καταλείπω: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1359.png Seite 1359]] poet, oft [[καλλείπω]] (s. [[λείπω]]), zurücklassen; – a) [[verlassen]], im Stich lassen; οὕνεκ' Ἀχαιοὺς κάλλιπες (poet. für κατέλιπες), αὐτὰρ Τρωσὶν ἀμύνεις Il. 21, 414; <span class="ggns">Gegensatz</span> von [[μένω]], 22, 383; πολλοὺς γὰρ Τρώων καταλείψομεν, οὕς κεν Ἀχαιοὶ χαλκῷ δῃώσουσι, wir werden sie auf dem Schlachtfelde zurücklassen, viele Menschen verlieren, 12, 226; ἀοιδὸν ἄγων ἐς νῆσον ἐρήμην κάλλιπεν οἰωνοῖσιν [[ἕλωρ]] καὶ κῦρμα [[γενέσθαι]] Od. 3, 271; öfter in tmesi; ὦ [[πατρίς]], καταλειπομέναν σε [[δακρύω]] Eur. Troad. 596; μή με καταλίπῃς μόνον Soph. Phil. 798. – b) [[hinterlassen]], zurücklassen, bes. von Abreisenden u. Sterbenden, κὰδ δέ με χήρην λείπεις ἐν μεγάροισι Il. 24, 726, οἷόν μιν Τροίηνδε κιὼν κατέλειπεν Od. 17, 314; τὴν δ' ἀηδόνα κατάλειφ' ἡμῖν Ar. Av. 660; εἴ που [[πόπανον]] εἴη τι καταλελειμμένον, übriggeblieben, Plut. 680; [[οὔκουν]] ἂν μῦθον ἀκέφαλον ἑκὼν καταλίποιμι Plat. Legg. VI, 752 a; ὡς ἕνα μὴ καταλείπεσθαι [[ἐνθάδε]], [[ἡμεῖς]] δὲ πλέοιμεν ἄν Xen. An. 5, 6, 12; ἀποκτιννύασι τοὺς ἄλλους πάντας· [[ἄλλου]] δὲ λόχου ὀκτὼ μόνους κατέλιπον, sie ließen nur acht Mann übrig, 6, 1, 5; καταλελειμμένος τοῦ [[ἄλλου]] στρατοῦ, hinter dem übrigen Heere zurückbleiben, Her. 9, 96; Xen. oft; bes. von Erbschaften, τὰ καταλειφθέντα, die Hinterlassenschaft, Is. 1, 45 u. öfter; παισὶ δὲ αἰδῶ χρὴ πολλήν, οὐ χρυσὸν καταλεί πειν Plat. Legg. V, 729 b; ἕνα κληρονόμον 740 b; Sp., die auch den aor. I. haben, καταλείψαντες τὴν κτῆσιν Schol. Ar. Nubb. 1001. – Sein lassen, unangetastet lassen, Xen. Hem. 3, 2, 4; Arist. pol. 6, 7; τὸν λόγον, die Rede lassen, aufhören, Isocr. 9, 33. – Med., für sich zurücklassen, οὐ γάρ κώ [[τοί]] ἐστι υἱὸς οἷόν σε [[ἐκεῖνος]] κατελίπετο Her. 3, 34; Plat. Legg. IV, 721 e Conv. 209 d; στενὴν ἔξοδον, übriglassen, Tim. 73 e; τὰ μέγιστα τοὺς θεοὺς ἑαυτοῖς καταλείπεσθαι Xen. Hem. 1, 1, 8, sich aufbewahren, vorbehalten; aber καταλείψομαι ist pass. An. 5, 6, 12. – Aor. II. pass., καταλιπείς Schol. Ar. Pax 1127. – Bei Ael. V. H. 12, 21 = ἐάω, geschehen lassen, c. inf.

|elnltext=κατα-λείπω ep. praes. καλλείπω, imperf. iter. Ion. καταλίπεσκε (κατελίπεσκε ); ep. them. aor. κάλλιπον, ep. inf. them. aor. καλλιπέειν; Ion. plqperf. 3 sing. κατελελοίπεε; ep. fut. καλλείψω act. achterlaten:; κὰδ δέ με χήρην λείπεις ἐν μεγάροισι je laat mij als weduwe achter in het paleis Il. 24.725; οὐ... οὖρον... κατέλειπον ἐπὶ κτεάτεσσιν ik liet geen bewaker achter bij mijn spullen Od. 15.89; μή με καταλίπῃς μόνον laat mij niet alleen achter Soph. Ph. 809; perf. pass.:; κατελέλειπτο ἐν Πέρσῃσι hij was achtergebleven bij de Perzen Hdt. 1.209.2; met gen..; ( στρατὸς ) καταλελειμμένος τοῦ ἄλλου στρατοῦ (een deel van het leger) dat achter de rest van het leger gelaten was Hdt. 9.96.2; verlaten, in de steek laten:; μήποτ’ ἐμὸν κατ’ αἰῶνα λίποι θεῶν ἅδε πανάγυρις moge deze verzameling goden (mij) bij mijn leven nooit in de steek laten Aeschl. Sept. 219; πατέρας τοὺς ὑμετέρους καὶ ξυγγενεῖς... καταλείψετε; zult gij uw vaders en verwanten in de steek laten? Thuc. 3.58.5; met inf.:; κάλλιπεν οἰωνοῖσιν ἕλωρ καὶ κύρμα γενέσθαι hij gaf hem prijs om een prooi voor roofvogels te worden Od. 3.271; opgeven:. εἰ... καταλίποιμι τὸν λόγον als ik mijn betoog opgeef Isocr. 9.33; κ. τὸν λόγον τοῦ θεοῦ de verkondiging van Gods woord verwaarlozen NT Act. Ap. 6.2. als erfenis nalaten:; ὁ παιδὶ κάλλιπ’ ἀποθνῄσκων hij liet (de boog) bij zijn dood aan zijn zoon na Od. 21.33; overdr.:; ἐμοὶ... γόους... κάλλιπεν mij liet hij jammerklachten na Od. 1.242; παισὶν αἰδῶ οὐ χρυσὸν κ. aan de kinderen schroom, geen goud, nalaten Plat. Lg. 729b; met inf.:; εἰ καταλείψει μηδὲ ταφῆναι als hij zelfs niet genoeg na zal laten om begraven te worden Aristoph. Pl. 556; med.: καταλείπεσθαι παῖδας kinderen nalaten Plat. Smp. 209d. overlaten, laten overblijven:; ὀκτὼ μόνον κ. slechts acht man overlaten Xen. An. 6.3.5; κ. ἄφοδον τοῖς πολεμίοις de vijand een uitweg laten Xen. An. 4.2.11; med.:; κ. στενὴν διέξοδον een smalle doorgang laten Plat. Tim. 73e; καταλείπεσθαι ἑαυτῷ voor zichzelf behouden Xen. Mem. 1.1.8; κόλπον βαθὺν καταλιπόμενος τοῦ κιθῶνος hij liet in zijn chiton genoeg ruimte voor een diepe plooi Hdt. 6.125.3; pass. overblijven, resteren:. τίς γὰρ αὐτοῖς ἔτι ἡδονὴ καταλειπεται; welk plezier blijft er nog voor hen over? Lys. 2.71; αὕτη ἡ μάχη καταλείπεται dit gevecht rest ons nog Xen. Cyr. 2.3.11; δῆλον ὅτι τεκμαίρεσθαι καταλείπεται duidelijk (is) wat rest als conclusie Luc. 33.27.

|lsmtext='''καταλείπω:''' Επικ. επίσης [[καλλείπω]], μέλ. <i>καλλείψω</i>, αόρ. βʹ <i>κάλλῐπον</i>· Ιων. παρατ. <i>καταλείπεσκον</i> — Μέσ. και Παθ., Μέσ. μέλ. (με Παθ. [[σημασία]]), επίσης μέλ. <i>καταλειφθήσομαι</i>·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[αφήνω]] [[πίσω]], σε Ομήρ. Ιλ.· [[ιδίως]], λέγεται για ανθρώπους που πεθαίνουν ή φεύγουν σε μακρινό [[μέρος]], οἷόν μιν [[Τροίηνδε]] κιὼν κατέλειπεν [[Ὀδυσσεύς]], σε Ομήρ. Οδ.· <i>κ. τινὰ μόνον</i>, σε Σοφ. κ.λπ.· ομοίως και στη Μέσ., <i>καταλείπεσθαι παῖδας</i>, [[αφήνω]] [[πίσω]] μου, σε Ηρόδ. κ.λπ. — Παθ., καταλελειμμένος τοῦ [[ἄλλου]] στρατοῦ, είμαι [[μέρος]] του στρατεύματος που έχει μείνει [[πίσω]], που υπολείπεται, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[καταλείπω]] ως [[κληρονομιά]], [[κληροδοτώ]], σε Ομήρ. Οδ., Αττ.· <i>καταλείψει οὐδὲ ταφῆναι</i>, δεν θα αφήσει αρκετά για να ταφεί, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">3.</b> στη Μέσ. [[απλώς]], [[αφήνω]] [[κάτι]] σε κάποια [[κατάσταση]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">II.</b> [[εγκαταλείπω]], [[παρατώ]], [[αφήνω]], απαρνιέμαι, [[παραχωρώ]], [[αφήνω]] στην [[τύχη]], σε Όμηρ., Αττ.<br /><b class="num">III. 1.</b> [[αφήνω]] [[υπόλοιπο]], <i>ὀκτὼ μόνον</i>, σε Ξεν. — Μέσ., [[κρατώ]] για τον εαυτό μου, στον ίδ. — Παθ., καταλείπεται [[μάχη]], υπολείπεται κι [[άλλη]] [[μάχη]], υπάρχει κι [[άλλη]] [[μάχη]] να δοθεί, στον ίδ.<br /><b class="num">2.</b> [[αφήνω]] κατά [[μέρος]], στον ίδ.