3,277,700
edits
mNo edit summary |
|||
Line 11: | Line 11: | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=μίᾰ, ἕν, gen. ἑνός, μιᾶς, ἑνός<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἕεις]] Hes.<i>Th</i>.145, <i>AP</i> 7.341 (Procl.); [[ἔνς]] <i>ICr</i>.4.72.9.50 (Gortina V a.C.); ἧς Rhinth.12, <i>TEracl</i>.1.136 (IV a.C.)<br /><b class="num">• Morfología:</b> [ac. masc. [[εἷνα]] Hdn.<i>Epim</i>.50 (pero prob. interpr. como nom.-ac. neutro plu. en Hdn.Gr.1.546), ἕναν <i>BGU</i> 2033.7 (I d.C.), neutro ἕναν <i>POxy</i>.1683.12 (IV d.C.), <i>Suppl.Mag</i>.97.3, 4; dat. <i>e-me</i> (ἑμει) DMic., fem. μιῇ Hes.<i>Th</i>.278; plu. nom.-ac. neutro ἕνα Arist.<i>Ph</i>.207<sup>b</sup>7, gen. ἑνῶν Dam.<i>in Prm</i>.460]<br /><b class="num">I</b> numeral<br /><b class="num">1</b> cardinal [[uno]] en combinación c. otros numerales δόυρατα ... καὶ ἓν καὶ ἐίκοσι δήεις <i>Il</i>.13.260, cf. Th.8.109, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1400.30 (IV a.C.), [[LXX]] 1<i>Pa</i>.24.17<br /><b class="num">•</b>op. dos τοῦ δὲ ἑνὸς οἱ δύο ἀγαθοὶ βελτίους dos (hombres) buenos son mejores que uno</i> Arist.<i>Pol</i>.1287<sup>b</sup>13, οὐχ [[εἷς]] οὐδὲ δύο ταῦτ' ἴσασιν ni uno ni dos saben esto</i> D.29.12, ac. adverb. οὐ μίαν οὐδὲ δύο no una ni dos veces</i> [[LXX]] 4<i>Re</i>.6.10<br /><b class="num">•</b>en sumas τὰς δύο χαλκείας, δύο δ' ... κασσιτέροιο, τὴν δὲ μίαν χρυσέην de las cinco capas de un escudo <i>Il</i>.20.272, en pap. frec. unido a ἥμισυ: δέξε (l. -αι) ... ἐκ τοῦ μισθοῦ μου ἕναν ὕμισυ (l. ἥ-) (τάλαντον?) recibe de mi paga un (talento) y medio</i>, <i>POxy</i>.1683.12 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>op. [[δεύτερος]]: πρὸς δὲ τὸ παρὸν ἀρκέσει πίστεως χάριν ἓν ἢ καὶ δεύτερον ληφθὲν μαρτύριον para hacerlo creíble bastarán por ahora uno o dos ejemplos</i> Plb.2.38.11, cf. Alciphr.1.9.2, τῶν περὶ Ἡρώδην πεσόντος ἑνὸς καὶ δευτέρου I.<i>AI</i> 16.350, ὕδωρ ὄμβριον ἔγχριε μέχρι μιᾶς καὶ δευτέρας ἡμέρας Gal.12.746, ὁρᾷς ὅτι πάντα τὸν βίον τοιοῦτον εἶναι [[δεῖ]] τῶν Χριστιανῶν, οὐ μίαν ἡμέραν καὶ δευτέραν Chrys.M.61.108<br /><b class="num">•</b>en constr. prep.: οἱ δὲ Ῥωμαίων παρ' ἕνα τοσοῦτοι y los de los romanos los mismos menos uno</i> de los muertos en una batalla, Plu.<i>Publ</i>.9, ἐν ἑνί en conjunto</i>, en total</i> de pagos τιμᾶς ἀργυρίου ἐν ἑνὶ πάντων μνᾶν [[δέκα]] <i>FD</i> 3.337.2, cf. 301.3 (ambas II a.C.)<br /><b class="num">•</b>c. valores temporales πρὸ μιᾶς ἡμέρας el día anterior</i>, la víspera</i> [[LXX]] 2<i>Ma</i>.15.36, πρὸ μιᾶς ἀρνούμενος ... ὕστερον ὑπογράψας Ath.Al.<i>Decr</i>.3.3<br /><b class="num">•</b>ἀπὸ μιᾶς [[a una]], [[a la vez]] ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς πάντες παραιτεῖσθαι todos a la vez comenzaron a excusarse</i>, <i>Eu.Luc</i>.14.18<br /><b class="num">•</b>[[de una vez]] μέλλω γὰρ ἀπὸ μιᾶς αὐτὸν πληρῶσαι <i>PSI</i> 286.23 (III/IV d.C.); διὰ μιᾶς después de un intervalo de un día</i> e.e. en días alternos ref. a las fiebres tercianas</i> <i>Suppl.Mag</i>.34.11.<br /><b class="num">2</b> c. valor enf. [[uno solo]], [[único]]<br /><b class="num">a)</b> gener. [[εἷς]] κοίρανος ἔστω, [[εἷς]] βασιλεύς que uno solo sea el jefe, uno solo el rey</i>, <i>Il</i>.2.204, ἕνα δ' οἶον ἵει οἶκόνδε νέεσθαι a uno solo permitió regresar a su casa</i>, <i>Il</i>.4.397, μίαν οἴην παῖδα λιπόντα Ἀρήτην una hija única en casa dejó que fue Areta</i>, <i>Od</i>.7.65, cf. 20.110, ὀφθαλμὸς [[ἕεις]] Hes.<i>Th</i>.145, cf. 278, Theoc.6.22, ἓν πέλαγος, μία ναῦς, [[εἷς]] τάφος Simon.<i>FGE</i> 1011, τὸ μῆκος τοῦ βίου ἡμέρα μιᾷ (ἔοικε) Antipho Soph.B 50, ὁ λαὸς ὡς ἀνὴρ [[εἷς]] [[LXX]] 2<i>Es</i>.3.1, ἔτι ἕν σοι λείπει todavía te falta una cosa</i>, <i>Eu.Luc</i>.18.22, cf. I.<i>BI</i> 4.257, οὐθὲν ἰδίου πόρου δεῖται τὸ περίττωμα τῆς ὑγρᾶς τροφῆς, ἀλλ' [[εἷς]] ἀρκεῖ Plu.2.699f, μιᾷ δὲ ἡμέρᾳ un único día</i>, sólo un día</i>, <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.126.15 (Epidauro II d.C.), [[βούλομαι]] μισθώσασθαι ... εἰς ἐν[ι] αυτὸν ἕναν <i>BGU</i> [[l.c.]], ἓν σῶμα, μία φρόνησις, [[εἷς]] νοῦς de la Iglesia, Herm.<i>Sim</i>.9.18.4, [[proverb|prov.]] εἷς ἀνὴρ οὐδεὶς [[ἀνήρ]] un solo hombre es como ningún hombre</i> D.Chr.48.10, μία χελιδὼν [[ἔαρ]] οὐ ποιεῖ Zen.5.12, c. neg. πάταγος οὐχ ἑνὸς [[δορός]] no es fragor de una sola lanza (sino de muchas)</i>, A.<i>Th</i>.103;<br /><b class="num">b)</b> op. πλείονες, πολλοί, πάντες: πάντα γὰρ μίαν ἱκνεῖται ... Χάρυβδιν Simon.17, [[εἴτε]] τις [[εἷς]] ὢν λέληθεν [[εἴτε]] πλειόνων μέτα S.<i>OT</i> 247, cf. E.<i>Ph</i>.894, μία τὰς πολλάς, τὰς πάνυ πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασα la que ella sola hizo que perecieran muchas, muchas vidas</i> A.<i>A</i>.1456, cf. <i>Ch</i>.299, πάρεστι δ' οὐχ ἓν ἀλλὰ πολλά μοι στένειν tengo no una única cosa sino muchas por llorar</i> E.<i>Andr</i>.96, cf. Call.<i>Dian</i>.33, Men.<i>Epit</i>.31, ἡ γραμματικὴ μία οὖσα πάσας θεωρεῖ τὰς φωνάς Arist.<i>Metaph</i>.1003<sup>b</sup>19, ἓν ἐξ ἁπάντων Luc.<i>Herm</i>.28, πάντες γὰρ ὑμεῖς [[εἷς]] ἐστε ἐν Χριστῷ <i>Ep.Gal</i>.3.28, ἓν γὰρ τὸ ἀγαθὸν πολλὰ δὲ τὰ αἰσχρά Origenes <i>Or</i>.21.2;<br /><b class="num">c)</b> reforzado c. μόνος: οἶοι σύ τ' [[ἐγώ]] τε καὶ [[ἀμφίπολος]] μία μούνη solo tú, yo y una única sierva (conocían cómo era el lecho de Odiseo y Penélope)</i> <i>Od</i>.23.227, παῖς [[εἷς]] καὶ μοῦνος hijo único</i> Hdt.1.119, [[εἷς]] μόνος σπινθήρ Ar.<i>Pl</i>.1053, πίναξ [[εἷς]] καὶ μόνος D.H.1.74;<br /><b class="num">d)</b> c. πρῶτος: πρὸς ἕνα τὸν πρῶτον τῶν συγγενῶν προσάξω traeré a colación a uno solo, al primero de los parientes colaterales</i> Is.8.33, cf. D.1.9, Luc.<i>Herm</i>.61;<br /><b class="num">e)</b> en cont. c. sup. [[uno solo]], [[único]], [[el que más]] [[εἷς | |dgtxt=μίᾰ, ἕν, gen. ἑνός, μιᾶς, ἑνός<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> [[ἕεις]] Hes.<i>Th</i>.145, <i>AP</i> 7.341 (Procl.); [[ἔνς]] <i>ICr</i>.4.72.9.50 (Gortina V a.C.); ἧς Rhinth.12, <i>TEracl</i>.1.136 (IV a.C.)<br /><b class="num">• Morfología:</b> [ac. masc. [[εἷνα]] Hdn.<i>Epim</i>.50 (pero prob. interpr. como nom.-ac. neutro plu. en Hdn.Gr.1.546), ἕναν <i>BGU</i> 2033.7 (I d.C.), neutro ἕναν <i>POxy</i>.1683.12 (IV d.C.), <i>Suppl.Mag</i>.97.3, 4; dat. <i>e-me</i> (ἑμει) DMic., fem. μιῇ Hes.<i>Th</i>.278; plu. nom.-ac. neutro ἕνα Arist.<i>Ph</i>.207<sup>b</sup>7, gen. ἑνῶν Dam.<i>in Prm</i>.460]<br /><b class="num">I</b> numeral<br /><b class="num">1</b> cardinal [[uno]] en combinación c. otros numerales δόυρατα ... καὶ ἓν καὶ ἐίκοσι δήεις <i>Il</i>.13.260, cf. Th.8.109, <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1400.30 (IV a.C.), [[LXX]] 1<i>Pa</i>.24.17<br /><b class="num">•</b>op. dos τοῦ δὲ ἑνὸς οἱ δύο ἀγαθοὶ βελτίους dos (hombres) buenos son mejores que uno</i> Arist.<i>Pol</i>.1287<sup>b</sup>13, οὐχ [[εἷς]] οὐδὲ δύο ταῦτ' ἴσασιν ni uno ni dos saben esto</i> D.29.12, ac. adverb. οὐ μίαν οὐδὲ δύο no una ni dos veces</i> [[LXX]] 4<i>Re</i>.6.10<br /><b class="num">•</b>en sumas τὰς δύο χαλκείας, δύο δ' ... κασσιτέροιο, τὴν δὲ μίαν χρυσέην de las cinco capas de un escudo <i>Il</i>.20.272, en pap. frec. unido a ἥμισυ: δέξε (l. -αι) ... ἐκ τοῦ μισθοῦ μου ἕναν ὕμισυ (l. ἥ-) (τάλαντον?) recibe de mi paga un (talento) y medio</i>, <i>POxy</i>.1683.12 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>op. [[δεύτερος]]: πρὸς δὲ τὸ παρὸν ἀρκέσει πίστεως χάριν ἓν ἢ καὶ δεύτερον ληφθὲν μαρτύριον para hacerlo creíble bastarán por ahora uno o dos ejemplos</i> Plb.2.38.11, cf. Alciphr.1.9.2, τῶν περὶ Ἡρώδην πεσόντος ἑνὸς καὶ δευτέρου I.<i>AI</i> 16.350, ὕδωρ ὄμβριον ἔγχριε μέχρι μιᾶς καὶ δευτέρας ἡμέρας Gal.12.746, ὁρᾷς ὅτι πάντα τὸν βίον τοιοῦτον εἶναι [[δεῖ]] τῶν Χριστιανῶν, οὐ μίαν ἡμέραν καὶ δευτέραν Chrys.M.61.108<br /><b class="num">•</b>en constr. prep.: οἱ δὲ Ῥωμαίων παρ' ἕνα τοσοῦτοι y los de los romanos los mismos menos uno</i> de los muertos en una batalla, Plu.<i>Publ</i>.9, ἐν ἑνί en conjunto</i>, en total</i> de pagos τιμᾶς ἀργυρίου ἐν ἑνὶ πάντων μνᾶν [[δέκα]] <i>FD</i> 3.337.2, cf. 301.3 (ambas II a.C.)<br /><b class="num">•</b>c. valores temporales πρὸ μιᾶς ἡμέρας el día anterior</i>, la víspera</i> [[LXX]] 2<i>Ma</i>.15.36, πρὸ μιᾶς ἀρνούμενος ... ὕστερον ὑπογράψας Ath.Al.<i>Decr</i>.3.3<br /><b class="num">•</b>ἀπὸ μιᾶς [[a una]], [[a la vez]] ἤρξαντο ἀπὸ μιᾶς πάντες παραιτεῖσθαι todos a la vez comenzaron a excusarse</i>, <i>Eu.Luc</i>.14.18<br /><b class="num">•</b>[[de una vez]] μέλλω γὰρ ἀπὸ μιᾶς αὐτὸν πληρῶσαι <i>PSI</i> 286.23 (III/IV d.C.); διὰ μιᾶς después de un intervalo de un día</i> e.e. en días alternos ref. a las fiebres tercianas</i> <i>Suppl.Mag</i>.34.11.<br /><b class="num">2</b> c. valor enf. [[uno solo]], [[único]]<br /><b class="num">a)</b> gener. [[εἷς]] κοίρανος ἔστω, [[εἷς]] βασιλεύς que uno solo sea el jefe, uno solo el rey</i>, <i>Il</i>.2.204, ἕνα δ' οἶον ἵει οἶκόνδε νέεσθαι a uno solo permitió regresar a su casa</i>, <i>Il</i>.4.397, μίαν οἴην παῖδα λιπόντα Ἀρήτην una hija única en casa dejó que fue Areta</i>, <i>Od</i>.7.65, cf. 20.110, ὀφθαλμὸς [[ἕεις]] Hes.<i>Th</i>.145, cf. 278, Theoc.6.22, ἓν πέλαγος, μία ναῦς, [[εἷς]] τάφος Simon.<i>FGE</i> 1011, τὸ μῆκος τοῦ βίου ἡμέρα μιᾷ (ἔοικε) Antipho Soph.B 50, ὁ λαὸς ὡς ἀνὴρ [[εἷς]] [[LXX]] 2<i>Es</i>.3.1, ἔτι ἕν σοι λείπει todavía te falta una cosa</i>, <i>Eu.Luc</i>.18.22, cf. I.<i>BI</i> 4.257, οὐθὲν ἰδίου πόρου δεῖται τὸ περίττωμα τῆς ὑγρᾶς τροφῆς, ἀλλ' [[εἷς]] ἀρκεῖ Plu.2.699f, μιᾷ δὲ ἡμέρᾳ un único día</i>, sólo un día</i>, <i>IG</i> 4<sup>2</sup>.126.15 (Epidauro II d.C.), [[βούλομαι]] μισθώσασθαι ... εἰς ἐν[ι] αυτὸν ἕναν <i>BGU</i> [[l.c.]], ἓν σῶμα, μία φρόνησις, [[εἷς]] νοῦς de la Iglesia, Herm.<i>Sim</i>.9.18.4, [[proverb|prov.]] εἷς ἀνὴρ οὐδεὶς [[ἀνήρ]] un solo hombre es como ningún hombre</i> D.Chr.48.10, μία χελιδὼν [[ἔαρ]] οὐ ποιεῖ Zen.5.12, c. neg. πάταγος οὐχ ἑνὸς [[δορός]] no es fragor de una sola lanza (sino de muchas)</i>, A.<i>Th</i>.103;<br /><b class="num">b)</b> op. πλείονες, πολλοί, πάντες: πάντα γὰρ μίαν ἱκνεῖται ... Χάρυβδιν Simon.17, [[εἴτε]] τις [[εἷς]] ὢν λέληθεν [[εἴτε]] πλειόνων μέτα S.<i>OT</i> 247, cf. E.<i>Ph</i>.894, μία τὰς πολλάς, τὰς πάνυ πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασα la que ella sola hizo que perecieran muchas, muchas vidas</i> A.<i>A</i>.1456, cf. <i>Ch</i>.299, πάρεστι δ' οὐχ ἓν ἀλλὰ πολλά μοι στένειν tengo no una única cosa sino muchas por llorar</i> E.<i>Andr</i>.96, cf. Call.<i>Dian</i>.33, Men.<i>Epit</i>.31, ἡ γραμματικὴ μία οὖσα πάσας θεωρεῖ τὰς φωνάς Arist.<i>Metaph</i>.1003<sup>b</sup>19, ἓν ἐξ ἁπάντων Luc.<i>Herm</i>.28, πάντες γὰρ ὑμεῖς [[εἷς]] ἐστε ἐν Χριστῷ <i>Ep.Gal</i>.3.28, ἓν γὰρ τὸ ἀγαθὸν πολλὰ δὲ τὰ αἰσχρά Origenes <i>Or</i>.21.2;<br /><b class="num">c)</b> reforzado c. μόνος: οἶοι σύ τ' [[ἐγώ]] τε καὶ [[ἀμφίπολος]] μία μούνη solo tú, yo y una única sierva (conocían cómo era el lecho de Odiseo y Penélope)</i> <i>Od</i>.23.227, παῖς [[εἷς]] καὶ μοῦνος hijo único</i> Hdt.1.119, [[εἷς]] μόνος σπινθήρ Ar.<i>Pl</i>.1053, πίναξ [[εἷς]] καὶ μόνος D.H.1.74;<br /><b class="num">d)</b> c. πρῶτος: πρὸς ἕνα τὸν πρῶτον τῶν συγγενῶν προσάξω traeré a colación a uno solo, al primero de los parientes colaterales</i> Is.8.33, cf. D.1.9, Luc.<i>Herm</i>.61;<br /><b class="num">e)</b> en cont. c. sup. [[uno solo]], [[único]], [[el que más]] [[εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης]] = [[uno solo es el mejor de los presagios, luchar por la patria]]</i>, <i>Il</i>.12.243, [[εἷς]] ἀνὴρ πλεῖστον πόνον ἐχθροῖς παρασχών un varón que él solo dio el máximo trabajo a los enemigos</i> A.<i>Pers</i>.327, πλείστας ἀνὴρ [[εἷς]] ... ἔγημε S.<i>Tr</i>.460, cf. Th.8.68, ἐγὼ κάλλιστ' ἀνὴρ [[εἷς]] ... τραφείς S.<i>OT</i> 1380, Ἑλλήνων ἕνα κριθέντ' [[ἄριστον]] S.<i>Ph</i>.1344, ὅς ἐπὶ πλεῖστον δὴ χλιδῆς [[εἷς]] ἀνὴρ ἀπίκετο Hdt.6.127, [[ἀποφαίνω]] Μυτιληναίους μάλιστα δὴ μίαν πόλιν ἠδικηκότας ὑμᾶς demuestro que Mitilene es la ciudad que más ofensas os tiene infligidas</i> Th.3.39, πάντων [[εἷς]] ἀνὴρ μεγίστων [[αἴτιος]] κακῶν D.18.143, c. πολύς haciendo las veces de sup. Ἐτεοκλέης ἂν [[εἷς]] πολὺς κατὰ πτόλιν ὑμνοῖθ' Eteocles sería el único con mucho cantado aquí y allá por la ciudad</i> A.<i>Th</i>.6, en la locución [[εἷς]] ἀπ' αἰῶνος único en el siglo</i>, uno sin igual</i>, <i>A.Al</i>.11B.3.9;<br /><b class="num">f)</b> reforzando un n. propio [[εἷς]] δ' ἀπὸ τᾶσδε ... Μόλων ἄγχοιτο παλαίστρας ¡que sólo Molón se asfixie con esta palestra!</i> Theoc.7.125, εἰς ἕνα Βάκχον ... Νύμφαι μισγόμεθ', οὐκ ἐς [[Ἄρη]] <i>AP</i> 9.258 (Antiphan.);<br /><b class="num">g)</b> en constr. prep.: c. εἰς, reforzando el sent. de ‘[[unión]]’ de verbos c. συν-: Ἕλληνας εἰς ἓν καὶ Φρύγας συνήγαγον E.<i>Or</i>.1640, ἰσχὺς τοσαύτη ἐς ἓν ξυστᾶσα Th.6.85, εἰς ἓν μοίρας συνέκυρσας E.<i>Andr</i>.1172, συνάγειν εἰς ἓν τὰ ἔθνη D.H.2.45, cf. <i>POxy</i>.1411.3 (III d.C.); γενομένης δ' ἂν καθ' ἓν τῆς ἐς γῆν καὶ θάλασσαν ἀρχῆς habiéndose unido en uno sólo el imperio terrestre y el marítimo</i> Th.8.46, τῆς Βοιωτίας ἐπιμεληθῆναι ὅπως μὴ καθ' ἓν εἴη ocuparse de Beocia para que no mantuviera la unidad</i> X.<i>HG</i> 5.2.16<br /><b class="num">•</b>ind. op. o distinción ἐπὶ ἑνὸς νοῆσαι τι concebir una cosa separadamente</i> de otra, Pl.<i>Tht</i>.157a, εἰ πρὸς ἕνα τὸ Ἑλληνικὸν ἐξοπλίσειεν si hubiera armado hasta al último de los griegos</i> Synes.<i>Insomn</i>.13;<br /><b class="num">h)</b> ac. adverb. μίαν [[una vez]], [[una sola vez]] κἂν μίαν πρὸς ἡμᾶς οὔπω ἠξίωσας ἐλθεῖν <i>BGU</i> 984.20, cf. <i>POxy</i>.1593.11 en <i>BL</i> 3.138 (ambos IV d.C.).<br /><b class="num">3</b> c. noción de identidad asociada a la de unidad [[uno mismo]], [[el mismo]] εἰ δέ ποτ' ἔς γε μίαν βουλεύσομεν si alguna vez llegamos a coincidir en la misma opinión</i>, <i>Il</i>.2.379, esp. c. dat. de igualdad τώ μοι μία γείνατο μήτηρ a los cuales dos los parió la misma madre que a mí</i> habla Helena de los Dióscuros <i>Il</i>.3.238, ὃς ἐμοὶ μιᾶς ἐγένετ' ἐκ ματρός E.<i>Ph</i>.156, οἱ Κυρηναϊκοί, καίπερ ἐκ μιᾶς οἰνοχόης Ἐπικούρῳ πεπωκότες Plu.2.1089a, γελοῖον γὰρ ὑφ' ἓν θέσθαι τὸ ὂν τῷ μὴ ὄντι Plot.6.2.1<br /><b class="num">•</b>c. diversos refuerzos: [[αὐτός]], κοινός, ὅμοιος: ὁδὸς [[ἄνω]] κάτω μία καὶ ὠυτή Heraclit.B 60, ὑπὸ μίαν καὶ τὰν αὐτὰν ἀρχάν Perict.146, ἓν καὶ ταὐτόν uno y el mismo</i> ref. al género animal compartido por ‘[[hombre]]’ y ‘[[caballo]]’, Arist.<i>Metaph</i>.1039<sup>a</sup>28, cf. <i>Ph</i>.201<sup>b</sup>3, Gr.Agr.<i>Eccl</i>.M.98.748A, μιᾶς αὐτῆς οὔσης τῆς θεότητος Ath.Al.M.26.329A, τοῖς ἐγρηγορόσιν ἕνα καὶ κοινὸν κόσμον εἶναι Heraclit.B 89, ἓν καὶ ὅμοιον ref. al alma, Pl.<i>Phdr</i>.271a, ἐκ μιᾶς ἡλικίας ... καὶ ὁμοίας D.S.17.108, cf. Ael.<i>NA</i> 5.9.<br /><b class="num">4</b> numeral ordinal [[primero]] ἡμέρα μία el primer día</i> de la Creación, [[LXX]] <i>Ge</i>.1.5, μιᾷ τοῦ μηνός [[LXX]] <i>Ge</i>.8.13, <i>Nu</i>.1.1, εἰς μίαν σαββάτων en el primer día de la semana</i>, <i>Eu.Matt</i>.28.1, τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων <i>Eu.Marc</i>.16.2, ἤνοιξεν ... μίαν ἐκ τῶν ἑπτὰ σφραγίδων <i>Apoc</i>.6.1, πρὸ μιᾶς καλανδῶν Μαρτίων Plu.<i>Publ</i>.9<br /><b class="num">•</b>c. otros numerales τῷ ἑνὶ καὶ τριηκοστῷ (ἔτει) Hdt.5.89.<br /><b class="num">5</b> subst., c. un adv. o adj. [[uno]], [[unidad]] ἧττον μία ἡ μίμησις ἡ τῶν ἐποποιῶν la epopeya posee menos unidad</i> como principio literario, Arist.<i>Po</i>.1462<sup>b</sup>3, ταῦτά τε δὴ οὐ συμβαίνει τοῖς λίαν ἓν ποιοῦσι τὴν πόλιν esas cosas son incompatibles con una excesiva unificación del Estado</i> Arist.<i>Pol</i>.1263<sup>b</sup>7, δοκεῖ ... ὡς ἓν ὁρᾶν τὸ ὁρώμενον parece que lo visto se percibe como unidad</i> Alex.Aphr.<i>in Sens</i>.60.5<br /><b class="num">•</b>tb. plu. ὁ δ' [[ἀριθμός]] ἐστιν ἕνα πλείω el número es una multiplicidad de «unos»</i> Arist.<i>Ph</i>.207<sup>b</sup>7, τὰ κυρίως ἕνα las unidades propiamente</i> Dam.<i>in Prm</i>.437, τῶν προτέρων ἑνῶν Dam.<i>in Prm</i>.460<br /><b class="num">•</b>fil. τὸ ἕν [[el Uno como principio]] ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα Heraclit.B 10, cf. Emp.B 17.1 (= <i>Fr.Pap</i>.a, p. 127), Philol.B 8, εἰ πολλὰ εἴη, τοιαῦτα χρὴ εἶναι, οἷόν περ τὸ ἕν si hubiera seres múltiples, éstos habrían de ser precisamente como lo uno</i> Meliss.B 8.6, οὕτως ἐξ ἑνός τε πάντα γίνεσθαι καὶ ἐκ πάντων εἰς ἓν συγκρίνεσθαι Cleanth.<i>Stoic</i>.1.111, τὸ ἕν op. [[πλῆθος]] Pythag.B 5, cf. Chrysipp.<i>Stoic</i>.2.160, tb. indecl. ἓν μὲν εἶναι τοῦ ἓν παρουσίᾳ una cosa es una por la presencia del uno</i> Plot.6.6.14, cf. 5.5.5<br /><b class="num">•</b>crist. [[Uno]] en las doctrinas trinitarias ἑνὸς ὄντος τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ Athenag.<i>Leg</i>.10.2, ὅτι [[εἷς]] ἐστὶν ὁ θεός Herm.<i>Mand</i>.1.1, ἀδιαίρετον γὰρ τὸ ἕν dicho de Dios, Clem.Al.<i>Strom</i>.5.12.81, cf. Ath.Al.M.26.329A, αὗται αἱ δυνάμεις, ἥ τε μονότης καὶ [[ἑνότης]], μονάς τε καὶ τὸ ἓν προήκαντο τὰς ... προβολὰς τῶν αἰώνων en la doctrina valentiniana, Val.Gn.<i>Fr</i>. en Iren.Lugd.<i>Haer</i>.1.11.3.<br /><b class="num">II</b> usos no numerales<br /><b class="num">1</b> pron. indef. [[uno]], [[alguien]], [[alguno]] c. gen. part. τῷ δ' αἰεὶ πάρα [[εἷς]] γε θεῶν junto a éste siempre hay un dios</i>, <i>Il</i>.5.603, [[εἷς]] τὼν δυοκαιδέκων uno de los doce</i> Alc.349e, Κάδμου θυγατέρων μιᾷ E.<i>Ba</i>.917, [[εἷς]] Ἀθηναίων D.21.87, [[εἷς]] τῶν ἁλιείων (<i>sic</i>) <i>PAmh</i>.30.28 (II a.C.), [[εἷς]] τῶν [[δώδεκα]] <i>Eu.Marc</i>.14.20, ἐν μιᾷ τῶν πόλεων en cierta ciudad</i>, <i>Eu.Luc</i>.5.12, καὶ ἐγένετο ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν y aconteció un día</i>, <i>Eu.Luc</i>.5.17, cf. Luc.<i>Somn</i>.9<br /><b class="num">•</b>tard. c. constr. prep. [[εἷς]] ἐκ τῶν μαθητῶν <i>Eu.Io</i>.6.8, [[εἷς]] ἐξ αὐτῶν I.<i>BI</i> 7.47<br /><b class="num">•</b>como adj., en uso próximo al de un art. indeterminado [[un cierto]], [[un]] πέρδιξ ... [[εἷς]] κάπηλος ὠνομάζετο χωλός Ar.<i>Au</i>.1292, prob. por anacoluto [[εἷς]] τῶν ἀργυρολόγων νεῶν Ἀθηναίων στρατηγός un cierto estratego e.e. uno de los estrategos que dirigía las naves recaudadoras atenieneses</i> Th.4.50, ἐπηγγείλατο ἕνα ἀγῶνα ἱππικόν Str.5.3.2, ὑποκάτω μιᾶς [[ἐλάτης]] bajo un árbol resinoso</i> [[LXX]] <i>Ge</i>.21.15, cf. <i>Eu.Matt</i>.8.19, 21.19, κατὰ μίαν κώμην καλουμένην Νασήρ Manes 111.14, μέρος ἓν ἥμισυ una media parte</i>, una mitad</i> (y no <i>una parte y media</i>) <i>PPanop</i>.3.8 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>frec. c. otro indef. θνῄσκουσι [[γάρ]], πλὴν [[εἷς]] τις ὃς ... S.<i>OT</i> 118, cf. Pl.<i>Grg</i>.471e, ἐξ ἑνός γέ του τρόπου de alguna manera</i> Th.6.34, λέγει τις [[εἷς]] ὃς ... S.<i>Ant</i>.269, cf. Pl.<i>Prm</i>.145d, [[εἷς]] ὁστισοῦν Arist.<i>Pol</i>.1325<sup>b</sup>28<br /><b class="num">•</b>como adv. μίαν μίαν [[alguna vez]], [[de vez en cuando]] χρὴ μίαν μίαν συγκαταβαίνειν τοῖς ἀδελφοῖς <i>Apoph.Patr</i>.M.65.80A, cf. <i>POxy</i>.940.6 (V d.C.).<br /><b class="num">2</b> c. neg. [[ninguno]] ἀνθρώπου σῶμα ἓν οὐδὲν αὔταρκές ἐστι ningún ser humano puede bastarse</i> Hdt.1.32, οὐκ ἐν ἄλλῳ ἑνί γε χωρίῳ Th.1.80, μίαν γὰρ οὐκ ... ἂν εἴποις τῶν νῦν γυναικῶν Πηνελόπην a ninguna de las mujeres de hoy llamarías Penélope</i> Ar.<i>Th</i>.549, εἰ μὲν μέλλει πλοῖα ἔσεσθαι ἱκανὰ ὡς ἀριθμῷ ἕνα μὴ καταλείπεσθαι [[ἐνθάδε]] X.<i>An</i>.5.6.12, c. rep. enfática ἕν τε οὐδὲ ἓν ... ἴαμα y ni un solo remedio</i> Th.2.51.<br /><b class="num">3</b> en expresiones distrib. [[cada uno]] c. [[ἕκαστος]]: συμμίσγων ἑνὶ ἑκάστῳ ... τῶν πρώτων Μήδων entrevistándose en privado con cada uno de los principales medos</i> Hdt.1.123, ἐπὶ μίαν ἑκάστην ῥάβδον τιθέντες colocando cada una de las varas al lado de otra</i> Hdt.4.67, ἑνὶ ἑκάστῳ τῶν ἐναντίων ἓν μόνον ἐστὶν ἐναντίον un solo contrario hay para cada uno de los contrarios</i> Pl.<i>Prt</i>.332c, cf. Men.<i>Fr</i>.700, Babr.103.8<br /><b class="num">•</b>en constr. prep. τῶν ἱματίων ... κατὰ ἓν ἕκαστον ἐκδύνουσα a medida que vaya quitándose cada una de sus ropas</i> Hdt.1.9, καθ' ἕν' ἕκαστον ἡμῶν ἀποστερεῖν τοῦ δίκης ... τυχεῖν D.21.142, cf. Pl.<i>Sph</i>.217a, I.<i>AI</i> 12.191, [[ἔθνος]] ἓν πρὸς ἓν οὐκ ἔστιν ὅ τι δυνατὸν Σκύθαις ὁμογνωμονοῦσι ... ἀντιστῆναι no hay pueblo que, por separado, pueda hacer frente a los Escitas reunidos</i> Th.2.97, ἕν ἐφ' ἑνί una (parte) por cada uno</i>, respectivamente</i> Pl.<i>Lg</i>.758b, διὰ τὸ παρὰ μίαν (ἡμέραν) ... μεταλαμβάνειν τὴν ἀρχὴν τοὺς ὑπάτους ya que los cónsules se alternaban cada día en el mando</i> Plb.3.110.4, δίδι (<i>sic</i>) αὐτῇ ἀνὰ ἓν ἓν dáselos a ella (los pasteles) de uno en uno</i>, <i>PCol</i>.215.31 (I/II d.C.), ὑπὸ ἕν ἐσθίει ... ἕνα ἢ δύο come uno o dos por vez</i> Epiph.Const.<i>Haer</i>.64.72.7<br /><b class="num">•</b>en el NT c. transf. del sintagma prep. en forma cuasipronominal (cf. καθεῖς): ἤρξαντο ... λέγειν αὐτῷ [[εἷς]] κατὰ [[εἷς]]· μήτι [[ἐγώ]]; comenzaron a decirle uno por uno: ¿acaso yo?</i>, <i>Eu.Marc</i>.14.19, ἐξήρχοντο [[εἷς]] καθ' [[εἷς]] se iban retirando uno a uno</i>, <i>Eu.Io</i>.8.9, τὸ δὲ καθ' [[εἷς]] y en lo tocante a cada uno ...</i>, <i>Ep.Rom</i>.12.5<br /><b class="num">•</b>subst. τὸ καθ' ἕν [[relación pormenorizada]], [[lista]] ἔστιν δὲ τὸ καθ' ἕν <i>PLille</i> 11.8, cf. <i>PEleph</i>.20.7, <i>PHib</i>.117.7 (todos III a.C.), <i>PTeb</i>.47.34 (II a.C.).<br /><b class="num">4</b> como pron. correl. [[uno]] op. otro:<br /><b class="num">a)</b> op. a un segundo [[εἷς]] [[uno ... otro]]: [[εἷς]] μὲν ... τρόπος τῆς γενέσεως τῶν χρωμάτων οὗτος, [[εἷς]] δέ ... ésta sería una forma de explicar el origen de los colores, otra forma ...</i> Arist.<i>Sens</i>.440<sup>a</sup>6, cf. <i>EN</i> 1139<sup>a</sup>6, <i>Pol</i>.1285<sup>b</sup>38, X.<i>Cyr</i>.1.2.4, <i>POxy</i>.1153.14 (I d.C.), οἴκου πατριᾶς [[εἷς]] [[εἷς]] τῷ Ἐλεαζαρ καὶ [[εἷς]] [[εἷς]] τῷ Ἰθαμαρ [[LXX]] 1<i>Pa</i>.24.6, ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνὶ καὶ ἓξ πτέρυγες τῷ ἑνὶ de los serafines, [[LXX]] <i>Is</i>.6.2, δύο ἀγγέλους ... καθεζομένους, ἕνα πρὸς τῇ κεφαλῇ καὶ ἕνα πρὸς τοῖς ποσίν <i>Eu.Io</i>.20.12, cf. <i>Eu.Matt</i>.17.4, <i>Ep.Barn</i>.7.9a, (γυνὴ) ἔχει δ' ἀγαθὰς [[δύω]] ὥρας, τὴν μίαν ἐν θαλάμῳ, τὴν μίαν ἐν θανάτῳ <i>AP</i> 11.381 (Pall.);<br /><b class="num">b)</b> en enumeraciones, equiv. al numeral que corresponda ὁ μὲν ... ἴτω, ... [[εἷς]] δὲ ... ἀγέτω, ... [[εἷς]] δ' αὖ ... κελέσθω vaya el uno ... traiga el otro ... y un tercero ordene</i> ref. varios hijos <i>Od</i>.3.423-425, ὁ [[εἷς]] θόλος ..., καὶ ὁ [[εἷς]] [[ἔνθα]] εἰργάζετο ..., καὶ ὁ [[ἄλλος]] Pall.<i>H.Laus</i>.35.1;<br /><b class="num">c)</b> en correlación c. [[ἄλλος]]: οὐδὲ hῆς ... οὐδὲ [[ἄλλος]] τήνῳ ningún (arrendatario) ni otra persona por cuenta de él</i>, <i>TEracl</i>.l.c., γεωργὸς μὲν [[εἷς]], ὁ δὲ οἰκοδόμος, [[ἄλλος]] δέ τις ὑφάντες Pl.<i>R</i>.369d, cf. <i>Apoc</i>.17.10, I.<i>AI</i> 6.125;<br /><b class="num">d)</b> c. ἕτερος: [[εἷς]] μὲν ... ἕτερος δὲ ... ἕτερος δὲ X.<i>HG</i> 1.7.23, ὅρους τε δύο, ἕνα μὲν ... ἕτερον δέ Val.Gn.<i>Fr</i>. en Iren.Lugd.<i>Haer</i>.1.11.1, τὸ ἓν μέρος op. τὸ ἕ<τερ>ον <i>PMag</i>.13.132;<br /><b class="num">e)</b> en distintas constr. prep. expr. correlación, sucesión o alternancia ἓν πρὸς ἕν συμβάλλειν comparar uno con el otro</i> Hdt.4.50, cf. Pl.<i>Lg</i>.647b, ἕν ἐφ' ἑνί una (parte) tras otra, en forma rotativa</i> a lo largo de doce meses, de los miembros de una comisión permanente, Pl.<i>Lg</i>.758b, cf. Pl.<i>Tht</i>.157a, ἕνα παρ' ἕνα uno a uno</i>, de uno en uno</i> en un proceso de eliminación sucesiva por sorteo <i>IGDS</i> 197.7 (Halesa II a.C.), διαβάλλων με μίαν (ἡμέραν) ἐκ μιᾶς dándome largas un día sí y otro también</i>, <i>PFam.Teb</i>.43.41 (II d.C.), cf. <i>POxy</i>.86.15 (IV d.C.), ἓν ἐξ ἑνὸς ἐπισεσώρευκεν ha acumulado un cargo tras otro</i> Arr.<i>Epict</i>.1.10.5, cf. Luc.<i>Asin</i>.54, ὄρχησις ... κοινὴ ἐφήβων τε καὶ παρθένων παρ' ἕνα χορευόντων danza común de jóvenes y doncellas que bailan alternativamente</i> Luc.<i>Salt</i>.12, (ἡμέραν) μίαν παρὰ μίαν en días alternos</i> de fiebres tercianas <i>Suppl.Mag</i>.10.9, ἐποίσεις (<i>sic</i>) ... μέτρησιν μίαν Ἀθηναίῳ ἀντὶ μιᾶς δοχικῷ harás la medición alternativamente de una parte con la medida de Atenea y de la otra con la medida recipiente</i>, <i>PAmh</i>.87.21, cf. 89.7, <i>PStras</i>.76.12 (todos II d.C.), <i>POxy</i>.740.18 (II/III d.C.), <i>PStras</i>.25.13 (III d.C.);<br /><b class="num">f)</b> ac. fem. rep. c. valor adverb. [[una y otra vez]], [[siempre]] S.<i>Fr</i>.201, τὸν δὲ Φοιβάμμωνα ... ἔχε ἐγγὺς σοῦ μίαν μίαν <i>POxy</i>.940.6 (V d.C.)<br /><b class="num">•</b>pero prob. [[a veces]], [[en alguna ocasión]] χρὴ ... μίαν μίαν συγκαταβαίνειν τοῖς ἀδελφοῖς <i>Apoph.Patr</i>.M.65.80a;<br /><b class="num">g)</b> [[εἷς]] τὸν ἕνα equiv. a [[ἀλλήλους]] 1<i>Ep.Thes</i>.5.11. Cf. ἰός, ἴα, ἰόν. • DMic.: <i>e-me, e-me-de</i>.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Ant. tema en -<i>m</i>, *<i>sem</i>- (cf. mic. <i>e-me</i> ἑμει), en fem. c. grado ø y suf. *-<i>iH2</i>, *<i>smiă</i>, cf. lat. <i>[[semel]]</i>, <i>simul</i>, toc.A <i>sas</i>, B <i>ṣe-</i>; c. otro grado voc. cf. ὁμ- en ὁμοῖος, etc. y en grado ø, [[ἅμα]], [[ἅπαξ]], etc. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 23: | Line 23: | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''εἷς''': μίᾰ, ἕν, (μίη μόνον παρὰ μεταγεν. Ἴωσι πεζοῖς)· γεν. [[ἑνός]], μιᾶς, [[ἑνός]]: - Ἐπ. ἐκτεταμέν. [[ἕεις]] Ἡσ. Θ. 145, Ἀνθ. Π. 7. 341: - Δωρ. ἧς, Ρίνθων ἐν Ὀξ. Ἀν. 1. 171, 11, Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 88: - Ἐπ. θηλ. ἴᾰ Ἰλ. Ν. 354, γεν. ἰῆς Ἰλ. Π. 173, Ω. 496· δοτ. ἰῇ Ι. 319., Λ. 174, κτλ.· δοτ. οὐδετέρου (ἰῷ κίον ἤματι) [[ὡσαύτως]] ἀπαντᾷ ἐν Ζ. 422. Παρὰ κωμ. οὐδὲ ([[μηδὲ]]) εἷς, ουδὲ ([[μηδὲ]]) ἓν τὸ πλεῖστον ἐν τέλει ἑξαποδίας [[ἄνευ]] ἐκθλίψεως, Κρατῖνος ἐν Ἀδήλ. 23, Ἀριστοφ. Βάτρ. 927, Πλ. 37. 138, κ. ἀλ. (Ὁ ἀρχικὸς [[τύπος]] ἦτο πιθανῶς ἕνς (ὡς ἐντὶ ἀντὶ [[εἰσί]], κτλ.), πρβλ. Λατ. unus, Παλαιὸν Λατ. oinos, Γοτθ. ains, Παλαιο-Σκανδιν. cinn, Ἀγγλο-Σαξον. án. Τὸ θηλ. μία ὑποδηλοῖ ῥίζαν, πρβλ. [[οἶος]], [[μόνος]]). 1) ὡς [[ἀριθμητικόν]], Ὅμ., κλ.· ἐπιτεταμ., εἷς, οἷος, μία οἵη, εἷς [[μόνος]], μία μόνη, Ὅμηρ.· μία μούνη Ὀδ. Ψ. 227· εἷς [[μόνος]] Ἡρόδ. 1. 119, Ἀριστοφ. Πλ. 1053. κτλ.· βραδύτερον, εἷς καὶ [[μόνος]], μόνον εἷς Διον. Ἁλ. 1. 74, 3. 64· εἷς ὣν Σοφ. Ο. Τ. 247. Εὐρ., κλ.: ἀντιτίθεται τῷ [[πολύς]], μία τὰς πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασα Αἰσχύλ. Ἀγ. 1456, πρβλ. 1465, Χο. 299, κτλ. β) ἐμφατικῶς μετὰ ὑπερθ., εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης Ἰλ. Μ. 243, κτλ.· ἰδίως ἐν Ἀττ. φράσεσιν, ὡς ἡ Λατ. unus omnium maxime, εἷς ἀνὴρ πλεῖστον... πόνον παρασχὼν Αἰσχύλ. Πέρσ. 327· πλείστας ἀνὴρ εἷς... ἔγημε Σοφ. Τρ. 460· κάλλιστ’ ἀνὴρ εἷς ὁ αὐτ. Ο. Τ. 1380 ἕνα κριθέντ’ ἄριστον ὁ αὐτ. Φ. 1344· οὕτω παρὰ πεζογράφοις ἐπὶ πλεῖστον δὴ χλιδῆς εἷς ἀνὴρ ἀπίκετο Ἡρόδ. 6. 127, πρβλ. Θουκ. 8. 68· Μυτιληναίους [[μάλιστα]] δὴ μίαν πόλιν ὁ αὐτ. 3. 40· πάντων εἷς [[ἀνήρ]] τῶν μεγίστων [[αἴτιος]] κακῶν Δημ. 275. 15: - [[ὡσαύτως]] [[ἄνευ]] ὑπερθ., Ἑτεοκλέης ἂν εἷς... ὑμνοῖθ’ Αἰσχύλ. Θήβ. 6· ἢ παραλειπομένου τοῦ εἷς, πλεῖστ’ ἀνὴρ ἐπὶ ξένης ἤθλησα Σοφ. Ο. Κ. 563· θανὼν... κάλλιστ’ ἀνὴρ Εὐρ. Ἑκ. 310· ἴδε Ἐλμσλ. ἐν Εὐριπ. Ἡρακλ. 8. γ) ἐν ἀντιθέσεσι γίνεται ἐμφατικὸν διὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ εἷς, ἡ μία Ἰλ. Υ. 272, Ὀδ. Υ. 110, Πλάτ. Κρίτων 48Α, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 16. 9, Θεόκρ. 6. 22. δ) μετ’ ἀρνήσεως, εἷς [[οὐδείς]], nullus unus, Ἡρόδ. 1. 32, Θουκ.· οὐκ ἐν ἄλλῳ ἑνί γε χωρίῳ ὁ αὐτ. 1. 80· οὐχ εἷς, «ὄχι ἕνας», δηλ. πλείονες, Αἰσχύλ. Θήβ. 103, Εὐρ.· εἷς οὐ..., εἷς μὴ..., ἐμφατικῶς ἀντὶ [[οὐδείς]], [[μηδείς]], Ἀριστοφ. Θεσμ. 549, Ξεν. Ἀν. 5. 6, 12· καὶ ἔτι ἐμφατικώτερον, οὐδὲ εἷς, [[μηδὲ]] εἷς, ἴδε τὰς λέξ. [[οὐδείς]], [[μηδείς]]. ε) εἷς [[ἕκαστος]], [[ἕκαστος]] καθ’ ἑαυτόν, [[ἕκαστος]] χωριστά, Λατ. unus quisque, Ἡρόδ. 1. 123, Πλάτ. Πρωτ. 332C. κτλ.· [[αἴσθησις]] μία ἑνὸς (ἐνν. γένους) Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσικ. 3. 2, 5. ζ) [[συχνάκις]] μετὰ τῆς προθ. κατά, καθ’ ἓν ἕκαστον, ἕκαστον χωριστά, ἓν πρὸς ἕν, Ἡρόδ. 1. 9, κτλ.· οὕτω, καθ’ ἕνα, καθ’ ἓν Πλάτ. Σοφ. 217A, κτλ.· καθ’ ἕνα ἕκαστον ἡμῶν ἀποστερεῖν Δημ. 560· ἐν τέλ. μίαν μίαν = κατὰ μίαν, Σοφ. Ἀποσπ. 201· - ἀλλὰ καθ’ ἓν εῑναι, νὰ εἶναί τις ἡνωμένος, Ξεν. Ἑλλ. 5. 2, 16. η) μετ’ ἄλλων προθέσεων, [[ἀλλά]] γε ἀνθ’ [[ἑνός]], [[ὅταν]] βάλῃ, [[ὅταν]] συγκρίνῃ τις τὸ ἓν μετὰ τοῦ ἄλλου, (ὁ Stallb. ἀκολουθῶν τῷ Στοβαίῳ γράφει ἀλλ’ ἕν γε) Πλάτ. Πολ. 331B, Φίλ. 63C: - ἐπὶ μίαν ἑκάστην ῥάβδον τιθέντες θεσπίζουσι, ἐπὶ μίαν ἑκάστην χωριστά, Ἡρόδ. 4. 67· ἐπὶ ἑνὸς Πλάτ. Θεαίτ. 157A· ἓν ἐφ’ ἑνὶ ὁ αὐτ. Σοφ. 229B, Νόμ. 758B: - ἓν πρὸς ἕν, ἐπὶ συγκρίσεων, Ἡρόδ. 4. 50, Πλάτ. Νόμ. 647B· εἷς πρὸς ἕνα Δημ. 557. 27· - παρ’ ἕνα [[ἐναλλάξ]], Λουκ. π. Ὀρχ. 12: - εἰς ἓν συνάγειν, κτλ., Λατ. in unum, ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἄγειν, συγκρούειν, Εὐρ. Ὀρ. 1640· εἰς ἓν μοίρας ὁ αὐτ. Ἀνδρ. 1172· ἐς μίαν βουλεύειν Ἰλ. Β. 379· πλῆρες, ἐς μίαν βουλὴν Θουκ. 5. 111· εἰς μίαν νοεῖν Αἰλ. π. Ζ. 5. 6· [[ὡσαύτως]], μίαν (ἐνν. δίκην) δικάζειν Ἀριστοφ. Σφ. 595. 2) εἷς καὶ ὁ [[αὐτός]], Λατ. unus et idem, ὑπὸ μίαν καὶ τὰν αὐτὰν ἀρχὰν Περικτυόνη Πυθαγορεία παρὰ Στοβ. 7. 3· ὁ αὐτὸς καὶ εἷς Ἀριστ. Φυσ. 3. 1, 9· [[οὕτως]], εἷς καὶ [[ὅμοιος]] Πλάτ. Φαῖδρ. 271A: μετὰ δοτ. ποῦ δ’ ὃς ἐμοὶ μιᾶς ἐγένετ’ ἐκ ματρὸς πολυπόνῳ μοίρᾳ Εὐρ. Φοίν. 156, Πλούτ. 2. 1089A. 3) ἐν ἀντιθέσει, εἷς μέν, εἷς δὲ..., Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 6. 1, 5, Πολιτικ. 3. 15, 2, κτλ.· [[προσέτι]], ὁ μὲν..., εἷς δὲ..., εἷς δ’ αὖ..., Ὀδ. Ε. 421 κἑξ., πρβλ. Πλάτ. Πολ. 369D· εἷς μὲν..., [[ἕτερος]] δὲ..., Ξεν. Ἑλλ. 1. 7, 23. 4) ἀορίστως, εἷς τις, κἄποιος, Λατ. unus aliquis, Σοφ. Ο. Τ. 118, Πλάτ., κλ.· σπανίως τις εἷς, ὡς: λέγει τις εἷς Σοφ. Ἀντ. 269· εἷς γάρ τις ἦν [[ἕκαστος]] οὑξειργασμένος, εἷς [[ἕκαστος]] ἐθεωρεῖτο ὑπὸ τῶν συντρόφων του ὡς ἐκτελέσας τὸ [[ἔργον]], [[αὐτόθι]] 262· εἷς ὁστισοῦν Ἀριστ. Πολιτικ. 7. 3, ἐν τέλει· εἷς ὁ πρῶτος, Γερμ. der erste der beste, Ἰσαῖος 72. 28· ἑνὶ τῷ πρώτῳ Δημ. 11. 20, πρβλ. Λουκ. Ἑρμότ. 61· - ἀκολούθως, μόνον (πρβλ. unus paterfamilias Κικ., faber unus Ὁράτ.), πρέπεις δὲ Κάδμου θυγατέρων μορφὴν μιᾷ Εὐρ. Βάκχ. 917, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1292, πρβλ. Θουκ. 4. 50, Πλάτ. Νόμ. 855D, καὶ συχνὸν παρὰ τοῖς Ἑβδ., καὶ τῷ Πλουτάρχῳ. 5) οὐδ’ εἷς οὐδὲ δύο, οὐχὶ μόνον εἷς ἢ δύο, Δημ. 848. 11· πρβλ. τις ἀόριστ. Ι. 15: παροιμ., εἷς ἀνὴρ οὐδεὶς [[ἀνήρ]], «ἕνας κἀνένας», Παροιμιογρ. 6) πληθ. ἕνα, μονάδες, [[οὕτως]] γὰρ λέγομεν ἓν ἢ πολλά, [[ὥσπερ]] εἴ τις εἴποι ἓν καὶ ἕνα ἢ λευκὸν καὶ λευκὰ Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσικ. 9. 6, 4., 12. 8, 5, Φυσ. 3. 7, 2. Ἴδε Κόντον ἐν Ἀθηνᾶς τ. Α΄, σ. 51, 119, 144, 146, 150 κ. ἄλλ. | |lstext='''εἷς''': μίᾰ, ἕν, (μίη μόνον παρὰ μεταγεν. Ἴωσι πεζοῖς)· γεν. [[ἑνός]], μιᾶς, [[ἑνός]]: - Ἐπ. ἐκτεταμέν. [[ἕεις]] Ἡσ. Θ. 145, Ἀνθ. Π. 7. 341: - Δωρ. ἧς, Ρίνθων ἐν Ὀξ. Ἀν. 1. 171, 11, Συλλ. Ἐπιγρ. 5774. 88: - Ἐπ. θηλ. ἴᾰ Ἰλ. Ν. 354, γεν. ἰῆς Ἰλ. Π. 173, Ω. 496· δοτ. ἰῇ Ι. 319., Λ. 174, κτλ.· δοτ. οὐδετέρου (ἰῷ κίον ἤματι) [[ὡσαύτως]] ἀπαντᾷ ἐν Ζ. 422. Παρὰ κωμ. οὐδὲ ([[μηδὲ]]) εἷς, ουδὲ ([[μηδὲ]]) ἓν τὸ πλεῖστον ἐν τέλει ἑξαποδίας [[ἄνευ]] ἐκθλίψεως, Κρατῖνος ἐν Ἀδήλ. 23, Ἀριστοφ. Βάτρ. 927, Πλ. 37. 138, κ. ἀλ. (Ὁ ἀρχικὸς [[τύπος]] ἦτο πιθανῶς ἕνς (ὡς ἐντὶ ἀντὶ [[εἰσί]], κτλ.), πρβλ. Λατ. unus, Παλαιὸν Λατ. oinos, Γοτθ. ains, Παλαιο-Σκανδιν. cinn, Ἀγγλο-Σαξον. án. Τὸ θηλ. μία ὑποδηλοῖ ῥίζαν, πρβλ. [[οἶος]], [[μόνος]]). 1) ὡς [[ἀριθμητικόν]], Ὅμ., κλ.· ἐπιτεταμ., εἷς, οἷος, μία οἵη, εἷς [[μόνος]], μία μόνη, Ὅμηρ.· μία μούνη Ὀδ. Ψ. 227· εἷς [[μόνος]] Ἡρόδ. 1. 119, Ἀριστοφ. Πλ. 1053. κτλ.· βραδύτερον, εἷς καὶ [[μόνος]], μόνον εἷς Διον. Ἁλ. 1. 74, 3. 64· εἷς ὣν Σοφ. Ο. Τ. 247. Εὐρ., κλ.: ἀντιτίθεται τῷ [[πολύς]], μία τὰς πολλὰς ψυχὰς ὀλέσασα Αἰσχύλ. Ἀγ. 1456, πρβλ. 1465, Χο. 299, κτλ. β) ἐμφατικῶς μετὰ ὑπερθ., [[εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης]] Ἰλ. Μ. 243, κτλ.· ἰδίως ἐν Ἀττ. φράσεσιν, ὡς ἡ Λατ. unus omnium maxime, εἷς ἀνὴρ πλεῖστον... πόνον παρασχὼν Αἰσχύλ. Πέρσ. 327· πλείστας ἀνὴρ εἷς... ἔγημε Σοφ. Τρ. 460· κάλλιστ’ ἀνὴρ εἷς ὁ αὐτ. Ο. Τ. 1380 ἕνα κριθέντ’ ἄριστον ὁ αὐτ. Φ. 1344· οὕτω παρὰ πεζογράφοις ἐπὶ πλεῖστον δὴ χλιδῆς εἷς ἀνὴρ ἀπίκετο Ἡρόδ. 6. 127, πρβλ. Θουκ. 8. 68· Μυτιληναίους [[μάλιστα]] δὴ μίαν πόλιν ὁ αὐτ. 3. 40· πάντων εἷς [[ἀνήρ]] τῶν μεγίστων [[αἴτιος]] κακῶν Δημ. 275. 15: - [[ὡσαύτως]] [[ἄνευ]] ὑπερθ., Ἑτεοκλέης ἂν εἷς... ὑμνοῖθ’ Αἰσχύλ. Θήβ. 6· ἢ παραλειπομένου τοῦ εἷς, πλεῖστ’ ἀνὴρ ἐπὶ ξένης ἤθλησα Σοφ. Ο. Κ. 563· θανὼν... κάλλιστ’ ἀνὴρ Εὐρ. Ἑκ. 310· ἴδε Ἐλμσλ. ἐν Εὐριπ. Ἡρακλ. 8. γ) ἐν ἀντιθέσεσι γίνεται ἐμφατικὸν διὰ τοῦ ἄρθρου, ὁ εἷς, ἡ μία Ἰλ. Υ. 272, Ὀδ. Υ. 110, Πλάτ. Κρίτων 48Α, Ἀριστ. Πολιτικ. 3. 16. 9, Θεόκρ. 6. 22. δ) μετ’ ἀρνήσεως, εἷς [[οὐδείς]], nullus unus, Ἡρόδ. 1. 32, Θουκ.· οὐκ ἐν ἄλλῳ ἑνί γε χωρίῳ ὁ αὐτ. 1. 80· οὐχ εἷς, «ὄχι ἕνας», δηλ. πλείονες, Αἰσχύλ. Θήβ. 103, Εὐρ.· εἷς οὐ..., εἷς μὴ..., ἐμφατικῶς ἀντὶ [[οὐδείς]], [[μηδείς]], Ἀριστοφ. Θεσμ. 549, Ξεν. Ἀν. 5. 6, 12· καὶ ἔτι ἐμφατικώτερον, οὐδὲ εἷς, [[μηδὲ]] εἷς, ἴδε τὰς λέξ. [[οὐδείς]], [[μηδείς]]. ε) εἷς [[ἕκαστος]], [[ἕκαστος]] καθ’ ἑαυτόν, [[ἕκαστος]] χωριστά, Λατ. unus quisque, Ἡρόδ. 1. 123, Πλάτ. Πρωτ. 332C. κτλ.· [[αἴσθησις]] μία ἑνὸς (ἐνν. γένους) Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσικ. 3. 2, 5. ζ) [[συχνάκις]] μετὰ τῆς προθ. κατά, καθ’ ἓν ἕκαστον, ἕκαστον χωριστά, ἓν πρὸς ἕν, Ἡρόδ. 1. 9, κτλ.· οὕτω, καθ’ ἕνα, καθ’ ἓν Πλάτ. Σοφ. 217A, κτλ.· καθ’ ἕνα ἕκαστον ἡμῶν ἀποστερεῖν Δημ. 560· ἐν τέλ. μίαν μίαν = κατὰ μίαν, Σοφ. Ἀποσπ. 201· - ἀλλὰ καθ’ ἓν εῑναι, νὰ εἶναί τις ἡνωμένος, Ξεν. Ἑλλ. 5. 2, 16. η) μετ’ ἄλλων προθέσεων, [[ἀλλά]] γε ἀνθ’ [[ἑνός]], [[ὅταν]] βάλῃ, [[ὅταν]] συγκρίνῃ τις τὸ ἓν μετὰ τοῦ ἄλλου, (ὁ Stallb. ἀκολουθῶν τῷ Στοβαίῳ γράφει ἀλλ’ ἕν γε) Πλάτ. Πολ. 331B, Φίλ. 63C: - ἐπὶ μίαν ἑκάστην ῥάβδον τιθέντες θεσπίζουσι, ἐπὶ μίαν ἑκάστην χωριστά, Ἡρόδ. 4. 67· ἐπὶ ἑνὸς Πλάτ. Θεαίτ. 157A· ἓν ἐφ’ ἑνὶ ὁ αὐτ. Σοφ. 229B, Νόμ. 758B: - ἓν πρὸς ἕν, ἐπὶ συγκρίσεων, Ἡρόδ. 4. 50, Πλάτ. Νόμ. 647B· εἷς πρὸς ἕνα Δημ. 557. 27· - παρ’ ἕνα [[ἐναλλάξ]], Λουκ. π. Ὀρχ. 12: - εἰς ἓν συνάγειν, κτλ., Λατ. in unum, ἐπὶ τὸ αὐτὸ ἄγειν, συγκρούειν, Εὐρ. Ὀρ. 1640· εἰς ἓν μοίρας ὁ αὐτ. Ἀνδρ. 1172· ἐς μίαν βουλεύειν Ἰλ. Β. 379· πλῆρες, ἐς μίαν βουλὴν Θουκ. 5. 111· εἰς μίαν νοεῖν Αἰλ. π. Ζ. 5. 6· [[ὡσαύτως]], μίαν (ἐνν. δίκην) δικάζειν Ἀριστοφ. Σφ. 595. 2) εἷς καὶ ὁ [[αὐτός]], Λατ. unus et idem, ὑπὸ μίαν καὶ τὰν αὐτὰν ἀρχὰν Περικτυόνη Πυθαγορεία παρὰ Στοβ. 7. 3· ὁ αὐτὸς καὶ εἷς Ἀριστ. Φυσ. 3. 1, 9· [[οὕτως]], εἷς καὶ [[ὅμοιος]] Πλάτ. Φαῖδρ. 271A: μετὰ δοτ. ποῦ δ’ ὃς ἐμοὶ μιᾶς ἐγένετ’ ἐκ ματρὸς πολυπόνῳ μοίρᾳ Εὐρ. Φοίν. 156, Πλούτ. 2. 1089A. 3) ἐν ἀντιθέσει, εἷς μέν, εἷς δὲ..., Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 6. 1, 5, Πολιτικ. 3. 15, 2, κτλ.· [[προσέτι]], ὁ μὲν..., εἷς δὲ..., εἷς δ’ αὖ..., Ὀδ. Ε. 421 κἑξ., πρβλ. Πλάτ. Πολ. 369D· εἷς μὲν..., [[ἕτερος]] δὲ..., Ξεν. Ἑλλ. 1. 7, 23. 4) ἀορίστως, εἷς τις, κἄποιος, Λατ. unus aliquis, Σοφ. Ο. Τ. 118, Πλάτ., κλ.· σπανίως τις εἷς, ὡς: λέγει τις εἷς Σοφ. Ἀντ. 269· εἷς γάρ τις ἦν [[ἕκαστος]] οὑξειργασμένος, εἷς [[ἕκαστος]] ἐθεωρεῖτο ὑπὸ τῶν συντρόφων του ὡς ἐκτελέσας τὸ [[ἔργον]], [[αὐτόθι]] 262· εἷς ὁστισοῦν Ἀριστ. Πολιτικ. 7. 3, ἐν τέλει· εἷς ὁ πρῶτος, Γερμ. der erste der beste, Ἰσαῖος 72. 28· ἑνὶ τῷ πρώτῳ Δημ. 11. 20, πρβλ. Λουκ. Ἑρμότ. 61· - ἀκολούθως, μόνον (πρβλ. unus paterfamilias Κικ., faber unus Ὁράτ.), πρέπεις δὲ Κάδμου θυγατέρων μορφὴν μιᾷ Εὐρ. Βάκχ. 917, Ἀριστοφ. Ὄρν. 1292, πρβλ. Θουκ. 4. 50, Πλάτ. Νόμ. 855D, καὶ συχνὸν παρὰ τοῖς Ἑβδ., καὶ τῷ Πλουτάρχῳ. 5) οὐδ’ εἷς οὐδὲ δύο, οὐχὶ μόνον εἷς ἢ δύο, Δημ. 848. 11· πρβλ. τις ἀόριστ. Ι. 15: παροιμ., εἷς ἀνὴρ οὐδεὶς [[ἀνήρ]], «ἕνας κἀνένας», Παροιμιογρ. 6) πληθ. ἕνα, μονάδες, [[οὕτως]] γὰρ λέγομεν ἓν ἢ πολλά, [[ὥσπερ]] εἴ τις εἴποι ἓν καὶ ἕνα ἢ λευκὸν καὶ λευκὰ Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσικ. 9. 6, 4., 12. 8, 5, Φυσ. 3. 7, 2. Ἴδε Κόντον ἐν Ἀθηνᾶς τ. Α΄, σ. 51, 119, 144, 146, 150 κ. ἄλλ. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
Line 29: | Line 29: | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[εἷς]] ([[εἷς]], [[ἑνός]], [[ἑνί]], ἕν(α); [[μία]], μιᾶς, μιᾷ, | |sltr=[[εἷς]] ([[εἷς]], [[ἑνός]], [[ἑνί]], ἕν(α); [[μία]], μιᾶς, μιᾷ, μίαν; ἕν, [[ἑνός]], ἕν.) <br /> <b>a</b> [[one]] opposed to [[other]] numbers. ἑπτὰ παῖδας, ὧν [[εἷς]] μὲν Κάμιρον ἔτεκεν (O. 7.73) [[τρεῖς]], οἱ [[δύο]] μὲν [[εἷς]] δ (O. 8.40) ἄγοντι δέ με [[πέντε]] μὲν [[Ἰσθμοῖ]] νῖκαι, [[μία]] δ' ἐκπρεπὴς Διὸς [[Ὀλυμπιάς]] (P. 7.14) ἔγαμεν ὑψιθρόνων μίαν Νηρείδων (N. 4.65) λαβὼν δ' ἕν[α] φῷ[τ]ᾳ (supp. Lobel) fr. 169. 20. ἓν παρ' ἐσλὸν πήματα [[σύνδυο]] δαίονται βροτοῖς ἀθάνατοι (P. 3.81) <br /> <b>b</b> [[single]] [[πῦρ]] ἐξ ἑνὸς σπέρματος ἐνθορὸν ἀίστωσεν ὕλαν (P. 3.36) cf. (N. 6.1) infra. ἔργοις δὲ καλοῖς [[ἔσοπτρον]] ἴσαμεν ἑνὶ σὺν τρόπῳ, εἰ (N. 7.14) [[τυχεῖν]] δ' ἕν ἀδύνατον εὐδαιμονίαν ἅπασαν ἀνελόμενον (N. 7.55) ἀλλ' ἁμέρᾳ γὰρ ἐν μιᾷ (I. 4.16) <br /> <b>c</b> [[one]] and the [[same]] ἐν δὲ μιᾷ μοίρᾳ χρόνου ἄλλοτ' ἀλλοῖαι διαιθύσσοισιν αὖραι (O. 7.94) κράτησαν μίαν [[ἔργον]] ἀν' ἁμέραν (O. 9.85) [[μία]] δοὐχ ἅπαντας [[ἄμμε]] θρέψει μελέτα (O. 9.106) ἁλίῳ ἀμφ' [[ἑνί]] (O. 13.37) “[[μία]] [[βοῦς]] Κρηθεῖ τε [[μάτηρ]] καὶ θρασυμήδει Σαλμωνεῖ” (P. 4.142) πατρὸς δ' ἀμφοτέραις ἐξ ἑνὸς ἀριστομάχου [[γένος]] Ἡρακλέος βασιλεύει (P. 10.2) ἓν [[ἀνδρῶν]] ἓν [[θεῶν]] [[γένος]]· ἐκ μιᾶς δὲ πνέομεν ματρὸς (v. Kornitz, [[Hermes]], 1961, 370: Soph., fr. 591.) (N. 6.1) ]μιᾷ δ' ἐπὶ θήκᾳ[ fr. 169. 49. | ||
}} | }} | ||
{{StrongGR | {{StrongGR | ||
Line 38: | Line 38: | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: num.<br />Meaning: [[one]]<br />Other forms: Dor. [[ἧς]]; f. [[μία]], n. [[ἕν]], gen. [[ἑνός]], [[μιᾶς]] etc.<br />Dialectal forms: Myc. [[eme]] dat. /[[hemei]]/<br />Origin: IE [Indo-European] [902] <b class="b2">*sem-</b> [[one]]<br />Etymology: PGr. <b class="b3">*ἕνς</b> (Gort. <b class="b3">εν[δ</b>] <b class="b3">δ-</b> < <b class="b3">ἕνς δ-</b>) from <b class="b3">*ἕμ-ς</b>, IE <b class="b2">*sem-s</b> with zero grade fem. [[μία]] < <b class="b2">*sm-ih₂</b>, <b class="b3">ἑν-ός</b> for <b class="b3">*ἑμ-ός</b> after <b class="b3">*ἕνς</b>, [[ἕν]]. - Old numeral, a. o. in Lat. [[sem-per]] [[in one stroke]], [[ever]], Toch. B <b class="b2"> | |etymtx=Grammatical information: num.<br />Meaning: [[one]]<br />Other forms: Dor. [[ἧς]]; f. [[μία]], n. [[ἕν]], gen. [[ἑνός]], [[μιᾶς]] etc.<br />Dialectal forms: Myc. [[eme]] dat. /[[hemei]]/<br />Origin: IE [Indo-European] [902] <b class="b2">*sem-</b> [[one]]<br />Etymology: PGr. <b class="b3">*ἕνς</b> (Gort. <b class="b3">εν[δ</b>] <b class="b3">δ-</b> < <b class="b3">ἕνς δ-</b>) from <b class="b3">*ἕμ-ς</b>, IE <b class="b2">*sem-s</b> with zero grade fem. [[μία]] < <b class="b2">*sm-ih₂</b>, <b class="b3">ἑν-ός</b> for <b class="b3">*ἑμ-ός</b> after <b class="b3">*ἕνς</b>, [[ἕν]]. - Old numeral, a. o. in Lat. [[sem-per]] [[in one stroke]], [[ever]], Toch. B <b class="b2">ṣe(me</b>), A [[sas]] m. etc. (details in Pedersen Tocharisch 129f., v. Windekens Lex. étym. s. v.), Germ. prob. in Goth. [[sin-teins]] [[dayly]] etc., Arm. [[mi]] [[unus]], [[-a]], [[-um]] (generalised from fem.). - Ablauting [[ὁμός]], <b class="b3">ἁ-</b>, [[ἅμα]] (s. vv.) with deriv.; note further <b class="b3">ἴγγια εἷς</b>. [[Πάφιοι]] H. with velar suffix as in Lat. [[singulī]]. - Further see Schwyzer 588, W.- Hofmann s. [[semel]] and [[similis]] (also [[singulus]]); s. Hahn Lang. 18, 83ff. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''εἷς''': dor. ἧς<br />{heĩs}<br />'''Forms''': f. [[μία]], n. ἕν, Gen. [[ἑνός]], μιᾶς usw.<br />'''Meaning''': [[einer]],<br />'''Etymology''': Urgr. *ἕνς (gort. εν[δ] δ- aus ἕνς δ-) aus *ἕμς, idg. *''sem''-''s'' mit dem schwundstufigen Fem. [[μία]] aus *''sm''-''ii̯ə'', [[ἑνός]] für *ἑμός nach *ἕνς, ἕν. — Altes Zahlwort, u. a. in lat. ''sem''-''per'' [[in einem fort]], [[immer]], toch. B ''ṣe''(''me''), A ''sas'' m. usw. (Einzelheiten bei Pedersen Tocharisch 129f., v. Windekens Lex. étym. s. v.), germ. wahrscheinlich in got. ''sin''-''teins'' [[täglich]] usw., arm. ''mi'' ‘unus, -a, -um' (aus dem Fem. verallgemeinert). — Damit ablautend [[ὁμός]], ἁ-, [[ἅμα]] (s. dd.) mit weiteren Ableitungen; zu bemerken noch | |ftr='''εἷς''': dor. ἧς<br />{heĩs}<br />'''Forms''': f. [[μία]], n. ἕν, Gen. [[ἑνός]], μιᾶς usw.<br />'''Meaning''': [[einer]],<br />'''Etymology''': Urgr. *ἕνς (gort. εν[δ] δ- aus ἕνς δ-) aus *ἕμς, idg. *''sem''-''s'' mit dem schwundstufigen Fem. [[μία]] aus *''sm''-''ii̯ə'', [[ἑνός]] für *ἑμός nach *ἕνς, ἕν. — Altes Zahlwort, u. a. in lat. ''sem''-''per'' [[in einem fort]], [[immer]], toch. B ''ṣe''(''me''), A ''sas'' m. usw. (Einzelheiten bei Pedersen Tocharisch 129f., v. Windekens Lex. étym. s. v.), germ. wahrscheinlich in got. ''sin''-''teins'' [[täglich]] usw., arm. ''mi'' ‘unus, -a, -um' (aus dem Fem. verallgemeinert). — Damit ablautend [[ὁμός]], ἁ-, [[ἅμα]] (s. dd.) mit weiteren Ableitungen; zu bemerken noch ἴγγια· [[εἷς]]. Πάφιοι H. mit Gutturalsuffix wie in lat. ''singulī''. — Weiteres mit Lit. bei Schwyzer 588, W.- Hofmann s. ''semel'' und ''similis'' (auch ''singulus''), Pok. 902ff.; außerdem noch Hahn Lang. 18, 83ff. — Idg. *''sem''-''s'' nicht mit Specht Ursprung 330 aus *''se''-''mn''-''s''.<br />'''Page''' 1,471-472 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese |