3,277,048
edits
μένος: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "X.''Cyn.''" to "X.''Cyn.''"
m (Text replacement - "periphr." to "periphrasis") |
Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| (35 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=menos | |Transliteration C=menos | ||
|Beta Code=me/nos | |Beta Code=me/nos | ||
|Definition=εος, τό, < | |Definition=εος, τό,<br><span class="bld">A</span> [[might]], [[force]], μή μ' ἀπογυιώσῃς μένεος, ἀλκῆς τε λάθωμαι Il.6.265; μένος χειρῶν 5.506 (more freq. μ. καὶ χεῖρες 6.502, al.); μένος καὶ γυῖα 6.27.<br><span class="bld">2</span> of animals, [[strength]], [[fierceness]], παρδάλιος, λέοντος, 17.20; of horses, [[spirit]], ib.456, 476, etc.; [[ἵππος]] κατασθμαίνων μένει A.''Th.'' 393; <b class="b3">ὑπὸ χαρᾶς καὶ μένους</b>, of dogs, [[Xenophon|X.]]''[[Cynegeticus|Cyn.]]''6.15.<br><span class="bld">3</span> of things, [[force]], [[might]], ([[ἔγχεος]]) Il.13.444; ἠελίοιο Od.10.160; πυρός Il.6.182, [[Aristophanes|Ar.]]''[[Acharnians|Ach.]]'' 665; ποταμῶν Il.12.18, cf. [[Aeschylus|A.]]''[[Prometheus Vinctus|Pr.]]''720; ἄστρων θερμὸν μ. Parm.11.3; ἀνέμων Emp.111.3; χειμῶνος E.''Heracl.''428; χαλινῶν ἀναύδῳ μένει A. ''Ag.''238 (lyr.); ἄτης Id.''Ch.''1076 (anap.); τὸ ἀπὸ τοῦ οἴνου μένος Hp.''Acut.'' 63, cf. ''VM''9.<br><span class="bld">4</span> [[life]], ἀπὸ γὰρ μ. εἵλετο χαλκός Il.3.294; λύθη ψυχή τε μ. τε 5.296; <b class="b3">φυσῶσι μέλαν μένος</b> the [[black]] [[life-blood]], [[Sophocles|S.]]''[[Ajax|Aj.]]''1412 (anap.), cf. [[Aeschylus|A.]]''[[Agamemnon|Ag.]]''1067.<br><span class="bld">II</span> of the [[soul]], [[spirit]], [[passion]], <b class="b3">μένος ἀνδρῶν</b> the [[battle-rage]] of men, Il.2.387; μ. Ἄρηος 18.264: less freq. in plural, mostly in phrase μένεα πνείοντες 2.536, al.; μένος καὶ [[θυμός]] 5.470, al., ''h.Cer.'' 361; μένος καὶ [[θάρσος]] Il.5.2, Od.1.321; μ. ἔλλαβε θυμόν Il.23.468; μένεος δ' ἐμπλήσατο θυμόν 22.312; μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφὶ μέλαιναι πίμπλαντο 1.103: also in Att., ὀργῆς καὶ μένους ἐμπλήμενος Ar.''V.''424; ὅτε ζέσειεν τὸ τοῦ θυμοῦ μ. Pl.''Ti.''70b; μένους τὴν ψυχὴν πληρουμένην Alcid. ap. Arist.''Rh.''1406a2 (but <b class="b3">νοῦς… πληρωθεὶς μένους</b> filled with [[spiritual]] [[exaltation]], Plot.5.5.8); θυμὸς ὁ κρατέων τῶ μένεος Theag. ap. Stob.3.1.117; [[προθυμία]] καὶ μένος, μένος καὶ [[θάρρος]], [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''3.3.61, ''HG''7.1.31; παντὶ μένει σπεύδων Hes.''Sc.''364.<br><span class="bld">2</span> [[intent]], [[purpose]], <b class="b3">[Τρώων] μένος αἰὲν ἀτάσθαλον</b> their [[bent]] is [[aye]] to [[folly]], Il.13.634: in plural, [[intent]]s, ἐμῶν μενέων [[ἀπερωεύς]] 8.361: hence, [[temper]], [[disposition]], in compds., like [[εὐμενής]], [[δυσμενής]].<br><span class="bld">III</span> in [[periphrasis]], like [[βίη]], etc., <b class="b3">ἱερὸν μένος Ἀντινόοιο</b>, for [[Antinous]] himself, Od.18.34; μένος Ἀτρεΐδαο Il.11.268; μένε' ἀνδρῶν 4.447, Od.4.363; καταφθιμένου μ. ἀνδρός Emp.111.9; αἴης λάσιον μένος Id.27.2; <b class="b3">αἰθέριον μένος</b> = [[αἰθήρ]], Id.115.9. (Cf. Skt. mánas '[[spirit]]', '[[passion]]', Gr. [[μέμονα]], [[μαίνομαι]].) | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0133.png Seite 133]] τό (verwandt mit [[μένω]], μαω), [[Kraft]], [[Stärke]], bes. insofern sie sich zu bethätigen strebt; bes. – a) [[kühner Muth]], Ungestüm; oft mit [[θυμός]] verbunden, bes. in den Verbindungen ὤτρυνε [[μένος]] καὶ θυμὸν ἑκάστου, Il. 5, 470; καὶ [[λίην]] οὗτός γε [[μένος]] θυμόν τ' ὀλέσειεν, 8, 358 u. öfter, u. eben so mit χεῖρες, z. B. πολλὸν ἀφαυρότερος χεῖράς τε [[μένος]] τε, 7, 457. 13, 105 u. öfter; auch μῖξαι χεῖράς τε [[μένος]] τε, handgemein werden im | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0133.png Seite 133]] τό (verwandt mit [[μένω]], [[μαω]]), [[Kraft]], [[Stärke]], bes. insofern sie sich zu bethätigen strebt; bes. – a) [[kühner Muth]], Ungestüm; oft mit [[θυμός]] verbunden, bes. in den Verbindungen ὤτρυνε [[μένος]] καὶ θυμὸν ἑκάστου, Il. 5, 470; καὶ [[λίην]] οὗτός γε [[μένος]] θυμόν τ' ὀλέσειεν, 8, 358 u. öfter, u. eben so mit χεῖρες, z. B. πολλὸν ἀφαυρότερος χεῖράς τε [[μένος]] τε, 7, 457. 13, 105 u. öfter; auch μῖξαι χεῖράς τε [[μένος]] τε, handgemein werden im mutigen Kampfe, 15, 510, u. [[μένος]] χειρῶν, 5, 306; auch τῷ δ' ἔμπνευσε [[μένος]] [[Ἀθήνη]], sie hauchte ihm Muth ein, 10, 482, wie πλῆσεν μένεος κρατεροῖο, 13, 60; ἐνῆκε δέ οἱ [[μένος]] ἠΰ, 20, 80, Kraft u. Muth; [[μένος]] πολυθαρσὲς ἐνῆκεν, Il. 19, 37; auch [[μένος]] τε καὶ [[ἀλκή]], 6, 265. 9, 706; καὶ [[θάρσος]], 5, 2 Od. 1, 321; auch [[μένος]] ἔλλαβε θυμόν, Il. 23, 468; vgl. Pind. πατρὸς ἐνέπνευσεν [[μένος]] γήραος ἀντίπαλον, Ol. 8, 76; Hom. bezeichnet als den Sitz des [[μένος]] bald στήθεα, bald φρένες, Il. 1, 103. 17, 451. 19, 202. – Allgemeiner – b) [[Lebenskraft]]; τοῦ δ' [[αὖθι]] λύθη [[ψυχή]] τε [[μένος]] τε, Il. 5, 296; ἀπὸ γὰρ [[μένος]] εἵλετο [[χαλκός]], 3, 294; καὶ μὲν τῶν ὑπέλυσε [[μένος]] καὶ φαίδιμα. γυῖα, 6, 27; σβέσσαι, 16, 621. – Auch von leblosen Dingen, Kraft, [[πυρός]], Il. 23, 177 u. öfter, ἠελίοιο, 190, wie Hes. O. 416; ποταμῶν, Il. 12, 18; vom Wurfspieß, 16, 613. 17, 529; von Stürmen, 5, 524; vom Wein, Hippocr., wo mehr od. weniger auch diese leblosen Dinge als von einem innern Drange beseelt dargestellt werden; so auch Tragg.; [[ἔνθα]] ποταμὸς ἐκφυσᾷ [[μένος]], Aesch. Prom. 722; κοίμα κελαινοῦ κύματος πικρὸν [[μένος]], Eum. 796, vom Blute; ἔτι γὰρ θερμαὶ σύριγγες ἄνω φυσῶσι [[μέλαν]] [[μένος]], Soph. Ai. 1392; vgl. Aesch. πρὶν αἱματηρὸν ἐξαφρίζεσθαι [[μένος]], Ag. 1037, die Masse des Bluts; Sosipat. 2 (V, 55); χειμῶνος ἐκφυγόντες [[ἄγριον]] [[μένος]], Eur. Heracl. 429; [[μένος]] [[πυρός]] auch Ar. Ach. 640; u. von Tieren, wie Pferden u. Maulthieren, Il. 17, 476. 742 u. sonst, vgl. Od. 3, 450. 7, 2. – c) Zornmuth, [[Zorn]]; μένεος δ' ἐμπλήσατο θυμὸν ἀγρίου, Il. 22, 312, wie μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι πίμπλαντο, 1, 103; μένεα πνείοντες, Wuth oder Muth schnaubend, 2, 536. 3, 8 u. öfter. – Übh. [[Streben]], Vorhaben, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον, Il. 13, 634, ἐμῶν μενέων [[ἀπερωεύς]], 8, 361. – Neben [[κότος]], Aesch. Eum. 804; ἀνιέρῳ μένει μεμαργωμένοι, Suppl. 757; vom heftigen Zorn, Soph. πρὸς [[ταῦτα]] μηδὲν δεινὸν ἐξάρῃς [[μένος]], Ai. 1045; ὁρῶ [[μένος]] πνέουσαν, El. 600; ὀργῆς καὶ μένους [[ἐμπλήμενος]], Ar. Vesp. 424. – Wie βίη dient es bei Hom. zur Umschreibung, ἱερὸν [[μένος]] Ἀλκινόοιο, des Alkinous heilige Stärke, der starke Alkinous, Od., auch [[μένος]] Ἀτρείδαο, Ἕκτορος u. ä., Il., μένεα ἀνδρῶν, Il. 4, 447 Od. 4, 363. – In Prosa selten, Xen. Cyr. 3, 3, 61, ὑπὸ προθυμίας καὶ μένους, u. πολε μίοις [[μένος]] ἐμβαλεῖν, im <span class="ggns">Gegensatz</span> von ἀνατρέψαι τὸ [[φρόνημα]], Cyr. 5, 2, 34, καὶ [[θάρσος]], Hell. 7, 1, 40; τὸ τοῦ θυμοῦ [[μένος]], Plat. Tim. 70 b; Arist. Eth. 3, 8; sp. D. einzeln. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br />âme, <i>particul.</i><br /><b>I.</b> âme, principe de | |btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br />âme, <i>particul.</i><br /><b>I.</b> [[âme]], [[principe de vie]] ; <i>en ce sens souv. explétif</i>, [[μένος]] Ἀτρείδαο, Ἓκτορος HOM l'âme du fils d'Atrée, d'Hector, <i>càd</i> le fils d'Atrée, Hector ; âme, principe de force physique ; force, vigueur ; <i>fig.</i> le malheur;<br /><b>II.</b> [[âme]], [[principe de volonté]];<br /><b>III.</b> âme, source des passions, <i>càd</i> :<br /><b>1</b> [[âme]], [[cœur]], [[esprit]], [[courage]], [[ardeur]];<br /><b>2</b> <i>en mauv. part</i> colère, fureur ; violence.<br />'''Étymologie:''' R. Μεν, penser ; cf. <i>skr.</i> manas. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''μένος:''' εος τό<br /><b class="num">1 | |elrutext='''μένος:''' εος τό<br /><b class="num">1</b> [[сила]], [[мощь]] (μ. καὶ γυῖα, μ. τε καὶ [[ἀλκή]] Hom.): μ. [[χειρῶν]] и μ. καὶ χεῖρες Hom. мощные руки или мощь рук;<br /><b class="num">2</b> [[стремительность]], [[неукротимость]], [[ярость]] (λέοντος, ἵππων, ἔγχεος, ποταμῶν Hom.; [[πυρός]] Aesch.; χειμῶνος Eur.): χαλινῶν μ. Aesch. крепкая узда;<br /><b class="num">3</b> [[гнев]], [[злоба]], [[бешенство]] ([[Ἄρηος]] Hom.; ὀργῆς καὶ μένους [[ἐμπλήμενος]] Arph.): μένεα πνείοντες Hom. исполненные боевого духа; μ. καὶ [[θάρσος]] Hom. неукротимая отвага;<br /><b class="num">4</b> [[жизненная сила]], [[жизнь]]: [[ψυχή]] τε μ. τε Hom. жизненные силы, жизнь;<br /><b class="num">5</b> [[кровь]] (как источник силы и гнева) ([[μέλαν]] μ. Soph.): αἱματηρὸν μ. Aesch. струя крови;<br /><b class="num">6</b> [[намерения]], [[мысль]]: ([[Τρῶες]]), τῶν μ. αἰὲν ἀτάσθαλον Hom. троянцы, чьи замыслы всегда преступны; ἐμῶν μενέων [[ἀπερωεύς]] Hom. разрушитель моих замыслов;<br /><b class="num">7</b> описательно в знач. душа, суть, сущность не переводится: μ. Ἓκτορος Hom. = [[Ἓκτωρ]]; μένεα [[ἀνδρῶν]] Hom. = [[ἄνδρες]]; αἰθέριον μ. Emped. = [[αἰθήρ]]. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 26: | Line 26: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[μένος]] [[might]] πατρὶ δὲ πατρὸς ἐνέπνευσεν [[μένος]] γήραος ἀντίπαλον (O. 8.70) κασιγνήταν μένει θυίοισαν ἀμαιμακέτῳ (P. 3.32) ἄκναμπτον Ἥρᾳ [[μένος]] ἀντερείδων (sc. [[Ἀπόλλων]]) Πα.… τοῖσι λάμπει μὲν [[μένος]] ἀελίου Θρ. 7. 1. | |sltr=[[μένος]] [[might]] πατρὶ δὲ πατρὸς ἐνέπνευσεν [[μένος]] γήραος ἀντίπαλον (O. 8.70) κασιγνήταν μένει θυίοισαν ἀμαιμακέτῳ (P. 3.32) ἄκναμπτον Ἥρᾳ [[μένος]] ἀντερείδων (''[[sc.]]'' [[Ἀπόλλων]]) Πα.… τοῖσι λάμπει μὲν [[μένος]] ἀελίου Θρ. 7. 1. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=το (Α [[μένος]])<br /><b>1.</b> ακράτητη ψυχική [[ορμή]], [[παραφορά]], [[έξαψη]] φρονήματος, [[μανία]], [[πάθος]] («ὀργῆς καὶ μένους [[ἐμπλήμενος]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[πνέω]] μένεα» — [[είμαι]] πολύ οργισμένος, [[ζητώ]] [[εκδίκηση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για πράγματα) [[δύναμη]], [[ισχύς]] (α. «οἱ δὲ [[μένος]] χειρῶν ἰθὺς φέρον», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «ἄστρων θερμὸν [[μένος]]», Παρμ.)<br /><b>2.</b> (για ζώα) [[αγριότητα]]<br /><b>3.</b> ζωική [[δύναμη]], η ζωή («ἔτι γὰρ θερμαὶ σύριγγες.ἄνω φυσῶσι [[μέλαν]] [[μένος]]»<br /><b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> [[φυσική]] ή ψυχική [[διάθεση]], υψηλό [[φρόνημα]] [[κατά]] τη [[μάχη]] («Τρωσίν, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον, οὐδὲ δύνανται φυλόπιδος κορέσασθαι ὁμοίου πολέμοιο», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «μένεα πνείοντες» — θαρραλέοι (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>6.</b> χρησιμοποιείται σε πολλές περιφράσεις, όπως: α) «[[μένος]] Ἀτρεΐδαο» — ο Ατρείδης<br />β) «ἱερὸν [[μένος]] Ἀντινόοιο» — ο Αντίνοος<br />γ) «αἰθέριον [[μένος]]» — ο [[αιθέρας]]<br />δ) «καταφθιμένου [[μένος]] ἀνδρός» — νεκρόν άνδρα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Οι λέξεις [[μένος]] [[καθώς]] και ο [[αρχαϊκός]] τ. παρακμ. [[μέμονα]], που απαντά στον Όμηρο και στη λυρική [[ποίηση]] (ο πληθ. <i>μέ</i>-<i>μα</i>-<i>μεν</i> και η μτχ. <i>με</i>-<i>μα</i>-<i>ώς</i> ανάγονται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας, ενώ ο τ. <i>με</i>-<i>μᾱ</i>-<i>ότες</i> οφείλεται σε [[μετρική]] [[έκταση]] του βραχέος -<i>α</i>-), ανάγονται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>men</i>- «[[σκέπτομαι]], [[φέρνω]] στον νου μου, [[σκοπεύω]] να [[κάνω]] [[κάτι]]». Στην [[ομάδα]] τών τύπων [[μέμονα]] και [[μένος]] η σημ. της ρίζας έχει εξελιχθεί σε «[[θερμότητα]], [[ορμή]], [[θέληση]] για [[μάχη]]», ενώ μια [[ακόμη]] πιο χαρακτηριστική σημασιολογική [[εξέλιξη]] της ίδιας ρίζας παρατηρείται στο ρ. [[μαίνομαι]]. Ο παρακμ. [[μέμονα]] ως [[προς]] τη [[μορφή]] αντιστοιχεί ακριβώς [[προς]] το λατ. <i>memini</i> «[[θυμάμαι]]». Επίσης συνδέεται με τα γοτθ. <i>man</i> «[[σκέπτομαι]], [[πιστεύω]]» ([[χωρίς]] διπλασιασμό) και <i>ga</i>-<i>man</i> «[[θυμάμαι]]». Η συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας (<i>μη</i> > <i>μα</i>-) εμφανίζεται και στο γοτθ. <i>mun</i>-<i>um</i>, [[καθώς]] και στα ρηματ. επίθ. <i>αυτό</i>-<i>μα</i>-<i>τος</i>, <i>ηλέ</i>-<i>μα</i>-<i>τος</i>. Η λ. [[μένος]] [[είναι]] ένα σιγμόληκτο ουδέτερο <span style="color: red;"><</span> θ. <i>μενεσ</i>-), που αντιστοιχεί ακριβώς με αρχ. ινδ. <i>manas</i>-, αβεστ. <i>manah</i>-. Επίσης το συνθ. <i>δυσ</i>-<i>μενής</i> συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>durmanus</i>- «[[προβληματικός]]» και αβεστ. <i>dušmanah</i>- «[[εχθρικός]]» (για το αβεστ. ανθρωπωνύμιο <i>Hax</i><i>ā</i>-<i>maniš</i> [[πρβλ]]. <i>Ἀχαιμένης</i>). Υπάρχει, [[τέλος]], μια παρεκτεταμένη [[μορφή]] της ρίζας <i>men</i>-,<i>η</i> [[ρίζα]] <i>men</i>-<i>ti</i>-, που στη λατ. παρήγαγε τύπους δηλωτικούς της σημ. «[[εξυπνάδα]], [[μυαλό]]» ([[πρβλ]]. <i>mens</i>, <i>mentis</i> «[[νους]]», <i>memini</i> και <i>mentio</i>, που σημασιολογικά συνδέονται με το [[μιμνήσκω]]). Στην [[ίδια]] παρεκτεταμένη [[μορφή]] της ρίζας ανάγονται και τα αρχ. ινδ. <i>mati</i>-, λιθουαν. <i>mintis</i> «[[σκέψη]]», γοτθ. <i>gamunds</i>, αρχ. σλαβ. <i>pameti</i> «[[θύμηση]]». Η λ. [[μένος]] απαντά ως β' συνθετικό σε [[σύνθετα]] σε -<i>μενής</i>, [[καθώς]] και σε ανθρωπωνύμια σε -<i>μένης</i> ([[πρβλ]]. <i>Ευ</i>-<i>μένης</i>, <i>Κλεομένης</i>) ήδη από τη μυκηναϊκή [[εποχή]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[μενεαίνω]], [[μενοινώ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[μενοεικής]]. (Β' συνθετικό) [[δυσμενής]], [[ευμενής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αμενής]], [[εμμενής]], [[ευρυμενής]], [[πραϋμενής]], [[υπερμενής]] | |mltxt=το (Α [[μένος]])<br /><b>1.</b> ακράτητη ψυχική [[ορμή]], [[παραφορά]], [[έξαψη]] φρονήματος, [[μανία]], [[πάθος]] («ὀργῆς καὶ μένους [[ἐμπλήμενος]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> «[[πνέω]] μένεα» — [[είμαι]] πολύ οργισμένος, [[ζητώ]] [[εκδίκηση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για πράγματα) [[δύναμη]], [[ισχύς]] (α. «οἱ δὲ [[μένος]] χειρῶν ἰθὺς φέρον», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «ἄστρων θερμὸν [[μένος]]», Παρμ.)<br /><b>2.</b> (για ζώα) [[αγριότητα]]<br /><b>3.</b> ζωική [[δύναμη]], η ζωή («ἔτι γὰρ θερμαὶ σύριγγες.ἄνω φυσῶσι [[μέλαν]] [[μένος]]»<br /><b>Σοφ.</b>)<br /><b>4.</b> [[φυσική]] ή ψυχική [[διάθεση]], υψηλό [[φρόνημα]] [[κατά]] τη [[μάχη]] («Τρωσίν, τῶν [[μένος]] αἰὲν ἀτάσθαλον, οὐδὲ δύνανται φυλόπιδος κορέσασθαι ὁμοίου πολέμοιο», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «μένεα πνείοντες» — θαρραλέοι (<b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>6.</b> χρησιμοποιείται σε πολλές περιφράσεις, όπως: α) «[[μένος]] Ἀτρεΐδαο» — ο Ατρείδης<br />β) «ἱερὸν [[μένος]] Ἀντινόοιο» — ο Αντίνοος<br />γ) «αἰθέριον [[μένος]]» — ο [[αιθέρας]]<br />δ) «καταφθιμένου [[μένος]] ἀνδρός» — νεκρόν άνδρα.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Οι λέξεις [[μένος]] [[καθώς]] και ο [[αρχαϊκός]] τ. παρακμ. [[μέμονα]], που απαντά στον Όμηρο και στη λυρική [[ποίηση]] (ο πληθ. <i>μέ</i>-<i>μα</i>-<i>μεν</i> και η μτχ. <i>με</i>-<i>μα</i>-<i>ώς</i> ανάγονται στη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας, ενώ ο τ. <i>με</i>-<i>μᾱ</i>-<i>ότες</i> οφείλεται σε [[μετρική]] [[έκταση]] του βραχέος -<i>α</i>-), ανάγονται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>men</i>- «[[σκέπτομαι]], [[φέρνω]] στον νου μου, [[σκοπεύω]] να [[κάνω]] [[κάτι]]». Στην [[ομάδα]] τών τύπων [[μέμονα]] και [[μένος]] η σημ. της ρίζας έχει εξελιχθεί σε «[[θερμότητα]], [[ορμή]], [[θέληση]] για [[μάχη]]», ενώ μια [[ακόμη]] πιο χαρακτηριστική σημασιολογική [[εξέλιξη]] της ίδιας ρίζας παρατηρείται στο ρ. [[μαίνομαι]]. Ο παρακμ. [[μέμονα]] ως [[προς]] τη [[μορφή]] αντιστοιχεί ακριβώς [[προς]] το λατ. <i>memini</i> «[[θυμάμαι]]». Επίσης συνδέεται με τα γοτθ. <i>man</i> «[[σκέπτομαι]], [[πιστεύω]]» ([[χωρίς]] διπλασιασμό) και <i>ga</i>-<i>man</i> «[[θυμάμαι]]». Η συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ρίζας (<i>μη</i> > <i>μα</i>-) εμφανίζεται και στο γοτθ. <i>mun</i>-<i>um</i>, [[καθώς]] και στα ρηματ. επίθ. <i>αυτό</i>-<i>μα</i>-<i>τος</i>, <i>ηλέ</i>-<i>μα</i>-<i>τος</i>. Η λ. [[μένος]] [[είναι]] ένα σιγμόληκτο ουδέτερο <span style="color: red;"><</span> θ. <i>μενεσ</i>-), που αντιστοιχεί ακριβώς με αρχ. ινδ. <i>manas</i>-, αβεστ. <i>manah</i>-. Επίσης το συνθ. <i>δυσ</i>-<i>μενής</i> συνδέεται με αρχ. ινδ. <i>durmanus</i>- «[[προβληματικός]]» και αβεστ. <i>dušmanah</i>- «[[εχθρικός]]» (για το αβεστ. ανθρωπωνύμιο <i>Hax</i><i>ā</i>-<i>maniš</i> [[πρβλ]]. <i>Ἀχαιμένης</i>). Υπάρχει, [[τέλος]], μια παρεκτεταμένη [[μορφή]] της ρίζας <i>men</i>-,<i>η</i> [[ρίζα]] <i>men</i>-<i>ti</i>-, που στη λατ. παρήγαγε τύπους δηλωτικούς της σημ. «[[εξυπνάδα]], [[μυαλό]]» ([[πρβλ]]. <i>mens</i>, <i>mentis</i> «[[νους]]», <i>memini</i> και <i>mentio</i>, που σημασιολογικά συνδέονται με το [[μιμνήσκω]]). Στην [[ίδια]] παρεκτεταμένη [[μορφή]] της ρίζας ανάγονται και τα αρχ. ινδ. <i>mati</i>-, λιθουαν. <i>mintis</i> «[[σκέψη]]», γοτθ. <i>gamunds</i>, αρχ. σλαβ. <i>pameti</i> «[[θύμηση]]». Η λ. [[μένος]] απαντά ως β' συνθετικό σε [[σύνθετα]] σε -<i>μενής</i>, [[καθώς]] και σε ανθρωπωνύμια σε -<i>μένης</i> ([[πρβλ]]. <i>Ευ</i>-<i>μένης</i>, <i>Κλεομένης</i>) ήδη από τη μυκηναϊκή [[εποχή]].<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[μενεαίνω]], [[μενοινώ]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) <b>αρχ.</b> [[μενοεικής]]. (Β' συνθετικό) [[δυσμενής]], [[ευμενής]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αμενής]], [[εμμενής]], [[ευρυμενής]], [[πραϋμενής]], [[υπερμενής]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 43: | Line 43: | ||
|ftr='''μένος''': {ménos}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Geist]], [[Mut]], [[Wut]], [[Kraft]], [[Drang]] (seit Il.; vorw. poet.).<br />'''Composita''': Kompp., z.B. [[δυσμενής]] [[übelgesinnt]], [[feindselig]] (seit Il.) mit [[δυσμένεια]], -ίη, -αίνω u. a.; metr. Erweiterung [[δυσμενέων]], -έοντες (Od.; Leumann Hom Wörter 116 A. 83); [[ἀμενής]] [[kraftlos]] (E. in lyr.); dazu die PN Ἀμενέας, Ἀμενίσκος und (mit unerklärtem -νν-) Ἀμεννάμενος? (Bechtel, Namenst. 6 f.); zu [[ἀμενηνός]] s. bes.; PN wie Κλεομένης; als Vorderglied in [[μενοεικής]] [[dem Geist angemessen]], [[herzerfreuend]], [[reichlich]] (Hom.).<br />'''Derivative''': Zu [[μένος]] gehören zwei Verba mit eigenartiger Bildung: 1. [[μενεαίνω]], -ῆναι [[heftig verlangen]], [[wüten]] (ep. seit Il.); wohl mit analog. -αίνω vom unkontrahierten μένεος usw. (Fraenkel Nom. ag. 1, 54 A. 2 u. 2, 211, Schwyzer 440; vgl. [[κτερεΐζω]], [[μελεϊστί]]); anders Solmsen Wortforsch. 51 A. 2, Chantraine Mél. Pedersen 205ff. (von *μενέ[σ]-ων; aber [[δυσμενέων]] ist anders zu erklären, s. oben); vgl. zu [[βλεμεαίνω]]. —2. [[μενοινάω]] (ep. -ώω), -ῆσαι [[im Sinne haben]], [[vorhaben]], [[wünschen]], [[begehren]] (vorw. ep. lyr. seit Il.) mit [[μενοινή]] f. [[Vorhaben]], [[Begehren]] (Kall., A. R., ''AP''; wohl Rückbildung); Entstehung dunkel; ganz unsichere Hypothese von Solmsen Wortforsch. 51 f. (von *μενώ f.; vgl. Μενοίτης, -οίτιος, die aber gewiß zu [[οἶτος]] [[Schicksal]] gehören); nicht besser Brugmann IF 29, 237f., 12, 152, Wiedemann BB 28, 51, Specht Ursprung 167.<br />'''Etymology''': Als altes Verbalnomen mit aind. ''mánas''- n., aw. ''manah''- n. [[Geist]], [[Gedanke]], [[Wille]], [[Streben]] identisch, idg. *''ménos'' n.; dazu apers. ''Haxā''-''maniš'' m. PN eig. "der den Sinn eines Freundes hat", [[freundlich gesinnt]] (gr. [[Ἀχαιμένης]]; s. d.). Adj. [[δυσμενής]] = aw. ''duš''-''manah''- [[übelgesinnt]], aind. (ep. klass.) ''dur''-''manas''- [[betrübt]]; [[εὐμενής]]: aind. ''su''-''mánas''- [[wohlgesinnt]]. Aber lit. ''mẽnas'' m. [[Gedächtnis]] ist Neubildung zu ''menù'' [[sich erinnern]] (vgl. Fraenkel s. v.). — Ein zugehöriges Zustandsperfekt ist [[μέμονα]] (s.d.), vgl. [[γένος]]: [[γέγονα]]; dazu mit abweichender Bed. das Präsens [[μαίνομαι]] (s. d.). Zu [[μένος]]: [[μαίνομαι]] vgl. ''Z'' 100f. (von Achilleus): ἀλλ’ [[ὅδε]] [[λίην]] | μαίνεται, [[οὐδέ]] [[τίς]] οἱ δύναται [[μένος]] ἰσοφαρίζειν (Porzig Satzinhalte 34). Mit anderer Bildung z.B. lat. ''mēns'', -''tis'' f. [[Sinn]] = aind. ''ma''-''tí''- ib. usw.; idg. *''mn̥''-''tí''- f.; vgl. ''gēns'' neben ''genus'' = [[γένος]]. — Weiteres s. [[μιμνήσκω]]; vgl. auch zu [[μένω]].<br />'''Page''' 2,208 | |ftr='''μένος''': {ménos}<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': [[Geist]], [[Mut]], [[Wut]], [[Kraft]], [[Drang]] (seit Il.; vorw. poet.).<br />'''Composita''': Kompp., z.B. [[δυσμενής]] [[übelgesinnt]], [[feindselig]] (seit Il.) mit [[δυσμένεια]], -ίη, -αίνω u. a.; metr. Erweiterung [[δυσμενέων]], -έοντες (Od.; Leumann Hom Wörter 116 A. 83); [[ἀμενής]] [[kraftlos]] (E. in lyr.); dazu die PN Ἀμενέας, Ἀμενίσκος und (mit unerklärtem -νν-) Ἀμεννάμενος? (Bechtel, Namenst. 6 f.); zu [[ἀμενηνός]] s. bes.; PN wie Κλεομένης; als Vorderglied in [[μενοεικής]] [[dem Geist angemessen]], [[herzerfreuend]], [[reichlich]] (Hom.).<br />'''Derivative''': Zu [[μένος]] gehören zwei Verba mit eigenartiger Bildung: 1. [[μενεαίνω]], -ῆναι [[heftig verlangen]], [[wüten]] (ep. seit Il.); wohl mit analog. -αίνω vom unkontrahierten μένεος usw. (Fraenkel Nom. ag. 1, 54 A. 2 u. 2, 211, Schwyzer 440; vgl. [[κτερεΐζω]], [[μελεϊστί]]); anders Solmsen Wortforsch. 51 A. 2, Chantraine Mél. Pedersen 205ff. (von *μενέ[σ]-ων; aber [[δυσμενέων]] ist anders zu erklären, s. oben); vgl. zu [[βλεμεαίνω]]. —2. [[μενοινάω]] (ep. -ώω), -ῆσαι [[im Sinne haben]], [[vorhaben]], [[wünschen]], [[begehren]] (vorw. ep. lyr. seit Il.) mit [[μενοινή]] f. [[Vorhaben]], [[Begehren]] (Kall., A. R., ''AP''; wohl Rückbildung); Entstehung dunkel; ganz unsichere Hypothese von Solmsen Wortforsch. 51 f. (von *μενώ f.; vgl. Μενοίτης, -οίτιος, die aber gewiß zu [[οἶτος]] [[Schicksal]] gehören); nicht besser Brugmann IF 29, 237f., 12, 152, Wiedemann BB 28, 51, Specht Ursprung 167.<br />'''Etymology''': Als altes Verbalnomen mit aind. ''mánas''- n., aw. ''manah''- n. [[Geist]], [[Gedanke]], [[Wille]], [[Streben]] identisch, idg. *''ménos'' n.; dazu apers. ''Haxā''-''maniš'' m. PN eig. "der den Sinn eines Freundes hat", [[freundlich gesinnt]] (gr. [[Ἀχαιμένης]]; s. d.). Adj. [[δυσμενής]] = aw. ''duš''-''manah''- [[übelgesinnt]], aind. (ep. klass.) ''dur''-''manas''- [[betrübt]]; [[εὐμενής]]: aind. ''su''-''mánas''- [[wohlgesinnt]]. Aber lit. ''mẽnas'' m. [[Gedächtnis]] ist Neubildung zu ''menù'' [[sich erinnern]] (vgl. Fraenkel s. v.). — Ein zugehöriges Zustandsperfekt ist [[μέμονα]] (s.d.), vgl. [[γένος]]: [[γέγονα]]; dazu mit abweichender Bed. das Präsens [[μαίνομαι]] (s. d.). Zu [[μένος]]: [[μαίνομαι]] vgl. ''Z'' 100f. (von Achilleus): ἀλλ’ [[ὅδε]] [[λίην]] | μαίνεται, [[οὐδέ]] [[τίς]] οἱ δύναται [[μένος]] ἰσοφαρίζειν (Porzig Satzinhalte 34). Mit anderer Bildung z.B. lat. ''mēns'', -''tis'' f. [[Sinn]] = aind. ''ma''-''tí''- ib. usw.; idg. *''mn̥''-''tí''- f.; vgl. ''gēns'' neben ''genus'' = [[γένος]]. — Weiteres s. [[μιμνήσκω]]; vgl. auch zu [[μένω]].<br />'''Page''' 2,208 | ||
}} | }} | ||
{{ | {{mantoulidis | ||
| | |mantxt=(=[[δύναμη]], [[ὁρμή]], [[φρόνημα]]). Ἔχει σχέση μέ τό [[μάω]] (=[[ποθῶ]]), (ρίζα μεν), καί μέ το [[μέμονα]] (=[[ποθῶ]]). | ||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[force]]=== | |||
Amharic: ኀይል; Arabic: قُوَّة; Argobba: ሀይል; Armenian: ուժ, զորություն; Asturian: fuercia, fuerza; Avar: гуч, къуват; Azerbaijani: güc, qüvvə; Bashkir: көс; Belarusian: сі́ла, моц; Bengali: জোর; Bulgarian: сила, мощ; Catalan: força; Chinese Mandarin: 武力; Corsican: forza; Czech: síla, moc; Danish: kraft; Dutch: [[kracht]]; Finnish: voima; French: [[force]]; Friulian: fuarce; Galician: forza; Ge'ez: ኀይል; Georgian: ძალა; German: [[Gewalt]]; Greek: [[δύναμη]], [[ισχύς]], [[σθένος]]; Ancient Greek: [[ἁδροσύνη]], [[ἁδροτής]], [[ἁδρότης]], [[ἀλκή]], [[βία]], [[βίη]], [[δύναμις]], [[δύνασις]], [[ἐνέργεια]], [[ἐνεργείη]], [[ἐπίτασις]], [[ἐρωή]], [[εὐτονία]], [[ἴς]], [[ἰσχύς]], [[μένος]], [[ῥώμη]], [[σθένος]], [[τάσις]], [[τὸ ἐνδύναμον]], [[τόνος]], [[τόνωσις]], [[φορά]]; Hebrew: כוח \ כֹּחַ; Hindi: ज़ोर, बल; Hungarian: erő; Ido: violento, koakto; Indonesian: kekuatan; Ingush: низ; Irish: fórsa; Istriot: forsa; Italian: [[forza]]; Japanese: 力; Korean: 힘; Ladin: forza; Latin: [[vis]], [[potentia]], [[fortitudo]]; Latvian: spēks, vara; Lezgi: гуж, къуват; Lithuanian: jėga, galia; Macedonian: сила, моќ; Malay: daya, kuasa; Malayalam: ബലം, ശക്തി; Maori: tūkeri; Marathi: जोर; Neapolitan: fuorza; Norwegian: kraft; Occitan: fòrça; Old Church Slavonic Cyrillic: сила, мощь; Old East Slavic: сила, мочь; Oromo: humna; Plautdietsch: Krauft; Polish: siła, moc; Portuguese: [[força]]; Romanian: forță; Romansch: forza; Russian: [[сила]], [[мощь]], [[дурь]]; Serbo-Croatian Cyrillic: си̏ла, мо̑ћ; Roman: sȉla, mȏć; Sicilian: forza; Slovak: sila, moc; Slovene: sila, moč; Somali: quwad; Spanish: [[fuerza]]; Swahili: mabavu; Swedish: kraft; Turkish: kuvvet; Ukrainian: сила, міць; Urdu: زور; Venetian: forsa, força; Walloon: foice | |||
===[[strength]]=== | |||
Arabic: قُوَّة; Egyptian Arabic: قوة; Hijazi Arabic: قُوَّة; Armenian: ուժ; Azerbaijani: güc, quvvə, qüvvət; Bashkir: көс; Belarusian: сі́ла, моц; Bengali: বল, জোর; Bulgarian: сила, мощ; Catalan: força; Chinese Cantonese: 力量; Mandarin: 力氣／力气; Czech: síla, moc; Dutch: [[kracht]], [[sterkte]]; Dzongkha: སྟོབས; Esperanto: forteco; Estonian: tugevus, jõud; Ewe: ŋusẽ; Faroese: styrki; Finnish: voimakkuus, voima, vahvuus; French: [[force]], [[vigueur]], [[effectif]]; Galician: forza; Georgian: სიძლიერე, ძალა, სიმტკიცე; German: [[Stärke]], [[Kraft]], [[Festigkeit]], [[Mumm]]; Gothic: 𐍃𐍅𐌹𐌽𐌸𐌴𐌹; Greek: [[δύναμη]]; Ancient Greek: [[ἁδροσύνη]], [[ἁδροτής]], [[ἁδρότης]], [[ἀλκή]], [[ἀλκί]], [[βία]], [[βίη]], [[βριαρότης]], [[βρίμη]], [[δρᾶσις]], [[δύναμις]], [[δύνασις]], [[ἐρυμνότης]], [[εὐσθένεια]], [[εὐσωματία]], [[ἐχυρότης]], [[ἰναία]], [[ἴς]], [[ἰσχυρότης]], [[ἰσχύς]], [[κάρτος]], [[κῖκυς]], [[κραταιότης]], [[κραταίωμα]], [[κραταίωσις]], [[κράτος]], [[κρατυσμός]], [[κρέτος]], [[μένος]], [[ῥῶσις]], [[σθένος]], [[σφρίγος]], [[τὸ ἰσχυρόν]]; Haitian Creole: fòs; Hebrew: חוזק; Hindi: शक्ति, ताक़त, बल; Hungarian: erő; Ido: forteso; Ingrian: voima, voimakkuus; Interlingua: fortia; Irish: urrúntacht; Italian: [[forza]], [[vigore]], [[energia]]; Japanese: 力; Kazakh: күш, дәрмен; Khakas: кӱс; Khmer: កម្លាំង; Korean: 힘; Kurdish Central Kurdish: ھێز; Kyrgyz: күч; Latgalian: vare, spāks; Latin: [[firmitudo]], [[firmitas]], [[robur]], [[fortitudo]]; Latvian: spēks, stiprums, spēcīgums; Lithuanian: jėga; Macedonian: сила, моќ; Malagasy: hery; Malay: kekuatan; Malayalam: ശക്തി; Manchu: ᡥᡡᠰᡠᠨ; Maori: whirikoka; Mirandese: fuorça; Miyako: たや; Mongolian: хүч; Mòcheno: kròft; Navajo: adziil; Nepali: बल, तागत; Old French: esfort; Old Javanese: bala; Old Turkic: 𐰚𐰇𐰲; Orok: кусу; Oromo: jabina; Ossetian: тых; Ottoman Turkish: گوج; Persian: زور, قوت; Polish: siła, moc; Portuguese: [[força]], [[vigor]]; Quechua: kallpa; Romanian: putere, forță; Russian: [[сила]], [[мощь]]; Sanskrit: शक्ति, बल; Scottish Gaelic: lùths, neart, brìgh; Serbo-Croatian Cyrillic: снага, моћ, сила, јачина; Roman: snaga, moć, sila, jačina; Shan: ပလႃႉ; Shor: кӱш; Sichuan Yi: ꊋ; Slovak: sila, moc; Slovene: moč, sila; Somali: quwad, xoog; Southern Altai: кӱч; Spanish: [[fuerza]], [[ñeque]]; Swahili: nguvu; Swedish: styrka; Tagalog: lakas; Tajik: қувват, зӯр; Tamil: பலம், கிற்பு, ஷக்தி; Tatar: көч; Telugu: బలము; Thai: แรง, กำลัง, ความแข็งแรง; Tibetan: སྟོབས; Tocharian B: maiyyo, warkṣäl; Turkish: kuvvet, güç; Turkmen: güýç; Tuvan: күш; Ugaritic: 𐎓𐎇; Ukrainian: сила, міць; Urdu: شکتی, زور; Uyghur: كۈچ; Uzbek: kuch, quvvat; Vietnamese: sức mạnh; Vilamovian: kroft; Walloon: foice; West Frisian: animo; Xhosa: amandla; Yakut: күүс; Yiddish: שטאַרקײַט, כּוח; Zulu: amandla | |||
===[[anger]]=== | |||
Afrikaans: drif, toorn, kwaadheid; Aghwan: 𐔼𐕔𐕒𐕡𐕎; Albanian: inat, zemërim, mëri, mnia; Amharic: ቁጣ; Arabic: غَضَب; Egyptian Arabic: نرفزه; Argobba: ቁሻ; Armenian: զայրույթ, բարկություն, ջղայինություն; Assamese: খং; Avar: цим; Azerbaijani: hirs, hiddət, qeyz, qəzəb; Bashkir: асыу; Basque: haserre; Belarusian: гнеў, злосць; Bengali: রাগ; Bikol Central: dagit; Bulgarian: гняв, яд; Catalan: ira, còlera, ràbia, enfat, enuig; Cebuano: kasuko, kapungot; Chinese Mandarin: 發怒／发怒, 忿怒, 火氣／火气, 怒氣／怒气; Cornish: anger, coler, sorr; Czech: vztek, hněv, zlost; Danish: vrede; Dutch: [[boosheid]], [[woede]]; Esperanto: kolero; Estonian: viha; Ewe: dzibibi, dzikukpɔkpɔ; Finnish: viha, suuttumus; French: [[colère]], [[ire]], [[courroux]], [[rage]], [[fureur]]; Galician: cabuxo, oura, carraxe, asaño, refusía, rebinxe; Georgian: ბრაზი, წყრომა; German: [[Ärger]], [[Zorn]], [[Wut]], [[Groll]], [[Ingrimm]], [[Grimm]], [[Furor]], [[Jähzorn]]; Greek: [[οργή]], [[θυμός]], [[τσαντίλα]]; Ancient Greek: [[ἀνυπερθεσία]], [[ἀποθηρίωσις]], [[δυσχερασμός]], [[δυσχέρεια]], [[ἐγκότησις]], [[ἐνθύμιον]], [[θυμός]], [[κότος]], [[μελαγχολία]], [[μελαγχολίη]], [[μένος]], [[μηνίαμα]], [[μήνιμα]], [[μῆνις]], [[μήνισμα]], [[ὀργά]], [[ὀργή]], [[παροργισμός]], [[σκυσμός]], [[χολή]], [[χόλος]], [[ὠδυσίη]]; Haitian Creole: kòlè; Hebrew: כַּעַס; Hindi: क्रोध, ग़ुस्सा; Hittite: 𒋼𒀀𒁲𒈪𒅀𒊍; Hungarian: harag, düh; Icelandic: reiði; Ido: iraco; Indonesian: amarah; Irish: fearg; Old Irish: ferg; Italian: [[ira]], [[rabbia]], [[collera]]; Japanese: 怒り, 忿怒, 怒気; Kannada: ಕೋಪ; Kazakh: ашу, қаһар, зығырдан, зығыр; Khmer: កំហឹង; Korean: 성, 분노(憤怒); Kurdish Central Kurdish: تووڕەیی; Kyrgyz: ачуу, каар; Ladin: sënn; Latgalian: sirdeigums, sirdeiba, dusme, špetneiba; Latin: [[ira]]; Latvian: piktums, dusmas; Lithuanian: pyktis; Luxembourgish: Ierger; Macedonian: лутина, гнев; Malay: kemarahan; Malayalam: ദേഷ്യം, കോപം, ക്രോധം; Maori: whakatuma, hīnawanawa, hīkaka; Middle English: anger; Mongolian Cyrillic: уур хилэн; Neapolitan: raggia; Nepali: रिस; Norwegian: sinne; Occitan: ira, colèra, ràbia; Old Church Slavonic Cyrillic: гнѣвъ; Old English: ierre; Old French: ire; Oromo: aarii; Ottoman Turkish: اوفكه; Persian: خشم, غضب; Plautdietsch: Spiet; Polish: złość, gniew, wkurw; Portuguese: [[raiva]], [[ira]]; Quechua: phiña; Romanian: furie, mânie, enervare; Russian: [[гнев]], [[злость]], [[злоба]]; Sanskrit: कोप, क्रोध, इरस्; Scots: angir; Scottish Gaelic: fearg, corraich; Serbo-Croatian Cyrillic: љутња, гне̑в, гње̑в, гнив; Latin: ljútnja, gnȇv, gnjȇv, gniv; Slovak: hnev, zlosť; Slovene: jeza, gnev; Spanish: [[ira]], [[enfado]], [[enojo]], [[rabia]], [[cólera]]; Swedish: ilska; Tagalog: galit; Tajik: хашм, ғазаб; Tamil: கோபம்; Telugu: కోపం; Thai: วิโรธ; Tocharian B: tremi; Turkish: öfke, kızgınlık, hiddet; Ukrainian: гнів, злість; Urdu: غصہ; Uyghur: غەزەپ; Uzbek: gʻazab; Vietnamese: mối giận, sự tức giận; Welsh: bâr; West Frisian: grime; Yiddish: רוגז, רוגזה, ירגזון | |||
===[[intent]]=== | |||
Arabic: نِيَّة; Bulgarian: цел, намерение; Chinese Mandarin: 意图; Czech: záměr, úmysl, cíl; Dutch: [[bedoeling]]; Esperanto: celo; Finnish: tarkoitus; French: [[intention]]; German: [[Absicht]]; Greek: [[πρόθεση]], [[επιδίωξη]], [[σκοπός]]; Ancient Greek: [[ἀξίωμα]], [[βούλευμα]], [[βούλημα]], [[βούλησις]], [[γνώμη]], [[διάνοια]], [[ἔννοια]], [[ἐπίνοια]], [[μένος]], [[φρόνησις]]; Hungarian: szándék; Italian: [[intento]]; Kurdish Central Kurdish: ئامانج; Norwegian Bokmål: akt; Persian: نیت; Plautdietsch: Väanämen; Portuguese: [[intenção]]; Russian: [[намерение]]; Slovak: zámer, úmysel, ciel; Spanish: [[intención]], [[intento]], [[propósito]]; Swedish: avsikt, intention; Turkish: amaç; Ukrainian: намір | |||
===[[intention]]=== | |||
Albanian: qëllim, synim; Arabic: قَصْد, إِرَادَة, نِيَّة; Egyptian Arabic: قصد; Armenian: մտադրություն, միտում; Azerbaijani: niyyət; Bashkir: ниәт; Basque: asmo; Belarusian: намер, замер; Bengali: ইরাদা, নিয়ত, মকসদ; Bulgarian: намерение; Burmese: အကြံ; Catalan: intenció; Chechen: ойла; Chinese Mandarin: 意向, 意圖／意图; Czech: úmysl, záměr; Danish: hensigt; Dutch: [[voornemen]], [[opzet]], [[oogmerk]], [[intentie]]; Esperanto: intenco; Estonian: kavatsus; Faroese: ætlan, ætling, ættingur; Finnish: aie; French: [[intention]]; Georgian: განზრახვა; German: [[Absicht]]; Ancient Greek: [[πρόθεση]]; [[ἀξίωμα]], [[βούλευμα]], [[βούλημα]], [[βούλησις]], [[γνώμη]], [[διάνοια]], [[διανοίη]], [[διανοιΐα]], [[ἔννοια]], [[ἐπίνοια]], [[μένος]], [[πρόνοια]], [[προνοίη]], [[σκοπός]], [[ὑπόθεσις]], [[φρήν]], [[φρόνησις]]; Hebrew: כַּווָּנָה; Hindi: इरादा; Hungarian: szándék; Icelandic: ætlun; Indonesian: niat; Italian: [[intenzione]]; Japanese: 意図, 意向; Kazakh: ниет, діт; Khmer: ចេតនា; Korean: 의도(意圖), 의향(意向); Kurdish Central Kurdish: مەبەس, نِیاز; Kyrgyz: ниет; Ladino: entision, intision; Latvian: nodoms; Lithuanian: ketinimas; Macedonian: намера; Magahi: 𑂧𑂁𑂬𑂰; Malay: niat; Maori: koronga; Mongolian Cyrillic: зорилт; Norwegian Bokmål: intensjon; Nynorsk: intensjon; Persian: قصد, منظور, اراده; Plautdietsch: Wellen, Väanämen; Polish: intencja, zamiar; Portuguese: [[intenção]], [[intuito]]; Romanian: intenție; Russian: [[намерение]], [[замысел]]; Scottish Gaelic: rùn, dùil; Serbo-Croatian Cyrillic: на̑мера, на̑мјера; Roman: nȃmera, nȃmjera; Slovak: úmysel, zámer; Slovene: namen; Spanish: [[intención]]; Swahili: nia, azma, gharadhi; Swedish: avsikt, syfte; Tajik: қасд, ният; Tamil: எண்ணம்; Thai: ความตั้งใจ; Turkish: niyet; Turkmen: niýet; Ukrainian: намір; Urdu: ارادہ, نیت; Uzbek: niyat; Vietnamese: ý định; Yiddish: כּוונה | |||
===[[passion]]=== | |||
Albanian: pasion; Arabic: عَاطِفَة, شَغْف; Aramaic Syriac: ܚܫܐ; Armenian: կիրք; Azerbaijani: nəfs, ehtiras; Belarusian: страсць, запал; Bulgarian: страст; Catalan: passió; Chinese Mandarin: 激情, 热情, 热心; Czech: vášeň; Danish: lidenskab, passion; Dutch: [[passie]], [[hartstocht]]; Esperanto: pasio; Finnish: intohimo; French: [[passion]]; Galician: paixón; Georgian: ვნება, ჟინი, გზნება, გატაცება; German: [[Leidenschaft]], [[Passion]]; Greek: [[πάθος]]; Ancient Greek: [[βράσμα]], [[ἐμπάθεια]], [[ζᾶλος]], [[ζῆλος]], [[ἦτορ]], [[θυμός]], [[μανία]], [[μανίη]], [[μένος]], [[ὀργά]], [[ὀργή]], [[πάθημα]], [[πάθος]], [[πόθος]], [[πόσος]], [[σφυγμός]], [[τὸ ἔνθερμον]], [[φλέγμανσις]], [[φλεγμασία]], [[φλεγμασίη]], [[φλεγμονή]]; Haitian Creole: pasyon; Hindi: जुनून; Hungarian: szenvedély, indulat; Icelandic: ástríða; Ido: pasiono; Irish: ainmhian; Italian: [[passione]]; Japanese: 激情; Korean: 열정; Kurdish Central Kurdish: ڤیان; Latin: [[perturbatio]]; Latvian: kaislība; Lithuanian: aistrà; Macedonian: страст; Maltese: passjoni; Maori: korou, awata, koharatanga; Middle English: passioun; Norwegian Bokmål: lidenskap, pasjon; Nynorsk: lidenskap, pasjon; Old English: þolung, weamet, ontendnes, mihtmod, bryne; Persian: شوق; Polish: pasja; Portuguese: [[paixão]]; Romanian: pasiune; Russian: [[страсть]], [[аффект]], [[запал]]; Scottish Gaelic: dìoghras, dèine, sonas, fearg; Serbo-Croatian Cyrillic: страст; Roman: strast; Slovak: vášeň; Slovene: strast; Spanish: [[pasión]]; Swedish: passion, lust, lidelse, kärlek, glöd, hänförelse, affekt; Tocharian B: eṅkäl; Ukrainian: страсть, пристрасть; Urdu: جذبہ; Vietnamese: đam mê | |||
===[[courage]]=== | |||
Abkhaz: агәымшәара; Afrikaans: moed, dapperheid; Albanian: guxim, trimëri; Arabic: شَجَاعَة, جَسَارَة; Egyptian Arabic: جسارة; Hijazi Arabic: شجاعة; South Levantine Arabic: شجاعة; Aragonese: corache; Armenian: քաջություն, արիություն, խիզախություն; Assamese: সাহ, সাহস; Asturian: coraxe, bravura, braveza; Azerbaijani: cəsarət; Bashkir: батырлыҡ, ҡыйыулыҡ, тәүәккәллек, баҙнатлыҡ; Basque: kemen; Belarusian: смеласць, храбрасць, адвага, мужнасць; Bengali: সাহস; Breton: nerz-kalon; Bulgarian: смелост, храброст, кураж; Burmese: သူရသတ္တိ; Catalan: coratge, valor; Cherokee: ᎠᎵᎦᎵᏴᎯ; Chinese Mandarin: 勇氣／勇气, 膽量／胆量; Czech: odvaha, kuráž, statečnost; Danish: mod, tapperhed; Dutch: [[moed]], [[dapperheid]]; Esperanto: kuraĝo; Estonian: julgus, vaprus; Faroese: dirvi, mót, áræði, treysti; Finnish: rohkeus, urheus, urhoollisuus; French: [[bravoure]], [[courage]], [[cœur]], [[vaillance]]; Friulian: fiât; Galician: afouteza, coraxe, carraxe, brúo, braveza, xirio, ardemento, cordoxo; Georgian: გულადობა, მამაცობა, ვაჟკაცობა; German: [[Courage]], [[Herz]], [[Mut]], [[Tapferkeit]]; Gothic: 𐌱𐌰𐌻𐌸𐌴𐌹; Greek: [[κουράγιο]], [[θάρρος]], [[γενναιότητα]], [[ανδρεία]]; Ancient Greek: [[ἀγηνορία]], [[αἷμα]], [[ἀλκή]], [[ἀνάτασις]], [[ἀνδραγαθία]], [[ἀνδραγαθίη]], [[ἀνδρεία]], [[ἀρετή]], [[εὐανδρία]], [[εὐτολμία]], [[θάρρος]], [[θάρσος]], [[θέρσος]], [[θράσος]], [[κάρτος]], [[λῆμα]], [[μένος]], [[τἀνδρεῖον]], [[τὸ ἀνδρεῖον]], [[τόλμα]], [[τόλμη]], [[φρόνημα]]; Guaraní: py'aguasu; Gujarati: હિંમત; Hawaiian: koa; Hebrew: אֹמֶץ; Hindi: साहस, हौसला, हिम्मत; Hungarian: bátorság; Icelandic: hugrekki, kjarkur; Ido: kurajo; Indonesian: keberanian; Interlingua: corage; Irish: misneach, sprid; Italian: [[coraggio]]; Japanese: 勇気, 度胸; Javanese: wani, kawenan; Kazakh: батылдық, аужарлық; Khmer: សេចក្ដីក្លាហាន; Korean: 용기(勇氣); Kurdish Northern Kurdish: wêrekî, bistehî, cesaret, curet, mêranî; Kyrgyz: кайрат, кайраттуулук, жүрөктүүлүк; Ladino: koraje, animo, djesaret; Lao: ເສົາຣະຍະ, ຄວາມກ້າຫານ; Latin: [[fortitudo]], [[virtus]], [[animus]], [[audentia]]; Latvian: drosme; Lithuanian: drąsa; Luxembourgish: Mutt, Courage; Macedonian: храброст, смелост; Malay: keberanian; Malayalam: ധൈര്യം; Maltese: kuraġġ; Maori: hautoa, māia, toa; Mirandese: coraige; Mongolian: эр зориг; Nepali: बहादुरी, साहस; Norwegian Bokmål: mot, tapperhet; Occitan: coratge; Old English: nōþ; Ossetian: хъӕбатырдзинад; Persian: شهامت, جرات, جسارت, شجاعت; Polish: odwaga, męstwo, śmiałość; Portuguese: [[coragem]], [[coração]], [[valentia]]; Romanian: curaj; Russian: [[смелость]], [[храбрость]], [[отвага]], [[мужество]]; Scottish Gaelic: tapachd; Serbo-Croatian Cyrillic: храбро̄ст, сме̏ло̄ст; Roman: hrábrōst, smȅlōst; Sicilian: curaggiu; Slovak: odvaha; Slovene: pogum, hrabrost; Spanish: [[coraje]], [[valor]], [[valentía]]; Swahili: ujasiri; Swedish: mod, tapperhet; Tagalog: tapang, katapangan, lakas ng loob; Tajik: ҷасурӣ, далерӣ, диловарӣ, ҷуръат, ҷасорат; Tamil: தைரியம்; Telugu: ధైర్యము; Thai: ความกล้า, ความกล้าหาญ; Tibetan: སྙིང་སྟོབས; Turkish: cesaret, yüreklilik; Turkmen: batyrlyk, mertlik, ýüreklilik; Tuvan: эрес дидим чорук; Ukrainian: сміливість, хоробрість, мужність, відвага; Urdu: ساہس, ہمت; Uyghur: جاسارەت; Uzbek: botirlik, jasurlik, mardlik, jasorat; Vietnamese: can đảm; Volapük: kurad; Welsh: hyfdra; West Frisian: moed; White Hmong: peevxwm, peev xwm; Yiddish: מוט; Zazaki: cesaret, egitey; Zulu: isibindi | |||
}} | }} | ||
