δίδωμι: Difference between revisions

|Full diacritics=δῐ́δωμι

|Definition=Il.23.620, etc. (late [[δίδω]] ''POxy.''121 (iii A. D.)); late forms, 1pl. [[διδόαμεν]] [[varia lectio|v.l.]] in J.''BJ''3.8.5, etc., 3pl. [[δίδωσι]] (παρα-) Id.''AJ''10.4.1, etc.; but thematic forms are freq. used, especially in Ep. and Ion., [[διδοῖς]], [[διδοῖσθα]], Il.9.164, 19.270,<br><span class="bld">A</span> διδοῖ Od.17.350, Mimn.2.16, Hdt.2.48, Hp.Aër.12 (ἀνα-), A.''Supp.''1010, etc., διδοῦσι Il.19.265 (always in Hom.), dub. in Att., Antiph.156; imper. δίδου Thgn.1303, Hdt.3.140, E.''Or.''642, δίδοι Pi.''O.''1.85, Epigr. in ''Class.Phil.''4.78, Ep. δίδωθι Od.3.380; inf. [[διδόναι]], also διδοῦν Thgn.1329, Ep. διδοῦναι Il.24.425, Aeol. δίδων Theoc.29.9; part. [[διδούς]], Aeol. δίδοις Alc.''Supp.''23.13: impf. <b class="b3">ἐδίδουν -ους -ου</b>, Ar.''Eq.''678, Od.19.367, 11.289 (Ep. δίδου Il. 5.165), etc.; 3pl. ἐδίδοσαν Hdt.8.9, etc., [[ἐδίδουν]] ([[varia lectio|v.l.]] [[ἐδίδων]]) Hes. ''Op.''139, D.H.5.6 codd. (ἀπ-), also [[ἔδιδον]] prob. in ''h.Cer.''437, [[δίδον]] ib.328; Ep. iter. δόσκον Il.14.382: fut. δώσω 14.268, etc., Ep. διδώσω Od.13.358, 24.314; inf. δωσέμεναι Il.13.369: aor. 1 [[ἔδωκα]], used only in ind., Od.9.361, etc., Ep. δῶκα Il.4.43: aor. 2 [[ἔδων]], used in plural ind. <b class="b3">ἔδομεν ἔδοτε ἔδοσαν</b> (Lacon. ἔδον ''IG''5(1).1''B''1), and in moods, <b class="b3">δός, δῶ, δοίην, δοῦναι, δούς;</b> Ep. forms of aor., subj. 3sg. [[δώῃ]], [[δώῃσι]], [[δῷσι]], Il.16.725, 1.324, Od.2.144; 3sg. [[δώη]], Boeot. δώει ''SIG''2858.17 (Delph.), ''IG''7.3054 (Lebad.), δοῖ ''PPetr.''2.p.24; 1pl. δώομεν Il.7.299, Od.16.184, 3pl. δώωσι Il.1.137; 3sg. opt. is written δόη ''UPZ''1.4, δοῖ ''IG''14.1488, etc.; inf. δόμεναι Il.1.116, δόμεν 4.379 (also Dor., Ar.''Lys.''1163 (ἀπο-), δόμειν ''SIG''942 (Dodona)); Cypr. inf. δοϝέναι ''Inscr.Cypr.''135.5H. (also opt. [[δυϝάνοι]] ib. 6); Arc. part. ἀπυ-δόας ''IG''5(2).6.13 (Tegea); inf. δῶναι ''Schwyzer'' 666.2 (Orchom., iii B. C.), also in later Greek, ''BGU''38.13 (ii A. D.): pf. δέδωκα Pi.''N.''2.8, etc.; Boeot. 3pl. ἀποδεδόανθι ''IG''7.3171.35 (Orchom.): plpf. ἐδεδώκει X.''Cyr.''1.4.26:—Med. only in compds.:— Pass., fut. δοθήσομαι E.''Ph.''1650, Is.3.39, etc.: aor. ἐδόθην Od.2.78, etc.: pf. δέδομαι Il.5.428, A.''Supp.''1041, Th.1.26, etc.; 3pl. δέδονται E.''Supp.''757: plpf. ἐδέδοτο Th.3.109:—[[give freely]], τινί τι Od.24.274, etc.: in pres. and impf., to [[be ready to give]], [[offer]], Il.9.519, Hdt.5.94, 9.109, Ar.''Fr.''100, X.''An.''6.3.9, etc.; [[τὰ διδόμενα]] = [[things offered]], D.18.119.<br><span class="bld">2</span> of the gods, [[grant]], [[assign]], [[κῦδος]], [[νίκην]], etc., Il.19.204, 11.397, etc.; of evils, <b class="b3">δίδωμι ἄλγεα, δίδωμι ἄτας, δίδωμι κήδεα</b>, etc., 1.96, 19.270, Od.9.15, etc.; twice in Hom. in Pass., <b class="b3">οὔ τοι δέδοται πολεμήϊα ἔργα</b> not to thee [[have]] [[deed]]s of [[war]] been [[grant]]ed, Il.5.428, cf. Od.2.78; later <b class="b3">εὖ διδόναι τινί</b> [[give]] [[good]] [[fortune]], [[provide]] well [[for]]... S.''OT''1081, ''OC''642, E.''Andr.''750: abs., of the laws, [[grant permission]], δόντων αὐτῷ τῶν νόμων Is.7.2, cf. Pl.''Lg.''813c.<br><span class="bld">3</span> [[offer]] to the gods, <b class="b3">ἑκατόμβας, ἱρὰ θεοῖσιν</b>, Il.12.6, Od.1.67, etc.<br><span class="bld">4</span> with inf. added, <b class="b3">ξεῖνος γάρ οἱ ἔδωκεν… ἐς πόλεμον φορέειν</b> [[gave]] it him to wear in war, Il.15.532, cf. 23.183; δῶκε [τεύχεα] θεράποντι φορῆναι 7.149: later freq. of [[giving]] to [[eat]] or [[drink]], ἐκ χειρὸς διδοῖ πιεῖν Hdt.4.172, cf. Cratin.124, Pherecr.69, etc.; ἐδίδου ῥοφεῖν Ar.''Fr.''203; δίδου μασᾶσθαι Eup. 253; δὸς καταφαγεῖν Hegem.1; τὴν κύλικα δὸς ἐμπιεῖν Pherecr.41; δὸς τὴν μεγάλην σπάσαι Diph.17.7; with inf. omitted, φιάλην ἔδωκε κεράσας Ephipp.10; εὐζωρότερον δός Diph.58; also of [[giving]] [[water]] to [[wash]] with, <b class="b3">δίδου κατὰ χειρός</b> (''[[sc.]]'' [[νίψασθαι]]) Arched.2.3, cf. Alex.261.2.<br><span class="bld">5</span> Prose phrases, [[διδόναι ὅρκον]], opp. [[λαμβάνειν]], [[tender an oath]], δοκεῖ κἂν ὀμόσαι εἴ τις αὐτῷ ὅρκον διδοίη Is.9.24, cf. D.39.3, Arist. ''Rh.''1377a8; <b class="b3">δίδωμι ψῆφον, δίδωμι γνώμην</b>, [[put]] a [[proposal]] to the [[vote]], [[propose]] a [[resolution]], D.21.87, 24.13: <b class="b3">δίδωμι χάριν</b>, = [[χαρίζεσθαι]], S.''Aj.''1354, Cratin. 317; <b class="b3">ὀργῇ χάριν δούς</b> having [[indulge]]d... S.''OC''855; <b class="b3">λόγον τινὶ δ</b>. [[give]] one leave to speak, X.''HG''5.2.20; δίδωμι λόγον σφίσι [[deliberate]], Hdt. 1.97; οὐκ, εἰ διδοίης… σαυτῷ λόγον S.''OT''583; <b class="b3">δοῦναι, λαβεῖν λόγον</b>, Arist.''SE''165a27 (but <b class="b3">δίδωμι λόγον, δίδωμι εὐθύνας</b>, [[render]] accounts, ''IG''12.91, al.): <b class="b3">δίδωμι δίκην</b> or [[δίδωμι δίκας]], v. [[δίκη]]: <b class="b3">ἀκοὴν δίδωμι λόγοις</b> [[lend an ear]] to... S. ''El.''30, etc.; <b class="b3">δίδωμι ἐργασίαν</b> [[give]] [[diligence]] = Lat. [[dare operam]], ''OGI''441.109 (Lagina, i B. C.), ''POxy.''742.11: c. inf., ''Ev.Luc.''12.58: abs., ''[[sc.]]'' πληγήν, λίθῳ δίδωμι τινί ''PLips.''13 iii 3; <b class="b3">ἐμβολὰς διδόναι</b>, [[ram]], of [[ship]]s, D.S.13.10.<br><span class="bld">II</span> c. acc. pers., [[hand over]], [[deliver up]], ἀχέεσσί με δώσεις Od.19.167; μιν… ὀδύνῃσιν ἔδωκεν Il.5.397; Ἕκτορα κυσίν 23.21; πυρί τινα Od.24.65; πληγαῖς τινά Pl.''R.''574c; ἔδωκε θῆρας φόβῳ Pi.''P.''5.60.<br><span class="bld">2</span> of parents, [[give]] their [[daughter]] to [[wife]], θυγατέρα ἀνδρί Il.6.192, Od.4.7; also of [[Telemachus]], ἀνέρι μητέρα δώσω 2.223; <b class="b3">τὴν… Σάμηνδε ἔδοσαν</b> gave her in [[marriage]] to go to Samé, 15.367, cf. 17.442; with inf. added, δώσω σοι Χαρίτων μίαν ὀπυιέμεναι Il. 14.268: in Prose and Trag., θυγατέρα δίδωμι τινὶ γυναῖκα Hdt.1.107, cf. Th.6.59, X.''HG''4.1.4, etc.: abs., ἐδίδοσαν καὶ ἤγοντο ἐξ ἀλλήλων Hdt. 5.92.β, cf. E.''Med.''288; also δίδωμι κόρᾳ ἄνδρα Pi.''P.''9.117.<br><span class="bld">3</span> <b class="b3">διδόναι τινά τινι</b> [[grant]] another to one's entreaties, [[pardon]] him at one's [[request]], X.''An.''6.6.31; <b class="b3">διδόναι τινί τι</b> [[forgive]] one a thing, [[condone]] it, E.''Cyc.''296 ([[si vera lectio|s.v.l.]]).<br><span class="bld">4</span> <b class="b3">δίδωμι ἑαυτόν τινι</b> [[give]] [[oneself]] [[up]], δίδωμι σφέας αὐτοὺς τοῖσι Ἀθηναίοισι Hdt.6.108, cf. S.''Ph.''84, Th.2.68; τινὶ εἰς χεῖρας S.''El.''1348; δίδωμι ἑαυτὸν τοῖς δεινοῖς D.18.97; εἰς τοὺς κινδύνους Plb.3.17.8; εἰς ἔντευξιν Id.3.15.4; <b class="b3">εἰς τρυφήν, εἰς λῃστείας</b>, D.S.17.108, 18.47: c. inf., δίδωσ' ἑκὼν [[κτείνειν]] ἑαυτόν S.''Ph.''1341.<br><span class="bld">5</span> [[appoint]], [[establish]], of a [[priest]], [[LXX]] ''Ex.''31.6; <b class="b3">δῶμεν ἀρχηγόν</b> ib.''Nu.'' 14.4; <b class="b3">δίδωμι τινὰ εἰς ἔθνος μέγα</b> ib.''Ge.''17.20; [[place]], <b class="b3">τινὰ ὑπεράνω πάντα τὰ ἔθνη</b> ib.''De.''28.1:—Pass., [[οἱ δεδομένοι]] = '[[the ones given]]', [[Nethinim]], [[minister]]s of the [[temple]], ib.''Ne.''5.3; <b class="b3">ἐδόθη αὐτοῖς ἵνα</b>… [[order]]s were [[give]]n them that... ''Apoc.''9.5.<br><span class="bld">III</span> in vows and prayers, c. acc. pers. et inf., [[grant]], [[allow]], [[bring about that]]... especially in prayers, <b class="b3">δὸς ἀποφθίμενον δῦναι δόμον Ἄϊδος εἴσω</b> [[grant]] that he may go... Il.3.322; τὸν κασίγνητον δότε τυίδ' ἴκεσθαι Sapph.''Supp.''1.2; <b class="b3">δός με τείσασθαι</b> [[give]] me [[to]]... A.''Ch.''18, cf. ''Eu.''31; also c. dat. pers., τούτῳ… εὐτυχεῖν δοῖεν θεοί Id.''Th.''422; θεοὶ δοῖέν ποτ' αὐτοῖς… παθεῖν S.''Ph.''316, cf. ''OC''1101, 1287, Pl.''Lg.''737b.<br><span class="bld">2</span> [[grant]], [[concede]] in [[argument]], διδόναι καὶ [[συγχωρεῖν]] Id.''Phd.''100b, cf. Arist.''Metaph.''990a12, al.: c. inf., Id.''Ph.''239b29; δ. εἶναι θεούς Iamb.''Myst.''1.3; ἑνὸς ἀτόπου δοθέντος τἆλλα συμβαίνει Arist.''Ph.''186a9; [[δεδομένα]], τά, [[data]], title of work by [[Euclid]]; <b class="b3">ἡ δοθεῖσα γραμμή, γωνία</b>, etc., Pl.''Men.''87a, Euc.1.9, etc.; δεδόσθω κύκλος Archim.''Sph.Cyl.''1.6, al.; also in Alchemy, [[δός]] [[take]] certain substances, ''Pleid.X.''69.<br><span class="bld">IV</span> Gramm., [[describe]], [[record]], Sch.Pi. ''P.''5.93, Sch.Il.16.207.<br><span class="bld">V</span> seemingly intr., [[give oneself up]], [[devote oneself]], c. dat., esp. ἡδονῇ E.''Ph.''21, Plu.''Publ.''13; ἡδοναῖς Philostr. ''VS''1.12; ἐλπίδι J.''AJ''17.12.2; εἰς [[δημοκοπία]]ν D.S.25.8; δρόμῳ δοὺς [[φέρεσθαι]] = [[at full speed]], Alciphr.3.47.

|btext=<i>impf.</i> [[ἐδίδουν]], <i>f.</i> [[δώσω]] ; <i>ao.</i> [[ἔδωκα]], <i>seul. à l'ind. ; ao.2</i> *ἔδων, <i>seul. au plur. &gt; impér.</i> [[δός]], <i>sbj.</i> [[δῶ]], <i>opt.</i> [[δοίην]], <i>inf.</i> [[δοῦναι]], <i>part. [[δούς]] ; pf.</i> [[δέδωκα]];<br /><i>Pass. f.</i> δοθήσομαι, <i>ao.</i> ἐδόθην, <i>pf.</i> [[δέδομαι]];<br /><b>I.</b> [[donner]] :<br /><b>1</b> faire don de : τινί τι, de qch à qqn ; <i>particul.</i> donner en mariage : δίδωμι θυγατέρα [[ἀνδρί]] IL <i>ou simpl.</i> θυγατέρα IL donner une fille en mariage à qqn ; <i>abs.</i> ἐδίδοσαν καὶ ἥγοντο [[ἐξ]] [[ἀλλήλων]] HDT ils se donnaient en mariage et épousaient les filles les uns des autres ; ὁ δοὺς καὶ γήμας EUR celui qui a donné en mariage et celui qui a épousé, <i>càd</i> le beau-père et le gendre;<br /><b>2</b> remettre de la main à la main : δίδωμι ἐς χεῖρας [[λαβεῖν]] SOPH remettre entre les mains (de qqn);<br /><b>3</b> offrir : ἱρὰ θεοῖσιν OD des sacrifices aux dieux;<br /><b>4</b> [[servir]], [[présenter]] : δίδωμι [[πιεῖν]] HDT donner à boire;<br /><b>5</b> procurer : δίδωμι τινι [[εὖ]] SOPH procurer du bonheur <i>ou</i> être favorable à qqn ; τινι τὴν τύχην δίδωμι [[εὖ]] EUR procurer à qqn une heureuse fortune ; [[εὖ]] δίδωμι EUR procurer du bonheur ; τῆς τύχης [[εὖ]] διδούσης SOPH la fortune étant favorable ; <i>en mauv. part</i> δίδωμι ἄλγεα IL, πημονάς ESCHL envoyer <i>ou</i> causer des souffrances, des douleurs (à qqn);<br /><b>6</b> [[livrer]] : τινα κυσίν IL qqn aux chiens ; ὀδύνῃσι τινα δίδωμι IL <i>ou</i> ἀχέεσσι OD livrer qqn aux souffrances, aux douleurs ; avec un inf. : τοῦτον ἔδωκεν ἐμοὶ [[ὑπήκοον]] [[εἶναι]] XÉN (mon père) me l'a donné pour qu'il m'obéisse ; δίδωμι ἑαυτὸν τοῖς δεινοῖς DÉM s'exposer à des dangers;<br /><b>7</b> [[transmettre]], [[enseigner]];<br /><b>8</b> [[produire]], [[fournir]], [[apporter]] : δίδωμι ψῆφον, γνώμην DÉM donner son vote, son avis ; ἀκοὴν δίδωμι τινί SOPH prêter l'oreille à qqn;<br /><b>9</b> accorder, concéder (un bienfait, une faveur, l'objet d'une demande, <i>etc.</i>) ; [[δός]] avec un inf. accorde (moi) de ; avec une prop. inf. accorde <i>ou</i> permets que : [[τούτω]] εὐτυχεῖν [[δοῖεν]] θεοί ESCHL puissent les dieux donner à celui-ci d'être heureux ! <i>d'où</i> concéder (à un interlocuteur, <i>etc.</i>) : εἴ μοι δίδως καὶ συγχωρεῖς [[εἶναι]] [[ταῦτα]] PLAT si tu m'accordes cela et que tu conviennes qu'il en est ainsi;<br /><b>10</b> [[permettre]];<br /><b>11</b> faire remise (d'une peine), remettre ; pardonner (une faute);<br /><b>II.</b> <i>au prés. et à l'impf.</i> offrir de donner, consentir à donner : ὁμήρους [[οὐκ]] ἐδίδωσαν XÉN ils ne voulaient pas donner d'otages.<br />'''Étymologie:''' R. Δο, donner, avec redoubl. cf. <i>lat.</i> [[dare]].

|elrutext='''δίδωμι:''' (δῐ) (impf. ἐδιδων, fut. [[δώσω]], aor. 1 [[ἔδωκα]] - pl. [[ἔδομεν]], pf. [[δέδωκα]], imper. [[δίδου]] - aor. 2 [[δός]], conjct. διδῶ aor. 2 δῶ, opt. [[διδοίην]] - aor. 2 [[δοίην]]; pass.: fut. [[δοθήσομαι]], aor. [[ἐδόθην]], pf. [[δέδομαι]])<br /><b class="num">1</b> [[давать]] (τινί τι Hom., Thuc. etc.): [[δοῦναι]] ἐς χεῖρας [[λαβεῖν]] Soph. передать в руки; διδόναι καὶ λαμβάνειν Plat., Anth.; давать и принимать (взамен), т. е. обмениваться; [[δοῦναι]] καὶ [[λαβεῖν]] λόγον Arst. высказать свои доводы и выслушать чужие; δ. ὅρκον Isae., Arst., Dem.; давать клятву; δ. ψῆφον Dem. подавать (свой) голос, голосовать; δ. γνώμην Dem. высказывать (свое) мнение; δ. τὰς εὐθύνας Arst. давать отчет; τῇ δοθείσῃ δυνάμει τὸ δοθὲν [[βάρος]] κινῆσαι [[δυνατόν]] ἐστι Plut. (Архимед сказал, что) с помощью данной (т. е. любой) силы можно сдвинуть любую тяжесть; δ. ἀκοήν τινι Soph. выслушивать кого-л.;<br /><b class="num">2</b> [[отдавать]], [[передавать]] (τινὰ κυσίν Hom.): δ. τινὰ πυρὶ [[δαπτέμεν]] Hom. выдать чье-л. тело для предания сожжению; δ. ἑαυτόν τινι Her., Thuc., Soph., Xen.; отдать себя в чье-л. распоряжение; ὀδύνῃσι или ἀχέεσσι δ. τινά обречь кого-л. на муки; δ. ἑαυτὸν τοῖς δεινοῖς Dem. и εἰς κινδύνους Polyb. подвергать себя опасностям; δ. ἑαυτὸν εἰς ἔντευξιν Polyb. вступить в беседу; δ. ἑαυτὸν εἰς λῃστείας καὶ καταδρομάς Diod. предаться разбою и набегам; [[δοῦναι]] ἑαυτὸν [[ἀπό]] τινος ἐπί τι Plut. перейти от чего-л. к чему-л.; [[δοῦναι]] ἑαυτὸν φρονεῖν Plut. принять самоуверенный вид;<br /><b class="num">3</b> [[передавать]], [[вручать]] (τί τινι [[φορῆναι]] Hom.);<br /><b class="num">4</b> культ. [[приносить]] (ἱρὰ θεοῖσιν Hom.);<br /><b class="num">5</b> [[давать]], [[ниспосылать]] (νίκην τινί Hom.; πημονὰς βροτοῖς Aesch.): ἡ [[τύχη]] ἡ εὖ διδοῦσα Soph. благодетельная судьба; [[τούτῳ]] εὐτυχεῖν [[δοῖεν]] θεοί! Aesch. да пошлют ему боги счастья!; [[δίδοτε]], καὶ δοθήσεται [[ὑμῖν]] NT давайте, и дастся вам;<br /><b class="num">6</b> [[давать]], [[предоставлять]], [[позволить]] (ἐδίδοσαν τοῖς συμμάχοις λόγον Xen.): δὸς τίσασθαι Ἀλέξανδρον Hom. дай (мне) отомстить Александру; δέδοται ὑπὸ τοῦ νόμου πράττειν Plat. законом разрешается делать (это); ἃ εἴ μοι δίδως Plat. если ты согласен со мною в этом; [[εἴτε]] δῴη τις αὐτοῖς [[τοῦτο]] Arst. если даже уступить им в этом; δ. δίοδον ὑγρῷ Arst. давать (свободный) выход влаге;<br /><b class="num">7</b> [[преподавать]] (τέχνην ῥητορικήν Plat.): [[μουσικὴ]] ἐκείνοις ἐδόθη Plat. они обучены музыке;<br /><b class="num">8</b> [[выдавать замуж]] (θυγατέρα τινί Hom. и θυγατέρα τινὶ γυναῖκα Her.): ἐδίδοσαν καὶ ἤγοντο ἐξ [[ἀλλήλων]] Her. они выдавали (дочерей) замуж и женились в своей среде; ὁ [[δούς]] Eur. и ὁ διδούς Anth. выдающий замуж (свою дочь), т. е. тесть; τὴν Σάμηνδ᾽ ἔδοσαν Hom. ее выдали замуж в Самос; [[δοθῆναι]] πρὸς γάμον Plut. быть выданной замуж;<br /><b class="num">9</b> [[отпускать]], [[прощать]] (τινί τι Eur., Xen., Dem.);<br /><b class="num">10</b> [[соглашаться дать]] (ὁμήρους Her.): Ἱππίῃ ἐδίδου Ἀνθεμοῦντα, ὁ δὲ οὐκ αἱρέετο Hom. Гиппию он предложил Антемунт, но тот не принял;<br /><b class="num">11</b> (''[[sc.]]'' ἑαυτόν) предаваться (ἡδονῇ Eur.; εἰς δημοκοπίαν Diod.).