3,270,629
edits
ὀρχέομαι: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "Uebh." to "Übh."
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)(\(=)(\w+)(\))" to "$1$2$3") |
m (Text replacement - "Uebh." to "Übh.") |
||
| (8 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=orcheomai | |Transliteration C=orcheomai | ||
|Beta Code=o)rxe/omai | |Beta Code=o)rxe/omai | ||
|Definition=impf. [[ὠρχούμην]]: Ep. 3pl. pres. [[ὀρχεῦνται]], impf. [[ὠρχεῦντο]] (v. infr.): | |Definition=impf. [[ὠρχούμην]]: Ep. 3pl. pres. [[ὀρχεῦνται]], impf. [[ὠρχεῦντο]] (v. infr.):<br><span class="bld">A</span> fut. ὀρχήσομαι Ar.''Th.''1178, etc.: aor. ὠρχησάμην Anacr. 69, [[Herodotus|Hdt.]]6.129; inf. ὀρχήσασθαι Hom. (v. infr.):—Pass., aor. ὠρχήθην Euph.87:—[[dance]], ἠΐθεοι καὶ παρθένοι.. ὠρχεῦντ' Il.18.594; Ἅλιον καὶ Λαοδάμαντα κέλευσε μουνὰξ ὀρχήσασθαι Od.8.371, cf. 14.465; πόσσ' ἁπαλοῖσιν ὀρχεῦνται Hes.''Th.''4; <b class="b3">ὀ. πρὸς ὅπλα</b>, of the [[Pyrrhic]] [[dance]], Demetr.Sceps. ap. Ath.4.155b; ἐν ῥυθμῷ [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''1.3.10; <b class="b3">ὀρχεῖσθαι ταῖς χερσί</b> (cf. [[χειρονομέω]]) Antiph.113.1: c. acc. loci, <b class="b3">δώσω τοι Τεγέην ποσσίκροτον ὀρχήσασθαι</b> to [[dance in]] or [[dance on]], Orac. ap. [[Herodotus|Hdt.]] 1.66, cf. Euph.l.c. (Pass.): also c. acc. cogn., Λακωνικὰ σχημάτια [[ὀρχεῖσθαι]] = [[dance]] [[Laconian]] [[step]]s, Id.6.129; ὀ. τὸ Περσικόν [[Xenophon|X.]]''[[Cyropaedia|Cyr.]]''8.4.12; ὀ. πρὸς τὸν αὐλὸν σχήματα Id.''Smp.''7.5; ὀ. τὸν ὅρμον Luc.''Salt.''II sq., etc.:—Pass., τῶν ὕμνων οἳ μὲν ὠρχοῦντο οἳ δὲ οὐκ ὠρχοῦντο Ath.14.631d.<br><span class="bld">2</span> [[represent by dancing]] or [[represent by pantomime]], <b class="b3">ὀρχεῖσθαι τὴν τοῦ Κρόνου τεκνοφαγίαν, ὀ. τὸν Αἴαντα</b>, Luc.''Salt.''80, 83, cf. ''AP''9.248 (Boeth.), 11.254 (Lucill.).<br><span class="bld">II</span> metaph., [[leap]], [[bound]], ὀρχεῖται δὲ καρδία φόβῳ A.''Ch.''166, cf. Anaxandr.59; [[Θεσσαλίη]] ὠρχήσατο = [[Thessaly]] [[shake|shook]], [[tremble]]d, Call.''Del.''139.<br><span class="bld">III</span> Act. [[ὀρχέω]], [[make to dance]] (v. [[Plato|Pl.]]''[[Cratylus|Cra.]]''407a), is used by Ion Trag.50, <b class="b3">ἐκ τῶν ἀέλπτων μᾶλλον ὤρχησεν φρένας</b> made my heart [[leap]] (so codd. Ath., [[ὤρχησαι]] Nauck); but [[ὀρκῆσι]] in Ar.''Th.''1179 is a barbarism for [[ὀρχῆται]]. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=[[ὀρχέω]], ὀρχῶ :<br />[[faire danser]] ; [[mettre en mouvement]];<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ὀρχέομαι]], [[ὀρχοῦμαι]] <i>plus us.</i><br /><b>1</b> [[danser]] : πρὸς αὐλόν XÉN au son de la flûte ; Λακωνικὰ σχήματα HDT exécuter des figures de danse laconienne ; τὴν καρπαίαν καλουμένην XÉN danser la danse [[καρπαία]], <i>p. ext.</i> représenter en dansant, reproduire par la pantomime, acc.;<br /><b>2</b> <i>p. ext.</i> s'agiter <i>ou</i> être agité fortement, tressaillir, tressauter <i>en parl. du cœur</i>.<br />'''Étymologie:''' [[ὄρχος]]. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0389.png Seite 389]] ([[ἔρχομαι]], nicht mit [[χορός]] zusammenhangend), dep. med., [[tanzen]], hüpfen, springen; Il. 18, 594 Od. 8, 371; [[οἶνος]] ὀρχήσασθαι ἀνῆκεν, 14, 465; ὀρχεῖται δὲ [[καρδία]] φόβῳ, Aesch. Ch. 165, es klopft vor Furcht; Ar. Nubb. 765 Pax 326 u. öfter; u. in Prosa, ὀρχήσατο Λακωνικὰ σχημάτια Her. 6, 129, vgl. Xen. Conv. 7, 5, wie auch sonst der Tanz im acc. hinzugefügt wird, τὸ Περσικόν, Cyr. 8, 4, 12; vgl. Ath. I c. 40; – Plat. Crat. 407 a sagt τὸ αὑτὸν μετεωρίζειν ὀρχεῖσθαι καλοῦμεν, u. vrbdt es mit ᾄδειν, Legg. VII, 803 e; οἷον ὀρχεῖσθον παίζοντε, Euthyd. 277 e; Xen. An. 5, 4, 34 u. Sp., wie Pol. 24, 6, 11. – Bei Sp. pantomimisch, durch den Tanz darstellen, ὠρχήσατο τὴν Ἀφροδίτης καὶ [[Ἄρεος]] μοιχείαν, Luc. de salt. 63; τὸν Αἴαντα, 83; τὴν τοῦ Κρόνου τεκνοφαγίαν, 80; Antiphan. bei Ath. IV, 134 b sagt auch οὐχ ὁρᾷς ὀρχούμενον ταῖς χερσὶ τὸν βάκηλον. – | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0389.png Seite 389]] ([[ἔρχομαι]], nicht mit [[χορός]] zusammenhangend), dep. med., [[tanzen]], hüpfen, springen; Il. 18, 594 Od. 8, 371; [[οἶνος]] ὀρχήσασθαι ἀνῆκεν, 14, 465; ὀρχεῖται δὲ [[καρδία]] φόβῳ, Aesch. Ch. 165, es klopft vor Furcht; Ar. Nubb. 765 Pax 326 u. öfter; u. in Prosa, ὀρχήσατο Λακωνικὰ σχημάτια Her. 6, 129, vgl. Xen. Conv. 7, 5, wie auch sonst der Tanz im acc. hinzugefügt wird, τὸ Περσικόν, Cyr. 8, 4, 12; vgl. Ath. I c. 40; – Plat. Crat. 407 a sagt τὸ αὑτὸν μετεωρίζειν ὀρχεῖσθαι καλοῦμεν, u. vrbdt es mit ᾄδειν, Legg. VII, 803 e; οἷον ὀρχεῖσθον παίζοντε, Euthyd. 277 e; Xen. An. 5, 4, 34 u. Sp., wie Pol. 24, 6, 11. – Bei Sp. pantomimisch, durch den Tanz darstellen, ὠρχήσατο τὴν Ἀφροδίτης καὶ [[Ἄρεος]] μοιχείαν, Luc. de salt. 63; τὸν Αἴαντα, 83; τὴν τοῦ Κρόνου τεκνοφαγίαν, 80; Antiphan. bei Ath. IV, 134 b sagt auch οὐχ ὁρᾷς ὀρχούμενον ταῖς χερσὶ τὸν βάκηλον. – Übh. = κινεῖσθαι καὶ ἐρεθίζεσθαι, Ath. I c. 37, der Beispiele aus Isocr. u. aus Ion sogar das act. anführt, ὤρχησεν φρένας, d. i. ἠρέθισε, ἐκίνησε, wo er auch von der Ableitung des Wortes spricht. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''ὀρχέομαι:''' (3 л. pl. impf. [[ὠρχεῦντο]])<br /><b class="num">1</b> [[плясать]], [[танцевать]] (ἐν ῥυθμῷ Xen.): ὀ. Λακωνικὰ σχημάτια Her. исполнять лаконские пляски; πρὸς τὸν αὐλὸν ὀ. Xen. танцевать под звуки флейт;<br /><b class="num">2</b> [[изображать пляской или пантомимой]] (τὴν Ἀφροδίτης καὶ [[Ἄρεος]] μοιχείαν Luc.);<br /><b class="num">3</b> [[трепетать]], [[стучать]], [[биться]] (ὀρχεῖται [[καρδία]] φόβῳ Aesch.). | |elrutext='''ὀρχέομαι:''' (3 л. pl. impf. [[ὠρχεῦντο]])<br /><b class="num">1</b> [[плясать]], [[танцевать]] (ἐν ῥυθμῷ Xen.): ὀ. Λακωνικὰ σχημάτια Her. исполнять лаконские пляски; πρὸς τὸν αὐλὸν ὀ. Xen. танцевать под звуки флейт;<br /><b class="num">2</b> [[изображать пляской]] или [[пантомимой]] (τὴν Ἀφροδίτης καὶ [[Ἄρεος]] μοιχείαν Luc.);<br /><b class="num">3</b> [[трепетать]], [[стучать]], [[биться]] (ὀρχεῖται [[καρδία]] φόβῳ Aesch.). | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 29: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ὀρχέομαι:''' ([[ὄρχος]]), παρατ. <i>ὠρχούμην</i>, μέλ. <i>ὀρχήσομαι</i>, αόρ. | |lsmtext='''ὀρχέομαι:''' ([[ὄρχος]]), παρατ. <i>ὠρχούμην</i>, μέλ. <i>ὀρχήσομαι</i>, αόρ. αʹ <i>ὠρχησάμην</i>· αποθ.,<br /><b class="num">I. 1.</b> [[χορεύω]] σε [[σειρά]], [[ομάδα]] χορευτών, και, γενικά, [[χορεύω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[δώσω]] [[τοι]] Τεγέην ὀρχήσασθαι, θα [[σου]] [[δώσω]] την [[Τεγέα]] για να χορεύεις σ' αυτή ή στη γης της, Χρησμός παρ' Ηροδ.· με σύστ. αντ., <i>Λακωνικὰ σχήματα ὀρχεῖσθαι</i>, [[χορεύω]] χορό με Λακωνικές φιγούρες, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> μτβ., αναπαριστώ με χορό παντομίμας, <i>ὀρχεῖσθαι τὸν Αἴαντα</i> (όπως στον Οράτιο, Cyclopa moveri), σε Λουκ.<br /><b class="num">II.</b> μεταφ., [[αναπηδώ]], ὀρχεῖται [[καρδία]] φόβῳ, σε Αισχύλ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[ | |etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: to [[dance]], Akt. [[ὀρχέω]] to [[make dance]] (Il., Ion., trag.).<br />Other forms: Aor. [[ὀρχήσασθαι]] (Od.).<br />Compounds: Also w. prefix as <b class="b3">ὑπ-</b>, <b class="b3">κατ-</b>, <b class="b3">ἐξ-</b>.<br />Derivatives: 1. the nom. actionis [[ὀρχηθμός]] m. [[dance]] (Hom., h. Ap.), [[ὀρχησμός]] m. <b class="b2">id.</b> (A.), <b class="b3">-ηστύς</b> f. <b class="b2">id.</b> (Hom., E. Kyk. 171; as [[κιθαριστύς]]); younger <b class="b3">-ησις</b> f. <b class="b2">id.</b> (posthom.; Holt Les noms d'action en <b class="b3">-σις</b> 127; semantic. in spite of Benveniste Noms d'ag. 86 not to be separated from <b class="b3">-ηστύς</b>), <b class="b3">-ημα</b> (<b class="b3">ὑπ-</b> ὀρχέομαι ) n. <b class="b2">id.</b> (Simon., S., Pl.); 2. the nom. agentis <b class="b3">-ηστήρ</b> (Il.), <b class="b3">-ηστής</b>, Dor. <b class="b3">-ηστάς</b> (Il., Thera, OldAtt.) m.'dancer' with f. <b class="b3">-ηστρίς</b> (com., Pl.), <b class="b3">-ήστρια</b>(Moer.); 3. the nom. loci <b class="b3">-ήστρα</b> f. [[dancing-room]], [[orchestra]] (Pl., Arist.); 4. the adj. <b class="b3">-ηστικός</b> [[belonging to dance(r)s]], [[fit for dancing]] (Pl., Arist.). Deatils in Fraenkel Nom. ag. 1, 28f. (a.o. on the analog. <b class="b3">-σ-</b>), Benveniste Origines 201, Noms d'ag. 65 f. a. 86, Porzig Satzinhalte 183 a. 236.<br />Origin: XX [etym. unknown]<br />Etymology: Iterative-intensive formation, formally from primary [[ἔρχομαι]]; [[sub verbo|s.v.]] and Schwyzer 719 a. 702 (which DELG finds neither formally nor semantically convincing). Skt. <b class="b2">r̥ghāyáti</b> [[tremble]], [[scream]], [[rage]], of old compared (Bq [[sub verbo|s.v.]] w. lit., WP. 1, 147, Pok. 339, Mayrhofer s.v.) can at most be indirectly connected. | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 44: | Line 47: | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=-οῦμαι (=[[χορεύω]], σκιρτῶ). Ἴσως ἀπό τό οὐσ. [[ὄρχος]] (=[[σειρά]] ἀπό κλήματα ἤ δέντρα). Μπορεῖ ἀκόμα νά συγγενεύει μέ τό [[ὄρνυμι]] (=[[σηκώνω]]) ἤ μέ τό [[ὀρούω]] (=[[σπεύδω]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ὀρχηδόν]] (=κατ' ἄντρα), [[ὀρχηθμός]] (=[[χορός]]), [[ὄρχημα]], [[ὑπόρχημα]], [[ὄρχησις]] (=[[χορός]]), [[ὀρχησμός]], [[ὀρχηστήρ]], [[ὀρχήστρια]] (=[[χορεύτρια]]), [[ὀρχηστής]], [[ὀρχηστικός]], [[ὀρχήστρα]], [[ὀρχηστύς]] (-ύος) (=[[χορός]]), [[ὀρχηστομανέω]] (=εἶμαι [[μανιώδης]] [[χορευτής]]). | |mantxt=-οῦμαι (=[[χορεύω]], [[σκιρτῶ]]). Ἴσως ἀπό τό οὐσ. [[ὄρχος]] (=[[σειρά]] ἀπό κλήματα ἤ δέντρα). Μπορεῖ ἀκόμα νά συγγενεύει μέ τό [[ὄρνυμι]] (=[[σηκώνω]]) ἤ μέ τό [[ὀρούω]] (=[[σπεύδω]]).<br><b>Παράγωγα:</b> [[ὀρχηδόν]] (=κατ' ἄντρα), [[ὀρχηθμός]] (=[[χορός]]), [[ὄρχημα]], [[ὑπόρχημα]], [[ὄρχησις]] (=[[χορός]]), [[ὀρχησμός]], [[ὀρχηστήρ]], [[ὀρχήστρια]] (=[[χορεύτρια]]), [[ὀρχηστής]], [[ὀρχηστικός]], [[ὀρχήστρα]], [[ὀρχηστύς]] (-ύος) (=[[χορός]]), [[ὀρχηστομανέω]] (=εἶμαι [[μανιώδης]] [[χορευτής]]). | ||
}} | }} | ||
