3,273,081
edits
βρύκω: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
| Line 19: | Line 19: | ||
|btext=<i>f.</i> βρύξω, <i>ao.</i> ἔβρυξα, <i>pf. inus.</i><br /><b>I. 1</b> ronger, mordre;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> dévorer;<br /><b>II.</b> grincer des dents.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. incert. | |btext=<i>f.</i> βρύξω, <i>ao.</i> ἔβρυξα, <i>pf. inus.</i><br /><b>I. 1</b> ronger, mordre;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> dévorer;<br /><b>II.</b> grincer des dents.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. incert. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=[[βρύκω]] en [[βρύχω]], voor med. βρύχομαι zie ook aldaar, voor perf. βέβρυχα zie [[βρυχάομαι]].<br /><b class="num">1.</b> stukbijten, hard bijten in, hard kauwen op:; [[κρέα]] stukken vlees Eur. Cycl. 358; overdr., van zaken die lichamelijke pijn veroorzaken: verbijten.<br /><b class="num">2.</b> knarsetanden, ook β. τοὺς ὀδόντας; ook med.; met [[ἐπί]] + acc. tegen iem. (als teken van woede). NT Act. Ap. 7.54. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 37: | Line 31: | ||
|mdlsjtxt=<br />to eat with [[much]] [[noise]], to eat [[greedily]], Eur., Ar.:—metaph. to [[tear]] in pieces, [[devour]], of a [[gnawing]] [[disease]], Soph.; so in Pass., βρύκομαι, Soph., Anth. | |mdlsjtxt=<br />to eat with [[much]] [[noise]], to eat [[greedily]], Eur., Ar.:—metaph. to [[tear]] in pieces, [[devour]], of a [[gnawing]] [[disease]], Soph.; so in Pass., βρύκομαι, Soph., Anth. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{grml | ||
| | |mltxt=[[βρύκω]] και [[βρύχω]] (Α)<br /><b>1.</b> [[μασώ]] με θόρυβο<br /><b>2.</b> [[τρώω]] [[λαίμαργα]]<br /><b>3.</b> [[δαγκώνω]]<br /><b>4.</b> [[κομματιάζω]], [[κατασπαράζω]]<br /><b>5.</b> [[τρίζω]] τα δόντια.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βάση των [[βρύκω]] και [[βρύχω]] θεωρείται το εκφραστικό [[στοιχείο]] <i>βρυ</i>-, που απαντά ίσως και στα [[βρυν]], [[βρύχιος]], [[βρυχώμαι]]. Εάν γίνει αποδεκτή η [[υπόθεση]] ότι το -<i>κ</i>- του [[βρύκω]] [[είναι]] υστερογενές [[αντί]] του -<i>γ</i>- ή -<i>χ</i>-, [[τότε]] το [[βρύκω]] θα προέρχεται από ινδοευρ. <i>g</i><sup>w</sup><i>r</i><i>ū</i><i>ĝ</i> (<i>h</i>) <i>ō</i> και θα συνδέεται με αρχ. σλαβ. <i>gryz</i>, <i>grysti</i>, λιθ. <i>grάužiu</i>, <i>grάužti</i> «[[τρώω]], [[διαβιβρώσκω]]» και ίσως αρμ. <i>krcem</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>kurcem</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[βρύγδην]], [[βρυχή]]<br />(αρχ. -μσν.) [[βρύγμα]], [[βρυγμός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> <i>αποβρύκω</i>, [[εμβρύκω]], [[επιβρύκω]], [[επιβρύχω]], [[καταβρύκω]], [[συμβρύκω]], [[υποβρύχω]]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''βρύκω:''' ή [[βρύχω]][ῡ], μέλ. <i>βρύξω</i>, αόρ. αʹ <i>ἔβρυξα</i> (για το <i>βέβρυχα</i>, βλ. [[βρυχάομαι]]), [[τρώω]] με θόρυβο, άπληστα, σε Ευρ., Αριστοφ.· μεταφ., [[σπάω]] σε κομμάτια, [[καταβροχθίζω]], λέγεται για μια επικίνδυνη διαβρωτική [[αρρώστια]], σε Σοφ.· ομοίως στην Παθ., <i>βρύκομαι</i>, στον ίδ., σε Ανθ. | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''βρύκω''': ἢ [[βρύχω]] [ῡ], (τὸ πρῶτον [[εἶναι]] ὁ Ἀττ. [[τύπος]] κατὰ Μοῖριν καὶ Ἀμμών.) ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κατ᾿ ἐνεστ.· μέλλ. βρύξω Ἱππ. 589. 44, Λυκόφρ. 678· ἀόρ. ἔβρυξα Ἱππ. 1160D, Ἀνθ. ΙΙ. 7. 624· ἀόρ. β' ἔβρῠχε [[αὐτόθι]] 9. 252 (ἐκτὸς ἂν ὁ μεταγεν. [[οὗτος]] ποιητὴς μετεχειρίσθη ῠ ἐν τῷ παρατ.)· περὶ τοῦ βέβρυχα ἴδε [[βρυχάομαι]]· ― παθ., ἴδε κατωτ. Τρώγων ποιῶ πολὺν κρότον, [[τρώγω]] λάβρως, λαιμάργως, γνάθος [[ἵππειος]] βρύκει Ἐπιγρ. Ὁμ. 14. 13· ἑφθὰ καὶ ὁπτὰ κρέ… βρύκειν Εὐρ. Κύκλ. 358, πρβλ. 372· πρὸς [[ταῦτα]] βρύκετ' Ἀριστοφ. Εἰρ. 1315· βρύκουσ' [[ἀπέδεσθαι]].. τοὺς δακτύλους, δάκνουσα, ὁ αὐτ. Ὄρν. 26· ἐπὶ καπνοῦ, ὀδὰξ ἔβρυκε τὰς λήμας ἐμοῦ ὁ αὐτ. Λυσ. 301· ― μεταφ., [[κόπτω]] εἰς τεμάχια, σπαράττω, [[κατατρώγω]], ἐπὶ διαβρωτικῆς νόσου, βρύκει Σοφ. Τρ. 987· βρύκει γὰρ ἄπαν τὸ παρὸν Κρατῖν. Δραπ. 2· τὰ πατρῷα βρύκει Δίφιλ. Ζωγρ. 1. 27· ― παθ., ἀπόλωλα, [[τέκνον]], βρύκομαι Σοφ. Φ. 745· ἁλὶ βρυχθεὶς Ἀνθ. ΙΙ. 9. 267. ΙΙ. [[τρίζω]] τοὺς ὀδόντας, τοὺς ὀδόντας βρύχει Ἱππ. 593. 29, κτλ.· [[ὡσαύτως]] μόνον βρύχει ὁ αὐτ. 643. 42· καὶ μὲ σημασ. οὐδετέρ., οἱ ὀδόντες βρύχουσι ὁ αὐτ. 604. 20· οὕτω βρῦκον [[στόμα]] Νίκ. Ἀλ. 226. | |||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''βρύκω''': {brúkō}<br />'''Forms''': Aor. βρῦξαι, Fut. βρύξω<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[beißen]], [[gierig abfressen]], nicht immer von [[βρύχω]] [[mit den Zähnen knirschen]] zu unterscheiden (Kom. usw.; nach Moer. u. a. attisch).<br />'''Derivative''': Davon [[βρυγμός]] (Eup.), [[βρύγμα]] (Nik.); βρυκετός· ταὐτὸν τῳ̃ βρυγμῳ̃, καὶ βρυκηθμὸς [[ὁμοίως]]. Δωριεῖς H.; vgl. [[δακετόν]] bzw. [[βρυχηθμός]]; — βρυκεδανός· [[πολυφάγος]] ... H., vgl. [[πευκεδανός]] u. a.; — [[βρύγδην]] [[dicht bei]] (''AP'').<br />'''Etymology''': Unter der Voraussetzung, κ in [[βρύκω]] sei für γ oder χ aus βρῦξαι, βρύξω durch Entgleisung sekundär entstanden (Osthoff ZGdP 313f.), kann [[βρύκω]] aus *''g<sup>u̯</sup>rūĝ''(''h'')''ō'' mit aksl. ''gryzǫ'', ''grysti'' [[nagen]] identisch sein; damit ablautend lit. ''gráužiu'', ''gráužti'' [[nagen]]. Auch arm. ''krcem'' [[nagen]] aus *''kurcem'' kann dazu stimmen, wenn man dieselbe analogische Metathese wie in ''t''‘''urc'', Gen. ''t''‘''rcoy'' [[γνάθος]] (zu [[τρώγω]]) usw. annimmt; darüber Lidén Armen. Stud. 34f. m. Lit.; ''c'' in ''krcem'' (< idg. ''ĝ'') kann übrigens aus dem synonymen ''aracem'' [[essen]] eingeführt sein. Aus dem Keltischen werden außerdem herangezogen air. ''brōn'' [[Kummer]], kymr. ''brwyn'' [[stechender Schmerz]] (urkelt. *''brŭgnos''). — WP. 1, 697f. m. Lit., Pok. 485f.<br />'''Page''' 1,272-273 | |ftr='''βρύκω''': {brúkō}<br />'''Forms''': Aor. βρῦξαι, Fut. βρύξω<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[beißen]], [[gierig abfressen]], nicht immer von [[βρύχω]] [[mit den Zähnen knirschen]] zu unterscheiden (Kom. usw.; nach Moer. u. a. attisch).<br />'''Derivative''': Davon [[βρυγμός]] (Eup.), [[βρύγμα]] (Nik.); βρυκετός· ταὐτὸν τῳ̃ βρυγμῳ̃, καὶ βρυκηθμὸς [[ὁμοίως]]. Δωριεῖς H.; vgl. [[δακετόν]] bzw. [[βρυχηθμός]]; — βρυκεδανός· [[πολυφάγος]] ... H., vgl. [[πευκεδανός]] u. a.; — [[βρύγδην]] [[dicht bei]] (''AP'').<br />'''Etymology''': Unter der Voraussetzung, κ in [[βρύκω]] sei für γ oder χ aus βρῦξαι, βρύξω durch Entgleisung sekundär entstanden (Osthoff ZGdP 313f.), kann [[βρύκω]] aus *''g<sup>u̯</sup>rūĝ''(''h'')''ō'' mit aksl. ''gryzǫ'', ''grysti'' [[nagen]] identisch sein; damit ablautend lit. ''gráužiu'', ''gráužti'' [[nagen]]. Auch arm. ''krcem'' [[nagen]] aus *''kurcem'' kann dazu stimmen, wenn man dieselbe analogische Metathese wie in ''t''‘''urc'', Gen. ''t''‘''rcoy'' [[γνάθος]] (zu [[τρώγω]]) usw. annimmt; darüber Lidén Armen. Stud. 34f. m. Lit.; ''c'' in ''krcem'' (< idg. ''ĝ'') kann übrigens aus dem synonymen ''aracem'' [[essen]] eingeführt sein. Aus dem Keltischen werden außerdem herangezogen air. ''brōn'' [[Kummer]], kymr. ''brwyn'' [[stechender Schmerz]] (urkelt. *''brŭgnos''). — WP. 1, 697f. m. Lit., Pok. 485f.<br />'''Page''' 1,272-273 | ||
}} | }} | ||
