ἵστημι: Difference between revisions

|Definition=(cf. [[ἱστάω]], [[ἱστάνω]]), <span class="sense"><span class="bld">I</span> causal, [[make to stand]], imper. ἵστη <span class="bibl">Il.21.313</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>1230</span>, καθ-ίστα <span class="bibl">Il.9.202</span>: impf. [[ἵστην]], Ep. ἵστασκε <span class="bibl">Od.19.574</span>; 3pl. ἵσταν <span class="bibl">B.10.112</span>: fut. [[στήσω]], Dor. στᾱσῶ <span class="bibl">Theoc.5.54</span>: aor. 1 [[ἔστησα]], Ep. 3pl. [[ἔστᾰσαν]] for [[ἔστησαν]] dub. in <span class="bibl">Od.18.307</span>, <span class="bibl">3.182</span>, <span class="bibl">8.435</span>, al. (v. [[ἔστᾰσαν]]): hence, in late Poets, [[ἔστᾰσας]], [[ἔστᾰσε]], <span class="title">AP</span>9.714,708 (Phil.): aor. 1 Med. [[ἐστησάμην]] (never intr.), v. infr.A.111.2, 3: pf. ἕστᾰκα <span class="bibl">Cerc.3</span>, (καθ-) <span class="bibl">Hyp.<span class="title">Eux.</span>28</span>, <span class="bibl"><span class="title">UPZ</span> 112.5</span> (ii B.C.), (περι-) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ax.</span>370d</span>, (ἀφ-) <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">Je.</span>16.5</span>, (παρ-) Phld.<span class="title">Rh.</span> 1.9S., al., (συν-) <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>7.109</span>; also [[ἕστηκα]] (v. infr.) in trans. sense, (δι-) <span class="bibl">Arist.<span class="title">Vent.</span>973a18</span>, (ἀφ-) [[varia lectio|v.l.]] in [[LXX]] [[l.c.]]; [[ἑστακεῖα]] trans. in <span class="title">Test.Epict.</span>1.25. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> intr., [[stand]], </span><span class="sense"><span class="bld">1</span> Act., aor. 2 [[ἔστην]], Ep. στάσκον <span class="bibl">Il.3.217</span>; 3pl. [[ἔστησαν]], more freq. in Hom. <b class="b3">ἔσταν, στάν [ᾰ</b>]; imper. [[στῆθι]], Dor. στᾶθι Sapph.29, <span class="bibl">Theoc.23.38</span>; subj. [[στῶ]], Ep. <span class="bibl">2</span> and 3sg. [[στήῃς]], [[στήῃ]] (for [[στῇς]], [[στῇ]]), <span class="bibl">Il.17.30</span>, <span class="bibl">5.598</span>; 1pl. [[στέωμεν]] (as disyll.) <span class="bibl">22.231</span>, στείομεν <span class="bibl">15.297</span>; opt. [[σταῖεν]], Ep. 3pl. σταίησαν <span class="bibl">17.733</span>; inf. [[στῆναι]], Ep. στήμεναι <span class="bibl">17.167</span>, <span class="bibl">Od.5.414</span>, Dor. στᾶμεν <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.2</span>; part. [[στάς]]: pf. [[ἕστηκα]]: plpf. [[ἑστήκειν]], sometimes with strengthened augm. [[εἱστήκειν]], as <span class="bibl">E.<span class="title">HF</span>925</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>513</span>, <span class="bibl">Th.1.89</span>, etc.; Ion. 3sg. ἑστήκεε <span class="bibl">Hdt. 7.152</span>:—from Hom. downwds. the shorter dual and pl. forms of the pf. are preferred, <b class="b3">ἕστᾰτον, ἕστᾰμεν, ἕστᾰτε, ἑστᾶσι</b> (<span class="title">IG</span>12(8).356 (Thasos, vi B.C.), etc.), in Hdt. [[ἑστέᾱσι]]; imper. ἕστᾰθι <span class="bibl">Aristomen. 5</span>; subj. [[ἑστῶ]]; opt. [[ἑσταίην]]; inf. [[ἑστάναι]], Ep. [[ἑστάμεν]], [[ἑστάμεναι]] ([[ἑστηκέναι]] only late, as <span class="bibl">Ael.<span class="title">VH</span>3.18</span>); part. [[ἑστώς]] ([[ἑστηκώς]] rare in early Gr., <span class="bibl">Hdt.2.126</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Men.</span>93d</span>, <span class="bibl"><span class="title">Lg.</span>802c</span>, Arist. (infr. <span class="bibl">B.11.2</span>), <span class="bibl">Alex.126.16</span>, εἱστηκότα <span class="title">IG</span>12.374.179), fem. [[ἑστῶσα]] (not [[ἑστυῖα]]; but [[συνεστηκυιῶν]] prob. in Hp.Aër.10), neut. ἑστός <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>40b</span>, <span class="bibl"><span class="title">Tht.</span> 183e</span>, <span class="title">SIG</span>1234 (Lycia), etc., (καθ-) <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>68.32</span> (ii A.D.), (ἐν-) <span class="bibl"><span class="title">PRyl.</span> 98</span> (a).<span class="bibl">10</span> (ii A.D.), (παρ-) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>564</span> (<b class="b3">-ώς</b> freq. [[varia lectio|v.l.]] as in Pl. and Ar. ll.cc., preferred by <span class="bibl">Choerob.<span class="title">in Theod.</span>2.313</span>); gen. [[ἑστῶτος]]; Ion. [[ἑστεώς]], [[ἑστεός]], [[ῶτος]]; Ep. ἑστηώς <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>747</span>; dat. pl. [[ἑστηῶσι]] cj. in <span class="bibl">Antim.16.5</span>, cf. <span class="bibl">Call.<span class="title">Dian.</span>134</span>; Hom. does not use the nom., but has gen. [[ἑστᾰότος]], acc. [[ἑστᾰότα]], nom. pl. [[ἑστᾰότες]], as if from [[ἑσταώς]]: so also plpf. <b class="b3">ἑστάτην, ἕστᾰμεν, ἕστᾰτε, ἕστᾰσαν</b>: late pres. [[ἑστήκω]], formed from pf., Posidipp. ap. <span class="bibl">Ath.10.412e</span>: hence, fut. ἑστήξω <span class="bibl">Hom. <span class="title">Epigr.</span>15.14</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>6.2.17</span>, <span class="bibl">Hegesipp.1.25</span>, ἑστήξομαι <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span>10.9</span> codd. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> Pass., [[ἵσταμαι]]: imper. ἵστασο <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>449</span>, ἵστω <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span> 893</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ec.</span>737</span>: impf. [[ἱστάμην]]: fut. στᾰθήσομαι <span class="bibl">And.3.34</span>, <span class="bibl">Aeschin. 3.103</span>: more freq. στήσομαι <span class="bibl">Il.20.90</span>, etc.: aor. ἐστάθην <span class="bibl">Od.17.463</span>, etc.; rarely [[ἔστην]], Dor. 3sg. ἔσστα <span class="title">SIG</span>56.43 (Argos, v B.C.): pf. [[ἕσταμαι]] (δι-) [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>81d</span>, [[κατεστέαται]] [[varia lectio|v.l.]] in <span class="bibl">Hdt.1.196</span>. (From I.-E. [[sthā-]], cf. Skt. [[sthā-]] (aor. [[á-sthā-t]]), Lat. [[stare]], etc.; Gr. redupl. pres. and pf. fr. <b class="b2">si-sthā-, se-sthā-</b>.) </span><span class="sense"><span class="bld">A</span> Causal, [[make to stand]], [[set up]], πελέκεας ἑξείης <span class="bibl">Od.19.574</span>; <b class="b3">ἔγχος μέν ῥ' ἔστησε φέρων πρὸς κίονα</b> he [[set]] it against the [[pillar]], <span class="bibl">1.127</span>, cf. <span class="bibl">Il. 15.126</span>; <b class="b3">ἱ. ἱστόν</b> [[set up]] the [[loom]], or [[raise]] the [[mast]] (v. [[ἱστός]] ''1'' and ''ΙΙ''); <b class="b3">κρητῆρας στήσασθαι</b> to have bowls [[set up]], <span class="bibl">Od.2.431</span>; <b class="b3">θεοῖς . . κρητῆρα στήσασθαι</b> in honour of the gods, <span class="bibl">Il.6.528</span>; <b class="b3">στῆσαί τινα ὀρθόν, στ. ὀρθὰν καρδίαν</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>3.53</span>,<span class="bibl">96</span>; ὀρθῷ στ. ἐπὶ σφυρῷ <span class="bibl">Id.<span class="title">I.</span>7(6).13</span>; ἐς ὀρθὸν ἱ. τινά <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>1230</span>; ὁ Ξανθίας τὸν φαλλὸν ὀρθὸν στησάτω <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>243</span>; ὀρθὸν οὖς ἵστησιν <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>27</span>; <b class="b3">στῆσαι λόγχας</b>, for [[battle]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Ant.</span>145</span>(lyr.); esp. [[raise]] [[building]]s, [[statue]]s, trophies, etc., ἱ. ἀνδριάντα <span class="bibl">Hdt.2.110</span>; τροπαῖα <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>1102</span>; τροπαῖον ἱ. τῶν πολεμίων <span class="bibl">Isoc.4.150</span>, cf.<span class="title">IG</span>22.1457.26; τροπαῖον στησάμενοι <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.4.7</span>; τροπαῖον ἂν στήσαιτο τῶν ταύτης τρόπων <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>453</span>; τὰ μακρὰ στῆσαι τείχη <span class="bibl">Th.1.69</span>; <b class="b3">ἱ. τινὰ χαλκοῦν</b> [[set]] him [[up]] in [[brass]], [[raise]] a [[brazen]] [[statue]] to him, <span class="bibl">D.13.21</span>, <span class="bibl">19.261</span> (so in pf., [[stand]], οὗτος ἕστηκε [[λίθινος]] <span class="bibl">Hdt.2.141</span>:—Pass., [[σφυρήλατος]] ἐν Ὀλυμπία στάθητι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>236b</span>; σταθῆναι χαλκοῦς <span class="bibl">Arist.<span class="title">Rh.</span>1410a33</span>). </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[set]], [[place]], of things or persons, τρίποδ' ἔστασαν ἐν πυρί <span class="bibl">Od.8.435</span>, etc.; ὥς σ' ἄγχι γῆς στήσωσι Καδμείας <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>399</span>, etc.; [[fix]], τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὴν γῆν <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>1.10</span>; esp. [[set]] men in [[order]] or [[array]], πεζοὺς δ' ἐξόπιθε στῆσεν <span class="bibl">Il.4.298</span>, cf. <span class="bibl">2.525</span>, etc.; στῆσαί τινας τελευταίους <span class="bibl">X. <span class="title">Cyr.</span>6.3.25</span>, etc. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> [[bring to a standstill]], [[stay]], [[check]], λαὸν δὲ στῆσον <span class="bibl">Il.6.433</span>; <b class="b3">νέας, ἵππους, ἡμιόνους στῆσαι</b>, <span class="bibl">Od.3.182</span>, <span class="bibl">Il.5.755</span>, <span class="bibl">24.350</span>; <b class="b3">μύλην στῆσαι</b> to [[stop]] the [[mill]], <span class="bibl">Od.20.111</span>; <b class="b3">στῆσεν ἄρ'</b> (''[[sc.]]'' [[ἡμιόνους]]) <span class="bibl">7.4</span>; <b class="b3">στῆσε δ' ἐν Ἀμνισῷ</b> (''[[sc.]]'' [[νῆα]]) <span class="bibl">19.188</span>; βᾶριν <span class="bibl">Iamb.<span class="title">Myst.</span>6.5</span>; <b class="b3">στῆσαι τὴν φάλαγγα</b> [[halt]] it, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.1.5</span>; ἵστησι ῥοῦν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Cra.</span>437b</span>, etc.; <b class="b3">ἵ. τὴν ψυχὴν ἐπὶ τοῖς πράγμασιν</b> ib.<span class="bibl">437a</span>; <b class="b3">στ. τὰ ὄμματα</b> [[fix]] them, of a [[dying]] man, <span class="bibl">Id.<span class="title">Phd.</span>118</span>; <b class="b3">στ. τὸ πρόσωπον</b> [[compose]] the [[countenance]], <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>1.3.9</span>; στήσαντες ἐπὶ τούτων τὴν διήγησιν <span class="bibl">Plb. 3.2.6</span>: especially in Medic., ἵ. κοιλίαν Dsc.1.20; <b class="b3">τὰς κοιλίας</b> Philotim. ap. <span class="bibl">Orib.4.10.1</span>; [[αἱμορραγία]]ς Dsc.1.129: abs., <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>605a29</span>:—Med., [[ἱστάμενος]] τῷ νοσήματι <span class="bibl">Hp.<span class="title">Ep.</span>19</span> (<span class="title">Hermes</span> 53.65). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[set on foot]], [[stir up]], κονίης . . ἱστᾶσιν ὀμίχλην <span class="bibl">Il.13.336</span>; ἵστη δὲ μέγα [[κῦμα]] <span class="bibl">21.313</span>; νεφέλην ἔστησε Κρονίων <span class="bibl">Od.12.405</span>, cf. <span class="bibl">Il.5.523</span>; of battle, etc., <b class="b3">φυλόπιδα στήσειν</b> [[stir up]] [[strife]], <span class="bibl">Od.11.314</span>; ἔριν στήσαντες <span class="bibl">16.292</span> (so intr. <b class="b3">φύλοπις ἕστηκε</b> the [[fray]] is [[on foot]], <span class="bibl">Il.18.172</span>):—also in Med., <b class="b3">στησάμενοι δ' ἐμάχοντο</b> ib.<span class="bibl">533</span>, <span class="bibl">Od.9.54</span>; πολέμους [[ἵστασθαι]] <span class="bibl">Hdt.7.9</span>.β', <span class="bibl">175</span>, <span class="bibl">236</span>; so ἱστάναι βοήν <span class="bibl">A.<span class="title">Ch.</span>885</span>; κραυγήν <span class="bibl">E.<span class="title">Or.</span>1529</span> (Pass., [[θόρυβος]] ἵσταται [[βοῆ|βοῆς]] = [[arise]]s, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>1263</span>); also of passions and states of mind, <b class="b3">μῆνιν, ἐλπίδα στῆσαι</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">OT</span>699</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>788</span>(lyr.). </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[set up]], [[appoint]], τινὰ βασιλέα <span class="bibl">Hdt.1.97</span>; τύραννον <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>940</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">OC</span>1041</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ant.</span>666</span>:—Med., ἐστάσαντο τύραννον <span class="bibl">Alc.37</span>A; [[φύλακας]] στησόμεθα <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>484d</span>:—Pass., ὁ ὑπὸ Δαρείου σταθεὶς [[ὕπαρχος]] <span class="bibl">Hdt.7.105</span>, cf. <span class="title">IG</span> 9(1).32.23 (Stiris, ii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[establish]], [[institute]], [[χορός|χορούς]], [[παννυχίδα]], <span class="bibl">Hdt.3.48</span>, <span class="bibl">4.76</span> (so στήσασθαι ἤθεά τε καὶ νόμους <span class="bibl">Id.2.35</span>; ἀγῶνα <span class="bibl"><span class="title">h.Ap.</span>150</span>); <b class="b3">στῆσαι χορόν, Ὀλυμπιάδα, ἑορτάν</b>, <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>9.114</span>, <span class="bibl"><span class="title">O.</span>2.3</span>, <span class="bibl">10(11).58</span>; κτερίσματα <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>433</span>; χορούς <span class="bibl">B.10.112</span>, <span class="bibl">D.21.51</span>; <b class="b3">οὐχ ὑγιῶς ἱστάμενος λόγον</b> [[setting up]] a [[bad]] [[argument]], <span class="bibl">Anon.Lond.26.34</span>:—Pass., ἀγορὴ ἵσταταί τινι <span class="bibl">Hdt.6.58</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> = Lat. [[statuere]], [[determine]], γνῶναι καὶ στῆσαι <span class="bibl">D.H.8.68</span>; διαγεινώσκειν καὶ ἱστάναι <span class="title">Not. Arch.</span>4.21 (Aug.):—Pass., τὰ ὑπό τινος σταθέντα <span class="title">OGI</span>665.27 (Egypt, i A.D.); <b class="b3">τὰ ἑσταμένα</b> Wilcken <span class="title">Chr.</span>167.27 (ii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> [[fix by agreement]], ὁ σταθεὶς τόκος <span class="bibl"><span class="title">PGrenf.</span>1.31.1</span> (i B.C.), cf. <span class="bibl"><span class="title">PFlor.</span>14.11</span> (iv A.D.); τὸ ἑσταμένον [[ἐνοίκιον]] <span class="bibl"><span class="title">BGU</span>253.15</span> (iii A.D.). </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[bring about]], [[cause]], [[ἀμπνοά|ἀμπνοάν]] <span class="bibl">Pi.<span class="title">P.</span>4.199</span>; <b class="b3">στῆσαι δύσκηλον χθόνα</b> [[make]] its [[case]] [[desperate]], <span class="bibl">A.<span class="title">Eu.</span>825</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> [[place in the balance]], [[weigh]], <span class="bibl">Il.19.247</span>, <span class="bibl">22.350</span>, <span class="bibl">24.232</span>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>40</span>; ([[ἔκπωμα|ἐκπώματα]]) <span class="bibl">Thphr.<span class="title">Char.</span>18.7</span>; ἀριθμοῦντες καὶ μετροῦντες καὶ ἱστάντες <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>8.2.21</span>, etc.; <b class="b3">ἱστάναι τι πρὸς ἀργύριον</b> [[weigh]] a thing against [[silver]], <span class="bibl">Hdt.2.65</span>; <b class="b3">ἀγαθὸς ἱστάναι</b> [[good]] at [[weighing]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">Prt.</span>356b</span>; <b class="b3">τὸ ἐγγὺς καὶ τὸ πόρρω στήσας ἐν τῷ ζυγῷ</b> ibid., cf. <span class="bibl">Lys.10.18</span>; <b class="b3">ἐπὶ τὸ ἱστάναι ἐλθεῖν</b> have [[recourse]] to the [[scale]]s, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Euthphr.</span>7c</span>:—Pass., [[ἵστασθαι]] ἐπὶ ζυγοῦ <span class="bibl">Arr.<span class="title">Epict.</span>1.29.15</span>; [[σταθείς]] = [[weighed]], IG11(2).161<span class="title">B</span>113 (Delos, iii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[weigh out]], [[pay]], <span class="bibl">[[LXX]] <span class="title">3 Ki.</span>21.39</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Za.</span>11.12</span>, <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>26.15</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">B</span> Pass. and intr. tenses of Act., to [[be set]] or [[be placed]], [[stand]], Hom. etc., [[ἀγχοῦ]], [[ἆσσον]], <span class="bibl">Il.2.172</span>, <span class="bibl">23.97</span>; ἄντα τινός <span class="bibl">17.30</span>; ἐς μέσσον <span class="bibl">Od.17.447</span>; σταθεὶς ἐς μέσον <span class="bibl">Hdt.3.130</span>; <b class="b3">ἀντίοι ἔσταν, ἐναντίοι ἔστησαν</b>, <span class="bibl">Il.1.535</span>, <span class="bibl">Od.10.391</span>: [[proverb|prov.]] of [[critical]] [[circumstance]]s, [[ἐπὶ ξυροῦ ἵσταται ἀκμῆς]] = it [[stand]]s upon a [[razor]]'s [[edge]] <span class="bibl">Il.10.173</span>: freq. merely a stronger form of [[εἶναι]], to [[be]] in a certain [[place]] or [[state]], ἀργύρεοι σταθμοὶ ἐν χαλκέῳ ἕστασαν οὐδῷ <span class="bibl">Od.7.89</span>, etc.; [[ἑστάτω]] for [[ἔστω]], <span class="bibl">S.<span class="title">Aj.</span>1084</span>; <b class="b3">τὰ νῦν ἑστῶτα</b>,= <b class="b3">τὰ νῦν</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Tr.</span>1271</span> (anap.); ἐμοὶ δ' ἄχος ἕστᾱκεν <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span>200</span>(lyr.): with Adv., <b class="b3">ξυμφορᾶς ἵν' ἕσταμεν, ἵν' ἕστ. χρείας</b>, in what [[case]] or [[need]] [[we]] [[are]], <span class="bibl">Id.<span class="title">Tr.</span>1145</span>, <span class="bibl"><span class="title">OT</span>1442</span>; <b class="b3">ποῦ τύχης ἕστηκεν</b>; <span class="bibl">Id.<span class="title">Aj.</span>102</span>; later also [[ἀδίκως]], [[ὀρθῶς]], [[εὐλαβῶς]] [[ἵστασθαι]], [[behave]] [[wrongly]], etc., <span class="bibl">Plb.18.3.2</span>, <span class="bibl">33.6.3</span>, <span class="bibl">18.33.4</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[take up]] an [[intellectual]] [[attitude]], ὡς ἵστασθαι δεῖ περὶ χρημάτων κτήσεως <span class="bibl">Phld.<span class="title">Oec.</span>p.38J.</span>; <b class="b3">οὐκ ὀρθῶς ἵ</b>. Id.<span class="title">Rh.</span>1.53S. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> in pregnant sense, στῆναι ἐς . . <span class="bibl">Hdt.9.21</span>; στ. ἐς δίκην <span class="bibl">E.<span class="title">IT</span>962</span>; στ. παρά τινα <span class="bibl">Il.24.169</span> (but <b class="b3">οἱ μὴ στάντες παρὰ τὰ δεινά</b> those who did not [[face]] the danger, <span class="bibl">D.H.9.28</span>): c. acc. loci, <b class="b3">τί τοῦτ' αἰθερίαν ἕστηκε πέτραν</b>; <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>987</span> (lyr.); στῆτε τόνδε τρίβον <span class="bibl">Id.<span class="title">Or.</span>1251</span>:c. acc. cogn., <b class="b3">ποίαν μ' ἀνάστασιν δοκεῖς . . στῆναι</b>; <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>277</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> [[stand still]], [[halt]], ἀλλ' ἄγε δὴ στέωμεν <span class="bibl">Il.11.348</span>, cf. <span class="bibl">Od.6.211</span>, <span class="bibl">10.97</span>; opp. [[φεύγω]], <span class="bibl">6.199</span>, etc.; [[stand idle]], <span class="bibl">Il.4.243</span>, al.; [[ἑστάναι]] to [[be stationary]], opp. [[κινεῖσθαι]], <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>436c</span>, etc.; κατὰ χώρην ἑστάναι <span class="bibl">Hdt.4.97</span>; <b class="b3">οὐ μὴν ἐνταῦθ' ἕστηκε τὸ πρᾶγμα</b> [[do]]es not [[rest]] here, <span class="bibl">D.21.102</span>, cf. <span class="bibl">10.36</span>; <b class="b3">ἐὰν ἡ κοιλία στῇ</b> if the [[bowel]]s are [[constipated]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>588a8</span>: c. part., οὐ στήσεται ἀδικῶν <span class="bibl">D.10.10</span>; [[come to a stop]], [[rest satisfied]], ἄν τις [[ὀρθῶς]] ἐπιβάλῃ, ἔπειτα σταθῇ <span class="bibl">Epicur. <span class="title">Fr.</span>423</span>; οὐχ ἱστάμενοι <span class="bibl">Plot.3.1.2</span>: impers., [[ἵσταται]] = [[there is a stop]], [[one comes to a stop]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">APr.</span>43a37</span>, al.; οὐκ ἔστη ἐνταῦθα κακοῖς γενομένοις ἀποθανεῖν <span class="bibl">Plot.3.2.8</span>; also ἵστασθαι μέχρι τοῦ γένους <span class="bibl">Them.<span class="title">in APo.</span> 55.8</span>,al. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> metaph., [[stand firm]], <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>5.2.23</span>; τῇ διανοίᾳ <span class="bibl">Plb.21.11.3</span>; of arguments or propositions, [[hold good]], Phld.<span class="title">Rh.</span>1.83, 2.192 S.: part., [[ἑστηκώς]] = [[fixed]], [[stable]], <span class="bibl">Arist.<span class="title">GA</span>776a35</span>, <span class="bibl"><span class="title">EN</span>1104a4</span>, <span class="bibl"><span class="title">Metaph.</span> 1047a15</span>; δεῖ τὸ κρίμα ἑστηκὸς καὶ κύριον εἶναι <span class="title">SIG</span>826ii29 (Delph., ii B.C.); λογισμὸς ἑστὼς καὶ [[νουνεχής]] <span class="bibl">Plb.3.105.9</span>; τέχναι οὐκ ἔχουσαι τὸ ἑστηκός, ἀλλὰ τὸ στοχαστικόν Phld.<span class="title">Rh.</span>1.71S. (so Adv. [[ἑστηκότως]], opp. [[στοχαστικῶς]], ib.70S.), cf. <span class="bibl">Iamb.<span class="title">Protr.</span>21</span>.κ'; [[χρεία]] ἑστηκυῖα καὶ τεταγμένη <span class="bibl">Plb.6.25.10</span>; <b class="b3">ἑστηκότα θεωρήματα, ἑστηκότες σκοποί</b>, Phld.<span class="title">Rh.</span>1.2S., <span class="bibl"><span class="title">Po.</span>5.22</span>; of age, ἑστηκυῖα ἡλικία <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>802c</span>; <b class="b3">τιμαὶ ἑστηκυῖαι</b> [[fixed]] [[price]]s, PTeb.ined.<span class="bibl">703.177</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> to [[be set up]] or [[be upright]], [[stand up]], [[rise up]], κρημνοὶ ἕστασαν <span class="bibl">Il.12.55</span>; ὀρθαὶ τρίχες ἔσταν <span class="bibl">24.359</span>, cf. <span class="bibl">A.<span class="title">Th.</span>564</span>(lyr.), <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ion</span>535c</span>, etc.; κονίη ἵστατο <span class="bibl">Il.2.151</span>; ἵστατο κῦμα <span class="bibl">21.240</span>; of a horse, <b class="b3">ἵστασθαι ὀρθός</b> to [[rear]], <span class="bibl">Hdt.5.111</span>; <b class="b3">ἵστασθαι βάθρων</b> [[from]] the steps, <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>143</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> to [[be set up]], [[be erected]], or [[be built]], [[στήλη]], ἥ τ' ἐπὶ τύμβῳ ἑστήκῃ <span class="bibl">Il.17.435</span>; ἕστακε τροπαῖον <span class="bibl">A. <span class="title">Th.</span>954</span>(lyr.); [[μνημεῖον]] <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>268</span>, etc.; v. supr. A.11. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> generally, [[arise]], [[begin]], ἵστατο νεῖκος <span class="bibl">Il.13.333</span>; cf. A. 111.2. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> in marking Time, <b class="b3">ἔαρος νέον ἱσταμένοιο</b> when [[spring]] [[is]] not [[long]] [[begin|begun]], <span class="bibl">Od.19.519</span>; <b class="b3">ἕβδομος ἑστήκει μείς</b> the [[seventh]] [[month]] was [[begin|begun]], <span class="bibl">Il. 19.117</span>; <b class="b3">τοῦ μὲν φθίνοντος μηνός, τοῦ δ' ἱσταμένοιο</b> as one month ends and the [[next]] [[begin]]s, <span class="bibl">Od.14.162</span>, cf. <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>780</span>; later μὴν [[ἱστάμενος]], [[μεσῶν]], [[φθίνων]], first in <span class="bibl">Hdt.6.57</span>, <span class="bibl">106</span>, cf. <span class="bibl">And.1.121</span>, <span class="bibl">Aeschin.3.67</span>; σχεδὸν ἤδη [[μεσημβρία]] ἵσταται <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>242a</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> to [[be appointed]], στῆναι ἐς ἀρχήν <span class="bibl">Hdt.3.80</span>; v. supr. A.111.3.</span>

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1268.png Seite 1268]] entst. aus σίστημι, Latein. sisto, Wurzel στα, s. Curtius Grundz. d. Griech. Etymol. 2. Aufl. S. 191. Die transitive Bedeutung "[[stellen]]" hat praes., impft., fut. 1., aor. 1. act.; imper. ἵστη Il. 21, 313, καθίστα 9, 203, wie von [[ἱστάω]]; ἱστᾷ Her. 4, 103; κατίστα 6, 43; ἱστᾶν Plat. Crat. 437 b; ἀφιστῴης Xen. Conv. 2, 20; impt. ἵστην, ἵστασκε Od. 19, 574; tut. στήσω; aor. ἔστησα, dazu die 3. Pers. plur. ἔστασαν, ep. für ἔστησαν, Il. 2, 525, Bekk. ἵστατον, Od. 3, 182, 18, 307, Bekk. ἵστασαν, vgl. Spitzner Exc. V zur Il.; Il. 12, 54 ff. ist mit Bekker zu schreiben κρημνοὶ περὶ πᾶσαν ἕστασαν (s. nachher) [[ἀμφοτέρωθεν]] τοὺς ἔστασαν υῖες Ἀχαιῶν, wo Wolf die Spiritus noch umgekehrt vertheilt hat; intrans. sind perf. [[ἕστηκα]] u. plusqpf. ἑστήκειν, auch εἱστήκειν, mit Präs.- u. Impft.-Bdtg, ich [[stehe]], ich stand; eben so aor. II. ἔστην, ich [[trat hin]]; zum perf. gehören synkopirte Formen, indic. dual. u. plur. ἕστατον, ἕσταμεν, ἕστατε, wofür Il. 4, 243. 246 ἕστητε steht, ἑστᾶσι, conj. ἑστῶ, opt. ἑσταίην, imper. ἕσταθι, inf. ἑστάναι, ep. ἑστάμεν u. ἑστάμεναι, Hom., partic. ἑστώς, ἑστῶσα, ἑστώς, oder, wie es nach mss. jetzt bei den att. Schriftstellern meist hergestellt ist, ἑστός, gen. ἑστῶτος, ion. ἑστεώς, ep. ἑστηώς, Hes. Th. 519, wie Ap. Rh., bei Hom. gen. ἑσταότος, acc. ἑσταότα, plur. ἑσταότες, plusqpf. ἕστατον, ἑστάτην, ἕσταμεν, ἕστατε, ἕστασαν, was mit der Aoristform ἔστασαν nicht zu verwechseln ist. Vom aor. II. hat Hom. die Iterativformen στάσκον, ες, ε, Il. 3, 217. 18, 160, u. neben ἔστησαν häufiger ἔσταν, [[στάν]], im conj. (statt στῇς, στῇ) στήῃς, στήῃ, 5, 598. 17, 30, plur. [[στέωμεν]] für στῶμεν, 22, 231. 11, 348, zweisylbig zu lesen, u. [[στείομεν]], 15, 297, inf. [[στήμεναι]], 17, 167 Od. 5, 414. Med. ἵσταμαι, theils <b class="b2">für sich stellen, aufrichten</b>, theils u. bes. in den compp. intr., [[stehen]]; fut. στήσομαι, aor. ἐστησάμην. Zu [[ἕστηκα]] ein fut. in der intrans. Bdtg, ich [[werde stehen]], ἑστήξω, Ar. Lys. 634 Thuc. 3, 37 Plat. Conv. 220 d, auch ἑστήξομαι, Eur. I. A. 675 Xen. Cyr. 6, 2, 17, häufiger bei Sp. Die Form [[στεῦμαι]] s. besonders. – In dem Folgdn sind die tempp. nicht geschieden, da der Gebrauch der intransitiven sich überall an den der transitiven anreiht. – [[Stellen]], – 1) im <span class="ggns">Gegensatz</span> zur Bewegung, das Beendigen derselben, das zur Ruhe bringen u. zur Ruhe kommen bezeichnend, [[still stehen lassen]], Halt machen lassen, aufhalten, hemmen; ἵστη δὲ μέγα [[κῦμα]], halt die Wogen an, Il. 21, 313; λαὸν δὲ στῆσον, laß das Volk halten, 6, 433; στῆσαν ἄρ' ἡμιόνους 24, 350, u. öfter ἵππους, νέα; μύλην στήσασα, nachdem sie die Mühle angehalten hatte, Od. 20, 111. So ῥοῦν στῆσαι Plat. Crat. 437 b; τὴν διάῤῥοιαν Arist. H. A. 8, 26; übertr., στήσαντες ἐπὶ τούτων τὴν διήγησιν, dabei innehaltend mit der Erzählung, Pol. 3, 2, 6; τὰ ὄμματα ἔστησεν, er hielt die Augen still, sie waren gebrochen, Plat. Phaed. 118; anders ὀφθαλμοὶ ἕστασαν Od. 19, 211, sie starrten, standen unbeweglich; so intrans., [[stehen bleiben]], [[stillstehen]], ἔστην δὲ σκοπιὴν ἐς παιπαλόεσσαν ἀνελθών, ich blieb stehen, nachdem ich hinausgegangen war und stand da, Od. 10, 97. 148, u. so oft, häufig mit Participien von Verbis der Bewegung, στῆ δὲ μάλ' ἐγγὺς ἰών, [[ἔστη]] ἐπ' οὐδὸν ἰών, στῆ δ' ἐπὶ τάφρον ἰών, [[κατεπάλμενος]] [[ἀντίος]] [[ἔστη]], Il. 11, 94, στήτην ἐρχομένω, Od. 17, 261, so daß darin die vorangegangene Bewegung mit zu denken ist, στῆ δ' ἄρ' ὑπὲρ κεφαλῆς, er trat hin u. stand zu Häupten, Il. 2, 20, στῆ δὲ παρὰ Πρίαμον, er trat neben den Priamus hin, 24, 169, εἴ κέ μευ [[ἄντα]] στήῃς, 17, 30, μοὶ [[ἆσσον]] στῆθι, tritt näher zu mir, 23, 97, στῆθ' [[οὕτως]] ἐς μέσσον, tritt in die Mitte, Od. 17, 447, ἤλασεν [[ἄγχι]] στάς, trat hinzu u. schlug, 3, 449; στῆθι πλησίον πατρός Soph. Tr. 1065; τί ποτ' αἰθερίαν ἕστηκε πέτραν; warum ist sie auf den Fels getreten? Eur. Suppl. 987; στὰς εἰς τὸ [[μέσον]] Xen. Cyr. 4, 1, 1; – νῶϊ δ' [[ἔπειτα]] στῆμεν ἐνὶ προθύροισιν, wir blieben stehen, Il. 11, 776; 21, 551; στῆτέ μοι ἀμφίπολοι, [[πόσε]] φεύγετε, bleibt mir stehen, Od. 6, 199. – Damit ist nicht der Fall zu verwechseln, wo der aor. I. scheinbar intrans. steht in der Bdtg "still halten", "anhalten", denn immer ist aus dem Zusammenhange [[νέας]] od. ἵππους zu ergänzen, Od. 7, 4. 19, 188 Il. 11, 348. 22, 231. Häufig so auch aor. I, med. – Den <span class="ggns">Gegensatz</span> hebt Plat. oft hervor, [[οὔτε]] ἕστηκεν [[οὔτε]] κινεῖται Soph. 250 c, ἑστᾶσί τ' ἅμα καὶ κινοῦνται Rep. IV, 436 d, [[ὅταν]] κινούμενον ἵστηται Parmen. 156 c; ἐὰν ἡ [[κοιλία]], τὰ καταμήνια στῇ, zum Stehen kommen, nicht fließen, Arist. H. A. 3, 11. 9, 12. – So auch οὐ στήσεται πάντας ἀνθρώπους ἀδικῶν, er wird nicht anhalten, nicht aufhören, Unrecht zu thun, Dem. 10, 10; ὡς οὐ στήσεται τοῦτο [[ἄνευ]] μεγάλου τινὸς κακοῦ 10, 36, es wird nicht zur Ruhe kommen, beigelegt werden; οὐ μὲν ἐνταῦθ' ἕστηκε τὸ [[πρᾶγμα]] 21, 102; auch Sp., wie [[ἔστη]] δὴ οὕτω τὸ δεινόν Hdn. 1, 13, 10. – Hieran reiht sich die Nebenbdtg des müssigen, unthätigen Stehens, Il. 5, 485. 10, 480. – Aber auch = dem Feinde Stand halten, [[οὐκέτι]] ἵστανται, ἀλλὰ φεύγουσι Xen. An. 1, 10, 1; 4, 8, 19; οἱ μὴ στάντες παρὰ τὰ δεινά D. Hal. 9, 28, die den Gefahren nicht Trotz bieten. – Übertr., ὅτι ἵστησιν ἡμῶν ἐπὶ τοῖς πράγμασι τὴν ψυχήν, weil sie den Geist dabei verweilen läßt, darauf hinrichtet, Plat. Crat. 437 a. – 2) stellen, [[aufrichten]], [[aufrecht hinstellen]], <span class="ggns">Gegensatz</span> Liegen oder Sitzen, u. intrans. [[aufrecht stehen]], oft mit [[ὀρθός]] verbunden, ὀρθῶν δ' ἑσταότων ἀγορὴ γένετ', [[οὐδέ]] τις ἔτλη ἵζεσθαι Il. 18, 246, ἧσται, οὐδ' ὀρθὸς στῆναι δύναται ποσὶν οὐδὲ νέεσθαι [[οἴκαδε]], Iros saß, denn er konnte nicht auf den Füßen gerade stehen, noch auch gehen, Od. 18, 240; ὀΐων ὀρθῶν ἑσταότων 9, 441; πελέκεας ἵστασχ' [[ἑξείης]], stellt der Reihe nach auf, 19, 574. So bes. ἱστὸν στῆσαι u. στήσασθαι, den Mastbaum im Schiffe aufrichten, um sich zur Fahrt zu rüsten, od. den Webebaum od. Webestuhl aufstellen, um das Gewebe darauf zu beginnen; κρητῆρας στήσασθαι, Mischkrüge auf-, hinstellen, um das Mahl zu beginnen, Od. 2, 431; τινί, den Mischkrug Einem zu Ehren aufstellen, Il. 6, 528; [[ἔγχος]] ἔστησε, stellte die Lanze hin, 15, 126; anders Soph. λόγχας στήσαντ' ἔχετον Ant. 146, vom feindlichen Entgegenstellen, -strecken; Soph. setzt στάντες ἐς ὀρθόν dem πεσόντες gegenüber, O. R. 51; ib. 143 ist βάθρων ἵστασθε nach den Schol. ἀνάστητε ἀπὸ τῶν καθεδρῶν, erhebt euch von den Stufen; στῆσόν με κἀξίδρυσον O. C. 11; σύ με εἰς ὀρθὸν ἵστη Eur. Suppl. 1229; eben so [[ἔγχος]] μέν ῥ' ἔστησε φέρων πρὸς κίονα μακρήν Od. 1, 127; ὀρθὸν κρᾶτ' ἔστησαν, sie hielten den Kopf hoch, Eur. Hipp. 1203; vom Pferde ὀρθὸν οὖς ἵστησιν, spitzt die Ohren, Soph. El. 27; ὥςτε πάντας [[ὀρθίας]] τρίχας στῆσαι O. C. 1621, wir gew. intrans. "das Haar sträubte sich Jedem empor", wie Il. 24, 359 ὀρθαὶ δὲ [[τρίχες]] ἔσταν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσιν, sie standen aufrecht, starrten empor, vgl. κρημνοὶ ἕστασαν Il. 12, 55; Aesch. τριχὸς δ' [[ὀρθίας]] [[πλόκαμος]] ἵσταται Spt. 546; ὀρθαὶ αἱ [[τρίχες]] ἵστανται Plat. Ion 535 c; ἑστὼς [[ὀρθός]] Legg. II, 665 e; <span class="ggns">Gegensatz</span> von κείμενος Prot. 344 c. – Daher auch – a) Denkmäler, Bildsäulen u. <b class="b2">dgl. errichten</b>, [[τρόπαιον]] u. τρόπαια, das Fluchtod. Siegesdenkmal aufrichten, Soph. Tr. 1092 Plat. Critia. 108 c u. Folgde; [[τρόπαιον]] ἱστάναι πολεμίων, über die Feinde, Isocr. 4, 150; τὸ κατ' ἐκείνων ὑπὸ τῶν βαρβάρων σταθὲν [[τρόπαιον]] 5, 148; ἕστακε δ' Ἄτας [[τρόπαιον]] ἐν πύλαις Aesch. Spt. 937; auch mit näherer Beziehung auf das Subject τρόπαια στήσασθαι, Ar. Plut. 453, Xen. Hell. 4, 6, 12 u. A.; – [[στήλη]], ἥ τ' ἐπὶ τύμβῳ ἀνέρος ἑστήκει, die auf dem Grabe errichtet ist, steht, Il. 17, 435; στήλην ἀποθανόντι στῆσαι D. Cass. 69, 10; [[μνημεῖον]] Ar. Equ. 268; ἀνδριάντα, eine Bildsäule errichten, Her. 2, 110; εἰκόνες ἕστασαν ἐκ χρυσοῦ Plat. Critia. 116 e; ἐν τῷ ἱρῷ ἕστηκε [[λίθινος]], er, d. i. seine Bildsäule von Stein steht, ist errichtet, Her. 2, 141; τὴν [[πέριξ]] σφίγγες ἕστασαν 4, 79; [[σφυρήλατος]] ἐν Ὀλυμπίᾳ στάθητι, es soll dir eine metallene Bildsäule errichtet werden, Plat. Phaedr. 236 b; ἱστάναι [[χαλκοῦς]] τινάς, ihnen eherne Bildsäulen errichten, Dem. 20, 120. – Auch [[τεῖχος]], eine Mauer errichten, Thuc. 1, 69. – bl χορούς, Chöre aufstellen, zugleich mit der Nebenbdtg des Ordnens, u. dadurch das Fest feiern, Soph. El. 272, Eur. Alc. 1158, Her. 3, 48, der auch eben so sagt τῇ Μητρὶ παννυχίδα, das Nachtfest feiern, 4, 76; [[κτερίσματα]] Soph. El. 433; χορόν, ἑορτάν, Pind. P. 9, 113 Ol. 11, 60, Ὀλυμπιάδα Ol. 2, 3. – c) von Soldaten, sie auf [[stellen]], ordnen, τελευταίους τινάς Xen. Cyr. 6, 3,25. So Hom. στίχας ἵστατον, Il. 2, 525, vgl. 16, 199. – Daran reiht sich die Bdtg – 31 [[hinstellen als Etwas]], [[einsetzen]] wozu, wozu machen, zunächst – a) τύραννον, zum Herrscher, Soph. O. R. 940; ὃν [[πόλις]] στήσει, τοῦδε χρὴ κλύειν Ant. 662; πρὶν ἄν σε τῶν σῶν κύριον στήσω τέκνων O. C. 1045; τὸν ὑπὸ Δαρείου σταθέντα ὕπαρχον Her. 7, 105; Sp., [[βασιλέα]] Δείμαντα στησάμενος D. Hal. 1, 61; [[βασιλέα]] σφισὶν ἐστήσαντο D. Cass. 71, 13. Auch φύλακας τούτους στησόμεθα, Plat. Rep. VI, 484 d. Vgl. das üblichere [[καθίστημι]]. – Aehnlich ἤθεα καὶ νόμους ἐστήσαντο, richteten sie ein, Her. 7, 35; τὰς σωμάτων θεραπείας Pol. 3, 7,6; neben [[γνῶναι]], statuere, D. Hal. 8, 68. – bl [[erregen]], κονίης ὁμίχλην Il. 13, 336, νεφέλας, Wolken aufsteigen lassen, 5, 523 Od. 12, 405. 14, 303; ποδῶν [[ὑπένερθε]] κονίη ἵστατ' ἀειρομένη, Staub stieg auf, sich unter den Füßen erhebend, Il. 2, 151. 23, 366; [[κῦμα]], 21, 240; auch φυλόπιδα στήσειν, den Kampf erheben, beginnen, Od. 11, 314, wie στησάμενοι μάχην 9, 54 u. [[φύλοπις]] ἕστηκε, der Kampf erhebt sich, [[hebt an]], Il. 18, 172; [[φύλοπις]], [[νεῖκος]] ἵσταται, 13, 333. 18, 172; μάχην Γίγαντες ἔστησαν θεοῖς, Eur. Ion 988; πολέμους ἵστασθαι Her. 7, 9,2; πῇ στήσονται τὸν πόλεμον 7, 236. Aehnlich ἔριν στῆσαι, Zwist erregen, Zank anfangen, Od. 16, 292. 19, 11; ὅτου ποτὲ μῆνιν τοσήνδε πράγματος στήσας ἔχεις Soph. O. R. 699. – Von der Zeit, [[ἕβδομος]] ἑστήκει [[μείς]], der siebente Monat hob an, Il. 19, 117, τοῦ μὲν φθί. νοντος μηνός, τοῦ δ' ἱσταμένοιο, wenn der eine Monat endet u. der andere anhebt, Od. 14, 162. 19, 307; vgl. Hes. O. 782; ἔαρος νέον ἱσταμένοιο Od. 19, 519. Im attischen Kalender hießen die ersten zehn Tage des Monats der μὴν ἱστάμενος, während μὴν μεσῶν die zweite, μὴν φθίνων die dritte Dekade umfaßt, Her. 6, 106 u. Folgde. – Bes. auch βοήν, Geschrei erheben, Eur. I. T. 1307 Heracl. 129; [[τίνα]] βοὴν ἵστης δόμοις Aesch. Ch. 872, wie Antiphan. Ath. X, 450 e; ἰαχάν, κραυγήν, Eur. I. A. 1039 Or. 1529; [[τίς]] αὖ παρ' ἄντροις [[θόρυβος]] ἵσταται βοῆς Soph. Phil. 1263, welch Geschrei erhebt sich. – Uebh. machen, μηδ' ὑπερθύμως [[ἄγαν]] θεαὶ βροτῶν στήσητε δύσκηλον χθόνα Aesch. Eum. 789. – Dah. bei Sp. sich hinstellen, sich benehmen, se gerere, ἀδίκως καὶ ἀγεννῶς Pol. 17, 3,2, εὐλαβῶς 18, 16, 4 u. öfter. – 41 [[wägen]], auf die Wage stellen u. die Wagschale zur Ruhe, ins Gleichgewicht kommen lassen, also an 1) sich anschließend, [[abwägen]], χρυσοῦ δὲ στήσας [[δέκα]] τάλαντα Il. 19, 247. 24, 232; [[ἄποινα]], zuwägen, 22, 350; ἔχουσα τρυτάνην ἵστη βόειον δημόν Ar. Vesp. 40; Pax 1215; ἱστᾶσι σταθμῷ Her. 2, 65; εἴ τις ἱσταίη τιθεὶς εἰς πλάστιγγας Plat. Tim. 63 b; ἐὰν ἡδέα πρὸς ἡδέα ἱστῇς, abwägen, wie τὸ ἐγγὺς καὶ τὸ [[πόῤῥω]] στήσας ἐν τῷ ζυγῷ Prot. 356 b; mit ἀριθμεῖν καὶ μετρεῖν vrbdn, Xen. Cyr. 8, 2,21 Mem. 1, 1,9. – 5) Die intrans. tempp. u. das med. bezeichnen – a) oft nur das wirkliche Bestehen, Vorhandensein, ein verstärktes εἶναι (vgl. 3), ἁλύει ἐπὶ παντὶ τῷ ἐν χρείᾳ ἱσταμένῳ Soph. Phil. 175, Schol. ἐπὶ παντὶ τῷ ἐν χρείᾳ γιγνομένῳ ἀπορεῖ, in Allem was Noth ist; τόδ' ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει φρένας χρηστὰς πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ' ἵστασθαι Soph. Ant. 299, sich zum Schlechten hinzuwenden; ἐν ὡραίῳ ἵσταμαι βίῳ Eur. Phoen. 975, wie auch wir sagen "ich stehe in dem Alter"; ἵν' ἕσταμεν χρείας Soph. O. R. 1429, da wir in solcher Lage uns befinden; φρονῶ δὴ ξυμφορᾶς ἵν' ἕσταμεν Tr. 1135; ποῦ σοι τύχης ἕστηκεν Ai. 102; ähnlich [[ἴσως]] ἡ [[τύχη]] σταίη [[καλῶς]] El. 403; – ἐπὶ ξυροῦ ἵσταται ἀκμῆς, es steht, ruht auf der Schneide eines Scheermessers, Il. 10, 173. – b) ein Festgestelltsein, eine feste Haltung gewonnen haben; ἡ ἑστηκυῖα καὶ [[ἔμφρων]] [[ἡλικία]] Plat. Legg. VII, 882 c, wie καθεστώς, das bestehende, feste, sichere; τὰ νῦν ἑστῶτα Soph. Tr. 1261; ähnlich φιλόνεικον κατὰ τὴν Λακωνικὴν ἑστῶτα πολιτείαν Plat. Rep. VIII, 545 a; [[χρεία]] ἑστηκυῖα, καὶ τεταγμένη Pol. 6, 25, 11; λογισμὸς ἑστώς 3, 105, 9, vgl. 9, 12, 7; [[ἔστη]] τῇ διανοίᾳ 21, 9,3; vgl. 1) am Ende.