV. ἀπολ., ἔχω ληψοδοσίας [[εἴτε]] ὡς πωλητὴς [[εἴτε]] ὡς [[ἀγοραστής]], κατὰ μέσ., [[πρός]] τινα, Πλάτ. Νόμ. 915Ε. 2) ἐπαμοιβαδόν, [[ἐναλλάξ]], [[διαδέχομαι]], σκῆπτρ’ ἀλλάσσων ἔχειν, ἐπαμοιβαδὸν βασιλεύειν, Εὐρ. Φοίν. 74, πρβλ. Πλάτ. Τίμ. 42C. - Παθ., ἀρεταὶ … ἀλλασσόμεναι, διαδεχόμεναι ἀλλήλας κατὰ σειράν, Πινδ. Ν. 11. 49· πρβλ. Ἀριστ. Προβλ. 25. 22. - Πρβλ. ὁλόκληρον τὸ ἄρθρον [[ἀμείβω]].

}}

{{Slater