γαμέω: Difference between revisions

|elnltext=[[γαμέω]], aor. [[ἔγημα]], later ἐγάμησα, Dor. 3 sing. ἔγα̅μεν en [[γᾶμεν]], med. ἐγημάμην, pass. ἐγαμήθην; fut. [[γαμέω]], contr. γαμῶ, later γαμήσω, med. γαμέομαι, contr. γαμοῦμαι, later γαμήσομαι, ep. 3 sing. γαμέσσεται<br /><b class="num">1.</b> act.<br /><b class="num">2.</b> gezegd van een man die met een vrouw een ‘[[huwelijk]]’ in de zin van vaste seksuele relatie aangaat (geen jurid. status, wel maat sch. erkend) tot vrouw nemen, trouwen met, met acc.:; κούρην... οὐ [[γαμέω]] Ἀγαμέμνονος ik zal niet trouwen met de dochter van Agamemnon Il. 9.388; [[ἔνθα]] δ’ ἔγημε γυναῖκα καὶ... θέτο [[δῶμα]] daar trouwde hij zijn vrouw en bouwde hij een huis Od. 15.241; met acc. v. h. inw. obj.:; γαμεῖ γάμον τοιοῦτον ᾧ ποτ’ ἀσχαλεῖ hij zal zó’n huwelijk sluiten dat hij er later verdriet van zal hebben Aeschl. PV 764; γ. λέκτρα βασιλέων een koninklijk huwelijk sluiten (d.w.z. met de dochter van de koning) Eur. Med. 594; γάμους πλείονας meerdere huwelijken sluiten Plut. Comp. Demetr. Ant. 4.1; γάμους... τοὺς πρώτους ἐγάμεε Πέρσῃσι ὁ [[Δαρεῖος]], Κύρου... [[δύο]] θυγατέρας Darius sloot zeer goede huwelijken bij de Perzen, met twee dochters van Cyrus Hdt. 3.88.2; met gen. partit.:; Ἀδρήστοιο δ’ ἔγημε θυγατρῶν hij trouwde met één van de dochters van Adrastυs Il. 14.121; met prep.:; ἐξ [[ἐμεῦ]] γῆμαι (een dochter) uit mijn huis te trouwen Hdt. 6.130.2; [[φίλων]] μὲν ἂν γήμαιμ’ ἀπ’ [[ἀνδρῶν]], [[ἔκτοθεν]] δ’ οὐ ῥαιδίως ik zou wel met een dochter van verwanten kunnen trouwen, maar niet gemakkelijk buiten de familie Eur. Andr. 975; γαμοῦσι... παρὰ τούτων zij trouwen met dochters van die mensen Plat. Pol. 310c; τὴν Καλλίου γ. ἀδελφὴν ἐπὶ [[δέκα]] ταλάντοις voor een bruidsschat van tien talenten met de zuster van Callias trouwen And. 4.13; abs. trouwen:; εἰκὸς... ἦν τὸν πρεσβύτατον πρῶτον γῆμαι het was logisch dat de oudste als eerste trouwde Thuc. 6.55.1; iron. van een vrouw.: αὐτὴ τάδ’ εἵλου... # τί δρῶσα; [[μῶν]] γαμοῦσα καὶ προδῶσά σε; jij hebt dit zelf gekozen... # door wat te doen? soms door een andere vrouw te nemen en jou te verraden? Eur. Med. 606.<br /><b class="num">3.</b> uitbr. eufem. ‘[[tot vrouw nemen]]’, een seksuele relatie hebben met, met acc.:; [[Αἴγισθος]]... Ἀτρεΐδαο γῆμ’ ἄλοχον μνήστην Aegisthus heeft de echtgenote van de zoon van Atreus tot vrouw genomen Od. 1.36; ook voor overspelige relatie:; τὸν Ἑλένης … γάμον γήμας [[Πάρις]] Paris, die een relatie aanging met Helena Eur. IA 467; voor onvrijwillige relatie, met acc. v. h. inw. obj.: γαμεῖ [[βιαίως]] [[σκότιον]] [[Ἀγαμέμνων]] [[λέχος]] Agamemnon is met gebruik van geweld een eerloos ‘[[huwelijk]]’ (met Cassandra) aangegaan Eur. Tr. 44; τὴν γυναῖκα ἐς τὴν ὁδὸν ἀνατρέψας γαμεῖν ἐβούλετο hij gooide de vrouw tegen de grond en wilde seks met haar hebben Luc. 39.32.<br /><b class="num">4.</b> later ook van een vrouw trouwen (met), tot man nemen; abs.. γαμεῖν θέλουσιν zij (jonge weduwes) willen trouwen NT 1 Tim. 5.11.<br /><b class="num">5.</b> med., gezegd van een vrouw met wie een man een [[γάμος]] aangaat: trouwen (met); abs..; οὐ γαμέεται [[παρθένος]] [[οὐδεμία]] πρὶν ἂν [[τῶν]] πολεμίων ἄνδρα ἀποκτείνῃ geen enkele jonge vrouw trouwt voordat zij een man gedood heeft onder de vijanden Hdt. 4.117; met dat. met (een man).<br /><b class="num">6.</b> pass., gezegd van de vrouw getrouwd raken, getrouwd worden:. τὴν θυγατέραν [[τοῦ]] κωμάρχου ἐνάτην ἡμέραν γεγαμημένην de dochter van het dorpshoofd die net acht dagen getrouwd was Xen. An. 4.5.24.