Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

comparo: Difference between revisions

From LSJ
No change in size ,  19 October 2022
m
Text replacement - "(?s)({{Lewis.*}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*}}$)" to "$3 $1$2"
(1)
m (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*}}$)" to "$3 $1$2")
Tags: Mobile edit Mobile web edit
Line 1: Line 1:
{{LaEn
|lnetxt=comparo comparare, comparavi, comparatus V TRANS :: prepare; provide; compose; collect, get together/hold of; raise (force); unite<br />comparo comparo comparare, comparavi, comparatus V TRANS :: place together, match, couple, pair; set/pit against; treat as equal; compare<br />comparo comparo comparare, comparavi, comparatus V TRANS :: set up/establish/institute; arrange, dispose, settle; buy, acquire, secure
}}
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>com-păro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.<br /><b>I</b> To [[prepare]] [[something]] [[with]] [[zeal]], [[care]], etc., to [[make]] [[ready]], to [[set]] in [[order]], [[furnish]], [[provide]], etc. ([[class]].)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[magnifice]] et [[ornate]] [[convivium]] comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi [[remedium]] ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to [[make]] one's [[self]] [[ready]], to [[prepare]] one's [[self]], id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad [[iter]], Liv. 28, 33, 1; cf. [[pass]]., id. 42, 43, 4: se ad [[omnis]] [[casus]], Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: [[domicilium]] ibi, Liv. 1, 34, 10: [[iter]] ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: [[vultum]] e vultu, to [[adjust]] according to, to [[fashion]], Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for [[war]]: [[bellum]], Nep. [[Dion]], 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: [[arma]], milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. [[Dion]], 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: [[arma]] latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in [[mid]]. [[force]]: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made [[ready]] to go, Liv. 42, 43, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum [[dato]], Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(g)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., [[place]] [[myself]] in a [[condition]], Ter. Eun. 1, 1, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop. of the arrangements of [[nature]], of [[civil]] [[life]], of [[manners]], [[customs]], etc., to [[arrange]], [[appoint]], [[ordain]], [[establish]]; esp. in the [[pass]]. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: [[more]] majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum [[more]] majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita [[natura]] comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum [[censeo]] quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So [[rarely]] of persons: sic fuimus [[semper]] comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—<br /><b>II</b> To [[procure]] [[what]] one does not [[yet]] [[possess]] or [[what]] is not [[yet]] in [[existence]], to [[procure]], [[get]], [[purchase]], [[obtain]], [[prepare]], [[make]], [[collect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi [[quadraginta]] minas, id. Ep. 1, 2, 19: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]], quae [[opus]] sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: [[merces]], Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: [[Sthenius]] ab adulescentio [[paulo]] studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[abstract]] things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium [[auxilium]] sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop.: [[sex]] (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained [[them]] [[over]] to [[their]] [[side]], Liv. 4, 48, 11.<br /><b>compăro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1, v. a. [[compar]],<br /><b>I</b> to [[couple]] [[together]] in the [[same]] [[relation]], to [[connect]] in pairs, to [[pair]], [[match]], [[unite]], [[join]]; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, [[aliqua]] [[inter]] se, or absol.<br /><b>I</b> Lit. ([[rare]] [[but]] [[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret, eaque [[inter]] se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari [[postremo]], id. ib. 5: [[ambo]] cum [[simul]] aspicimus, non possumus non vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. 40, 46, 4: L. [[Volumnius]] cum Ap. Claudio [[consul]] est [[factus]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: [[quin]] [[meum]] [[senium]] cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp. of combatants, for the usu. [[compono]], to [[bring]] [[together]] to a [[contest]], to [[match]]: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus [[comparatus]], id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: [[Scipio]] et [[Hannibal]], [[velut]] ad supremum [[certamen]] comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[couple]] [[together]] in [[judgment]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[count]] one [[object]] [[fully]] [[equal]] to [[another]], to [[place]] on the [[same]] [[footing]], [[put]] on an [[equality]] [[with]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus aut anteposuissem [[umquam]] aut [[etiam]] comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat [[Ajax]]? Ov. M. 13, 338.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[place]] [[together]] in [[comparison]], to [[compare]] (the usu. signif. of the [[word]] in [[prose]] and [[poetry]]): [[homo]] [[quod]] rationis est [[particeps]] similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: [[metaphora]] rei comparatur, [[quam]] volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi [[fortis]] et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur [[ignobilis]], Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel [[numero]] vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: [[necesse]] est sibi [[nimium]] tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec [[tantum]] inutilibus comparantur utilia, sed [[inter]] se [[quoque]] ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et [[tempus]] cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum [[illo]]... ceteris rebus nullo [[modo]] comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa [[inter]] se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: [[victoria]], quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic [[quidem]] ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed [[nihil]] comparandi causā loquar, I [[will]] [[institute]] no [[comparison]], Cic. Pis. 1, 3.— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With rel.-[[clause]], to [[reflect]], [[consider]], [[judge]]; or to [[prove]], [[show]], by comparing ([[rare]]): id ego [[semper]] [[mecum]] sic [[agito]] et [[comparo]], quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, [[utrum]], etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Comparare [[inter]] se, t. t., of colleagues in [[office]], to [[agree]] [[together]] in [[respect]] to the [[division]] of duties, to [[come]] to an [[agreement]] (freq. in Liv., esp. of the consuls, [[who]] made an [[arrangement]] [[between]] [[themselves]] in [[respect]] to [[their]] provinces): [[inter]] se [[decemviri]] comparabant, quos [[ire]] ad [[bellum]], quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: [[senatusconsultum]] [[factum]] est, ut consules [[inter]] se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant [[inter]] se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve [[inter]] se, [[uter]], etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the [[people]], id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> (In acc. [[with]] I. B.) Si scias [[quod]] [[donum]] huic [[dono]] [[contra]] comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by [[comparison]], [[comparatively]]: quaerere (opp. [[simpliciter]]), Cic. Top. 22, 84.
|lshtext=<b>com-păro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.<br /><b>I</b> To [[prepare]] [[something]] [[with]] [[zeal]], [[care]], etc., to [[make]] [[ready]], to [[set]] in [[order]], [[furnish]], [[provide]], etc. ([[class]].)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[magnifice]] et [[ornate]] [[convivium]] comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi [[remedium]] ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to [[make]] one's [[self]] [[ready]], to [[prepare]] one's [[self]], id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad [[iter]], Liv. 28, 33, 1; cf. [[pass]]., id. 42, 43, 4: se ad [[omnis]] [[casus]], Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: [[domicilium]] ibi, Liv. 1, 34, 10: [[iter]] ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: [[vultum]] e vultu, to [[adjust]] according to, to [[fashion]], Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for [[war]]: [[bellum]], Nep. [[Dion]], 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: [[arma]], milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. [[Dion]], 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: [[arma]] latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in [[mid]]. [[force]]: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made [[ready]] to go, Liv. 42, 43, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum [[dato]], Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(g)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., [[place]] [[myself]] in a [[condition]], Ter. Eun. 1, 1, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop. of the arrangements of [[nature]], of [[civil]] [[life]], of [[manners]], [[customs]], etc., to [[arrange]], [[appoint]], [[ordain]], [[establish]]; esp. in the [[pass]]. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: [[more]] majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum [[more]] majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita [[natura]] comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum [[censeo]] quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So [[rarely]] of persons: sic fuimus [[semper]] comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—<br /><b>II</b> To [[procure]] [[what]] one does not [[yet]] [[possess]] or [[what]] is not [[yet]] in [[existence]], to [[procure]], [[get]], [[purchase]], [[obtain]], [[prepare]], [[make]], [[collect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi [[quadraginta]] minas, id. Ep. 1, 2, 19: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]], quae [[opus]] sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: [[merces]], Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: [[Sthenius]] ab adulescentio [[paulo]] studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[abstract]] things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium [[auxilium]] sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop.: [[sex]] (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained [[them]] [[over]] to [[their]] [[side]], Liv. 4, 48, 11.<br /><b>compăro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1, v. a. [[compar]],<br /><b>I</b> to [[couple]] [[together]] in the [[same]] [[relation]], to [[connect]] in pairs, to [[pair]], [[match]], [[unite]], [[join]]; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, [[aliqua]] [[inter]] se, or absol.<br /><b>I</b> Lit. ([[rare]] [[but]] [[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret, eaque [[inter]] se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari [[postremo]], id. ib. 5: [[ambo]] cum [[simul]] aspicimus, non possumus non vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. 40, 46, 4: L. [[Volumnius]] cum Ap. Claudio [[consul]] est [[factus]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: [[quin]] [[meum]] [[senium]] cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp. of combatants, for the usu. [[compono]], to [[bring]] [[together]] to a [[contest]], to [[match]]: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus [[comparatus]], id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: [[Scipio]] et [[Hannibal]], [[velut]] ad supremum [[certamen]] comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[couple]] [[together]] in [[judgment]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[count]] one [[object]] [[fully]] [[equal]] to [[another]], to [[place]] on the [[same]] [[footing]], [[put]] on an [[equality]] [[with]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus aut anteposuissem [[umquam]] aut [[etiam]] comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat [[Ajax]]? Ov. M. 13, 338.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[place]] [[together]] in [[comparison]], to [[compare]] (the usu. signif. of the [[word]] in [[prose]] and [[poetry]]): [[homo]] [[quod]] rationis est [[particeps]] similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: [[metaphora]] rei comparatur, [[quam]] volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi [[fortis]] et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur [[ignobilis]], Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel [[numero]] vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: [[necesse]] est sibi [[nimium]] tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec [[tantum]] inutilibus comparantur utilia, sed [[inter]] se [[quoque]] ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et [[tempus]] cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum [[illo]]... ceteris rebus nullo [[modo]] comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa [[inter]] se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: [[victoria]], quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic [[quidem]] ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed [[nihil]] comparandi causā loquar, I [[will]] [[institute]] no [[comparison]], Cic. Pis. 1, 3.— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With rel.-[[clause]], to [[reflect]], [[consider]], [[judge]]; or to [[prove]], [[show]], by comparing ([[rare]]): id ego [[semper]] [[mecum]] sic [[agito]] et [[comparo]], quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, [[utrum]], etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Comparare [[inter]] se, t. t., of colleagues in [[office]], to [[agree]] [[together]] in [[respect]] to the [[division]] of duties, to [[come]] to an [[agreement]] (freq. in Liv., esp. of the consuls, [[who]] made an [[arrangement]] [[between]] [[themselves]] in [[respect]] to [[their]] provinces): [[inter]] se [[decemviri]] comparabant, quos [[ire]] ad [[bellum]], quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: [[senatusconsultum]] [[factum]] est, ut consules [[inter]] se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant [[inter]] se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve [[inter]] se, [[uter]], etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the [[people]], id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> (In acc. [[with]] I. B.) Si scias [[quod]] [[donum]] huic [[dono]] [[contra]] comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by [[comparison]], [[comparatively]]: quaerere (opp. [[simpliciter]]), Cic. Top. 22, 84.
Line 8: Line 11:
{{Georges
{{Georges
|georg=(1) com-[[paro]]<sup>1</sup>, āvī, ātum, āre, [[beschaffen]], I) [[durch]] [[äußere]], [[meist]] [[mater]]. Anstalten, a) lebl. Objj. u. leb. [[Wesen]] [[anschaffen]] ([[auch]] [[durch]] [[Kauf]] = [[ankaufen]]), [[verschaffen]], [[bereiten]], [[herrichten]], [[zurichten]], [[instand]]-, in [[Bereitschaft]] [[setzen]], [[ausrüsten]], [[zurüsten]], Menschen = [[aufbieten]], [[aufbringen]], [[aufstellen]], α) aktiv, navem et mulierem, Plaut.: [[praedia]], [[ankaufen]], Plin. ep.: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]] [[quae]] [[opus]] sunt, Ter.: imbres nivesque (v. personif. [[Winter]]), Hor.: [[diligentia]] comparat divitias, [[neglegentia]] corrumpit animum, Cornif. rhet.: c. discipulum, Cic. – u. ([[als]] milit. t. t.) [[arma]], Liv.: classem, Cic.: milites, Liv.: copias, Nep.: equitatum, Cic.: exercitum, Cic.: [[praesidium]], Caes.: rem frumentariam, Caes. – m. Ang. [[wie]]? [[paulo]] studiosius tabulas pictas, Cic.: gemmas, signa, tabulas antiqui operis animosissime, Suet. – m. Ang. wo? [[ibi]] [[domicilium]], Liv. – m. Ang. [[woher]]? multiplicem [[undique]] familiam, Suet.: boves de vicinis, Pallad.: magnas Romae copias ex delectu Italiae, Cic.: ex commodis od. ex incommodis alcis sua commoda, [[sich]] jmds. [[Wohlergehen]] od. [[Unglück]] [[zunutze]] [[machen]], Ter. – m. Ang. wem? [[für]] od. [[gegen]] wen? [[durch]] Dat., alci [[quadraginta]] minas, Plaut.: [[donum]] [[huic]] [[dono]] [[contra]], Plaut.: aquam calidam fesso [[marito]], Tibull.: funestas epulas fratri, Cic.: uniones singulos [[non]] singulis auribus, Sen.: accusatorem filio [[suo]], [[aufstellen]] [[gegen]] s. S. , Cic. – m. [[Angabe]] [[von]] wem? alci a civitatibus laudationes (lobende Zeugnisse) per vim et metum, Cic. – m. Ang. [[gegen]] wen? [[venenum]] in alqm, Suet.: de perfugis nostris copias comparat is [[contra]] [[nos]], Cic. – [[mit]] Ang. [[wonach]]? [[voltum]] e voltu, [[einrichten]], Plaut. Amph. 960. – m. Ang. [[wozu]]? supellectilem [[non]] ad usum [[modo]], [[sed]] ad ostentationem [[luxus]], Curt.: homines ad lecticam, Catull.: bestias ad [[munus]] populi, Suet.: ad hanc rem conficiendam [[quam]] plurimos utres [[atque]] [[etiam]] culleos, Nep.: u. (im Bilde) totam hanc [[fere]] legem ad [[eius]] [[opes]] evertendas [[tamquam]] machinam comparari, Cic.: c. animum auditoris [[idonee]] ad reliquam dictionem, [[vorbereiten]], Cic.: [[ferrum]] in tutelam [[sui]], in alterius perniciem, Quint.: [[sex]] tribunos ad intercessionem, [[gewinnen]] [[für]] usw., Liv.: milites ad resistendum, Nep.: manum in ultionem domini, Suet.: [[illa]] (animalia), [[quae]] [[vel]] scindendo [[solo]] [[vel]] maturando itineri comparamus, Ps. Quint. decl. – [[mit]] Ang. [[wodurch]]? [[victum]] labore et industriā, Cic. fr.: magisteria sacerdotii ambitione et licitatione, [[durch]] [[Steigern]] um die [[Wette]] [[sich]] zu [[verschaffen]] [[suchen]], Suet.: [[res]] naturā comparatae (Ggstz. [[res]] artificiosae), Cornif. rhet. – m. Ang. [[wie]] [[teuer]]? [[care]] cibum, Val. Max.: ad saginam ferarum carius [[pecudes]], zu [[teuer]] [[ankaufen]], Suet.: [[quanti]] quasque (pecunias) [[ante]] civile [[bellum]] comparassent, Suet. (vgl. no. b). – n. pl. [[des]] Partiz. subst., reddere comparata, die ([[durch]] [[Kauf]]) erworbenen Gegenstände, Eutr. 8, 13. – β) refl. se comparare, [[sich]] [[rüsten]], [[sich]] in [[Bereitschaft]] [[setzen]], [[sich]] [[anschicken]], [[sich]] [[gefaßt]] [[machen]] od. [[halten]], [[dum]] se [[uxor]] comparat, Cic.: u. [[itaque]] se comparat, homines ex agris arcessit, Cic. – gew. m. Ang. [[wozu]]? [[durch]] ad u. Akk., se ad [[iter]] in diem posterum, Liv.: se ad respondendum, Cic.: u. ([[als]] milit. t. t.) se ad eruptionem [[atque]] omnes [[casus]], Caes. – γ) [[Passiv]] comparari medial = [[sich]] [[anschicken]] [[sich]] [[rüsten]], m. Ang. [[wozu]]? [[durch]] ad od. in m. Akk., [[ita]] fiet, ut iisdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] comparati, gerüstet sind, Cornif. rhet. 3, 4: ab [[hoc]] colloquio legati [[Romani]] in Boeotiam comparati sunt, rüsteten [[sich]] (schickten [[sich]] an) zur [[Abreise]] [[nach]] B., Liv. 42, 43, 4. – δ) [[mit]] folg. Infin., si [[quis]] urere tecta comparat, [[sich]] anschickt, Ov. trist. 2, 267 sq.: et in requiem fessos dare comparat [[artus]], Ps. Verg. cul. 205. – ε) absol. ([[bes]]. [[als]] milit. t. t.), datur [[spatium]] comparandi, Cic.: datur [[tempus]] ad comparandum, Nep.: habere [[tempus]] ad comparandum, Liv. – impers., ex [[hac]] [[quoque]] parte diligentissime comparatur, Cic. – b) Vorkehrungen u. Zustände [[aller]] [[Art]] [[vorbereiten]], [[zurüsten]], [[veranstalten]], [[bereiten]], [[stiften]], [[veranlassen]], u. dgl., [[iter]] ad alqm, Nep.: [[bellum]], Liv.: fugam, Caes.: societates, amicitias, Cic.: [[tumultus]] domesticos et intestinos, Cornif. rhet.: accusationem c. et constituere, Cic.: nuptias [[domi]], Cornif. rhet.: [[convivium]] [[magnifice]] et [[ornate]], Cic.: [[bellum]] omni ratione, Nep.: [[bellum]] [[ita]], ut etc., Liv. – m. Ang. wem? alci [[convivium]], Val. Max.: crudelissimum et luctuosissimum [[exitium]] patriae, Cic.: [[sibi]] [[aditus]] ad [[alias]] [[res]], Cic.: alci insidias, Curt. u. Iustin.: alci insidias per alqm, Cic.: capiti alcis insidias, Curt. – m. [[Angabe]] um welchen [[Preis]]? ludos HS CCC, Cic. – m. Ang. [[gegen]] wen? [[bellum]] [[contra]] aras et focos, Cic.: [[bellum]] [[adversus]] alqm, Caes.: insidias in [[caput]] alcis, Curt. – m. Ang. [[wozu]]? [[wofür]]?[[incendium]] ad interimendum ([[eum]]) vivum, Nep.: subsidia ad omnes [[casus]], Caes.: [[remedium]] [[sibi]] ad magnitudinem frigorum et tempestatum vim, Cic.: dolum ad capiendos [[eos]], Liv. – m. Ang. [[wodurch]]? [[sibi]] auctoritatem re [[bene]] gestā, Caes.<br />'''II)''' [[durch]] [[innere]] [[Einrichtung]], [[Anordnung]] so u. so [[bestellen]], [[stellen]], (= in die u. die [[Stellung]] od. [[Verfassung]]-, in das u. das [[Verhältnis]]-, in die u. die [[Lage]] [[bringen]]), so u. so [[einrichten]], [[anordnen]], [[bestimmen]], α) Pers.u. deren [[Charakter]]: [[sic]] fuimus [[semper]] comparati, ut etc., Cic.: [[ita]] comparatam [[esse]] hominum naturam, ut etc., Ter. – u. se comp. m. folg. Infin., [[sich]] [[dazu]] [[verstehen]], zu usw., Turpil. com. 99. Titin. com. 57: u. [[ita]] se comp. ([[sich]] so [[stellen]]) m. Infin., Ter. eun. 47. – β) menschl. Zustände, Einrichtungen u. dgl. ([[bes]]. [[durch]] Anordnungen, Gesetze, v. den Vorfahren usw., s. Dietsch u. Fabri Sall. Cat. 51, 8): [[numquam]] vidi iniquius certationem comparatam (so [[übel]] bestellte [[Händel]]), [[quam]] [[hodie]] [[inter]] [[nos]] fuit, Ter.: o iura praeclara [[atque]] [[divinitus]] a nostris maioribus [[iam]] [[inde]] a [[principio]] [[Romani]] nominis comparata! Cic. Balb. 31. – gew. ([[meist]] [[mit]] vorhergeh. allgem. [[Pronomen]] beim [[Aktiv]] [[als]] [[Objekt]], beim [[Passiv]] [[als]] [[Subjekt]]) m. folg. ut od. [[quod]]., zB. [[itaque]] maiores [[nostri]] [[raro]] id accidere voluerunt, praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 51: [[bene]] maiores [[nostri]] [[hoc]] comparaverunt, ut neminem regem, quem armis cepissent, vitā privarent, Cornif. rhet. 4, 23: u. im Pass., [[quoniam]] [[ita]] [[ratio]] comparata est vitae, ut [[alia]] [[aetas]] oriatur, Cic.: [[ita]] quoique in aetate hominum comparatum, voluptatem ut [[maeror]] [[comes]] consequatur, Plaut.: [[quam]] [[inique]] comparatum est, ut etc., [[wie]] [[ungerecht]] ist es in der [[Welt]] eingerichtet, Ter.: cum [[ita]] a [[natura]] comparatum sit, ut etc., Sen.: naturā [[hoc]] [[ita]] comparatum est, ut etc., Liv.: u. [[iam]] [[hoc]] [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] ([[weil]], daß usw.) etc., Cic. – / Archaist. [[comparassit]] = comparaverit, Plaut. Epid. 122 G.<br />'''(2)''' [[comparo]]<sup>2</sup>, āvī, ātum, āre ([[compar]]), gleichs. begleichen, d.i. [[gleichmachen]], [[gleichstellen]], I) eig., in eine gleiche [[Stellung]]-, in [[ein]] gleiches [[Verhältnis]] [[bringen]], a) Lebl.: labella cum labellis, [[genau]] [[Lippe]] [[auf]] [[Lippe]] [[drücken]], Plaut. asin. 668. – ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret eaque [[inter]] se compararet et proportione coniungeret, Cic. Tim. 15: comparari [[postremo]], [[mit]] dem letzten in [[Verhältnis]] [[stehen]], ibid. 14. – b) Pers.: α) [[als]] Kollegen in gleiche [[Stellung]] [[bringen]], [[zusammenstellen]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se comparati, Liv.: [[non]] possumus [[non]] vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. – β) [[als]] gewachsenen [[Gegner]] jmdm. gegenüberstellen, [[mit]] jmd. [[zusammenbringen]], [[sich]] [[messen]] [[lassen]] (eig. Gladiatoren, [[dann]] [[auch]] Feldherren, Anwälte), [[postquam]] Agesilaum cum ingentibus copiis in Asiam [[misere]], [[non]] [[facile]] dixerim, [[quod]] aliud [[par]] ducum [[tam]] [[bene]] comparatum fuerit, Iustin. – m. Ang. wem? alqm Threci, Suet. – gew. m. Ang. [[mit]] wem? comparari cum Aesernino Samnite, cum patrono disertissimo, Cic. – m. Ang. [[gegen]] wen? comparari [[adversus]] veterem ac [[perpetuum]] imperatorem, Liv. – m. Ang. [[wozu]]? [[Scipio]] et [[Hannibal]] [[velut]] ad [[extremum]] [[certamen]] comparati duces, Liv.<br />'''II)''' übtr., in gleiches [[Verhältnis]] [[bringen]], [[ausgleichen]], a) übh.: [[senium]] suum cum dolore alcis coniungere et comparare, Acc. tr. 90. – [[als]] publiz. t. t., comparare provincias [[inter]] se, od. bl. comparare provincias, od. bl. comparare [[inter]] se, die Amtsgeschäfte [[ausgleichen]], in betreff der Amtsgeschäfte [[übereinkommen]], -eine Übereinkunft [[treffen]] (v. höhern Magistraten), Liv. (s. Fabri Liv. 24, 10, 2. Dietsch Sall. Iug. 43, 1). – b) in der Beurteilung [[gleich]] [[machen]], α) gleichs. [[als]] [[ebenbürtig]] [[gleichstellen]], [[auf]] [[gleichen]] [[Fuß]] [[stellen]] (Ggstz. anteferre, praeferre, anteponere, [[vorziehen]]), [[nullius]] [[consilium]] [[non]] [[modo]] antelatum, [[sed]] ne comparatum [[quidem]] est, Nep. – m. Ang. wem? [[quis]] [[huic]] deo compararier ausit? Catull.: neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus anteposuissem, [[aut]] [[etiam]] comparassem, Cic. fr.: ut, [[qui]] aliorum iudicio [[mihi]] [[comparatus]] erat, suā [[mox]] confessione me [[sibi]] praeferret, Liv.: [[utrum]] [[exercitus]] exercitui an [[dignitas]] an [[causa]] comparari poterat? Liv.: et se [[mihi]] comparet [[Aiax]]? Ov.: commentarii [[non]] comparandi superioribus [[eius]] scriptis, Hirt. b. G. – m. Ang. [[mit]] wem?fuit [[enim]] [[talis]] [[dux]], ut [[non]] [[solum]] aetatis suae cum primis compararetur, [[sed]] ne de maioribus [[natu]] [[quidem]] [[quisquam]] anteponeretur, Nep.: u. m. Ang. [[wodurch]]? ([[deutsch]] [[woran]]?) virtute se comp. cum alqo, Caes. – β) gleichs. [[als]] [[Gegner]] gegenüberstellen, [[vergleichen]], vergleichend [[zusammenstellen]], [[einen]] [[Vergleich]] [[anstellen]] (s. Pabst Tac. dial. 7. p. 29), maiora et minora et paria, Cic.: similitudines, Cic.: comparandi [[anxietas]], Quint. – [[mit]] Ang. [[wodurch]]? ([[deutsch]] [[wonach]]?) [[res]] [[numero]], [[specie]], Cic.: imperatores formā ac [[decore]] corporis, Cic. – [[mit]] Ang. [[von]] wo aus? ([[deutsch]] [[wonach]]?) si [[diligenter]] et ex [[nostrorum]] et ex Graecorum [[copia]] comparare voles, Cic. de or. 1, 11. – m. Ang. wem? ([[deutsch]] [[mit]] wem?) [[durch]] Dat., Attico Lysiae Catonem [[nostrum]], Cic.: equi [[fortis]] et victoris senectuti c. suam, Cic.: antiquum sermonem nostro, Quint.: se maiori pauperiorum turbae, Hor.: copias copiis [[vel]] [[numero]] [[vel]] militum genere, Liv.: [[cur]] [[illi]] [[vobis]] comparandi sint? [[vergleichbar]], Liv. (vgl. Weißenb. u. Wölffl. Liv. 21, 43, 12). – m. Ang. [[mit]] wem? [[durch]] cum m. Abl. od. ([[miteinander]]) [[durch]] [[inter]] se, zB. Catonem cum Philisto et Thucydide, Cic.: corporis commoda cum externis et externa cum corporis, et ipsa [[inter]] se corporis, et externa cum externis, Cic.: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], Cic.: c. leges [[inter]] se, Quint.: m. Ang. [[gegen]] wen? (= im [[Verhältnis]] zu wem?) [[durch]] ad [[mit]] Akk., [[nec]] comparandus [[hic]] [[quidem]] ad illum est, Ter. eun. 681. – m. folg. indir. Fragesatz = vergleichend [[zusammenstellen]], [[durch]] [[Vergleichung]] [[abwägen]], [[erwägen]], [[ermessen]], id [[ego]] [[semper]] [[sic]] [[mecum]] [[agito]] et [[comparo]], [[quo]] pacto magnam hanc molem minuam, Acc. fr.: [[proin]] tu id [[cui]] fiat, [[non]] [[qui]] faciat compara, Acc. fr.: fuere [[qui]] compararent, [[quae]] in Drusum honora et magnifica [[Augustus]] fecisset, Tac.: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint hominum impetu,... [[quam]] omni reliquā calamitate, Cic.: comparando [[hinc]], [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, flexisse mentes hominum, Liv.: cum comparetur, [[utrum]] [[satius]] sit populum [[frumentum]] accipere, an [[non]] accipere, Cornif. rhet. – / Parag. Infin. compararier, Catull. 61, 65 u. 70 75.
|georg=(1) com-[[paro]]<sup>1</sup>, āvī, ātum, āre, [[beschaffen]], I) [[durch]] [[äußere]], [[meist]] [[mater]]. Anstalten, a) lebl. Objj. u. leb. [[Wesen]] [[anschaffen]] ([[auch]] [[durch]] [[Kauf]] = [[ankaufen]]), [[verschaffen]], [[bereiten]], [[herrichten]], [[zurichten]], [[instand]]-, in [[Bereitschaft]] [[setzen]], [[ausrüsten]], [[zurüsten]], Menschen = [[aufbieten]], [[aufbringen]], [[aufstellen]], α) aktiv, navem et mulierem, Plaut.: [[praedia]], [[ankaufen]], Plin. ep.: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]] [[quae]] [[opus]] sunt, Ter.: imbres nivesque (v. personif. [[Winter]]), Hor.: [[diligentia]] comparat divitias, [[neglegentia]] corrumpit animum, Cornif. rhet.: c. discipulum, Cic. – u. ([[als]] milit. t. t.) [[arma]], Liv.: classem, Cic.: milites, Liv.: copias, Nep.: equitatum, Cic.: exercitum, Cic.: [[praesidium]], Caes.: rem frumentariam, Caes. – m. Ang. [[wie]]? [[paulo]] studiosius tabulas pictas, Cic.: gemmas, signa, tabulas antiqui operis animosissime, Suet. – m. Ang. wo? [[ibi]] [[domicilium]], Liv. – m. Ang. [[woher]]? multiplicem [[undique]] familiam, Suet.: boves de vicinis, Pallad.: magnas Romae copias ex delectu Italiae, Cic.: ex commodis od. ex incommodis alcis sua commoda, [[sich]] jmds. [[Wohlergehen]] od. [[Unglück]] [[zunutze]] [[machen]], Ter. – m. Ang. wem? [[für]] od. [[gegen]] wen? [[durch]] Dat., alci [[quadraginta]] minas, Plaut.: [[donum]] [[huic]] [[dono]] [[contra]], Plaut.: aquam calidam fesso [[marito]], Tibull.: funestas epulas fratri, Cic.: uniones singulos [[non]] singulis auribus, Sen.: accusatorem filio [[suo]], [[aufstellen]] [[gegen]] s. S. , Cic. – m. [[Angabe]] [[von]] wem? alci a civitatibus laudationes (lobende Zeugnisse) per vim et metum, Cic. – m. Ang. [[gegen]] wen? [[venenum]] in alqm, Suet.: de perfugis nostris copias comparat is [[contra]] [[nos]], Cic. – [[mit]] Ang. [[wonach]]? [[voltum]] e voltu, [[einrichten]], Plaut. Amph. 960. – m. Ang. [[wozu]]? supellectilem [[non]] ad usum [[modo]], [[sed]] ad ostentationem [[luxus]], Curt.: homines ad lecticam, Catull.: bestias ad [[munus]] populi, Suet.: ad hanc rem conficiendam [[quam]] plurimos utres [[atque]] [[etiam]] culleos, Nep.: u. (im Bilde) totam hanc [[fere]] legem ad [[eius]] [[opes]] evertendas [[tamquam]] machinam comparari, Cic.: c. animum auditoris [[idonee]] ad reliquam dictionem, [[vorbereiten]], Cic.: [[ferrum]] in tutelam [[sui]], in alterius perniciem, Quint.: [[sex]] tribunos ad intercessionem, [[gewinnen]] [[für]] usw., Liv.: milites ad resistendum, Nep.: manum in ultionem domini, Suet.: [[illa]] (animalia), [[quae]] [[vel]] scindendo [[solo]] [[vel]] maturando itineri comparamus, Ps. Quint. decl. – [[mit]] Ang. [[wodurch]]? [[victum]] labore et industriā, Cic. fr.: magisteria sacerdotii ambitione et licitatione, [[durch]] [[Steigern]] um die [[Wette]] [[sich]] zu [[verschaffen]] [[suchen]], Suet.: [[res]] naturā comparatae (Ggstz. [[res]] artificiosae), Cornif. rhet. – m. Ang. [[wie]] [[teuer]]? [[care]] cibum, Val. Max.: ad saginam ferarum carius [[pecudes]], zu [[teuer]] [[ankaufen]], Suet.: [[quanti]] quasque (pecunias) [[ante]] civile [[bellum]] comparassent, Suet. (vgl. no. b). – n. pl. [[des]] Partiz. subst., reddere comparata, die ([[durch]] [[Kauf]]) erworbenen Gegenstände, Eutr. 8, 13. – β) refl. se comparare, [[sich]] [[rüsten]], [[sich]] in [[Bereitschaft]] [[setzen]], [[sich]] [[anschicken]], [[sich]] [[gefaßt]] [[machen]] od. [[halten]], [[dum]] se [[uxor]] comparat, Cic.: u. [[itaque]] se comparat, homines ex agris arcessit, Cic. – gew. m. Ang. [[wozu]]? [[durch]] ad u. Akk., se ad [[iter]] in diem posterum, Liv.: se ad respondendum, Cic.: u. ([[als]] milit. t. t.) se ad eruptionem [[atque]] omnes [[casus]], Caes. – γ) [[Passiv]] comparari medial = [[sich]] [[anschicken]] [[sich]] [[rüsten]], m. Ang. [[wozu]]? [[durch]] ad od. in m. Akk., [[ita]] fiet, ut iisdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] comparati, gerüstet sind, Cornif. rhet. 3, 4: ab [[hoc]] colloquio legati [[Romani]] in Boeotiam comparati sunt, rüsteten [[sich]] (schickten [[sich]] an) zur [[Abreise]] [[nach]] B., Liv. 42, 43, 4. – δ) [[mit]] folg. Infin., si [[quis]] urere tecta comparat, [[sich]] anschickt, Ov. trist. 2, 267 sq.: et in requiem fessos dare comparat [[artus]], Ps. Verg. cul. 205. – ε) absol. ([[bes]]. [[als]] milit. t. t.), datur [[spatium]] comparandi, Cic.: datur [[tempus]] ad comparandum, Nep.: habere [[tempus]] ad comparandum, Liv. – impers., ex [[hac]] [[quoque]] parte diligentissime comparatur, Cic. – b) Vorkehrungen u. Zustände [[aller]] [[Art]] [[vorbereiten]], [[zurüsten]], [[veranstalten]], [[bereiten]], [[stiften]], [[veranlassen]], u. dgl., [[iter]] ad alqm, Nep.: [[bellum]], Liv.: fugam, Caes.: societates, amicitias, Cic.: [[tumultus]] domesticos et intestinos, Cornif. rhet.: accusationem c. et constituere, Cic.: nuptias [[domi]], Cornif. rhet.: [[convivium]] [[magnifice]] et [[ornate]], Cic.: [[bellum]] omni ratione, Nep.: [[bellum]] [[ita]], ut etc., Liv. – m. Ang. wem? alci [[convivium]], Val. Max.: crudelissimum et luctuosissimum [[exitium]] patriae, Cic.: [[sibi]] [[aditus]] ad [[alias]] [[res]], Cic.: alci insidias, Curt. u. Iustin.: alci insidias per alqm, Cic.: capiti alcis insidias, Curt. – m. [[Angabe]] um welchen [[Preis]]? ludos HS CCC, Cic. – m. Ang. [[gegen]] wen? [[bellum]] [[contra]] aras et focos, Cic.: [[bellum]] [[adversus]] alqm, Caes.: insidias in [[caput]] alcis, Curt. – m. Ang. [[wozu]]? [[wofür]]?[[incendium]] ad interimendum ([[eum]]) vivum, Nep.: subsidia ad omnes [[casus]], Caes.: [[remedium]] [[sibi]] ad magnitudinem frigorum et tempestatum vim, Cic.: dolum ad capiendos [[eos]], Liv. – m. Ang. [[wodurch]]? [[sibi]] auctoritatem re [[bene]] gestā, Caes.<br />'''II)''' [[durch]] [[innere]] [[Einrichtung]], [[Anordnung]] so u. so [[bestellen]], [[stellen]], (= in die u. die [[Stellung]] od. [[Verfassung]]-, in das u. das [[Verhältnis]]-, in die u. die [[Lage]] [[bringen]]), so u. so [[einrichten]], [[anordnen]], [[bestimmen]], α) Pers.u. deren [[Charakter]]: [[sic]] fuimus [[semper]] comparati, ut etc., Cic.: [[ita]] comparatam [[esse]] hominum naturam, ut etc., Ter. – u. se comp. m. folg. Infin., [[sich]] [[dazu]] [[verstehen]], zu usw., Turpil. com. 99. Titin. com. 57: u. [[ita]] se comp. ([[sich]] so [[stellen]]) m. Infin., Ter. eun. 47. – β) menschl. Zustände, Einrichtungen u. dgl. ([[bes]]. [[durch]] Anordnungen, Gesetze, v. den Vorfahren usw., s. Dietsch u. Fabri Sall. Cat. 51, 8): [[numquam]] vidi iniquius certationem comparatam (so [[übel]] bestellte [[Händel]]), [[quam]] [[hodie]] [[inter]] [[nos]] fuit, Ter.: o iura praeclara [[atque]] [[divinitus]] a nostris maioribus [[iam]] [[inde]] a [[principio]] [[Romani]] nominis comparata! Cic. Balb. 31. – gew. ([[meist]] [[mit]] vorhergeh. allgem. [[Pronomen]] beim [[Aktiv]] [[als]] [[Objekt]], beim [[Passiv]] [[als]] [[Subjekt]]) m. folg. ut od. [[quod]]., zB. [[itaque]] maiores [[nostri]] [[raro]] id accidere voluerunt, praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 51: [[bene]] maiores [[nostri]] [[hoc]] comparaverunt, ut neminem regem, quem armis cepissent, vitā privarent, Cornif. rhet. 4, 23: u. im Pass., [[quoniam]] [[ita]] [[ratio]] comparata est vitae, ut [[alia]] [[aetas]] oriatur, Cic.: [[ita]] quoique in aetate hominum comparatum, voluptatem ut [[maeror]] [[comes]] consequatur, Plaut.: [[quam]] [[inique]] comparatum est, ut etc., [[wie]] [[ungerecht]] ist es in der [[Welt]] eingerichtet, Ter.: cum [[ita]] a [[natura]] comparatum sit, ut etc., Sen.: naturā [[hoc]] [[ita]] comparatum est, ut etc., Liv.: u. [[iam]] [[hoc]] [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] ([[weil]], daß usw.) etc., Cic. – / Archaist. [[comparassit]] = comparaverit, Plaut. Epid. 122 G.<br />'''(2)''' [[comparo]]<sup>2</sup>, āvī, ātum, āre ([[compar]]), gleichs. begleichen, d.i. [[gleichmachen]], [[gleichstellen]], I) eig., in eine gleiche [[Stellung]]-, in [[ein]] gleiches [[Verhältnis]] [[bringen]], a) Lebl.: labella cum labellis, [[genau]] [[Lippe]] [[auf]] [[Lippe]] [[drücken]], Plaut. asin. 668. – ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret eaque [[inter]] se compararet et proportione coniungeret, Cic. Tim. 15: comparari [[postremo]], [[mit]] dem letzten in [[Verhältnis]] [[stehen]], ibid. 14. – b) Pers.: α) [[als]] Kollegen in gleiche [[Stellung]] [[bringen]], [[zusammenstellen]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se comparati, Liv.: [[non]] possumus [[non]] vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. – β) [[als]] gewachsenen [[Gegner]] jmdm. gegenüberstellen, [[mit]] jmd. [[zusammenbringen]], [[sich]] [[messen]] [[lassen]] (eig. Gladiatoren, [[dann]] [[auch]] Feldherren, Anwälte), [[postquam]] Agesilaum cum ingentibus copiis in Asiam [[misere]], [[non]] [[facile]] dixerim, [[quod]] aliud [[par]] ducum [[tam]] [[bene]] comparatum fuerit, Iustin. – m. Ang. wem? alqm Threci, Suet. – gew. m. Ang. [[mit]] wem? comparari cum Aesernino Samnite, cum patrono disertissimo, Cic. – m. Ang. [[gegen]] wen? comparari [[adversus]] veterem ac [[perpetuum]] imperatorem, Liv. – m. Ang. [[wozu]]? [[Scipio]] et [[Hannibal]] [[velut]] ad [[extremum]] [[certamen]] comparati duces, Liv.<br />'''II)''' übtr., in gleiches [[Verhältnis]] [[bringen]], [[ausgleichen]], a) übh.: [[senium]] suum cum dolore alcis coniungere et comparare, Acc. tr. 90. – [[als]] publiz. t. t., comparare provincias [[inter]] se, od. bl. comparare provincias, od. bl. comparare [[inter]] se, die Amtsgeschäfte [[ausgleichen]], in betreff der Amtsgeschäfte [[übereinkommen]], -eine Übereinkunft [[treffen]] (v. höhern Magistraten), Liv. (s. Fabri Liv. 24, 10, 2. Dietsch Sall. Iug. 43, 1). – b) in der Beurteilung [[gleich]] [[machen]], α) gleichs. [[als]] [[ebenbürtig]] [[gleichstellen]], [[auf]] [[gleichen]] [[Fuß]] [[stellen]] (Ggstz. anteferre, praeferre, anteponere, [[vorziehen]]), [[nullius]] [[consilium]] [[non]] [[modo]] antelatum, [[sed]] ne comparatum [[quidem]] est, Nep. – m. Ang. wem? [[quis]] [[huic]] deo compararier ausit? Catull.: neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus anteposuissem, [[aut]] [[etiam]] comparassem, Cic. fr.: ut, [[qui]] aliorum iudicio [[mihi]] [[comparatus]] erat, suā [[mox]] confessione me [[sibi]] praeferret, Liv.: [[utrum]] [[exercitus]] exercitui an [[dignitas]] an [[causa]] comparari poterat? Liv.: et se [[mihi]] comparet [[Aiax]]? Ov.: commentarii [[non]] comparandi superioribus [[eius]] scriptis, Hirt. b. G. – m. Ang. [[mit]] wem?fuit [[enim]] [[talis]] [[dux]], ut [[non]] [[solum]] aetatis suae cum primis compararetur, [[sed]] ne de maioribus [[natu]] [[quidem]] [[quisquam]] anteponeretur, Nep.: u. m. Ang. [[wodurch]]? ([[deutsch]] [[woran]]?) virtute se comp. cum alqo, Caes. – β) gleichs. [[als]] [[Gegner]] gegenüberstellen, [[vergleichen]], vergleichend [[zusammenstellen]], [[einen]] [[Vergleich]] [[anstellen]] (s. Pabst Tac. dial. 7. p. 29), maiora et minora et paria, Cic.: similitudines, Cic.: comparandi [[anxietas]], Quint. – [[mit]] Ang. [[wodurch]]? ([[deutsch]] [[wonach]]?) [[res]] [[numero]], [[specie]], Cic.: imperatores formā ac [[decore]] corporis, Cic. – [[mit]] Ang. [[von]] wo aus? ([[deutsch]] [[wonach]]?) si [[diligenter]] et ex [[nostrorum]] et ex Graecorum [[copia]] comparare voles, Cic. de or. 1, 11. – m. Ang. wem? ([[deutsch]] [[mit]] wem?) [[durch]] Dat., Attico Lysiae Catonem [[nostrum]], Cic.: equi [[fortis]] et victoris senectuti c. suam, Cic.: antiquum sermonem nostro, Quint.: se maiori pauperiorum turbae, Hor.: copias copiis [[vel]] [[numero]] [[vel]] militum genere, Liv.: [[cur]] [[illi]] [[vobis]] comparandi sint? [[vergleichbar]], Liv. (vgl. Weißenb. u. Wölffl. Liv. 21, 43, 12). – m. Ang. [[mit]] wem? [[durch]] cum m. Abl. od. ([[miteinander]]) [[durch]] [[inter]] se, zB. Catonem cum Philisto et Thucydide, Cic.: corporis commoda cum externis et externa cum corporis, et ipsa [[inter]] se corporis, et externa cum externis, Cic.: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], Cic.: c. leges [[inter]] se, Quint.: m. Ang. [[gegen]] wen? (= im [[Verhältnis]] zu wem?) [[durch]] ad [[mit]] Akk., [[nec]] comparandus [[hic]] [[quidem]] ad illum est, Ter. eun. 681. – m. folg. indir. Fragesatz = vergleichend [[zusammenstellen]], [[durch]] [[Vergleichung]] [[abwägen]], [[erwägen]], [[ermessen]], id [[ego]] [[semper]] [[sic]] [[mecum]] [[agito]] et [[comparo]], [[quo]] pacto magnam hanc molem minuam, Acc. fr.: [[proin]] tu id [[cui]] fiat, [[non]] [[qui]] faciat compara, Acc. fr.: fuere [[qui]] compararent, [[quae]] in Drusum honora et magnifica [[Augustus]] fecisset, Tac.: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint hominum impetu,... [[quam]] omni reliquā calamitate, Cic.: comparando [[hinc]], [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, flexisse mentes hominum, Liv.: cum comparetur, [[utrum]] [[satius]] sit populum [[frumentum]] accipere, an [[non]] accipere, Cornif. rhet. – / Parag. Infin. compararier, Catull. 61, 65 u. 70 75.
}}
{{LaEn
|lnetxt=comparo comparare, comparavi, comparatus V TRANS :: prepare; provide; compose; collect, get together/hold of; raise (force); unite<br />comparo comparo comparare, comparavi, comparatus V TRANS :: place together, match, couple, pair; set/pit against; treat as equal; compare<br />comparo comparo comparare, comparavi, comparatus V TRANS :: set up/establish/institute; arrange, dispose, settle; buy, acquire, secure
}}
}}