ἵστημι: Difference between revisions

|btext=<i>au sens tr. impf.</i> [[ἵστην]], <i>f.</i> στήσω, <i>ao.</i> [[ἔστησα]], <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. fut.</i> [[σταθήσομαι]], <i>ao.</i> [[ἐστάθην]], <i>pf. inus. ; au sens intr. ao.2</i> [[ἔστην]] ; <i>pf.</i> [[ἕστηκα]], ας, ε, <i>pl.</i> [[ἕσταμεν]], [[ἕστατε]], [[ἑστᾶσι]] ; <i>impér.</i> [[ἕσταθι]], <i>sbj.</i> [[ἑστῶ]], <i>opt.</i> [[ἑσταίην]], <i>inf.</i> [[ἑστάναι]], <i>part.</i> [[ἑστώς]], ῶσα, ός [non ως] ; <i>pqp.</i> [[ἑστήκειν]], <i>att.</i> εἱστήκη;<br /><b>A.</b> <i>tr.</i> <b>I.</b> placer debout : [[ἔγχος]] IL une lance (qu’on dépose contre un mur, une colonne, <i>etc.</i>) ; πελέκεας [[ἑξείης]] OD des haches rangées les unes à la suite des autres (le tranchant dans des pieux) ; <i>d'où</i><br /><b>1</b> lever, dresser : λόγχας SOPH dresser des lances (pour le combat) ; ἵστ. ἀνδρίαντα HDT, τροπαῖα SOPH dresser une statue, ériger des trophées ; ὀρθὸν [[οὖς]] SOPH dresser l'oreille;<br /><b>2</b> <i>fig.</i> instituer : χορούς HDT des danses ; τινα βασιλέα HDT, τύραννον SOPH établir qqn comme roi;<br /><b>II.</b> [[soulever]], [[pousser en avant]] <i>ou</i> en haut : κονίης ὀμίχλην IL soulever un tourbillon de poussière ; νεφέλην OD un nuage ; <i>fig.</i> βοήν ESCHL pousser un cri ; φυλόπιδα OD soulever une querelle ; μῆνιν SOPH exciter de la colère;<br /><b>III.</b> fixer, immobiliser, <i>d'où</i><br /><b>1</b> placer à un poste : πεζούς IL des guerriers à pied ; <i>en gén.</i> placer en un lieu;<br /><b>2</b> arrêter : [[νέας]], ἵππους OD, IL arrêter des navires, des chevaux ; φάλαγγα XÉN faire faire halte à une troupe;<br /><b>3</b> placer dans une balance, peser : καὶ μετροῦντες καὶ ἱστάντες XÉN et mesurant et pesant ; ἵστ. [[τι]] πρός τι, peser une chose contre une autre;<br /><b>B.</b> <i>intr. aux temps indiqués plus haut</i>;<br /><b>I.</b> se placer de bout : ἆσσόν τινι IL se placer plus près de qqn ; [[ἄντα]] τινός IL en face de qqn ; [[ἐς]] [[δίκην]] EUR se présenter en justice ; [[εἰς]] τὸ μέσον XÉN au milieu d'une assemblée;<br /><b>II.</b> se tenir debout, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[se dresser]], [[être érigé]] <i>en parl. de colonnes, de monuments</i>;<br /><b>2</b> se tenir, demeurer, rester : [[παρά]] τινα, venir se placer près de qqn;<br /><b>3</b> être arrêté, fixé, fixe, stationnaire : [[ἄνεμος]] κατὰ βορεὰν ἑστηκώς THC vent situé au nord ; <i>fig.</i> être ferme dans ses sentiments, ses résolutions;<br /><b>4</b> [[être à demeure]] ; se trouver, être <i>à peu près c.</i> [[εἶναι]] : τὰ [[νῦν]] ἑστῶτα SOPH les circonstances présentes ; ξυμφορᾶς ἵν’ [[ἕσταμεν]] SOPH le malheur où nous nous trouvons;<br /><b>5</b> s'arrêter : ἀλλ’ [[ἄγε]] δὴ [[στέωμεν]] IL, OD eh bien, arrêtons-nous ! <i>d'où</i> cesser, rester en repos ; <i>en mauv. part</i> rester inactif, inerte;<br /><i><b>Moy.</b></i> [[ἵσταμαι]] (<i>f.</i> [[στήσομαι]], <i>ao.</i> ἐστησάμην, <i>pf.</i> [[ἕσταμαι]]);<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> dresser pour soi, dresser : [[ἱστόν]] IL un mât ; [[τροπαῖον]] XÉN un trophée ; <i>fig.</i> νόμους HDT établir des lois <i>ou</i> des coutumes ; μάχην IL, OD en gager un combat;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i><br /><b>1</b> se dresser : ἵστανται κρημνοί IL les précipices abrupts se dressent ; [[δοῦρα]] [[ἐν]] γαίῃ ἵσταντο IL les piques se dressaient fichées en terre ; [[κονίη]] ἵσταται IL la poussière se soulève ; <i>fig.</i> [[νεῖκος]], [[φύλοπις]] ἵσταται IL une querelle s'élève ; <i>en parl. du temps, des saisons</i> naître, commencer : ἱσταμένοιο μηνός OD, ἱσταμένου τοῦ μηνός HDT au commencement du mois (<i>cf.</i> μὴν μεσῶν, μὴν φθίνων);<br /><b>2</b> [[se tenir immobile]] ; se tenir droit : [[ἀγχοῦ]] ἱσταμένη IL se tenant auprès ; <i>particul.</i> tenir bon : [[πρός]] τινα, s'opposer à qqn, résister à qqn ; <i>p. ext.</i> se tenir, se comporter <i>en gén.</i> ; s'arrêter, cesser : στήσεται ἀδικῶν DÉM il cessera de commettre des méfaits.<br />'''Étymologie:''' R. Στα, &gt; avec redoubl. *σίστημι, [[ἵστημι]].

|txtha=[[more]] [[rarely]] [[ἱστάω]] (from [[Herodotus]] down; cf. Veitch, [[under]] the [[word]])) ἱστῶμεν, R G) and [[ἱστάνω]] ([[late]]; cf. Veitch, [[under]] the [[word]])) ἱστάνομεν, L T Tr WH) (cf. Buttmann, 44 f (38f); Winer's Grammar, § 14,1f.; 87 (83); WH s Appendix, p. 168; Veitch, p. 337f); [[future]] στήσω; 1st aorist [[ἔστησα]]; 2nd aorist [[ἔστην]], [[imperative]] [[στῆθι]], infinitive [[στῆναι]], participle [[στάς]]; [[perfect]] [[ἕστηκα]] ([[with]] [[present]] [[force]]; Winer's Grammar, 274 (257)), infinitive [[ἑστάναι]] (Relz st bez G Tr [[ἑστάναι]] in ἑστηκεναι), participle [[masculine]] ἑστηκώς [[with]] neuter ἑστηκός, and in the shorter [[form]] [[ἑστώς]], ἑστῶσα ([[ἑστώς]] and (L T Tr WH in Rst [[also]]); ἑστός (cf. [[Alexander]] Buttmann (1873) Ausf. Spr. ii., p. 208; (Rutherford, Babrius, p. 39f; Winer's Grammar, § 14,1i.; Buttmann, 48 (41))); pluperfect εἱστήκειν ([[but]] WH [[uniformly]] ἱστ.; [[see]] Iota) [[with]] [[force]] of [[imperfect]] Winer's Grammar, 274 (257)), 3rd [[person]] plural εἱστήκεισαν (L T Tr WH in ἑστήκεσαν (R G (cf. Winer's Grammar, § 14,1a.; [[yet]] Buttmann, 43 (38))); [[passive]], 1st aorist [[ἐστάθην]]; 1future [[σταθήσομαι]]; 1future [[middle]] [[στήσομαι]] (I. Transitively in the [[present]], [[imperfect]], [[future]], and 1st aorist [[active]]; [[likewise]] in the tenses of the [[passive]] (cf. Buttmann, 47 (41) contra Winer's Grammar, 252 (237)) (the Sept. for הֶעֱמִיד, הֵקִים, הִצִּיב); (from Homer down); to [[cause]] or [[make]] to [[stand]]; to [[place]], [[put]], [[set]];<br /><b class="num">1.</b> [[universally]], α. [[properly]], τινα, to [[bid]] to [[stand]] by ([[set]] up): ἐν μέσῳ, in the [[midst]], ἐν τῷ μέσῳ, [[ἐνώπιον]] τίνος, [[εἰς]] αὐτούς, [[before]] the members of the Sanhedrin, ἐν τῷ συνεδρίῳ, [[ἐπί]] [[with]] the genitive of the Judges, [[passive]] σταθήσεσθε, τινα [[ἄμωμον]] [[κατενώπιον]] τίνος, to ([[set]] [[one]] i. e.) [[cause]] [[one]] to [[make]] his [[appearance]] [[faultless]] [[before]] etc. to [[place]] (i. e. [[designate]] the [[place]] for [[one]] to [[occupy]]): ἐν μέσῳ τινων, παῥ ἑαυτῷ, ἐκ δεξιῶν, [[ἐπί]] τί (accusative of [[place]]), to [[place]] [[oneself]], to [[stand]] (German sich hinstellen, hintreten): [[ἀπό]] [[μακρόθεν]], [[σταθείς]], ἐστάθησαν σκυθρωποί [[they]] stood [[still]], looking [[sad]], T WH Tr [[text]] (cf. II:1b. β.)); ἐν μέσῳ τίνος, τινων, added, σταθέντες, [[when]] [[they]] had appeared ([[before]] the [[judge]]), β. tropically, to [[make]] [[firm]], [[fix]], [[establish]]: τί, τινα, to [[cause]] a [[person]] or [[thing]] to [[keep]] his or its [[place]]; [[passive]] to [[stand]], be kept [[intact]] (of a [[family]], a [[kingdom]]): to [[escape]] in [[safety]], [[ἔμπροσθεν]] τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου added, [[στῆσαι]] τινα, to [[cause]] [[one]] to [[preserve]] a [[right]] [[state]] of [[mind]], σταθήσεται, shall be made to [[stand]], i. e. shall be kept from falling, ibid. τί, to [[establish]] a [[thing]], [[cause]] it to [[stand]], i. e. to [[uphold]] or [[sustain]] the [[authority]] or [[force]] of [[anything]]: ἀναιρεῖν); [[τήν]] παράδοσιν, [[τήν]] ἰδίαν δικαιοσύνην, [[τόν]] νόμον (opposed to κατάργω), [[τόν]] ὅρκον, [[τήν]] διαθήκην, to [[ratify]], [[confirm]]: σταθῇ, σταθήσεται [[πᾶν]] ῤῆμα, to [[appoint]] (cf. [[colloquial]] English [[set]]): ἡμέραν, to [[set]] or [[place]] in a [[balance]]; to [[weigh]]: [[money]] to [[one]] ([[because]] in [[very]] [[early]] times, [[before]] the [[introduction]] of [[coinage]], the metals used to be weighed) i. e. to [[pay]], Homer down; cf. Passow, [[under]] the [[word]], p. 1508b; (Liddell and Scott, [[under]] the [[word]] A. IV.); the Sept. for שָׁקַל, μή στήσῃς αὐτοῖς [[τήν]] ἁμαρτίαν ταύτην, do [[not]] [[reckon]] to [[them]], [[call]] [[them]] to [[account]] for, [[this]] [[sin]] (A. V. [[lay]] [[not]] [[this]] [[sin]] to [[their]] [[charge]]), II. Intransitively in the [[perfect]] and pluperfect (having the [[sense]] of a [[present]] and an [[imperfect]] ([[see]] [[above]])), [[also]] in 2nd aorist [[active]], to [[stand]]; the Sept. for נִצַּב עָמַד קוּם;<br /><b class="num">1.</b> [[properly]],<br /><b class="num">a.</b> followed by prepositions or adverbs of [[place]]: followed by ἐν [[with]] the dative of [[place]] (cf. Buttmann, 329 (283)), L T Tr WH [[ἐπί]] [[with]] the dative); [[ἐνώπιον]] τίνος, [[πρός]] [[with]] the dative of [[place]], [[ἐπί]] [[with]] the genitive of [[place]] (German auf, [[upon]]), [[before]] (cf. [[ἐπί]], A. I:2b.), [[πέραν]] [[with]] the genitive of [[place]], [[πρό]], R G; [[but]] L T Tr WH [[ἐπί]] τῶν θυρῶν (at, German an; cf. [[above]] and [[see]] [[ἐπί]], A. I:2a.)); [[ἔμπροσθεν]] τίνος, [[before]] [[one]] as Judges, [[κύκλῳ]] (τίνος), [[around]], [[μέσος]] [[ὑμῶν]], in the [[midst]] of [[you]], [[living]] [[among]] [[you]], ἐκ δεξιῶν τίνος, ἐν μέσῳ, [[πρός]] [[with]] the accusative (G L T Tr WH [[with]] the dative ([[see]] [[πρός]], II.)) of [[place]], [[ἐπί]] [[with]] the accusative of [[place]] ([[see]] [[ἐπί]], C. I.), [[ἐπί]] [[τούς]] πόδας, to [[stand]] [[upright]], [[παρά]] [[with]] the accusative, [[εἰς]], L T Tr marginal [[reading]] WH marginal [[reading]] [[ἐπί]] ([[see]] [[ἐπί]], C. I:1d.)); [[ἐκεῖ]], [[ὧδε]], T Tr WH [[αὐτοῦ]], [[which]] [[see]]); [[ὅπου]], [[ἔξω]], WH in marginal [[reading]] [[only]]); [[μακρόθεν]], R G Tr [[text]]); [[ἀπό]], [[μακρόθεν]], L T WH Tr marginal [[reading]] ([[but]] [[ἀπό]] in brackets)); [[πόρρωθεν]], α. to [[stand]] by, [[stand]] [[near]] (in a [[place]] [[already]] mentioned, so [[that]] the reader [[readily]] understands [[where]]): καθίζειν, β. if [[what]] is said to [[stand]] had been in [[motion]] ([[walking]], [[flowing]], etc.), to [[stop]], [[stand]] [[still]]: [[ἔστη]], L T Tr WH ἐστάθη (cf. I:1a.)); γ. contextually, to [[stand]] [[immutable]], [[stand]] [[firm]], of the [[foundation]] of a [[building]]: to [[stand]], i. e. [[continue]] [[safe]] and [[sound]], [[stand]] [[unharmed]]: to [[stand]] [[ready]] or [[prepared]]: [[with]] a participle, to be of a [[steadfast]] [[mind]]; so in the [[maxim]] in ὅς ἕστηκεν [[ἑδραῖος]], [[who]] does [[not]] [[hesitate]], does [[not]] [[waver]], [[πρός]] τινα, [[against]] the [[foe]], to [[persist]], [[continue]], [[persevere]]: τῇ πίστει, dative commodi (so as [[not]] to [[fall]] from [[thy]] [[faith]] (others [[take]] the dative instrumentally, by [[thy]] [[faith]]; cf. Winer's Grammar, § 31,6c.; Buttmann, § 133,24)), ἐν τῇ [[ἀλήθεια]], Isaiah, his [[nature]] abhors, is [[utterly]] estranged from, the [[truth]]; Vulg. [[incorrectly]], in veritate non stetit; Luther, ist nicht bestanden (A. V. [[abode]] [[not]] etc.); [[but]] the Zürich [[version]] [[correctly]], besteht nicht (WH [[read]] ἔστηκεν, [[imperfect]] of [[στήκω]], [[which]] [[see]])); ἐν τῇ χάριτι, ἐν τῷ εὐαγγελίῳ, [[εἰς]] ἥν ([[namely]], [[χάριν]]) ἑστήκατε, [[into]] [[which]] ye [[have]] entered, [[that]] ye [[may]] [[stand]] [[fast]] in it, L T Tr WH [[read]] στῆτε (2nd aorist [[active]] [[imperative]] 2nd [[person]] plural) [[enter]] and [[stand]] [[fast]]; Buttmann, § 147,16, cf. p. 329 (283)). Note: From [[ἕστηκα]] is formed the [[verb]] [[στήκω]], [[which]] [[see]] in its [[place]]. (Compare: [[ἀνίστημι]], [[ἐπανίστημι]], [[ἐξανίστημι]], [[ἀνθίστημι]], [[ἀφίστημι]], [[διΐστημι]], [[ἐνίστημι]], [[ἐξίστημι]], ἐπιστημι (ἐπίστημαι), [[ἐφίστημι]], κατεφιστημι, [[συνεφίστημι]], [[καθίστημι]], [[ἀντικαθίστημι]], [[ἀποκαθίστημι]], [[μεθίστημι]], [[παρίστημι]], [[περιΐστημι]], προστημι, [[συνίστημι]].)