3,274,216
edits
ἀκέραιος: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1"
m (Text replacement - "(?s)({{bailly\n\|btext.*}}\n)({{.*}}\n)({{ntsuppl.*}})" to "$1$3 $2") |
m (Text replacement - "(?s)({{trml.*}}\n)({{.*}}$)" to "$2 $1") |
||
| (15 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=akeraios | |Transliteration C=akeraios | ||
|Beta Code=a)ke/raios | |Beta Code=a)ke/raios | ||
|Definition= | |Definition=ἀκέραιον (fem. <b class="b3">ἀκεραία</b> Sch.Ar.''Pl.''593), Prose word (used by E., v. infr.) for ''poet.'' [[ἀκήρατος]],<br><span class="bld">A</span> [[pure]], [[unmixed]], [[ὕδωρ]] [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''605a15; [[οἶνος]] Dsc.5.6; [[ἀργύριον]] Poll.3.86, etc.; [[untouched]], [[γῆ]], [[νομή]], Pl.''Criti.''111b, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]'' 575b3; [[unalloyed]], ἡδοναί Epicur.''Sent.''12.<br><span class="bld">2</span> of persons, [[pure in blood]], E.''Ph.''943.<br><span class="bld">II</span> [[unharmed]], [[unravaged]], ἀ. [[ἀπολαμβάνειν]] τὴν πόλιν [[Herodotus|Hdt.]]3.146; γῆ Th.2.18; [[χώρα]] D.1.28; [[δύναμις]], of an army, [[in full force]], Th.3.3; of troops, [[fresh]], X.''An.''6.5.9, Plb.1.40.12, etc.; of property, [[untouched]], οὐσία D.44.23; <b class="b3">ἐᾶν τι ἀσινὲς καὶ ἀ.</b> ''IG''3.1418f; of a person, Persae.''Stoic.''1.99.<br><span class="bld">2</span> metaph., [[pure]], [[inviolate]], ἀκέραιον ὡς σῴσαιμι Μενέλεῳ λέχος E.''Hel.''48; [τέχνη] ἀβλαβὴς καὶ ἀκεραία Pl. ''R.''342b; [[complete]], [[perfect]], φαντασίαι Phld.''D.''3.8; ἐλπίς Plb.6.9.3; ὁρμαί Id.1.45.2.<br><span class="bld">3</span> of persons, [[uncontaminated]], [[guileless]], [[Euripides|E.]]''[[Orestes|Or.]]''922; [[incorruptible]], [[κριτής]] D.H.7.4: c. gen., ἀ. κακῶν ἠθῶν [[Plato|Pl.]]''[[Republic|R.]]'' 409a, cf. Men.''Epit.''489; [[unprejudiced]], [[with an open mind]], Plb.21.31.12.<br><span class="bld">4</span> [[ἐξ ἀκεραίου]] = [[anew]], Id.23.4.10; [[while matters are undecided]], Idd.6.24.9; <b class="b3">ἀκέραιον ἐᾶν</b> [[leave]] [[alone]], Id.2.2.10; [[εἰς ἀκέραιον ἀποκαθιστάναι]] = Lat. [[in integrum restituere]], IG14.951. Adv. [[ἀκεραίως]], of [[payment]], [[in full]], Cic. ''Att.''15.21.2; [[unreservedly]], Phld.''Lib.'' p.57O. | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
| Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ος, ον :<br />non mélangé, non entamé, entier, intact : [[ἀκέραιος]] [[πόλις]] HDT, [[ἀκέραιος]] [[γῆ]] THC ville, territoire qui n'a pas souffert ; [[ἀκέραιος]] [[δύναμις]] THC troupe fraîche, armée dans toute sa force ; [[οὐσία]] [[ἀκέραιος]] DÉM fortune intacte ; <i>en parl. de pers.</i> non souillé.<br />'''Étymologie:''' [[ἀ]], [[κεράννυμι]]. | |btext=ος, ον :<br />non mélangé, non entamé, entier, intact : [[ἀκέραιος]] [[πόλις]] HDT, [[ἀκέραιος]] [[γῆ]] THC ville, territoire qui n'a pas souffert ; [[ἀκέραιος]] [[δύναμις]] THC troupe fraîche, armée dans toute sa force ; [[οὐσία]] [[ἀκέραιος]] DÉM fortune intacte ; <i>en parl. de pers.</i> non souillé;<br />[[NT]]: [[innocent]].<br />'''Étymologie:''' [[ἀ]], [[κεράννυμι]]. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 35: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-αία και -αια και -αιη, -αιο και ακαίριος, -ια, -ιο (Α [[ἀκέραιος]], -ον και -αία, -ον)<br /><b>1.</b> [[απείραχτος]], [[άθικτος]], [[ανέπαφος]]<br />«και τον [[σκύλο]] χορτάτο και την [[πίτα]] ακέρια», «ἀκέραιον ἀπολαμβάνειν τὴν πόλιν» (<b>Ηρόδ.</b> Γ, 146)<br /><b>2.</b> [[ολόκληρος]], [[πλήρης]], ατόφιος<br />«[[περιουσία]] ἀκεραία», «[[ἀκέραιος]] γῆ» (<b>Πλάτ.</b> <i>Κριτ</i>. 3b)<br /><b>3.</b> [[άδολος]], [[έντιμος]]<br />«[[ακέραιος]] [[χαρακτήρας]]», «[[ἀκέραιος]] [[κριτής]]» (Διον. Αλ. 7, 4)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> ακέραιοι αριθμοί <b>Μαθημ.</b><br />οι φυσικοί αριθμοί 1, 2, 3..., οι αρνητικοί τους -1, -2, -3... και ο [[μηδέν]].<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που δεν περιέχει ξένες ουσίες, ο [[αμιγής]]<br />«[[ἀκέραιος]] [[οἶνος]]» (<b>Διοσκ.</b> 5, 6)<br /><b>2.</b> [[καθαρός]] στο [[γένος]], στην [[καταγωγή]] «σπαρτῶν γένους [[ἀκέραιος]]» (<b>Ευρ.</b> <i>Φοίν</i>. 943)<br /><b>3.</b> αυτός που δεν έχει κακίες και [[πάθη]], ο [[άσπιλος]], ο [[αγνός]]<br />«ἀκέραιον ὡς σώσαιμι Μενέλεῳ [[λέχος]]» (<b>Ευρ.</b> <i>Ελ</i>. 48), «ἄπειρον καὶ ἀκέραιον δεῖ κακῶν ἠθῶν γεγονέναι» (<b>Πλάτ.</b> <i>Πολιτ</i>. 409a)<br /><b>4.</b> «ἐξ ἀκεραίου» — εκ νέου, από την [[αρχή]] (Πολύβ. 24, 4, 10) ή σε καλή [[κατάσταση]] (Πολύβ. 6, 24, 9), «ἐν ἀκεραίω ἐᾱν» — [[αφήνω]] [[κάτι]] απείραχτο, [[κατά]] [[μέρος]] (Πολύβ. 2, 2, 10).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀ</i>-<i>κέρα</i>-<i>ιος</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀ</i>- στερητ. <span style="color: red;">+</span> [[ρίζα]] <i>κερα</i>- ([[πρβλ]]. <i>κερα</i>-<i>ΐζω</i> «[[καταστρέφω]], [[ερημώνω]]») <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>ιος</i>. Η [[σύνδεση]] με τη [[ρίζα]] <i>κερα</i>- ερμηνεύει σημασιολογικά την [[προέλευση]] της λ. ([[ακέραιος]] θα σήμαινε αρχικά «τον αβλαβή, απείραχτο, άθικτο», από όπου [[μετά]] η σημ. «[[ολόκληρος]], [[πλήρης]]») και τή συνδέει με τη συνώνυμη και ομόρριζη λ. [[ἀκήρατος]]. Συγκεκριμένως, η διτυπία [[ἀκέραιος]]-[[ἀκήρατος]] αντιστοιχεί [[πρός]] τη διτυπία τών [[γεραιός]]-[[ἀγήρατος]] (από [[ρίζα]] <i>γερα</i>), όπου η [[μακρότητα]] (η) στο [[ἀκήρατος]] ([[αντί]] <i>ἀ</i>-<i>κέρατος</i>) πιθ. να οφείλεται στον βραχυντικό νόμο του Saussure για την [[αποφυγή]] των αλλεπάλληλων βραχέων ή σε ετυμολογική [[επίδραση]] της λ. <i>κήρ</i> (<b>βλ.</b> [[ἀκήρατος]]). Η σημ. «[[καθαρός]], [[αμιγής]]» αποτελεί σημασιολογική [[εξέλιξη]], στην οποία μπορούσε να οδηγήσει η [[ίδια]] η αρχική σημ. της λ. («[[άθικτος]], [[ανέπαφος]]») με πιθανή αναλογική (παρετυμολογική) [[επίδραση]] του [[κεράννυμι]] «[[αναμειγνύω]]» ([[ἄκρατος]] / [[ἄκρητος]]). Ο νεοελλ. τ. [[ακέριος]] προήλθε από το [[ἀκέραιος]] με [[συνίζηση]] ([[πρβλ]]. [[παλαιός]] > [[παλιός]]). Ομοίως από τη [[σύνθεση]] του [[ακέριος]] με το όλος ( <i>ολοακέριος</i> > <i>ολάκεριος</i>) προήλθε το [[ολάκερος]] ([[πρβλ]]. [[ | |mltxt=-αία και -αια και -αιη, -αιο και ακαίριος, -ια, -ιο (Α [[ἀκέραιος]], -ον και -αία, -ον)<br /><b>1.</b> [[απείραχτος]], [[άθικτος]], [[ανέπαφος]]<br />«και τον [[σκύλο]] χορτάτο και την [[πίτα]] ακέρια», «ἀκέραιον ἀπολαμβάνειν τὴν πόλιν» (<b>Ηρόδ.</b> Γ, 146)<br /><b>2.</b> [[ολόκληρος]], [[πλήρης]], ατόφιος<br />«[[περιουσία]] ἀκεραία», «[[ἀκέραιος]] γῆ» (<b>Πλάτ.</b> <i>Κριτ</i>. 3b)<br /><b>3.</b> [[άδολος]], [[έντιμος]]<br />«[[ακέραιος]] [[χαρακτήρας]]», «[[ἀκέραιος]] [[κριτής]]» (Διον. Αλ. 7, 4)<br /><b>4.</b> <b>φρ.</b> ακέραιοι αριθμοί <b>Μαθημ.</b><br />οι φυσικοί αριθμοί 1, 2, 3..., οι αρνητικοί τους -1, -2, -3... και ο [[μηδέν]].<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που δεν περιέχει ξένες ουσίες, ο [[αμιγής]]<br />«[[ἀκέραιος]] [[οἶνος]]» (<b>Διοσκ.</b> 5, 6)<br /><b>2.</b> [[καθαρός]] στο [[γένος]], στην [[καταγωγή]] «σπαρτῶν γένους [[ἀκέραιος]]» (<b>Ευρ.</b> <i>Φοίν</i>. 943)<br /><b>3.</b> αυτός που δεν έχει κακίες και [[πάθη]], ο [[άσπιλος]], ο [[αγνός]]<br />«ἀκέραιον ὡς σώσαιμι Μενέλεῳ [[λέχος]]» (<b>Ευρ.</b> <i>Ελ</i>. 48), «ἄπειρον καὶ ἀκέραιον δεῖ κακῶν ἠθῶν γεγονέναι» (<b>Πλάτ.</b> <i>Πολιτ</i>. 409a)<br /><b>4.</b> «ἐξ ἀκεραίου» — εκ νέου, από την [[αρχή]] (Πολύβ. 24, 4, 10) ή σε καλή [[κατάσταση]] (Πολύβ. 6, 24, 9), «ἐν ἀκεραίω ἐᾱν» — [[αφήνω]] [[κάτι]] απείραχτο, [[κατά]] [[μέρος]] (Πολύβ. 2, 2, 10).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀ</i>-<i>κέρα</i>-<i>ιος</i> <span style="color: red;"><</span> <i>ἀ</i>- στερητ. <span style="color: red;">+</span> [[ρίζα]] <i>κερα</i>- ([[πρβλ]]. <i>κερα</i>-<i>ΐζω</i> «[[καταστρέφω]], [[ερημώνω]]») <span style="color: red;">+</span> [[επίθημα]] -<i>ιος</i>. Η [[σύνδεση]] με τη [[ρίζα]] <i>κερα</i>- ερμηνεύει σημασιολογικά την [[προέλευση]] της λ. ([[ακέραιος]] θα σήμαινε αρχικά «τον αβλαβή, απείραχτο, άθικτο», από όπου [[μετά]] η σημ. «[[ολόκληρος]], [[πλήρης]]») και τή συνδέει με τη συνώνυμη και ομόρριζη λ. [[ἀκήρατος]]. Συγκεκριμένως, η διτυπία [[ἀκέραιος]]-[[ἀκήρατος]] αντιστοιχεί [[πρός]] τη διτυπία τών [[γεραιός]]-[[ἀγήρατος]] (από [[ρίζα]] <i>γερα</i>), όπου η [[μακρότητα]] (η) στο [[ἀκήρατος]] ([[αντί]] <i>ἀ</i>-<i>κέρατος</i>) πιθ. να οφείλεται στον βραχυντικό νόμο του Saussure για την [[αποφυγή]] των αλλεπάλληλων βραχέων ή σε ετυμολογική [[επίδραση]] της λ. <i>κήρ</i> (<b>βλ.</b> [[ἀκήρατος]]). Η σημ. «[[καθαρός]], [[αμιγής]]» αποτελεί σημασιολογική [[εξέλιξη]], στην οποία μπορούσε να οδηγήσει η [[ίδια]] η αρχική σημ. της λ. («[[άθικτος]], [[ανέπαφος]]») με πιθανή αναλογική (παρετυμολογική) [[επίδραση]] του [[κεράννυμι]] «[[αναμειγνύω]]» ([[ἄκρατος]] / [[ἄκρητος]]). Ο νεοελλ. τ. [[ακέριος]] προήλθε από το [[ἀκέραιος]] με [[συνίζηση]] ([[πρβλ]]. [[παλαιός]] > [[παλιός]]). Ομοίως από τη [[σύνθεση]] του [[ακέριος]] με το όλος ( <i>ολοακέριος</i> > <i>ολάκεριος</i>) προήλθε το [[ολάκερος]] ([[πρβλ]]. [[καθάριοςολοκάθαρος]], [[όρθιοςολόρθος]] <b>κ.τ.ό.</b>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.-νεοελλ.</b> <i>ακεραιότης</i>, [[ακεραιότητα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[ἀκεραιοσύνη]]<br /><b>μσν.</b><br /><i>ἀκεραιοῦμαι</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>νεοελλ.</b> [[ολάκερος]]]. | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
| Line 51: | Line 48: | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=[[καθαρός]], [[ὁλόκληρος]], [[σῶος]]). Ἀπό τό α στερητ. + [[κεράννυμι]]. Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[κεράννυμι]]. | |mantxt=(=[[καθαρός]], [[ὁλόκληρος]], [[σῶος]]). Ἀπό τό α στερητ. + [[κεράννυμι]]. Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[κεράννυμι]]. | ||
}} | |||
{{lxth | |||
|lthtxt=''[[integer]]'', [[untouched]], [[intact]], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.18.5/ 2.18.5], [<i>Gr.</i> <i>Greek</i> ἀκεραίας] [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:2.61.2/ 2.61.2], [https://scaife.perseus.org/reader/urn:cts:greekLit:tlg0003.tlg001.perseus-grc2:3.3.1/ 3.3.1]. | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[unharmed]]=== | |||
Bulgarian: невредим; Czech: nedotčený, nezraněný; Dutch: [[ongedeerd]], [[onbeschadigd]]; Galician: ileso; German: [[unversehrt]], [[ungeschoren]]; Greek: [[αβλαβής]], [[άβλαβος]], [[ανέβλαβος]], [[άθικτος]], [[αλώβητος]], [[σώος]], [[σώος και αβλαβής]]; Ancient Greek: [[ἀβλαβής]], [[ἀθῷος]], [[ἄκακος]], [[ἀκάκυντος]], [[ἀκάκωτος]], [[ἀκατάφθορος]], [[ἀκέραιος]], [[ἀκήριος]], [[ἀκραιφνές]], [[ἀκραιφνής]], [[ἀνάατος]], [[ἄναιτος]], [[ἄνατος]], [[ἀνέπαφος]], [[ἀπαρές]], [[ἀπήμαντος]], [[ἀπήμων]], [[ἀπηρές]], [[ἀπηρής]], [[ἀσινής]], [[ἀσκηθής]], [[ἄτρωτος]], [[ἀψάλακτος]], [[πανασκηθής]]; Italian: [[illeso]], [[incolume]], [[indenne]], [[intatto]], [[senza un graffio]], [[sano e salvo]]; Japanese: 無事な; Korean: 무사하다; Latin: [[illaesus]], [[incolumis]]; Ottoman Turkish: زیانسز; Portuguese: [[ileso]], [[incólume]]; Russian: [[невредимый]], [[в целости и сохранности]]; Spanish: [[ileso]], [[incólume]] | |||
}} | }} | ||
