ὅταν: Difference between revisions

{{pape

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0401.png Seite 401]] d. i. ὅτ' ἄν, wie auch seit Wolf im Hom. überall geschrieben, c. conj., im [[Fall daß]], eine bedingte Zeitbestimmung, daher auch [[so oft als]], [[so]] [[ bald als]], von einer öfters wiederkehrenden Handlung in Bezug auf die Gegenwart, τὸν δ' [[οὔποτε]] κύματα λείπει παντοίων ἀνέμων, ὅτ' ἂν ἔνθ' ἢ [[ἔνθα]] γένωνται, Il. 2, 396; τὰς διαπέρσαι (für imperat.), ὅτ' ἄν τοι ἀπέχθωνται πέρι κῆρι, 4, 53; Od. 9, 6; zu bemerken Il. 1, 518 ἦ δὴ λοίγια ἔργ', ὅτε μ' ἐχθοδοπῆσαι ἐφήσεις Ἥρῃ (einen einzelnen Fall, der bestimmt eintreten wird, andeutend), ὅτ' ἄν μ' ἐρέθῃσιν ὀνειδείοις ἐπέεσσιν, was wohl stattfinden dürfte; ὅτ' ἄν ποτε, Il. 4, 164. 6, 448; u. in Gleichnissen, ὡς δ' ὅτ' ἄν, wie wenn, 10, 5. 11, 269. 15, 170 Od. 5, 394. 10, 216; Il. 12, 42 ist στρέφεται epische Form für στρέφηται; Od. 10, 410 ὡς δ' ὅτ' ἂν ἄγραυλοι πόριες περὶ [[βοῦς]] ἀγελαίας, ἐπὴν βοτάνης κορέσωνται, πᾶσαι ἅμα σκαίρουσιν ist als eine durch den Zwischensatz veranlaßte Anakoluthie zu erklären, welche das Bild selbstständig, ohne Rücksicht auf die eintretende Partikel ausführt; [[ὅταν]] θεοῦ Μοῖρα πέμπῃ ὄλβον, Pind. Gl. 2, 21; χὤταν πόλιν οἱ σοφοὶ τηρέωντι, P. 2, 88, öfter; τί που δράσεις, [[ὅταν]] τὰ λοιπὰ πυνθάνῃ κακά; Aesch. Prom. 746; [[ὅταν]] δ' ἀείδειν ἢ μινύρεσθαι δοκῶ, [[κλαίω]] [[τότε]], Ag. 16, öfter; [[ὅταν]] τι δρᾷς ἐς [[κέρδος]], so oft, οὐκ ὀκνεῖν πρέπει, Soph. Phil. 111, öfter; auch in Beziehung auf ein Demonstrativum, χὤταν τις εὖ ζῇ, τηνικαῦτα τὸν βίον σκοπεῖν χρή, Phil. 503, vgl. O. R. 76; [[ὅταν]] τάχιστα, sobald als, Ar. Thesm. 1025; u. in Prosa, vgl. Xen. Cyr. 4, 5, 33; [[ὅταν]] πρῶτον, Plat. Lys. 211 b Rep. I, 333 b u. sonst; vgl. [[οὐκοῦν]] οἱ ἀνδρεῖοι οὐκ αἰσχροὺς φόβους φοβοῦνται, [[ὅταν]] φοβῶνται, wenn sie ja fürchten, den Fall angenommen, daß sie fürchten, Prot. 360 b; πότερον τὰ μεταξὺ [[ταῦτα]] ἕνεκεν τῶν ἀγαθῶν πράττουσιν, [[ὅταν]] πράττωσιν; wo wir umstellend sagen »wenn man das Mittlere thut, thut man es des Guten wegen?« Gorg. 468 a; ebendaselbst βαδίζομεν [[ὅταν]] βαδίζωμεν, ἕσταμεν [[ὅταν]] ἑστῶμεν, vgl. Phaed. 68 d; Xen. οὗτοι ἡμῖν [[ὅταν]] ἀπίωμεν, ἕψονται, An. 6, 3, 15, der es auch in indirecter Rede braucht, wo man ὅτε c. optat. erwarten sollte, 4, 5, 36; εἰκὸς [[ὅταν]] γνῶσιν – αὐτοὺς πειράσεσθαι, Thuc. 4, 60, u. A. – Mit dem optat. ist es verbunden Aesch. Pers. 442, πέμπει τούσδ', [[ὅπως]], [[ὅταν]] νεῶν φθαρέντες ἐχθροὶ νῆσον ἐκσωζοίατο, κτείνοιεν, wo vielleicht richtiger ὅτ' ἄν zu schreiben u. ἄν zum opt. als opt. pot. zu ziehen ist, od. der opt. durch den von [[ὅπως]] abhängigen Satz veranlaßt ist; vgl. Hes. O. 116, ἀλλ' [[ὅταν]] ἡβήσειε καὶ ἥβης [[μέτρον]] ἵκοιτο, παυρίδιον ζώεσκον; Schäfer schreibt so [[ὅταν]] γράφοι bei D. Hal. de C. V. p. 402. Vgl. ὅτε. – Bei Pol. steht auch getrennt ὅτε γὰρ ἄν. – Ὅταν τε – καὶ [[ὅταν]], sei es daß – oder, sive – sive, Plat. Legg. V, 744 c.

}}

{{ls

|lstext='''ὅταν''': ἀντὶ ὅτ’ ἄν (ὅτε ἄν) ὡς παρ’ Ὁμ.· - ἐπίρρ. χρόνου, μεθ’ ὑποθετ. δυνάμεως, [[ὥστε]] [[σχεδόν]] = τῷ ἐὰν (ἴδε εἰ Α. Π, 1), ἀναφέρεται δὲ εἰς ἀόρ. [[σημεῖον]] τοῦ μέλλ. (ἴδε ὅτε Α. Ι. 1. γ), Ἰλ. Α. 519, Ὀδ. Ι. 6, κτλ.: - [[ὡσαύτως]] ἐπὶ γεγονότων κατὰ πᾶσαν πιθανότητα μελλόντων νὰ συμβῶσιν ἐκ νέου, Ἰλ. Β. 397, Ὀδ. Ι. 6. κτλ.: - οὕτω καὶ παρ’ Ἐπικ. ὅτε κεν, Ἰλ. Α. 567, Ζ. 225, - ἐπιτεταμένον, [[ὅταν]] περ. Σοφ. Ο. Κ. 301, Πλάτ. Πολ. 565Α· - ἐπαναλαμβανόμενον κατὰ ῥητορικὸν [[σχῆμα]] [[χάριν]] ἐμφάσεως, [[ὅταν]] ὡς ὑβρίζων, [[ὅταν]] ὡς [[ἐχθρός]], [[ὅταν]] κονδύλοις, [[ὅταν]] ἐπὶ κόρρης Δημ. 537 ἐν τέλει. 2) [[οὐδέποτε]] μέθ’ ὁριστ. παρὰ τοῖς δοκίμοις πλὴν ἐν Ὀδ. Κ. 410, [[ἔνθα]] ἔχομεν, ὡς δ’ [[ὅταν]] ... σκαίρουσι (ἀντὶ σκαίρωσι)· καὶ ἐν Ω. 88, ὅτε κε ... ζώννυνταί τε νέοι καὶ ἐπεντύνονται ἄεθλα· ἐν Ἰλ. Μ. 42 τὸ στρέφεται [[εἶναι]] Ἐπικ. ἀντὶ στρέφηται. 3) [[οὐδέποτε]] μετ’ εὐκτικῆς παρὰ τοῖς δοκίμοις, εἰ μὴ ἐπὶ πλαγίου λόγου, [[ὅπου]] ἐν εὐθεῖ λόγῳ θὰ ἐτίθετο ὑποτακτ. μετὰ τοῦ [[ὅταν]], καὶ [[οὕτως]] ἐξηγητέον [[ἴσως]] τὸ ἐν Αἰσχύλ. Πέρσ. 450, [[ὅπως]] [[ὅταν]] νεῶν φθαρέντες ἐχθροὶ νῆσον ἐκσῳζοίατο (ὁ Elmsl. ἀνέγνω ὅτ’ ἐκ)· - κατὰ τὸ παραδεδεγμένον κείμενον τὸ ὅτε κεν παρακολουθεῖται ὑπὸ τοῦ ἵκοι ἐν Ἰλ. Ι. 525 ΙΙ. Ἰδιαίτεραι χρήσεις: 1) πρὸς εἰσαγωγὴν παρομοιώσεως, ὡς δ’ ὅτ’ ἄν ἀστράπτῃ [[πόσις]] Ἥρης ἠϋκόμοιο Ἰλ. Κ. 5, Ὀδ. Ε. 394. 2) πρὶν γ’ [[ὅταν]] = [[πρίν]] ἢ [[ὅταν]] (ἴδε ὅτε Α. ΙΙ. 2), Β. 374. 3) εἰς ὅτε κεν, [[μέχρι]] τοῦ χρόνου, καθ’ ὅν ..., Β. 99, Τ. 144. 4) [[ὅταν]] τάχιστα, Λατ. cum primum, Ἀριστοφ. Θεσμ. 1205, Ξεν. Κύρ. 4. 5, 33· [[ὅταν]] πρῶτον Πλάτ. Λῦσ. 211Β. - Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 170.

}}

{{Slater