Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

αἰσχύνω: Difference between revisions

From LSJ

αἰσχύνω (view source)

Revision as of 12:30, 30 November 2022

No change in size ,  30 November 2022
m
Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2"
m (Text replacement - "(sc. " to "(''sc.'' ")
m (Text replacement - "(?s)({{elru\n\|elrutext.*}}\n)({{.*}}\n)({{pape.*}})" to "$3 $1$2")
Line 33: Line 33:
{{lsm
{{lsm
|lsmtext='''αἰσχύνω:''' [ῡ], Ιων. παρατ. <i>αἰσχύνεσκε</i>· μέλ. <i>-ῠνῶ</i>, Ιων. <i>-υνέω</i>· αόρ. αʹ <i>ᾔσχῡνα</i> —<br /><b class="num">Α.</b> Παθ. με Μέσ. μέλ. <i>αἰσχῠνοῦμαι</i>, αόρ. αʹ [[ᾐσχύνθην]], απαρ. <i>αἰσχυνθῆναι</i>, ποιητ. <i>-ῆμεν</i>· παρακ. [[ᾔσχυμμαι]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ασχημίζω]], [[παραμορφώνω]], [[καθιστώ]] [[κάτι]] δύσμορφο, [[βλάπτω]]· [[πρόσωπον]], <i>κόμην</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> με [[ηθική]] [[σημασία]], [[ατιμάζω]], [[αμαυρώνω]], [[κηλιδώνω]], [[καταντροπιάζω]]· [[γένος]] πατέρων, στο ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[ατιμάζω]] [[γυναίκα]], σε Αισχύλ. κ.λπ. <b>Β.</b> Παθ.,<br /><b class="num">I.</b> ατιμάζομαι· [[νέκυς]] [[ᾐσχυμμένος]], λέγεται για τον Πάτροκλο, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> απόλ., [[ντρέπομαι]], [[νιώθω]] [[ντροπή]], σε Ομήρ. Οδ., σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. πράγμ., [[ντρέπομαι]] για [[κάτι]], σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ.· επίσης με δοτ. πράγμ., σε Αριστοφ. κ.λπ.· και με προθέσεις, αἰσχύνομαι [[ἐπί]] τινι, σε Ξεν.· <i>ἔν τινι</i>, σε Θουκ.· [[ὑπέρ]] τινος, σε Δημ.· με μτχ., [[ντρέπομαι]] [[επειδή]] κάνω [[κάτι]] (και παρ' όλα αυτά το κάνω), σε Αισχύλ., Σοφ. κ.λπ.· [[αλλά]] με απαρ., [[ντρέπομαι]] να κάνω [[κάτι]] (και [[επομένως]] δεν το κάνω), σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. προσ., [[αισθάνομαι]] [[ντροπή]] [[μπροστά]] σε κάποιον, σε Ευρ. κ.λπ.
|lsmtext='''αἰσχύνω:''' [ῡ], Ιων. παρατ. <i>αἰσχύνεσκε</i>· μέλ. <i>-ῠνῶ</i>, Ιων. <i>-υνέω</i>· αόρ. αʹ <i>ᾔσχῡνα</i> —<br /><b class="num">Α.</b> Παθ. με Μέσ. μέλ. <i>αἰσχῠνοῦμαι</i>, αόρ. αʹ [[ᾐσχύνθην]], απαρ. <i>αἰσχυνθῆναι</i>, ποιητ. <i>-ῆμεν</i>· παρακ. [[ᾔσχυμμαι]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ασχημίζω]], [[παραμορφώνω]], [[καθιστώ]] [[κάτι]] δύσμορφο, [[βλάπτω]]· [[πρόσωπον]], <i>κόμην</i>, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> με [[ηθική]] [[σημασία]], [[ατιμάζω]], [[αμαυρώνω]], [[κηλιδώνω]], [[καταντροπιάζω]]· [[γένος]] πατέρων, στο ίδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[ατιμάζω]] [[γυναίκα]], σε Αισχύλ. κ.λπ. <b>Β.</b> Παθ.,<br /><b class="num">I.</b> ατιμάζομαι· [[νέκυς]] [[ᾐσχυμμένος]], λέγεται για τον Πάτροκλο, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">II.</b> απόλ., [[ντρέπομαι]], [[νιώθω]] [[ντροπή]], σε Ομήρ. Οδ., σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. πράγμ., [[ντρέπομαι]] για [[κάτι]], σε Ομήρ. Οδ., Ηρόδ. κ.λπ.· επίσης με δοτ. πράγμ., σε Αριστοφ. κ.λπ.· και με προθέσεις, αἰσχύνομαι [[ἐπί]] τινι, σε Ξεν.· <i>ἔν τινι</i>, σε Θουκ.· [[ὑπέρ]] τινος, σε Δημ.· με μτχ., [[ντρέπομαι]] [[επειδή]] κάνω [[κάτι]] (και παρ' όλα αυτά το κάνω), σε Αισχύλ., Σοφ. κ.λπ.· [[αλλά]] με απαρ., [[ντρέπομαι]] να κάνω [[κάτι]] (και [[επομένως]] δεν το κάνω), σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. προσ., [[αισθάνομαι]] [[ντροπή]] [[μπροστά]] σε κάποιον, σε Ευρ. κ.λπ.
}}
{{pape
|ptext=perf. ᾔσχυκα Draco 12, ᾔσχυγκα DC. 58.16, pass. [[ᾔσχυμμαι]], auch ᾔσχυμαι, aor. [[ᾐσχύνθην]]. – <i>Häßlich [[machen]], [[entstellen]]</i>: [[πρόσωπον]] <i>Il</i>. 18.24, κόμην 27, [[νέκυς]] ᾐσχυμμένος 180, πολιόν τε [[κάρη]] πολιόν τε [[γένειον]] αἰδῶ τε 22.75, vgl. 24.418; [[εἶδος]] Pind. <i>P</i>. 4.264; [[ῥέθος]] Soph. <i>Ant</i>. 525; [[κάλλος]] Luc. <i>Imagg</i>. 11. – <i>[[Beschimpfen]], [[entehren]]</i>, [[λέχος]] καὶ εὐνήν <i>Od</i>. 8.269, [[γένος]] πατέρων <i>Il</i>. 6.209; εὐνὴν [[ἀνδρός]] Aesch. <i>Ag</i>. 1609; πόλιν, φίλους, εὔκλειαν Soph. <i>O.C</i>. 933, <i>El</i>. 508, 1072; πατρῷον δόμον Eur. <i>I.A</i>. 1031, πατέρα <i>Hel</i>. 727; <i>[[schänden]]</i>, γυναῖκας καὶ παῖδας Isocr. 15.251; Plut. <i>Eum</i>. 9; <i>[[schamrot]] [[machen]], [[beschämen]], Od</i>. 2.86, ἀρετήν <i>Il</i>. 23.571, wie Thuc. 4.92; vgl. Plat. <i>Rep</i>. VI.495c. Pass. αἰσχυνθεῖσα Her. 1.10. – Häufiger dep. pass., <i>sich schämen, [[scheuen]] vor etwas</i>, ἀλλ' ἐγὼ οὐκ ἔθελον δείσας αἰσχυνόμενός τε <i>Od</i>. 7.305, φάτιν ἀνδρῶν ἠδὲ γυναικῶν <i>Od</i>. 21.323; δυσγένειαν Soph. <i>O.R</i>. 1079; Plat. <i>Symp</i>. 216b; στρατιώτας Xen. <i>An</i>. 2.3.22; – c. partic. οὐκ ἂν αἰσχύνοιό σε παρέχων σοφιστήν Plat. <i>Prot</i>. 312a, daß du dich für einen [[Sophisten]] ausgibst; λέγων οὐκ αἰσχυνεῖται <i>Phaedr</i>. 245e vgl. <i>Rep</i>. X.606c; so [[schon]] Aesch. <i>Spt</i>. 1020; Soph. <i>Phil</i>. 1369, <i>Ant</i>. 536; auch Sp; – c. inf., <i>sich [[scheuen]], [[Anstand]] [[nehmen]]</i>, etwas zu tun, z.B. οὐκ ἂν αἰσχυνθείην [[φάναι]] Plat. <i>[[Charm]]</i>. 164d; so [[schon]] Aesch. [[αἰσχυνοῦμαι]] <i>Ag</i>. 830; Eur. <i>Hel</i>. 422; mit folgendem εἰ, Soph. <i>El</i>. 246; Xen. <i>Mem</i>. 2.10.3; Dem. 1.24, <i>Mid</i>. 105; [[selten]] ἤν, Xen. <i>Oec</i>. 21.4; mit μή, Plat. <i>Theaet</i>. 183e. Bei einem subst. [[entweder]] dat., z.B. τοῖς προειρημένοις, über das [[Gesagte]], Plat. <i>Riv</i>. 139a; Xen. <i>Cyr</i>. 5.3.50; Thuc. 3.82; αἰσχροῖς Ar. <i>Nub</i>. 979; od. ἐπί τινι, <i>Rep</i>. III.396c; Aeschin. [[öfter]]; aber ἐν τοῖς ἔργοις, bei der [[Ausführung]], Thuc. 2.43; [[ὑπὲρ]] τῆς πόλεως, im [[Namen]] des Staats, Aesch. 1.26, wie [[ὑπὲρ]] [[Διός]] Luc. <i>Prom</i>. 7; τοῖς γιγνομένοις [[ὑπὲρ]] τῆς πόλεως Dem. 4.42; vgl. Plat. <i>Crit</i>. 45e.
}}
}}
{{elru
{{elru
Line 39: Line 42:
{{mdlsj
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to make [[ugly]], [[disfigure]], mar, [[πρόσωπον]], κόμην Il.<br /><b class="num">2.</b> in [[moral]] [[sense]], to [[dishonour]], [[tarnish]], [[γένος]] πατέρων Il., etc.<br /><b class="num">3.</b> to [[dishonour]] a [[woman]], Aesch., etc.<br />B. Pass. to be [[dishonoured]], [[νέκυς]] [[ᾐσχυμμένος]], of [[Patroclus]], Il.<br /><b class="num">II.</b> to be [[ashamed]], [[feel]] [[shame]], absol., Od., Hdt., etc.<br /><b class="num">2.</b> to be [[ashamed]] at a [[thing]], c. acc. rei, Od., etc.; also c. dat. rei, Ar., etc.; and with Preps., αἰσχ. ἐπί τινι Xen.; ἔν τινι Thuc.; [[ὑπέρ]] τινος Dem.:—c. [[part]] to be [[ashamed]] at doing a [[thing]], Aesch., Soph., etc.:—but c. inf. to be [[ashamed]] to do a [[thing]], Hdt., etc.<br /><b class="num">3.</b> c. acc. pers. to [[feel]] [[shame]] [[before]] one, Eur., etc.
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to make [[ugly]], [[disfigure]], mar, [[πρόσωπον]], κόμην Il.<br /><b class="num">2.</b> in [[moral]] [[sense]], to [[dishonour]], [[tarnish]], [[γένος]] πατέρων Il., etc.<br /><b class="num">3.</b> to [[dishonour]] a [[woman]], Aesch., etc.<br />B. Pass. to be [[dishonoured]], [[νέκυς]] [[ᾐσχυμμένος]], of [[Patroclus]], Il.<br /><b class="num">II.</b> to be [[ashamed]], [[feel]] [[shame]], absol., Od., Hdt., etc.<br /><b class="num">2.</b> to be [[ashamed]] at a [[thing]], c. acc. rei, Od., etc.; also c. dat. rei, Ar., etc.; and with Preps., αἰσχ. ἐπί τινι Xen.; ἔν τινι Thuc.; [[ὑπέρ]] τινος Dem.:—c. [[part]] to be [[ashamed]] at doing a [[thing]], Aesch., Soph., etc.:—but c. inf. to be [[ashamed]] to do a [[thing]], Hdt., etc.<br /><b class="num">3.</b> c. acc. pers. to [[feel]] [[shame]] [[before]] one, Eur., etc.
}}
{{pape
|ptext=perf. ᾔσχυκα Draco 12, ᾔσχυγκα DC. 58.16, pass. [[ᾔσχυμμαι]], auch ᾔσχυμαι, aor. [[ᾐσχύνθην]]. – <i>Häßlich [[machen]], [[entstellen]]</i>: [[πρόσωπον]] <i>Il</i>. 18.24, κόμην 27, [[νέκυς]] ᾐσχυμμένος 180, πολιόν τε [[κάρη]] πολιόν τε [[γένειον]] αἰδῶ τε 22.75, vgl. 24.418; [[εἶδος]] Pind. <i>P</i>. 4.264; [[ῥέθος]] Soph. <i>Ant</i>. 525; [[κάλλος]] Luc. <i>Imagg</i>. 11. – <i>[[Beschimpfen]], [[entehren]]</i>, [[λέχος]] καὶ εὐνήν <i>Od</i>. 8.269, [[γένος]] πατέρων <i>Il</i>. 6.209; εὐνὴν [[ἀνδρός]] Aesch. <i>Ag</i>. 1609; πόλιν, φίλους, εὔκλειαν Soph. <i>O.C</i>. 933, <i>El</i>. 508, 1072; πατρῷον δόμον Eur. <i>I.A</i>. 1031, πατέρα <i>Hel</i>. 727; <i>[[schänden]]</i>, γυναῖκας καὶ παῖδας Isocr. 15.251; Plut. <i>Eum</i>. 9; <i>[[schamrot]] [[machen]], [[beschämen]], Od</i>. 2.86, ἀρετήν <i>Il</i>. 23.571, wie Thuc. 4.92; vgl. Plat. <i>Rep</i>. VI.495c. Pass. αἰσχυνθεῖσα Her. 1.10. – Häufiger dep. pass., <i>sich schämen, [[scheuen]] vor etwas</i>, ἀλλ' ἐγὼ οὐκ ἔθελον δείσας αἰσχυνόμενός τε <i>Od</i>. 7.305, φάτιν ἀνδρῶν ἠδὲ γυναικῶν <i>Od</i>. 21.323; δυσγένειαν Soph. <i>O.R</i>. 1079; Plat. <i>Symp</i>. 216b; στρατιώτας Xen. <i>An</i>. 2.3.22; – c. partic. οὐκ ἂν αἰσχύνοιό σε παρέχων σοφιστήν Plat. <i>Prot</i>. 312a, daß du dich für einen [[Sophisten]] ausgibst; λέγων οὐκ αἰσχυνεῖται <i>Phaedr</i>. 245e vgl. <i>Rep</i>. X.606c; so [[schon]] Aesch. <i>Spt</i>. 1020; Soph. <i>Phil</i>. 1369, <i>Ant</i>. 536; auch Sp; – c. inf., <i>sich [[scheuen]], [[Anstand]] [[nehmen]]</i>, etwas zu tun, z.B. οὐκ ἂν αἰσχυνθείην [[φάναι]] Plat. <i>[[Charm]]</i>. 164d; so [[schon]] Aesch. [[αἰσχυνοῦμαι]] <i>Ag</i>. 830; Eur. <i>Hel</i>. 422; mit folgendem εἰ, Soph. <i>El</i>. 246; Xen. <i>Mem</i>. 2.10.3; Dem. 1.24, <i>Mid</i>. 105; [[selten]] ἤν, Xen. <i>Oec</i>. 21.4; mit μή, Plat. <i>Theaet</i>. 183e. Bei einem subst. [[entweder]] dat., z.B. τοῖς προειρημένοις, über das [[Gesagte]], Plat. <i>Riv</i>. 139a; Xen. <i>Cyr</i>. 5.3.50; Thuc. 3.82; αἰσχροῖς Ar. <i>Nub</i>. 979; od. ἐπί τινι, <i>Rep</i>. III.396c; Aeschin. [[öfter]]; aber ἐν τοῖς ἔργοις, bei der [[Ausführung]], Thuc. 2.43; [[ὑπὲρ]] τῆς πόλεως, im [[Namen]] des Staats, Aesch. 1.26, wie [[ὑπὲρ]] [[Διός]] Luc. <i>Prom</i>. 7; τοῖς γιγνομένοις [[ὑπὲρ]] τῆς πόλεως Dem. 4.42; vgl. Plat. <i>Crit</i>. 45e.
}}
}}
Retrieved from "https://lsj.gr/wiki/Special:MobileDiff/2862451"