Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

κρίνω: Difference between revisions

From LSJ

κρίνω (view source)

Revision as of 20:55, 2 October 2022

No change in size ,  2 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1"
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1")
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1")
Line 13: Line 13:
|btext=<i>f.</i> κρινῶ, <i>ao.</i> ἔκρινα, <i>pf.</i> [[κέκρικα]];<br /><i>Pass. ao.</i> [[ἐκρίθην]], <i>pf.</i> κέκριμαι;<br /><b>I.</b> séparer :<br /><b>1</b> trier : καρπόν [[τε]] καὶ ἄχνας IL séparer l'épi et la barbe ; ἄνδρας κατὰ φῦλα IL séparer les guerriers par tribus;<br /><b>2</b> distinguer : [[τούς]] [[τε]] ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακούς XÉN les bons et les méchants ; <i>Pass.</i> [[ἵνα]] κρίνονται ἄριστοι OD où se distinguent les plus braves;<br /><b>3</b> choisir : τινα [[ἐκ]] πάντων HDT qqn entre tous ; préférer : ἄφθονον ὄλβον ESCHL un bonheur exempt d'envie ; τινα [[πρό]] τινος, choisir qqn de préférence à un autre;<br /><b>II.</b> <i>p. suite</i><br /><b>1</b> décider, trancher ; [[νεῖκος]] OD une querelle ; [[δίκην]] juger un procès <i>ou</i> prononcer un jugement, une sentence ; κρ. [[περί]] τινος, décider de qch ; <i>abs.</i> décider (une question, une contestation, <i>etc.</i>) ; avec un acc. de pers. : κρ. [[τὰς]] θεάς EUR juger les déesses, décider leur contestation ; avec une prop. inf. : [[κρίνω]] [[σε]] νικᾶν ESCHL je décide que c'est toi le vainqueur ; <i>au sens judic.</i> poursuivre en justice, accuser : περὶ προδοσίας ISOCR poursuivre qqn pour trahison ; κρ. θανάτου XÉN juger une cause capitale ; <i>Pass.</i> κρίνεσθαι θανάτου THC <i>ou</i> περὶ θανάτου DÉM être jugé pour un crime capital ; ὁ [[κρίνων]], l'accusateur <i>ou</i> le juge ; ὁ κρινόμενος, l'accusé ; juger, condamner ; <i>Pass.</i> être condamné : ὁ κεκριμένος ESCHN le condamné;<br /><b>2</b> décider, résoudre, expliquer, interpréter : [[ἐνύπνιον]] HDT un songe;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> juger, estimer, apprécier ; <i>Pass.</i> être jugé, estimé (le meilleur, le plus brave, <i>etc.</i>);<br /><b>4</b> <i>en gén.</i> adjuger;<br /><b>5</b> juger, <i>càd</i> faire entrer dans la phase décisive <i>ou</i> critique : [[οὖρος]] κεκριμένος IL vent qui souffle dans une direction déterminée;<br /><b>6</b> mettre en jugement ; interroger, questionner (cf. [[ἀνακρίνω]]);<br /><i><b>Moy.</b></i> κρίνομαι (<i>f.</i> κρινοῦμαι, <i>ao.</i> ἐκρινάμην, <i>pf.</i> κέκριμαι);<br /><b>1</b> décider, trancher une contestation pour soi : [[Ἄρηϊ]] IL décider sa querelle par un combat ; [[περί]] τινος, disputer sur qch ; τινός τινι EUR discuter sur qch avec qqn ; δίκῃ THC décider sa querelle par un procès;<br /><b>2</b> juger, interpréter : ὀνείρους IL des songes.<br />'''Étymologie:''' R. Κρι, trier, cf. <i>lat.</i> cerno, cribrum.
|btext=<i>f.</i> κρινῶ, <i>ao.</i> ἔκρινα, <i>pf.</i> [[κέκρικα]];<br /><i>Pass. ao.</i> [[ἐκρίθην]], <i>pf.</i> κέκριμαι;<br /><b>I.</b> séparer :<br /><b>1</b> trier : καρπόν [[τε]] καὶ ἄχνας IL séparer l'épi et la barbe ; ἄνδρας κατὰ φῦλα IL séparer les guerriers par tribus;<br /><b>2</b> distinguer : [[τούς]] [[τε]] ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακούς XÉN les bons et les méchants ; <i>Pass.</i> [[ἵνα]] κρίνονται ἄριστοι OD où se distinguent les plus braves;<br /><b>3</b> choisir : τινα [[ἐκ]] πάντων HDT qqn entre tous ; préférer : ἄφθονον ὄλβον ESCHL un bonheur exempt d'envie ; τινα [[πρό]] τινος, choisir qqn de préférence à un autre;<br /><b>II.</b> <i>p. suite</i><br /><b>1</b> décider, trancher ; [[νεῖκος]] OD une querelle ; [[δίκην]] juger un procès <i>ou</i> prononcer un jugement, une sentence ; κρ. [[περί]] τινος, décider de qch ; <i>abs.</i> décider (une question, une contestation, <i>etc.</i>) ; avec un acc. de pers. : κρ. [[τὰς]] θεάς EUR juger les déesses, décider leur contestation ; avec une prop. inf. : [[κρίνω]] [[σε]] νικᾶν ESCHL je décide que c'est toi le vainqueur ; <i>au sens judic.</i> poursuivre en justice, accuser : περὶ προδοσίας ISOCR poursuivre qqn pour trahison ; κρ. θανάτου XÉN juger une cause capitale ; <i>Pass.</i> κρίνεσθαι θανάτου THC <i>ou</i> περὶ θανάτου DÉM être jugé pour un crime capital ; ὁ [[κρίνων]], l'accusateur <i>ou</i> le juge ; ὁ κρινόμενος, l'accusé ; juger, condamner ; <i>Pass.</i> être condamné : ὁ κεκριμένος ESCHN le condamné;<br /><b>2</b> décider, résoudre, expliquer, interpréter : [[ἐνύπνιον]] HDT un songe;<br /><b>3</b> <i>p. ext.</i> juger, estimer, apprécier ; <i>Pass.</i> être jugé, estimé (le meilleur, le plus brave, <i>etc.</i>);<br /><b>4</b> <i>en gén.</i> adjuger;<br /><b>5</b> juger, <i>càd</i> faire entrer dans la phase décisive <i>ou</i> critique : [[οὖρος]] κεκριμένος IL vent qui souffle dans une direction déterminée;<br /><b>6</b> mettre en jugement ; interroger, questionner (cf. [[ἀνακρίνω]]);<br /><i><b>Moy.</b></i> κρίνομαι (<i>f.</i> κρινοῦμαι, <i>ao.</i> ἐκρινάμην, <i>pf.</i> κέκριμαι);<br /><b>1</b> décider, trancher une contestation pour soi : [[Ἄρηϊ]] IL décider sa querelle par un combat ; [[περί]] τινος, disputer sur qch ; τινός τινι EUR discuter sur qch avec qqn ; δίκῃ THC décider sa querelle par un procès;<br /><b>2</b> juger, interpréter : ὀνείρους IL des songes.<br />'''Étymologie:''' R. Κρι, trier, cf. <i>lat.</i> cerno, cribrum.
}}
}}
{{ls
{{elnl
|lstext='''κρίνω''': ῑ, Ἐπικ. γ΄ ὑποτ. κρίνησι (ἴδε [[διακρίνω]]): μέλλ. κρῐνῶ, Ἐπικ. κρῐνέω (δια-) Ἰλ.· ἀόρ. ἔκρῑνα Ὀδ., Ἀττ.· πρκμ. κέκρῐκα Πλάτ., κτλ. ― Μέσ., μέλλ. κρῐνοῦμαι Εὐρ. Μήδ. 609, ἀλλ’ ἐπὶ παθ. σημασ., Πλάτ. Γοργ. 521Ε, πρβλ. [[διακρίνω]], ἀόρ. ἐκρινάμην, Ὅμ., κτλ. ― Παθ., μέλλ. κρῐθήσομαι Τραγ., Ἀττ.· ἀόρ. ἐκρίθην ῐ Πίνδ., Ἀττ.· Ἐπικ. εὐκτ. κρινθεῖτε (δια-) Ἰλ., μετοχ. κρινθεὶς Ἰλ. Ν. 129, Ὀδ. Θ. 48· πρκμ. κέκρῐμαι Πίνδ., Ἀττ.· ἀπαρ. κεκρίσθαι (ἀπο-) Πλάτ. Μένων 75C· ― Αἰολ. κρίννω μετὰ διπλοῦ ν, Böckh εἰς Συλλ. Ἐπιγραφ. 2. σ. 189. (Ἐκ τῆς √ΚΡΙ, [[ὅθεν]] καὶ αἱ λέξ. κριτής, κρίσις, κρῖμα, κτλ.· πρβλ. Σανσκρ. kar, kir-âmi (effundo, spargo)· Λατ. cerno, cre-vi, cri-brum (πρβλ. [[κρίμνον]]), cri-men, cer-tus· Ἀγγλο-Σαξον. hrid-der (sieve)· ― ἀλλ’ ὑπάρχει [[λόγος]] νὰ πιστεύωμεν ὅτι ἡ [[ῥίζα]] ἦτο ΣΚΑΡ, πρβλ. Σανσκρ. apa-skar-as = σκώρ, σκατός, (excrementum), πρὸς τὸ Λιθ. skir-iù (separo, eligo).) Χωρίζω, «ξεχωρίζω», [[ἀποχωρίζω]], θέτω κατὰ [[μέρος]], ὅτε τε ξανθὴ [[Δημήτηρ]] κρίνῃ… καρπὸν τ’ ἄχνας τε Ἰλ. Ε. 501, κτλ.· κρῖν’ ἄνδρας κατὰ φῦλα Β. 362, πρβλ. 446· κρ. τὸ ἀληθές τε καὶ μὴ Πλάτ. Θεαίτ. 150Β· τούς τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακοὺς Ξεν. Ἀπομν. 3. 1, 9, κτλ. ΙΙ. [[ἐκλέγω]], ἐς δ’ ἐρέτας ἔκρινεν ἐείκοσι Ἰλ. Α. 309· ἐκ Λυκίης... φῶτας ἀρίστους Ζ. 118, πρβλ. Ὀδ. Δ. 666., Ι. 90, 195., Ξ. 217, κτλ.· οὕτω, κρ. τινὰ ἐκ πάντων Ἡρόδ. 6. 129· κρίνασα δ’ ἀστῶν… τὰ βέλτατα Αἰσχύλ. Εὐμ. 487· δίδωμί σοι κρίναντι χρῆσθαι Σοφ. Ο. Κ. 641, κτλ.· ― ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, κρίνασθαι ἀρίστους, ἐκλέγειν τοὺς ἀρίστους, Ἰλ. Ι. 521, πρβλ. Τ. 193, Ὀδ. Δ. 408, 530, κτλ. ― Παθ. ἐκλέγομαι, διακρίνομαι, ἵνα τε κρίνονται ἄριστοι Ω. 507· ἀλλ’ ὁ Ὅμ. μεταχειρίζεται μετοχ. κεκριμένος καὶ κρινθεὶς ἐπὶ τῆς σημασ. ἐκλελεγμένος, [[ἐκλεκτός]], Ἰλ. Κ. 417, Ὀδ. Ν. 182., Π. 248, κτλ. (πλὴν ἐν Ἰλ. Ξ. 19, ἴδε κατωτ. 2)· ἀρετᾷ κριθείς, διακριθεὶς ἐπὶ ἀρετῇ..., Πινδ. Ν. 7. 10· ἀσπίδα... κεκρ. ὕδατι καὶ πολέμῳ, διακριθεὶς κατὰ ξηρὰν καὶ θάλασσαν, Ἀνθ. Π. 9. 42· ― ἐν ζῶσι κεκριμένα (ἢ κρινομένα), [[ἐναρίθμιος]] μεταξὺ τῶν ζώντων, κατὰ Δινδ. καὶ Ναύκ. ἀντὶ ἀριθμουμένα, ἴδε σημ. Paley ἐν τόπῳ..., Εὐρ. Ἱκέτ. 969· εἰς τοὺς ἐφήβους κριθεὶς Λουκ. Ἔρωτ. 2· ― κατὰ μέσ. ἀόρ., κοῦροι… κρινάσθων, ἂς ἐκλεχθῶσιν, Ὀδ. Θ. 35. 2) [[ἐκφέρω]] κρίσιν, ἀπόφασιν περὶ ἐρίδων, κρίνων νείκεα πολλὰ Μ. 440· ἔκριναν μέγα [[νεῖκος]]… πολέμοιο Σ. 264· μετὰ συστοίχ. αἰτ., οἳ βίῃ εἰν ἀγορῇ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας, «οἳ ἂν βιαίως κρίνωσιν ἐν τῇ ἀγορᾷ δίκας διεστραμμένας καὶ ἀδίκους» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Π. 387· οὕτω, κρ. δίκην Ἡρόδ. 2. 129, Αἰσχύλ. Εὐμ. 433.· πρώτας δίκας κρίνοντες αἵματος [[αὐτόθι]] 682· κρινεῖ δὲ δή τις [[ταῦτα]]; Ἀριστοφ. Βάτρ. 805· κρ. κρίσιν Πλάτ. Πολ. 360Ε· ἄριστα κρ. Θουκ. 6. 39· κρίνουσι βοῇ καὶ οὐ ψήφῳ, ἀποφασίζουσι τὸ [[ζήτημα]]..., ὁ αὐτ. 1. 87· μίσει πλέον ἢ δίκῃ κρ. ὁ αὐτ. 3. 67· τὸ δίκαιον κρ. Ἰσοκρ. 298D· τῷ τοῦτο κρίνεις; [[πόθεν]] κρίνεις τοῦτο; [[πόθεν]] σχηματίζεις ταύτην τὴν κρίσιν; Ἀριστοφ. Πλ. 48· [[ὡσαύτως]], κρ. [[περί]] τινος Πινδ. Ν. 5. 73, Πλάτ. Ἀπολ. 35D, Ἀριστ., κτλ.· ― παθ., ἀγὼν κριθήσεται Αἰσχύλ. Εὐμ. 677· κἂν [[ἰσόψηφος]] κριθῇ (δηλ. ἡ [[δίκη]]) [[αὐτόθι]] 741· ἀπρόσωπ., ὡς ἐν [[τῇδε]] τῇ μάχῃ κριθησόμενον, ἔμελλε νὰ κριθῇ, ν’ ἀποφασισθῇ, Ἀρρ. Ἀν. 3. 9, 6. β) ἀποφασίζω ἀγῶνα, π. χ. διὰ [[βραβεῖον]], Σοφ. Αἴ. 443, Ἀριστοφ. Βάτρ. 873· [[ἔργον]] ἐν κύβοις Ἄρης κρινεῖ Αἰσχύλ. Θήβ. 414, πρβλ. Εὐρ. Ἱκέτ. 601· [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ. προσ., ὁ τὰς Θεὰς κρίνας, περὶ τοῦ Πάριδος, ὁ αὐτ. Ι. Α. 72· ― Παθ. καὶ. Μέσ., ἐπὶ προσ., [[φθάνω]] εἰς [[ἀποτέλεσμα]], κρίνασθαι Ἄρηι Ἰλ. Β. 385, πρβλ. Σ. 209, κτλ.· [[ὁπότε]] μνηστῆρσι καὶ ἡμῖν… [[μένος]] κρίνηται Ἄρηος, «ἔστι κρίνεσθαι [[μένος]] Ἄρεως, ὅτε [[σύμμιξις]] πολέμου γένηται, [[τότε]] γὰρ διακρίνεται τὸ τῶν μερῶν [[μένος]]» (Εὐστ.), Ὀδ. Π. 269, πρβλ. Ἡσιόδ. Θ. 882· [[καθόλου]], φιλονεικῶ, [[ἐρίζω]], [[μάχομαι]], Ἀριστοφ. Νεφ. 66· [[περί]] τινος Ἡρόδ. 3. 120· οὐ κρινοῦμαι... σοὶ τὰ πλείονα Εὐρ. Μήδ. 609· δίκῃ κρίνεσθαι Θουκ. 4. 122· οὕτω, κρίνεσθαι μετά τινος Ἑβδ. (Ἰουδ. Η΄, 1)· ― ἐν τῇ μετοχ. τοῦ παθ. πρκμ., διακεκριμένος, [[καθαρός]], [[ἰσχυρός]], [[οὖρον]] κεκριμένον, ὡς τὸ [[εὐκρινής]], Ἰλ. Ξ. 19· [[ὡσαύτως]], πόνοι κεκρ., ἀποφασισμένοι, τετελεσμένοι (πρβλ. decisa negotia, Ὁράτ.), Πινδ. Ν. 4. 2· αἱ μάχαι κρίνονται… ταῖς ψυχαῖς Ξεν. Κύρ. 3. 3, 19. 3) δι’ ἀποφάσεως παραχωρῶ, δίδω, [[κράτος]] τινὶ Σοφ. Αἴ. 443· ― Παθ., τοῖς [[οὔτε]]… [[νόστος]] ἐκρίθη Πινδ. Π. 8. 120. β) ἀπολ., [[κρίνω]], [[ἐκφέρω]] κρίσιν ἢ ἀπόφασιν, ἄκουσον... καὶ κρῖνον Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 398· ἀδίκως κρίνειν Φερεκρ. ἐν «Κραπατάλλοις» 16, πρβλ. Μένανδρ. ἐν Μονοστίχ. 287, 576. γ) παρ’ Ἰατρ., [[φέρω]] εἰς κρίσιν, εἰς κρίσιμον [[σημεῖον]], τὸ θερμὸν φίλιόν ἐστι καὶ κρῖνον Ἱππ. Ἀφ. 1253· ἐν τῷ παθ., ἐπὶ νοσοῦντος, [[φθάνω]] εἰς κρίσιμον κατάστασιν, ἐκρίθη [[εἰκοσταῖος]] ὁ αὐτ. ἐν Ἐπιδ. 1. 951· οὕτω καὶ ἐπὶ τῆς νόσου, ὁ αὐτ. ἐν 954· τοῦ πάθους κριθέντος Διόδ. 19. 24. 4) [[κρίνω]] [[περί]] τινος, ὡς καὶ νῦν, πρὸς ἐμαυτὸν κρίνων αὐτόν, κρίνων περὶ [[αὐτοῦ]] ἐξ [[ἐμαυτοῦ]], Δημ. 564. 17· κρ. πρὸς [[ἀργύριον]] τὴν εὐδαιμονίαν Ἰσοκρ. 56Β. ― Παθ., ἴσον παρ’ ἐμοὶ κέκριται Ἡρόδ. 7. 16, 1· [[εὔνοια]] καιρῷ κρίνεται Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 143. 5) [[ἑρμηνεύω]], [[ταύτῃ]] ἔκριναν τὸ ἐνύπνιον Ἡρόδ. 1. 120, πρβλ. 7. 19, Αἰσχύλ. Πρ. 485, κτλ.· καὶ [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, ὁ [[γέρων]] ἐκρίνατ’ ὀνείρους Ἰλ. Ε. 150. 6) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., ἀποφασίζω ἢ ἀποφαίνομαι ὅτι, θεωρῶ..., Ἡρόδ. 1. 30, 214, Πλάτ., κτλ.· [[κρίνω]] σε [[νικᾶν]] Αἰσχύλ. Χο. 903· οὕτω καὶ παραλειπομένης τῆς ἀπαρ., ἄνδρα πρῶτον κρ. τινὰ Σοφ. Ο. Τ. 34· Ἔρωτα δ’ [[ὅστις]] μὴ θεὸν κρίνει μέγαν Εὐρ. Ἀποσπ. 271· τὴν πόλιν ἀθλιωτάτην ἔκρινας Πλάτ. Πολ. 578Β· ἐκ τῶν λόγων μὴ κρῖνε…, σοφὸν Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 40e· ― Παθ., Ἑλλήνων κριθεὶς ἄριστος Σοφ. Φιλ. 1345, πρβλ. Θουκ. 2. 40, κτλ. 7) ἀποφασίζω ὑπέρ τινος, προτιμῶ, [[προκρίνω]], [[κρίνω]] δ’ ἄφθονον ὄλβον Αἰσχύλ. Ἀγ. 471, πρβλ. Ἱκέτ. 396· τὴν ἐλπίδα τῆς τύχης [[πάρος]] Σοφ. Τρ. 724· τινὰ πρό τινος Πλάτ. Πολ. 399Ε, πρβλ. Φίληβ. 57Β· τι [[πρός]] τι ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 110Α· εἴ σφε κρίνειεν Πάρις Εὐρ. Τρῳ. 928, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 1102, Ἐκκλ. 1155. 8) μετ’ ἀπαρ. μόνον, εἶμαι ἀποφασισμένος νὰ πράξω τι, Ἐπιστ. π. Τίτ. γ΄, 12, πρβλ. Ἐπιστ. π. Κορ. Α΄, β΄, 2, Διόδ. 15. 32· ζῆν μεθ’ ὧν κρίνῃ τις (δηλ. ζῆν), μεθ’ ὧν προτιμᾷ νὰ ζῇ, Μένανδρ. ἐν «Φιλαφέλφοις» 5. 9) [[σχηματίζω]] κρίσιν [[περί]] τινος, μὴ κρῖν’ ὁρῶν τὸ [[κάλλος]] ὁ αὐτ. ἐν Μονοστ. 333, πρβλ. Ἄδηλ. 58. ΙΙΙ. παρ’ Ἀττ. ποιηταῖς, ἐρωτῶ, αὐτόν... [[ἅπας]] λεὼς κρίνει παριστὰς Σοφ. Τρ. 195· εἴ νιν πρὸς βίαν κρίνειν θέλοις [[αὐτόθι]] 388· καὶ κρῖνε κἀξέλεγξε ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 399· μὴ κρῖνε, μὴ’ξέταζε ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 586· σέ τοι, σὲ [[κρίνω]] ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 1445. 2) [[φέρω]] εἰς κρίσιν, ὡς τὸ [[κατηγορέω]], Λυκοῦργ. 147. 43, πρβλ. Δημ. 26. 18., 230. 7., 413. 25, κτλ.· κρ. θανάτου, [[κρίνω]], [[δικάζω]] ἐν ζητήμασι περὶ ζωῆς καὶ θανάτου, Ξεν. Κύρ. 1. 2, 14· κρ. τινὰς προδοσίας Λυκοῦργ. 164. 7· περὶ προδοσίας Ἰσοκρ. π. Ἀντιδ. § 137· κρ. τινὰ κακώσεως ἐπαρχίας, Λατ. repetundarum, Πλουτ. Καῖσ. 4· ― Παθ., κρίνομαι, φέρομαι εἰς δίκην, δικάζομαι, θανάτου κρίνεσθαι (ἴδε ἐν λ. [[θάνατος]]), Θουκ. 3. 57, πρβλ. 6. 29· τρὶς κρίνεται παρ’ ὑμῖν περὶ θανάτου Δημ. 53. 27· ἐκρίνετο τὴν περὶ Ὠρωποῦ κρίσιν θανάτου ὁ αὐτ. ἐν 535. 10· μετὰ γεν. τοῦ ἐγκλήματος, κρίνεσθαι δώρων Λυσ. 178. 7, πρβλ. Λυκοῦργ. 164. 6· [[ὡσαύτως]], κρ. ἐπ’ ἀδικήματι Πλούτ. 241Ε· ἀπολ., ὁ κεκριμένος, Λατ. reus, Αἰσχίν. 49. 80· [[ἐντεῦθεν]], 3) [[ἐκφέρω]] ἀπόφασιν καταδικαστικήν, [[καταδικάζω]], ὡς τὸ [[κατακρίνω]], Σοφ. Τρ. 724, Δημ. 413. 16, Κ. Δ.· ― Παθ., δικάζομαι, καταδικάζομαι, κατακρίνομαι, κακούργου... ἐστι κριθέντ’ ἀποθανεῖν Δημ. 52. 2 (;). ― Πρβλ. Κόντ. Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 56-57.
|elnltext=κρίνω, Aeol. κρίννω; aor. ἔκρινα, aor. pass. ἐκρίθην, poët. κρίθην, 3 plur. κρίθεν, ptc. κρινθείς; perf. κέκρικα, plqperf. (ἐ)κεκρίκειν, perf. med.-pass. κέκριμαι, plqperf. (ἐ)κεκρίμην; fut. κρινῶ, ep. Ion. fut. κρινέω, fut. pass. κριθήσομαι scheiden, met acc. scheiden, onderscheiden:; καρπόν τε καὶ ἄχνας het kaf van het koren scheiden Il. 5.501; κρῖν’ ἄνδρας κατὰ φῦλα scheid de mannen naar stammen Il. 2.362; τούς τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακούς de goeden en de slechten onderscheiden Xen. Mem. 3.1.9; ook med. selecteren, uitkiezen:; κρίνασα δ’ ἀστῶν τῶν ἐμῶν τὰ βέλτατα na het beste deel van mijn burgers geselecteerd te hebben Aeschl. Eum. 487; κρίνοντες τὸν Ἀπόλλω... πρὸ Μαρσύου door Apollo te verkiezen boven Marsyas Plat. Resp. 399e; ook med.:; σὺ δ’ ἐὺ κρίνασθαι ἑταίρους τρεῖς jij moet zorgvuldig drie makkers uitkiezen Od. 4.408; pass.: Λεσβίαδες κριννόμεναι φύαν vrouwen van Lesbos geselecteerd op hun schoonheid Alc. 130B 17; οἱ δὲ βασιλήιοι δικασταὶ κεκριμένοι ἀνδρες γίγνονται de koninklijke rechters zijn uitverkoren mannen Hdt. 3.31.3. beslissen (door een keuze te maken), met acc. beslissen, alg. bij geschillen:; οἵ τε τάχιστα ἔκριναν μέγα νεῖκος... πολέμοιο die een grote oorlogstwist in een mum van tijd kunnen beslissen Οd. 18.264; ἔργον δ’ ἐν κύβοις Ἄρης κρινεῖ Ares zal de zaak met zijn dobbelstenen beslissen Aeschl. Sept. 414; oordelen, van oordeel zijn, met AcI:; κρίνω σε νικᾶν ik beslis dat jij de winnaar bent Aeschl. Ch. 903; κρίνειν μέγιστον ἀγαθὸν εἶναι πλοῦτον van oordeel zijn dat rijkdom het hoogste goed is Plat. Grg. 452c; beoordelen als, met dubb. acc.; pass.:; Ἑλλήνων ἕνα κριθέντ’ ἄριστον als de allerbeste van de Grieken beoordeeld Soph. Ph. 1345; toewijzen, met acc. en dat.:; εἰ... κρίνειν ἔμελλε κράτος ἀριστείας τινί als hij (Achilles) de prijs voor dapperheid aan iemand zou toewijzen Soph. Ai. 443; med. het onder elkaar uitmaken, wedijveren:. κρινώμεθ’ Ἄρηϊ laten we het onder elkaar uitmaken in de strijd Il. 2.385; κρινομένων δὲ περὶ ἀρετῆς terwijl zij wedijverden over hun voortreffelijkheid Hdt. 3.120.2; ὡς οὐ κρινοῦμαι τῶνδέ σοι τὰ πλείονα heus, over het meeste hiervan zullen wij geen conflict hebben Eur. Med. 609. spec. jur. uitspraak doen; veroordelen:; κρινεῖ δὲ δὴ τίς ταῦτα; en wie zal daarbij de rechter zijn? Aristoph. Ran. 805; met acc. v. h. inw. obj.:; οἳ... σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας die verkeerde uitspraken doen Il. 16.387; δίκας κ. recht spreken Hdt. 2.129.1; κ. ἄριστα op de beste manier uitspraak doen Thuc. 6.39.1; pass.: πῶς ἀγὼν κριθήσεται hoe het proces zal worden beslist Aeschl. Eum. 677; δώρων ἐκρίθησαν zij zijn veroordeeld voor corruptie Lys. 27.3; θανάτου... κρίνουσι zij (de ouderen) beslissen over leven en dood Xen. Cyr. 1.2.14. trag. ondervragen:. αὐτὸν Μηλιεὺς ἅπας λεὼς κρίνει παραστάς het hele volk van Malis staat om hem heen en ondervraagt hem Soph. Tr. 195. geneesk. tot een crisis brengen; Hp.; pass. in een kritieke fase komen. Hp.
}}
{{elru
|elrutext='''κρίνω:''' (ῑ) (pf. [[κέκρικα|κέκρῐκα]]; med.: aor. ἐκρῑνάμην, pf. κέκρῐμαι; pass.: aor. [[ἐκρίθην]] с ῐ - дор. [[κρίθην]], pf. κέκρῐμαι, эп. part. [[κρινθείς]])<br /><b class="num">1)</b> [[отделять]], [[разделять]] (καρπόν τε καὶ ἄχνας Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[разделять]], [[распределять]] или [[выстраивать]] (ἄνδρας κατὰ φῦλα Hom.);<br /><b class="num">3)</b> [[различать]] ([[τούς]] τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακούς Xen.; τὸ [[ἀληθές]] τε καὶ μή Plat.);<br /><b class="num">4)</b> [[выбирать]], [[избирать]] (φῶτας ἀρίστους, τινὰ ἐκ πάντων Hom.); выбирать, оказывать предпочтение, предпочитать (ἄφθονον ὄλβον Aesch.; τὸν Ἀπόλλω πρὸ Μαρσύου Plat.): τὰ ὑφ᾽ [[ὑμῶν]] κριθέντα Isocr. то, что вами одобрено;<br /><b class="num">5)</b> [[разбирать]] ([[δίκην]] Her.; κρίσιν Plat.): κ. τὰς θεάς Eur. разбирать спор богинь;<br /><b class="num">6)</b> (раз)решать, улаживать (νείκεα Hom.): κρίνεσθαι δίκῃ Thuc. разрешать свой спор в порядке арбитража;<br /><b class="num">7)</b> [[выносить решение]], [[постановлять]] (περί τινος Plat.): κ. ψήφῳ Thuc. решать на основании поданных голосов; σκολιὰς θέμιστας κ. Hom. выносить неправильные решения; πράσσειν τὸ [[κριθέν]] Polyb. выполнить решение (задуманное); τὰ κεκριμένα Arst., NT решения, постановления;<br /><b class="num">8)</b> [[приходить к заключению]], [[делать вывод]]: [[κρίνω]] σε [[νικᾶν]] Aesch. я прихожу к заключению, что ты одержал верх;<br /><b class="num">9)</b> [[судить]], [[обвинять]] (κ. τινὰ περὶ προδοσίας Isocr.): κ. θανάτου Xen. выносить смертный приговор; κρίνεσθαι κρίσιν θανάτου, κρίνεσθαι περὶ θανάτου Dem. и κρίνεσθαι θανάτου Thuc. быть обвиняемым в тягчайшем преступлении (угрожающем смертной казнью); ὁ [[κρίνων]] Dem. судья, обвинитель; ὁ κρινόμενος Aeschin. обвиняемый, подсудимый; κριθῆναί τινι NT судиться с кем-л.;<br /><b class="num">10)</b> [[осуждать]], [[приговаривать]]: ὁκεκριμένος Aeschin. осужденный;<br /><b class="num">11)</b> [[судить]], [[полагать]], [[считать]] (τινὰ θεοῖσι ἰσούμενον Soph.; κρίνεις σὺ [[μέγιστον]] ἀνθρώποις ἀγαθὸν εἶναι πλοῦτον; Plat.): Ἑλλήνων κριθεὶς [[ἄριστος]] Soph. слывущий лучшим из греков;<br /><b class="num">12)</b> [[испытывать]], [[проверять]] (ἀσπὶς πολέμῳ κεκριμένη Anth.);<br /><b class="num">13)</b> [[толковать]], [[истолковывать]], [[объяснять]] ([[ἐνύπνιον]] Her.; med. ὀνείρους Hom.);<br /><b class="num">14)</b> [[определять]] (τῇ γλώττῃ τὴν ἐν τοῖς ἐδεστοῖς ἡδονήν Arst.): [[οὖρος]] κεκριμένος Hom. ветер определенного направления, т. е. постоянный;<br /><b class="num">15)</b> [[расспрашивать]], [[выпытывать]] (μὴ κρῖνε, μὴ ἐξέταζε Soph.): κ. καὶ ἐξελέγχειν (sc. τινά) Soph. допрашивать и изобличать кого-л.;<br /><b class="num">16)</b> med. [[состязаться]], [[бороться]]: κ. [[Ἄρηϊ]] Hom. вести бой, сражаться; κ. Τιτήνεσσι Hes. сражаться с Титанами; κ. περὶ ἀρετῆς Her. спорить о доблести; οὐ κρινοῦμαι τῶνδέ σοι τὰ πλείονα Eur. об этом я не буду больше спорить с тобой;<br /><b class="num">17)</b> физиол. [[выделять]], [[выводить из организма]]: τὰ χρινόμενα [[κάτω]] Arst. выделения.
}}
}}
{{Autenrieth
{{Autenrieth
Line 40: Line 43:
|lsmtext='''κρίνω:''' [ῑ], Επικ. γʹ υποτ. <i>κρίνησι</i>· μέλ. <i>κρῐνῶ</i>, Επικ. <i>κρῐνέω</i>· αόρ. αʹ <i>ἔκρῑνα</i>, παρακ. <i>κέκρῐκα</i> — Μέσ., μέλ. <i>κρῐνοῦμαι</i> (με Παθ. [[σημασία]])· αόρ. αʹ <i>ἐκρινάμην</i> — Παθ., μέλ. <i>κρῐθήσομαι</i>, αόρ. αʹ [[ἐκρίθην]] [ῐ], Επικ. <i>ἐκρίνθην</i>, παρακ. <i>κέκρῐμαι</i>, απαρ. <i>κεκρίσθαι</i>· Λατ. [[cerno]],<br /><b class="num">I.</b> [[ξεχωρίζω]], [[διαχωρίζω]], [[διαμοιράζω]], [[διακρίνω]], σε Ομήρ. Ιλ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> [[διαλέγω]], [[εκλέγω]], [[επιλέγω]], σε Όμηρ., Ηρόδ., Αττ. — Μέσ., [[διαλέγω]] για τον εαυτό μου, [[επιλέγω]], σε Όμηρ. — Παθ., [[διαλέγομαι]], σε Ομήρ. Ιλ.· μτχ. παρακ. και αορ. αʹ <i>κεκριμένος</i>, [[κριθείς]], εκλεγμένος, [[διαλεχτός]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[αποφασίζω]] αγώνα, στον ίδ., Ηρόδ. κ.λπ.· <i>σκολιὰς κρίνειν θέμιστας</i>, [[εξάγω]] στρεβλές αποφάσεις, δηλ. [[κρίνω]] άδικα, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>κρίνουσι βόῃ καὶ οὐ ψήφῳ</i>, αποφάσισαν μέσω φωνών και όχι με [[ψηφοφορία]], σε Θουκ.· [[αποφασίζω]] αγώνα για [[βραβείο]], σε Σοφ. κ.λπ.· κρ. [[τὰς]] θεάς, [[κρίνω]] σχετικά με τον αγώνα τους, δηλ. [[αποφαίνομαι]], [[αποτιμώ]], σε Ευρ. — Παθ. και Μέσ., λέγεται για πρόσωπα, [[αποφασίζω]] σχετικά με διαγωνισμό, [[καταλήγω]], [[γνωμοδοτώ]], σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[αποφαίνομαι]] για, [[κρίνω]], [[επιδικάζω]], [[κατακυρώνω]], [[κράτος]] τινί, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτιμώ]], [[υπολογίζω]], πρὸς ἐμαυτὸν [[κρίνων]] (<i>αὐτόν</i>), κρίνοντάς τον βάσει του [[εαυτού]] μου, σε Δημ. — Παθ., [[ἴσον]] παρ' ἐμοὶ κέκριται, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[ερμηνεύω]], [[αναλύω]] όνειρα, στον ίδ., Αισχύλ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">5.</b> με αιτ. και απαρ., [[αποφασίζω]] ή [[κρίνω]] ότι, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">6.</b> με απαρ. μόνο, [[αποφασίζω]] να κάνω [[κάτι]], σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">IV.</b> 1. [[αμφισβητώ]], σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[κατηγορώ]], [[προσάγω]] σε [[δίκη]], σε Ξεν. κ.λπ. — Παθ., προσάγομαι σε [[δίκη]], σε Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> καταδικάζομαι, κατακρίνομαι, σε Σοφ., Δημ.
|lsmtext='''κρίνω:''' [ῑ], Επικ. γʹ υποτ. <i>κρίνησι</i>· μέλ. <i>κρῐνῶ</i>, Επικ. <i>κρῐνέω</i>· αόρ. αʹ <i>ἔκρῑνα</i>, παρακ. <i>κέκρῐκα</i> — Μέσ., μέλ. <i>κρῐνοῦμαι</i> (με Παθ. [[σημασία]])· αόρ. αʹ <i>ἐκρινάμην</i> — Παθ., μέλ. <i>κρῐθήσομαι</i>, αόρ. αʹ [[ἐκρίθην]] [ῐ], Επικ. <i>ἐκρίνθην</i>, παρακ. <i>κέκρῐμαι</i>, απαρ. <i>κεκρίσθαι</i>· Λατ. [[cerno]],<br /><b class="num">I.</b> [[ξεχωρίζω]], [[διαχωρίζω]], [[διαμοιράζω]], [[διακρίνω]], σε Ομήρ. Ιλ., Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> [[διαλέγω]], [[εκλέγω]], [[επιλέγω]], σε Όμηρ., Ηρόδ., Αττ. — Μέσ., [[διαλέγω]] για τον εαυτό μου, [[επιλέγω]], σε Όμηρ. — Παθ., [[διαλέγομαι]], σε Ομήρ. Ιλ.· μτχ. παρακ. και αορ. αʹ <i>κεκριμένος</i>, [[κριθείς]], εκλεγμένος, [[διαλεχτός]], σε Όμηρ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[αποφασίζω]] αγώνα, στον ίδ., Ηρόδ. κ.λπ.· <i>σκολιὰς κρίνειν θέμιστας</i>, [[εξάγω]] στρεβλές αποφάσεις, δηλ. [[κρίνω]] άδικα, σε Ομήρ. Ιλ.· <i>κρίνουσι βόῃ καὶ οὐ ψήφῳ</i>, αποφάσισαν μέσω φωνών και όχι με [[ψηφοφορία]], σε Θουκ.· [[αποφασίζω]] αγώνα για [[βραβείο]], σε Σοφ. κ.λπ.· κρ. [[τὰς]] θεάς, [[κρίνω]] σχετικά με τον αγώνα τους, δηλ. [[αποφαίνομαι]], [[αποτιμώ]], σε Ευρ. — Παθ. και Μέσ., λέγεται για πρόσωπα, [[αποφασίζω]] σχετικά με διαγωνισμό, [[καταλήγω]], [[γνωμοδοτώ]], σε Όμηρ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> [[αποφαίνομαι]] για, [[κρίνω]], [[επιδικάζω]], [[κατακυρώνω]], [[κράτος]] τινί, σε Σοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[εκτιμώ]], [[υπολογίζω]], πρὸς ἐμαυτὸν [[κρίνων]] (<i>αὐτόν</i>), κρίνοντάς τον βάσει του [[εαυτού]] μου, σε Δημ. — Παθ., [[ἴσον]] παρ' ἐμοὶ κέκριται, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[ερμηνεύω]], [[αναλύω]] όνειρα, στον ίδ., Αισχύλ. κ.λπ.· ομοίως στη Μέσ., σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">5.</b> με αιτ. και απαρ., [[αποφασίζω]] ή [[κρίνω]] ότι, σε Ηρόδ., Αττ.<br /><b class="num">6.</b> με απαρ. μόνο, [[αποφασίζω]] να κάνω [[κάτι]], σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">IV.</b> 1. [[αμφισβητώ]], σε Σοφ.<br /><b class="num">2.</b> [[κατηγορώ]], [[προσάγω]] σε [[δίκη]], σε Ξεν. κ.λπ. — Παθ., προσάγομαι σε [[δίκη]], σε Θουκ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> καταδικάζομαι, κατακρίνομαι, σε Σοφ., Δημ.
}}
}}
{{elru
{{ls
|elrutext='''κρίνω:''' (ῑ) (pf. [[κέκρικα|κέκρῐκα]]; med.: aor. ἐκρῑνάμην, pf. κέκρῐμαι; pass.: aor. [[ἐκρίθην]] с ῐ - дор. [[κρίθην]], pf. κέκρῐμαι, эп. part. [[κρινθείς]])<br /><b class="num">1)</b> [[отделять]], [[разделять]] (καρπόν τε καὶ ἄχνας Hom.);<br /><b class="num">2)</b> [[разделять]], [[распределять]] или [[выстраивать]] (ἄνδρας κατὰ φῦλα Hom.);<br /><b class="num">3)</b> [[различать]] ([[τούς]] τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακούς Xen.; τὸ [[ἀληθές]] τε καὶ μή Plat.);<br /><b class="num">4)</b> [[выбирать]], [[избирать]] (φῶτας ἀρίστους, τινὰ ἐκ πάντων Hom.); выбирать, оказывать предпочтение, предпочитать (ἄφθονον ὄλβον Aesch.; τὸν Ἀπόλλω πρὸ Μαρσύου Plat.): τὰ ὑφ᾽ [[ὑμῶν]] κριθέντα Isocr. то, что вами одобрено;<br /><b class="num">5)</b> [[разбирать]] ([[δίκην]] Her.; κρίσιν Plat.): κ. τὰς θεάς Eur. разбирать спор богинь;<br /><b class="num">6)</b> (раз)решать, улаживать (νείκεα Hom.): κρίνεσθαι δίκῃ Thuc. разрешать свой спор в порядке арбитража;<br /><b class="num">7)</b> [[выносить решение]], [[постановлять]] (περί τινος Plat.): κ. ψήφῳ Thuc. решать на основании поданных голосов; σκολιὰς θέμιστας κ. Hom. выносить неправильные решения; πράσσειν τὸ [[κριθέν]] Polyb. выполнить решение (задуманное); τὰ κεκριμένα Arst., NT решения, постановления;<br /><b class="num">8)</b> [[приходить к заключению]], [[делать вывод]]: [[κρίνω]] σε [[νικᾶν]] Aesch. я прихожу к заключению, что ты одержал верх;<br /><b class="num">9)</b> [[судить]], [[обвинять]] (κ. τινὰ περὶ προδοσίας Isocr.): κ. θανάτου Xen. выносить смертный приговор; κρίνεσθαι κρίσιν θανάτου, κρίνεσθαι περὶ θανάτου Dem. и κρίνεσθαι θανάτου Thuc. быть обвиняемым в тягчайшем преступлении (угрожающем смертной казнью); ὁ [[κρίνων]] Dem. судья, обвинитель; ὁ κρινόμενος Aeschin. обвиняемый, подсудимый; κριθῆναί τινι NT судиться с кем-л.;<br /><b class="num">10)</b> [[осуждать]], [[приговаривать]]: ὁκεκριμένος Aeschin. осужденный;<br /><b class="num">11)</b> [[судить]], [[полагать]], [[считать]] (τινὰ θεοῖσι ἰσούμενον Soph.; κρίνεις σὺ [[μέγιστον]] ἀνθρώποις ἀγαθὸν εἶναι πλοῦτον; Plat.): Ἑλλήνων κριθεὶς [[ἄριστος]] Soph. слывущий лучшим из греков;<br /><b class="num">12)</b> [[испытывать]], [[проверять]] (ἀσπὶς πολέμῳ κεκριμένη Anth.);<br /><b class="num">13)</b> [[толковать]], [[истолковывать]], [[объяснять]] ([[ἐνύπνιον]] Her.; med. ὀνείρους Hom.);<br /><b class="num">14)</b> [[определять]] (τῇ γλώττῃ τὴν ἐν τοῖς ἐδεστοῖς ἡδονήν Arst.): [[οὖρος]] κεκριμένος Hom. ветер определенного направления, т. е. постоянный;<br /><b class="num">15)</b> [[расспрашивать]], [[выпытывать]] (μὴ κρῖνε, μὴ ἐξέταζε Soph.): κ. καὶ ἐξελέγχειν (sc. τινά) Soph. допрашивать и изобличать кого-л.;<br /><b class="num">16)</b> med. [[состязаться]], [[бороться]]: κ. [[Ἄρηϊ]] Hom. вести бой, сражаться; κ. Τιτήνεσσι Hes. сражаться с Титанами; κ. περὶ ἀρετῆς Her. спорить о доблести; οὐ κρινοῦμαι τῶνδέ σοι τὰ πλείονα Eur. об этом я не буду больше спорить с тобой;<br /><b class="num">17)</b> физиол. [[выделять]], [[выводить из организма]]: τὰ χρινόμενα [[κάτω]] Arst. выделения.
|lstext='''κρίνω''': ῑ, Ἐπικ. γ΄ ὑποτ. κρίνησι (ἴδε [[διακρίνω]]): μέλλ. κρῐνῶ, Ἐπικ. κρῐνέω (δια-) Ἰλ.· ἀόρ. ἔκρῑνα Ὀδ., Ἀττ.· πρκμ. κέκρῐκα Πλάτ., κτλ. ― Μέσ., μέλλ. κρῐνοῦμαι Εὐρ. Μήδ. 609, ἀλλ’ ἐπὶ παθ. σημασ., Πλάτ. Γοργ. 521Ε, πρβλ. [[διακρίνω]], ἀόρ. ἐκρινάμην, Ὅμ., κτλ. ― Παθ., μέλλ. κρῐθήσομαι Τραγ., Ἀττ.· ἀόρ. ἐκρίθην ῐ Πίνδ., Ἀττ.· Ἐπικ. εὐκτ. κρινθεῖτε (δια-) Ἰλ., μετοχ. κρινθεὶς Ἰλ. Ν. 129, Ὀδ. Θ. 48· πρκμ. κέκρῐμαι Πίνδ., Ἀττ.· ἀπαρ. κεκρίσθαι (ἀπο-) Πλάτ. Μένων 75C· ― Αἰολ. κρίννω μετὰ διπλοῦ ν, Böckh εἰς Συλλ. Ἐπιγραφ. 2. σ. 189. (Ἐκ τῆς √ΚΡΙ, [[ὅθεν]] καὶ αἱ λέξ. κριτής, κρίσις, κρῖμα, κτλ.· πρβλ. Σανσκρ. kar, kir-âmi (effundo, spargo)· Λατ. cerno, cre-vi, cri-brum (πρβλ. [[κρίμνον]]), cri-men, cer-tus· Ἀγγλο-Σαξον. hrid-der (sieve)· ― ἀλλ’ ὑπάρχει [[λόγος]] νὰ πιστεύωμεν ὅτι ἡ [[ῥίζα]] ἦτο ΣΚΑΡ, πρβλ. Σανσκρ. apa-skar-as = σκώρ, σκατός, (excrementum), πρὸς τὸ Λιθ. skir-iù (separo, eligo).) Χωρίζω, «ξεχωρίζω», [[ἀποχωρίζω]], θέτω κατὰ [[μέρος]], ὅτε τε ξανθὴ [[Δημήτηρ]] κρίνῃ… καρπὸν τ’ ἄχνας τε Ἰλ. Ε. 501, κτλ.· κρῖν’ ἄνδρας κατὰ φῦλα Β. 362, πρβλ. 446· κρ. τὸ ἀληθές τε καὶ μὴ Πλάτ. Θεαίτ. 150Β· τούς τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακοὺς Ξεν. Ἀπομν. 3. 1, 9, κτλ. ΙΙ. [[ἐκλέγω]], ἐς δ’ ἐρέτας ἔκρινεν ἐείκοσι Ἰλ. Α. 309· ἐκ Λυκίης... φῶτας ἀρίστους Ζ. 118, πρβλ. Ὀδ. Δ. 666., Ι. 90, 195., Ξ. 217, κτλ.· οὕτω, κρ. τινὰ ἐκ πάντων Ἡρόδ. 6. 129· κρίνασα δ’ ἀστῶν… τὰ βέλτατα Αἰσχύλ. Εὐμ. 487· δίδωμί σοι κρίναντι χρῆσθαι Σοφ. Ο. Κ. 641, κτλ.· ― ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, κρίνασθαι ἀρίστους, ἐκλέγειν τοὺς ἀρίστους, Ἰλ. Ι. 521, πρβλ. Τ. 193, Ὀδ. Δ. 408, 530, κτλ. ― Παθ. ἐκλέγομαι, διακρίνομαι, ἵνα τε κρίνονται ἄριστοι Ω. 507· ἀλλ’ ὁ Ὅμ. μεταχειρίζεται μετοχ. κεκριμένος καὶ κρινθεὶς ἐπὶ τῆς σημασ. ἐκλελεγμένος, [[ἐκλεκτός]], Ἰλ. Κ. 417, Ὀδ. Ν. 182., Π. 248, κτλ. (πλὴν ἐν Ἰλ. Ξ. 19, ἴδε κατωτ. 2)· ἀρετᾷ κριθείς, διακριθεὶς ἐπὶ ἀρετῇ..., Πινδ. Ν. 7. 10· ἀσπίδα... κεκρ. ὕδατι καὶ πολέμῳ, διακριθεὶς κατὰ ξηρὰν καὶ θάλασσαν, Ἀνθ. Π. 9. 42· ― ἐν ζῶσι κεκριμένα (ἢ κρινομένα), [[ἐναρίθμιος]] μεταξὺ τῶν ζώντων, κατὰ Δινδ. καὶ Ναύκ. ἀντὶ ἀριθμουμένα, ἴδε σημ. Paley ἐν τόπῳ..., Εὐρ. Ἱκέτ. 969· εἰς τοὺς ἐφήβους κριθεὶς Λουκ. Ἔρωτ. 2· ― κατὰ μέσ. ἀόρ., κοῦροι… κρινάσθων, ἂς ἐκλεχθῶσιν, Ὀδ. Θ. 35. 2) [[ἐκφέρω]] κρίσιν, ἀπόφασιν περὶ ἐρίδων, κρίνων νείκεα πολλὰ Μ. 440· ἔκριναν μέγα [[νεῖκος]]… πολέμοιο Σ. 264· μετὰ συστοίχ. αἰτ., οἳ βίῃ εἰν ἀγορῇ σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας, «οἳ ἂν βιαίως κρίνωσιν ἐν τῇ ἀγορᾷ δίκας διεστραμμένας καὶ ἀδίκους» (Θ. Γαζῆς), Ἰλ. Π. 387· οὕτω, κρ. δίκην Ἡρόδ. 2. 129, Αἰσχύλ. Εὐμ. 433.· πρώτας δίκας κρίνοντες αἵματος [[αὐτόθι]] 682· κρινεῖ δὲ δή τις [[ταῦτα]]; Ἀριστοφ. Βάτρ. 805· κρ. κρίσιν Πλάτ. Πολ. 360Ε· ἄριστα κρ. Θουκ. 6. 39· κρίνουσι βοῇ καὶ οὐ ψήφῳ, ἀποφασίζουσι τὸ [[ζήτημα]]..., ὁ αὐτ. 1. 87· μίσει πλέον ἢ δίκῃ κρ. ὁ αὐτ. 3. 67· τὸ δίκαιον κρ. Ἰσοκρ. 298D· τῷ τοῦτο κρίνεις; [[πόθεν]] κρίνεις τοῦτο; [[πόθεν]] σχηματίζεις ταύτην τὴν κρίσιν; Ἀριστοφ. Πλ. 48· [[ὡσαύτως]], κρ. [[περί]] τινος Πινδ. Ν. 5. 73, Πλάτ. Ἀπολ. 35D, Ἀριστ., κτλ.· ― παθ., ἀγὼν κριθήσεται Αἰσχύλ. Εὐμ. 677· κἂν [[ἰσόψηφος]] κριθῇ (δηλ. ἡ [[δίκη]]) [[αὐτόθι]] 741· ἀπρόσωπ., ὡς ἐν [[τῇδε]] τῇ μάχῃ κριθησόμενον, ἔμελλε νὰ κριθῇ, ν’ ἀποφασισθῇ, Ἀρρ. Ἀν. 3. 9, 6. β) ἀποφασίζω ἀγῶνα, π. χ. διὰ [[βραβεῖον]], Σοφ. Αἴ. 443, Ἀριστοφ. Βάτρ. 873· [[ἔργον]] ἐν κύβοις Ἄρης κρινεῖ Αἰσχύλ. Θήβ. 414, πρβλ. Εὐρ. Ἱκέτ. 601· [[ὡσαύτως]] μετ’ αἰτ. προσ., ὁ τὰς Θεὰς κρίνας, περὶ τοῦ Πάριδος, ὁ αὐτ. Ι. Α. 72· ― Παθ. καὶ. Μέσ., ἐπὶ προσ., [[φθάνω]] εἰς [[ἀποτέλεσμα]], κρίνασθαι Ἄρηι Ἰλ. Β. 385, πρβλ. Σ. 209, κτλ.· [[ὁπότε]] μνηστῆρσι καὶ ἡμῖν… [[μένος]] κρίνηται Ἄρηος, «ἔστι κρίνεσθαι [[μένος]] Ἄρεως, ὅτε [[σύμμιξις]] πολέμου γένηται, [[τότε]] γὰρ διακρίνεται τὸ τῶν μερῶν [[μένος]]» (Εὐστ.), Ὀδ. Π. 269, πρβλ. Ἡσιόδ. Θ. 882· [[καθόλου]], φιλονεικῶ, [[ἐρίζω]], [[μάχομαι]], Ἀριστοφ. Νεφ. 66· [[περί]] τινος Ἡρόδ. 3. 120· οὐ κρινοῦμαι... σοὶ τὰ πλείονα Εὐρ. Μήδ. 609· δίκῃ κρίνεσθαι Θουκ. 4. 122· οὕτω, κρίνεσθαι μετά τινος Ἑβδ. (Ἰουδ. Η΄, 1)· ― ἐν τῇ μετοχ. τοῦ παθ. πρκμ., διακεκριμένος, [[καθαρός]], [[ἰσχυρός]], [[οὖρον]] κεκριμένον, ὡς τὸ [[εὐκρινής]], Ἰλ. Ξ. 19· [[ὡσαύτως]], πόνοι κεκρ., ἀποφασισμένοι, τετελεσμένοι (πρβλ. decisa negotia, Ὁράτ.), Πινδ. Ν. 4. 2· αἱ μάχαι κρίνονται… ταῖς ψυχαῖς Ξεν. Κύρ. 3. 3, 19. 3) δι’ ἀποφάσεως παραχωρῶ, δίδω, [[κράτος]] τινὶ Σοφ. Αἴ. 443· ― Παθ., τοῖς [[οὔτε]]… [[νόστος]] ἐκρίθη Πινδ. Π. 8. 120. β) ἀπολ., [[κρίνω]], [[ἐκφέρω]] κρίσιν ἢ ἀπόφασιν, ἄκουσον... καὶ κρῖνον Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 398· ἀδίκως κρίνειν Φερεκρ. ἐν «Κραπατάλλοις» 16, πρβλ. Μένανδρ. ἐν Μονοστίχ. 287, 576. γ) παρ’ Ἰατρ., [[φέρω]] εἰς κρίσιν, εἰς κρίσιμον [[σημεῖον]], τὸ θερμὸν φίλιόν ἐστι καὶ κρῖνον Ἱππ. Ἀφ. 1253· ἐν τῷ παθ., ἐπὶ νοσοῦντος, [[φθάνω]] εἰς κρίσιμον κατάστασιν, ἐκρίθη [[εἰκοσταῖος]] ὁ αὐτ. ἐν Ἐπιδ. 1. 951· οὕτω καὶ ἐπὶ τῆς νόσου, ὁ αὐτ. ἐν 954· τοῦ πάθους κριθέντος Διόδ. 19. 24. 4) [[κρίνω]] [[περί]] τινος, ὡς καὶ νῦν, πρὸς ἐμαυτὸν κρίνων αὐτόν, κρίνων περὶ [[αὐτοῦ]] ἐξ [[ἐμαυτοῦ]], Δημ. 564. 17· κρ. πρὸς [[ἀργύριον]] τὴν εὐδαιμονίαν Ἰσοκρ. 56Β. ― Παθ., ἴσον παρ’ ἐμοὶ κέκριται Ἡρόδ. 7. 16, 1· [[εὔνοια]] καιρῷ κρίνεται Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 143. 5) [[ἑρμηνεύω]], [[ταύτῃ]] ἔκριναν τὸ ἐνύπνιον Ἡρόδ. 1. 120, πρβλ. 7. 19, Αἰσχύλ. Πρ. 485, κτλ.· καὶ [[οὕτως]] ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, ὁ [[γέρων]] ἐκρίνατ’ ὀνείρους Ἰλ. Ε. 150. 6) μετ’ αἰτ. καὶ ἀπαρ., ἀποφασίζω ἢ ἀποφαίνομαι ὅτι, θεωρῶ..., Ἡρόδ. 1. 30, 214, Πλάτ., κτλ.· [[κρίνω]] σε [[νικᾶν]] Αἰσχύλ. Χο. 903· οὕτω καὶ παραλειπομένης τῆς ἀπαρ., ἄνδρα πρῶτον κρ. τινὰ Σοφ. Ο. Τ. 34· Ἔρωτα δ’ [[ὅστις]] μὴ θεὸν κρίνει μέγαν Εὐρ. Ἀποσπ. 271· τὴν πόλιν ἀθλιωτάτην ἔκρινας Πλάτ. Πολ. 578Β· ἐκ τῶν λόγων μὴ κρῖνε…, σοφὸν Φιλήμ. ἐν Ἀδήλ. 40e· ― Παθ., Ἑλλήνων κριθεὶς ἄριστος Σοφ. Φιλ. 1345, πρβλ. Θουκ. 2. 40, κτλ. 7) ἀποφασίζω ὑπέρ τινος, προτιμῶ, [[προκρίνω]], [[κρίνω]] δ’ ἄφθονον ὄλβον Αἰσχύλ. Ἀγ. 471, πρβλ. Ἱκέτ. 396· τὴν ἐλπίδα τῆς τύχης [[πάρος]] Σοφ. Τρ. 724· τινὰ πρό τινος Πλάτ. Πολ. 399Ε, πρβλ. Φίληβ. 57Β· τι [[πρός]] τι ὁ αὐτ. ἐν Φαίδωνι 110Α· εἴ σφε κρίνειεν Πάρις Εὐρ. Τρῳ. 928, πρβλ. Ἀριστοφ. Ὄρν. 1102, Ἐκκλ. 1155. 8) μετ’ ἀπαρ. μόνον, εἶμαι ἀποφασισμένος νὰ πράξω τι, Ἐπιστ. π. Τίτ. γ΄, 12, πρβλ. Ἐπιστ. π. Κορ. Α΄, β΄, 2, Διόδ. 15. 32· ζῆν μεθ’ ὧν κρίνῃ τις (δηλ. ζῆν), μεθ’ ὧν προτιμᾷ νὰ ζῇ, Μένανδρ. ἐν «Φιλαφέλφοις» 5. 9) [[σχηματίζω]] κρίσιν [[περί]] τινος, μὴ κρῖν’ ὁρῶν τὸ [[κάλλος]] ὁ αὐτ. ἐν Μονοστ. 333, πρβλ. Ἄδηλ. 58. ΙΙΙ. παρ’ Ἀττ. ποιηταῖς, ἐρωτῶ, αὐτόν... [[ἅπας]] λεὼς κρίνει παριστὰς Σοφ. Τρ. 195· εἴ νιν πρὸς βίαν κρίνειν θέλοις [[αὐτόθι]] 388· καὶ κρῖνε κἀξέλεγξε ὁ αὐτ. ἐν Ἀντ. 399· μὴ κρῖνε, μὴ’ξέταζε ὁ αὐτ. ἐν Αἴ. 586· σέ τοι, σὲ [[κρίνω]] ὁ αὐτ. ἐν Ἠλ. 1445. 2) [[φέρω]] εἰς κρίσιν, ὡς τὸ [[κατηγορέω]], Λυκοῦργ. 147. 43, πρβλ. Δημ. 26. 18., 230. 7., 413. 25, κτλ.· κρ. θανάτου, [[κρίνω]], [[δικάζω]] ἐν ζητήμασι περὶ ζωῆς καὶ θανάτου, Ξεν. Κύρ. 1. 2, 14· κρ. τινὰς προδοσίας Λυκοῦργ. 164. 7· περὶ προδοσίας Ἰσοκρ. π. Ἀντιδ. § 137· κρ. τινὰ κακώσεως ἐπαρχίας, Λατ. repetundarum, Πλουτ. Καῖσ. 4· ― Παθ., κρίνομαι, φέρομαι εἰς δίκην, δικάζομαι, θανάτου κρίνεσθαι (ἴδε ἐν λ. [[θάνατος]]), Θουκ. 3. 57, πρβλ. 6. 29· τρὶς κρίνεται παρ’ ὑμῖν περὶ θανάτου Δημ. 53. 27· ἐκρίνετο τὴν περὶ Ὠρωποῦ κρίσιν θανάτου ὁ αὐτ. ἐν 535. 10· μετὰ γεν. τοῦ ἐγκλήματος, κρίνεσθαι δώρων Λυσ. 178. 7, πρβλ. Λυκοῦργ. 164. 6· [[ὡσαύτως]], κρ. ἐπ’ ἀδικήματι Πλούτ. 241Ε· ἀπολ., ὁ κεκριμένος, Λατ. reus, Αἰσχίν. 49. 80· [[ἐντεῦθεν]], 3) [[ἐκφέρω]] ἀπόφασιν καταδικαστικήν, [[καταδικάζω]], ὡς τὸ [[κατακρίνω]], Σοφ. Τρ. 724, Δημ. 413. 16, Κ. Δ.· ― Παθ., δικάζομαι, καταδικάζομαι, κατακρίνομαι, κακούργου... ἐστι κριθέντ’ ἀποθανεῖν Δημ. 52. 2 (;). ― Πρβλ. Κόντ. Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 56-57.
}}
{{elnl
|elnltext=κρίνω, Aeol. κρίννω; aor. ἔκρινα, aor. pass. ἐκρίθην, poët. κρίθην, 3 plur. κρίθεν, ptc. κρινθείς; perf. κέκρικα, plqperf. (ἐ)κεκρίκειν, perf. med.-pass. κέκριμαι, plqperf. (ἐ)κεκρίμην; fut. κρινῶ, ep. Ion. fut. κρινέω, fut. pass. κριθήσομαι scheiden, met acc. scheiden, onderscheiden:; καρπόν τε καὶ ἄχνας het kaf van het koren scheiden Il. 5.501; κρῖν’ ἄνδρας κατὰ φῦλα scheid de mannen naar stammen Il. 2.362; τούς τε ἀγαθοὺς καὶ τοὺς κακούς de goeden en de slechten onderscheiden Xen. Mem. 3.1.9; ook med. selecteren, uitkiezen:; κρίνασα δ’ ἀστῶν τῶν ἐμῶν τὰ βέλτατα na het beste deel van mijn burgers geselecteerd te hebben Aeschl. Eum. 487; κρίνοντες τὸν Ἀπόλλω... πρὸ Μαρσύου door Apollo te verkiezen boven Marsyas Plat. Resp. 399e; ook med.:; σὺ δ’ ἐὺ κρίνασθαι ἑταίρους τρεῖς jij moet zorgvuldig drie makkers uitkiezen Od. 4.408; pass.: Λεσβίαδες κριννόμεναι φύαν vrouwen van Lesbos geselecteerd op hun schoonheid Alc. 130B 17; οἱ δὲ βασιλήιοι δικασταὶ κεκριμένοι ἀνδρες γίγνονται de koninklijke rechters zijn uitverkoren mannen Hdt. 3.31.3. beslissen (door een keuze te maken), met acc. beslissen, alg. bij geschillen:; οἵ τε τάχιστα ἔκριναν μέγα νεῖκος... πολέμοιο die een grote oorlogstwist in een mum van tijd kunnen beslissen Οd. 18.264; ἔργον δ’ ἐν κύβοις Ἄρης κρινεῖ Ares zal de zaak met zijn dobbelstenen beslissen Aeschl. Sept. 414; oordelen, van oordeel zijn, met AcI:; κρίνω σε νικᾶν ik beslis dat jij de winnaar bent Aeschl. Ch. 903; κρίνειν μέγιστον ἀγαθὸν εἶναι πλοῦτον van oordeel zijn dat rijkdom het hoogste goed is Plat. Grg. 452c; beoordelen als, met dubb. acc.; pass.:; Ἑλλήνων ἕνα κριθέντ’ ἄριστον als de allerbeste van de Grieken beoordeeld Soph. Ph. 1345; toewijzen, met acc. en dat.:; εἰ... κρίνειν ἔμελλε κράτος ἀριστείας τινί als hij (Achilles) de prijs voor dapperheid aan iemand zou toewijzen Soph. Ai. 443; med. het onder elkaar uitmaken, wedijveren:. κρινώμεθ’ Ἄρηϊ laten we het onder elkaar uitmaken in de strijd Il. 2.385; κρινομένων δὲ περὶ ἀρετῆς terwijl zij wedijverden over hun voortreffelijkheid Hdt. 3.120.2; ὡς οὐ κρινοῦμαι τῶνδέ σοι τὰ πλείονα heus, over het meeste hiervan zullen wij geen conflict hebben Eur. Med. 609. spec. jur. uitspraak doen; veroordelen:; κρινεῖ δὲ δὴ τίς ταῦτα; en wie zal daarbij de rechter zijn? Aristoph. Ran. 805; met acc. v. h. inw. obj.:; οἳ... σκολιὰς κρίνωσι θέμιστας die verkeerde uitspraken doen Il. 16.387; δίκας κ. recht spreken Hdt. 2.129.1; κ. ἄριστα op de beste manier uitspraak doen Thuc. 6.39.1; pass.: πῶς ἀγὼν κριθήσεται hoe het proces zal worden beslist Aeschl. Eum. 677; δώρων ἐκρίθησαν zij zijn veroordeeld voor corruptie Lys. 27.3; θανάτου... κρίνουσι zij (de ouderen) beslissen over leven en dood Xen. Cyr. 1.2.14. trag. ondervragen:. αὐτὸν Μηλιεὺς ἅπας λεὼς κρίνει παραστάς het hele volk van Malis staat om hem heen en ondervraagt hem Soph. Tr. 195. geneesk. tot een crisis brengen; Hp.; pass. in een kritieke fase komen. Hp.
}}
}}
{{etym
{{etym
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2665662"