3,277,218
edits
ἁψίς: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
m (Text replacement - "arq" to "arq") |
mNo edit summary |
||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=apsis | |Transliteration C=apsis | ||
|Beta Code=a(yi/s | |Beta Code=a(yi/s | ||
|Definition=Ep. and Ion. [[ἀψίς]], ῖδος, ἡ, ([[ἅπτω]]) < | |Definition=Ep. and Ion. [[ἀψίς]], ῖδος, ἡ, ([[ἅπτω]])<br><span class="bld">A</span> [[loop]], [[mesh]], such as form a net, ἀψῖσι λίνου Il.5.487; [[ἁψῖδες]] = [[net]]s, A.R.3.138, Opp.''H.''4.146.<br><span class="bld">2</span> [[felloe]] of a [[wheel]], Hes.''Op.''426, Lyr.in ''PLG''3.740; the [[wheel]] itself, Hdt.4.72, E.''Hipp.''1233; <b class="b3">κύκλος ἁψῖδος</b> the [[potter]]'s [[wheel]], APl.4.191 (Nicaenet.).<br><span class="bld">3</span> in Archit., [[dowel-pin]], IG11(2).161''A''70 (De†los, iii B. C.).<br><span class="bld">4</span> [[disk]], <b class="b3">τὴν ἡμερίαν ἁψῖδα</b>, of the sun, E.''Ion'' 88; [[segment]] cut off by rainbow, Arist.''Mete.''371b28, cf. Poet. ap. Plu.2.103f.<br><span class="bld">5</span> [[arch]] or [[vault]] (cf. [[ψαλίς]] ΙΙ), ἐπὶ τὴν ὑπουράνιον ἁψῖδα Pl.''Phdr.''247b, cf. Suid. [[sub verbo|s.v.]] [[αἰθεροβατέω|αἰθεροβατεῖν]], ''Epigr.Gr.''1078 (Adana), ''IGRom.''3.975, ''PMag.Lond.''46.41; κατὰ τὴν ἁψῖδα ποτώμενος Luc.Bis Acc.33; [[triumphal arch]], D.C.53.22,26, etc.: metaph., κάμπτειν ἐπῶν ἁψῖδας Ar.''Th.'' 53.<br><span class="bld">b</span> <b class="b3">σελάνας ἐς δεκάταν ἁψῖδα</b> in the moon's tenth [[orbit]], i. e. the tenth month, ''Hymn.Is.''38.<br><span class="bld">c</span> <b class="b3">ἡ ἀνωτάτω ἁ. θεάτρου</b> uppermost [[tier]], D.C.61.17. ([[ἅψιδα]] in late Poets, ''Epigr.Gr.''440.9,445.4.) | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=-ῖδος, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. | |dgtxt=-ῖδος, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> jón. [[ἀψίς]] <i>Il</i>.5.487<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῐδ- <i>GVI</i> 656.9 (Namara II/III d.C.), 122 (Bostra III d.C.)]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [ac. ἅψιν Hes.<i>Op</i>.426, ἁψίδα <i>GVI</i> [[l.c.]]]<br /><b class="num">I</b> plu. [[mallas]], [[redes]] ὡς ἀψῖσι λίνοι' ἁλόντε πανάγρου <i>Il</i>.l.c., μέχρις ἂν περιπέσωσι ταῖς τῶν λίνων ἁψῖσιν D.P.<i>Au</i>.3.9, ῥηϊδίως ἁψῖσι περίσχετον ἀμφικαλύψας Opp.<i>H</i>.4.146.<br /><b class="num">II</b> sg. de segmentos curvos<br /><b class="num">1</b> [[pina]], [[cada uno de los segmentos que ensamblados forman la llanta]] τρισπίθαμον ἅψιν ταμεῖν δεκαδώρῳ ἀμάξῃ Hes.l.c.<br /><b class="num">•</b>tb. [[llanta]] (τὸν ἡλίον) ὥσπερ ἐν τρόχῳ ... ἔχει ... τὰς κνημῖδας πρὸς τὴν ἔξωθεν τὴν ἁψῖδος περιφοράν Ach.Tat.19 (= Anaximand.A 21), κατὰ τὴν ἁψῖδα συμμεταβάλλοντος pudiendo moverse a lo largo de la llanta</i> Arist.<i>Mech</i>.851<sup>b</sup>17<br /><b class="num">•</b>fig. κάμπτει δὲ νέας ἁψῖδας ἐπῶν moldea nuevas junturas de versos</i> Ar.<i>Th</i>.53.<br /><b class="num">2</b> geom. [[semicírculo]] Hero <i>Geom</i>.18.1, τῆς ἴριδος ... ἁ. segmento de arco</i> Arist.<i>Mete</i>.371<sup>b</sup>28, 29, cf. Plu.2.103f.<br /><b class="num">3</b> [[bóveda celeste]] ἄκραν ἐπὶ τὴν ὑπουράνιον ἁψῖδα πορεύονται Pl.<i>Phdr</i>.247b, κατὰ τὴν ἁψῖδα πετάμενον Luc.<i>Bis Acc</i>.33, ὅταν Φαέθων πυμάτην ἁψῖδα διφρεύῃ Archestr.<i>SHell</i>.164.2<br /><b class="num">•</b>fig. [[la cima más alta]] εἰς ἁγιωσύνης ἁψῖδα ἀναβεβηκέναι Nil.M.79.1137C.<br /><b class="num">III</b> arq.<br /><b class="num">1</b> [[dovela]] ξύλον εἰς τὰς ἁψῖδας τοῖς σφονδύλοις τοῦ κίονος <i>IG</i> 11(2).161A.70 (Delos II a.C.)<br /><b class="num">•</b>[[arco]] κίονος ... κατὰ τὰς ἄκρας εἰς ἁψῖδα περιαγομένου Hld.10.6.2, ἁψῖδες πανταχόθεν τετραμμέναι μίαν ὀροφὴν ἔχουσαι Lib.<i>Or</i>.11.202<br /><b class="num">•</b>[[arco de triunfo]] εἰκόνες αὐτῷ ἐφ' ἁψίδων ... ἐποιήθησαν D.C.53.22.2, cf. 55.2.3, 68.1.1, <i>CPHerm</i>.127ue.2.22 (III d.C.), ἁψίδα Τροπαιοφόρον D.C.49.15.1, 51.19<br /><b class="num">•</b>plu. [[arcos]] de un puente <i>IGR</i> 3.887.7 (Cilicia), εἰλήσας ἁψῖδας ἐπάνω τοῦ ... ποταμοῦ Io.Mal.<i>Chron</i>.M.97.505A.<br /><b class="num">2</b> [[hemiciclo de asientos]] τὴν ἀνωτάτου τοῦ θεάτρου ἁψῖδα D.C.61.17.2.<br /><b class="num">3</b> [[arcosolio]] o [[cámara funeraria]] con o sin tumba <i>Beth She'arim</i> 137, 142 (ambas IV d.C.), <i>GVI</i> ll.cc.<br /><b class="num">IV</b> como círculo completo<br /><b class="num">1</b> [[anillo]] ἀμφὶ δ' ἑκάστῳ διπλόαι ἁψῖδες περιηγέες εἱλίσσονται de una pelota, A.R.3.138.<br /><b class="num">2</b> [[rueda]] ἁψῖδος ἥμισυ ἐπὶ δύο ξύλα στήσαντες ὕπτιον Hdt.4.72, ἁψῖδα πέτρῳ προσβάλλων ὀχήματος E.<i>Hipp</i>.1233<br /><b class="num">•</b>fig. [[carro del día]], [[aurora]] Παρνεσιάδες ... κορυφαὶ ... τὴν ἡμερίαν ἁψῖδα βροτοῖσι δέχονται E.<i>Io</i> 88<br /><b class="num">•</b>[[disco]] γλαυκὶ ... ἣν ὁ θηρατὴς κατά τινος χαλκῆς στήσας ἁψῖδος τινάσσει D.P.<i>Au</i>.3.17<br /><b class="num">•</b>[[rueda de la noria]], <i>PLond</i>.1177.200 (II d.C.), <i>PFlor</i>.218.4 (III d.C.), <i>PThead</i>.20.10 (IV d.C.)<br /><b class="num">•</b>[[torno de alfarero]] Ἑρμῆν ἔπλασεν ἁψῖδος κύκλος ἐλισσόμενος Nicaenet.5<br /><b class="num">•</b>[[recipiente]], [[vaso]] Vlp.<i>Dig</i>.34.2.19.6.<br /><b class="num">3</b> astr. [[órbita]] σελάνας ἐς δεκάτην ἁψεῖδα en el décimo mes</i>, <i>Hymn.Is</i>.38 (Andros), cf. Plin.<i>HN</i> 2.63, 64.<br /><b class="num">• Etimología:</b> v. [[ἅπτω]]. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 28: | Line 28: | ||
|elrutext='''ἁψίς:''' ион. [[ἀψίς]], ῖδος ἡ (acc. ἁψῖδα и ἅψιν)<br /><b class="num">1</b> [[петля]], [[очко]] (λίνου ἀψῖδες Hom.);<br /><b class="num">2</b> досл. обод колеса, перен. колесо Hes., Her., Eur., Plut.;<br /><b class="num">3</b> [[дуга]] (ἴριδος Arst.);<br /><b class="num">4</b> [[свод]] (ἡ [[οὐράνιος]] ἁ. Plat.);<br /><b class="num">5</b> [[диск]]: ἡ [[ἡμερία]] ἁ. Eur. солнечный диск;<br /><b class="num">6</b> ирон. [[сплетение]] (ἁψῖδες ἐπῶν Arph.). | |elrutext='''ἁψίς:''' ион. [[ἀψίς]], ῖδος ἡ (acc. ἁψῖδα и ἅψιν)<br /><b class="num">1</b> [[петля]], [[очко]] (λίνου ἀψῖδες Hom.);<br /><b class="num">2</b> досл. обод колеса, перен. колесо Hes., Her., Eur., Plut.;<br /><b class="num">3</b> [[дуга]] (ἴριδος Arst.);<br /><b class="num">4</b> [[свод]] (ἡ [[οὐράνιος]] ἁ. Plat.);<br /><b class="num">5</b> [[диск]]: ἡ [[ἡμερία]] ἁ. Eur. солнечный диск;<br /><b class="num">6</b> ирон. [[сплетение]] (ἁψῖδες ἐπῶν Arph.). | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''ἀψίς''': Ἰων. [[ἀψίς]], ῖδος, ἡ, (ἅπτω) [[ἅμμα]], [[συναφή]], [[κόμβος]], Λατ. commisura, οἷα τὰ σχηματίζοντα [[δίκτυον]], ἀψῖσι λίνου Ἰλ. Ε. 487, πρβλ. Ὀππ. Ἁλ. 4. 146, [[ἔνθα]] τὸ ἀψῖδες ἀπολύτως σημαίνει δίκτυα. 2) ἁψῖδες, καμπύλα τεμάχια ξύλου, τέσσαρα ἐκ τῶν ὁποίων ἀποτελοῦσι τὸν κύκλον τροχοῦ, οὕτω δὲ καὶ αὐτὸς ὁ [[τροχός]], Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 424, Ἡρόδ. 4. 72, Εὐρ. Ἱππ. 1233· [[κύκλος]] ἁψῖδος, ὁ τροχὸς τοῦ κεραμέως, Ἀνθ. Πλαν. 101. 3) πᾶς [[κύκλος]] ἢ [[δίσκος]], τὴν ἡμερίαν ἁψῖδα, ἐπὶ τοῦ ἡλίου, Εὐρ. Ἴων 88· [[τόξον]], ἐπὶ τοῦ οὐρανίου τόξου τῆς ἴριδος, Ἀριστ. Μετεωρ. 3. 2. 3, πρβλ. Ποιητὴν παρὰ Πλουτ. 2. 103F, 4) [[θόλος]] (πρβλ. ψαλὶς ΙΙ), ὑπὸ τὴν οὐράνιον ἁψῖδα Πλάτ. Φαῖδρ. 247Β, πρβλ. Σουΐδ. ἐν λ. αἰθεροβατεῖν, Συλλ. Ἐπιγρ. 2644, 4440, κ. ἄλλ· κατὰ τὴν ἁψῖδα ποτώμενον Λουκ. Δὶς Κατηγ. 33· θριαμβετικὴ ἁψίς, Δίων Κ. 53. 22 καὶ 26, κτλ.: - μεταφ., κάμπτειν ἐπῶν ἁψῖδας Ἀριστ. Θεσμ. 53. 6) σελάνας εἰς δεκάτην ἁψῖδα, εἰς τὴν δεκάτην περιφορὰν τῆς σελήνης, [[ἤτοι]] τὸν δέκατον μῆνα. Ἐπιγράμμ. Ἑλλ. 1028. 37 γ) ἐν τῇ Βυζαντινῇ ἀρχιτεκτον., ἁψὶς τῶν βασιλικῶν λεγομένων στοῶν, Λατ. concha, κοινῶς ἀχιβάδα, τὸ ἡμικύκλιον τοῦ ἱεροῦ ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τῶν Ὀρθοδόξων, [[ἔνθα]] τίθενται οἱ ἀρχιερατικοὶ θρόνοι, ἰδὲ Suicer. [ἁψῐ΄δα παρὰ μεταγεν. ποιητ., Ἐπιγρ. Ἑλλ. 440. 9, 445. 4] | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
| Line 36: | Line 36: | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἁψίς''': -ῖδος<br />{hapsís}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Masche eines Netzes]], [[Radfelge]], [[Gefüge]] (Kretschmer Glotta 10, 233f.).<br />'''Etymology''': Erweiterung bzw. Umbildung auf -ιδ- eines unbekannten Verbalnomens zu [[ἅπτω]], s. d.<br />'''Page''' 1,204 | |ftr='''ἁψίς''': -ῖδος<br />{hapsís}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Masche eines Netzes]], [[Radfelge]], [[Gefüge]] (Kretschmer Glotta 10, 233f.).<br />'''Etymology''': Erweiterung bzw. Umbildung auf -ιδ- eines unbekannten Verbalnomens zu [[ἅπτω]], s. d.<br />'''Page''' 1,204 | ||
}} | }} | ||
{{mantoulidis | {{mantoulidis | ||
|mantxt=(=[[ραφή]], [[καμάρα]], [[θόλος]]). Ἀπό τό [[ἅπτω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | |mantxt=(=[[ραφή]], [[καμάρα]], [[θόλος]]). Ἀπό τό [[ἅπτω]], ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα. | ||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[arch]]=== | |||
Arabic: قَوْس; Armenian: կամար; Azerbaijani: tağ; Bashkir: көмбәҙ; Belarusian: арка; Bulgarian: арка; Burmese: မုခ်ခုံး; Catalan: arc; Chinese Mandarin: 拱, 拱券, 拱門, 拱门; Czech: oblouk; Danish: bue; Dutch: [[boog]]; Esperanto: arko; Estonian: kaar; Finnish: kaari; French: [[arc]]; Friulian: arc; Georgian: თაღი; German: [[Bogen]]; Greek: [[αψίδα]]; Ancient Greek: [[ἁψίς]]; Hebrew: קֶשֶׁת; Hindi: चाप; Hungarian: ív; Icelandic: bogi; Ido: arko; Italian: [[arco]]; Japanese: アーチ; Kazakh: доға; Korean: 아치; Kurdish Northern Kurdish: kevane; Kyrgyz: дого; Latin: [[arcus]]; Latvian: arka; Lithuanian: arka; Macedonian: свод, арка; Malay: gerbang; Malayalam: കമാനം; Manx: aae; Norwegian Bokmål: bue; Old English: bīeġels; Persian: طاق; Polish: łuk; Portuguese: [[arco]]; Romanian: arc; Russian: [[арка]], [[свод]]; Scots: pend; Scottish Gaelic: bogha; Serbo-Croatian Cyrillic: лу̑к; Roman: lȗk; Slovak: oblúk; Slovene: obok, lok; Spanish: [[arco]]; Swedish: valvbåge, valv, båge; Tajik: тоқ, равоқ; Thai: ช่องโค้ง; Turkish: kemer; Ukrainian: арка; Uzbek: toq, ravoq, arka; Vietnamese: vòm; Walloon: åtche | |||
}} | }} | ||
