3,277,066
edits
καταβάλλω: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
mNo edit summary |
|||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=katavallo | |Transliteration C=katavallo | ||
|Beta Code=kataba/llw | |Beta Code=kataba/llw | ||
|Definition=fut. <b class="b3"> | |Definition=fut. <b class="b3">καταβᾰλῶ</b>: aor. [[κατέβᾰλον]]; Ep. 3sg.<br><span class="bld">A</span> κάββαλε Od. 6.172, Hes.''Th.''189, etc.; imper. καββαλόντων ''Foed.Delph.Pell.''1''B'' 14:—[[throw down]], [[overthrow]], κατὰ πρηνὲς βαλέειν Πριάμοιο μέλαθρον Il.2.414; ἐς μέσσον κ. τι 15.357; ἐνὶ πόντῳ Hes.''Th.''189; ἐπ' ἀκτῆς Il.23.125(tm.); ἐπὶ Χθονί Hes.''Sc.''462, etc.; κ. ([[τινὰ]]) ἐνθάδε Od.6.172; <b class="b3">κ. τὰ οἰκήματα, τὰ ἀγάλματα</b>, Hdt.1.17, 8.109; τεῖχος Th.7.24; κ. τινὰ ἀπὸ τοῦ ἵππου X.''HG''5.2.41; ἀπ' ἐλπίδος Pl.''Euthphr.''15e; <b class="b3">καταβάλλω ἐς τὸ μηδέν</b> to [[bring down to nothing]], opp. <b class="b3">ἐξᾶραι ὑψοῦ</b>, Hdt.9.79; <b class="b3">κάββαλλε τὸν Χείμωνα</b> [[confound]], [[defy]] the storm, Alc.34.3.<br><span class="bld">2</span> <b class="b3">κ. ἑαυτόν</b> [[throw]] oneself down to sleep, Plu.''Caes.''38.<br><span class="bld">3</span> [[strike down]] with a weapon, [[slay]], Il.2.692(tm.), Hdt.4.64, etc.; by a [[blow]], κ. πατάξας Lys.13.71; especially of slaying victims, E.''Or.''1603, Isoc.2.20; κ. θῦμα δαίμοσιν E.''Ba.''1246.<br><span class="bld">b</span> Pass., to [[be stricken]], νόσῳ ''POxy.''1121.9(iii A.D.).<br><span class="bld">4</span> [[throw]] into prison, κ. τινὰ ἐς ἐρκτήν Hdt.4.146: generally, [[throw]], [[bring]] into a certain state, καταβάλλω ([[τινὰ]]) ἐς ξυμφοράς E.''IT''606, Antipho Soph.58; <b class="b3">εἰς ἀπορίαν, εἰς ἀπιστίαν</b>, Pl.''Phlb.''15e, ''Phd.''88c, etc.<br><span class="bld">5</span> [[overthrow]], [[refute]], <b class="b3">οἱ καταβάλλοντες</b> (''[[sc.]]'' [[λόγοι]]), title of work by Protagoras: κ. τινά Democr.125; δόξαν Gal.''UP''6.20.<br><span class="bld">6</span> [[abuse]], [[bully]], Phld.''Rh.''2.164S.<br><span class="bld">7</span> [[cast down]] or [[away]], [[cast off]], [[reject]], Isoc.12.24: metaph., [[forget]], Ael.''Fr.''111; <b class="b3">κ. εἴς τι</b> [[throw away]] upon a thing, Pl. ''Lg.''960e:—Pass., [[οἱ καταβεβλημένοι]] = [[despicable fellows]], Isoc.12.8; cf. [[καταβεβλημένως]].<br><span class="bld">II</span> [[let fall]], [[drop]], ἀπὸ ἕο κάββαλεν υἱόν Il.5.343; <b class="b3">κάββαλε νεβρόν</b>, of an eagle, 8.249; of a fawning dog, οὔατα κάββαλεν ἄμφω Od.17.302; <b class="b3">ἴουλον ἀπὸ κροτάφων κ</b>. Theoc.15.85; of sails, καθ' ἱστία λευκὰ βαλόντες Thgn.671; τἀκάτια Epicr.10; <b class="b3">κατ' ὀφθαλμοὺς</b> βαλεῖ A.''Ch.''574; <b class="b3">τὰς ὀφρῦς κ</b>. E.''Cyc.''167; <b class="b3">κ. τὰ κέρατα</b> [[droop]] their feelers, Arist.''HA''590b26: in Politics, [[abandon]] a measure, καταβάλλοντ' ἐᾶν ἐν ὑπωμοσίᾳ D.18.103.<br><span class="bld">2</span> [[lay down]], [[set down]], κρεῖον μέγα κάββαλεν ἐν πυρὸς αὐγῇ Il.9.206, cf. Ar.''Ach.''165, ''V.''727, etc.<br><span class="bld">3</span> [[lay down]], [[lay in]] stores, κ. σιτία Hdt.7.25:—Pass., <b class="b3">κὰτ ἄσπιδες βεβλήμεναι</b> [[stored up]], Alc.15.5.<br><span class="bld">4</span> [[pay down]], [[yield]], [[bring in]], ἡ λίμνη καταβάλλει ἐπ' ἡμέρην ἑκάστην τάλαντον ἐκ τῶν ἰχθύων Hdt.2.149; τὰς ἐπικαρπίας τῇ πόλει And.1.92, cf. Lexib.93.<br><span class="bld">b</span> [[pay]], τἀργύριον Th. 1.27; τριώβολον Amips.13; ἀρραβῶνα Men.743, cf. ''PRev.Laws''48.10(iii B.C.), etc.; τιμήν τινι ὑπέρ τινος Pl.''Lg.''932d, Luc.''Vit.Auct.'' 25; τέλη ''GDI''5018a17 (Gortyn), ''PHib.''29.6 (iii B.C.); λύτρα ''GDI'' 5151.8 (Cret., found at Delphi); <b class="b3">καταβαλών σοι δραχμὴν τῶν βοτρύων</b> for them, Philostr.''Her.Praef.''1; <b class="b3">κ. ζημίαν</b> [[pay up]], [[discharge]] a [[fine]], D. 24.83, cf. 59.27:—later in Med., μισθὸν καταβαλέσθαι Alciphr.1.12.<br><span class="bld">5</span> [[put in]], [[deposit]], in Pass., εἰ ἡ μαρτυρία κατεβάλλετο ἐνταῦθα D.34.46:—but usually in Med., [[deposit]], γράμματα εἰς κιβωτόν ''BCH''25.100 (Tlos), cf. ''IG''12(1).3.15 (Rhodes); <b class="b3">ψευδεῖς γραφὰς εἰς τὰ δημόσια γράμματα</b> Docum. ap. D.18.55; λόγους ''IG''7.2850 (Haliartus); [[δόγμα]] ''GDI''5182.10 (Cret., found at Teos).<br><span class="bld">6</span> [[throw down]] [[seed]], [[sow]], Men. ''Georg.''37, cf. <b class="b3">καταβλητέον; κ. τὸ σπέρμα</b>, of the male, Epicur.''Nat.''908.1:—Pass., ''Placit.''5.7.4, Sor.1.33, Ocell.4.14: metaph., σπέρμα κ. τοιούτων πραγμάτων D.24.154; <b class="b3">κ. φάτιν ὡς .</b>. [[spread abroad]] a [[rumour]], Hdt.1.122, cf.E.''HF''758(lyr.).<br><span class="bld">7</span> [[lay down as a foundation]], mostly in Med., τὴν τῆς ναυπηγίας ἀρχὴν καταβαλλόμενος Pl.''Lg.''803a: esp. metaph., <b class="b3">καταβαλλομένα μέγαν οἶκτον</b> [[beginning]] a lament (cf. infr. 8), E. ''Hel.''164(lyr.); Ἀρίστιππος τὴν Κυρηναϊκὴν φιλοσοφίαν κατεβάλετο Str. 17.3.22; καταβαλέσθαι τοὐπτάνιον Sosip.1.39; ἐξ ἀρχῆς καινὴν νομοθεσίαν D.S.12.20; τὴν Στωϊκῶν αἵρεσιν Plu.2.329a: hence generally, to [[be the author of]], [[commit to writing]], ἱστορικὰς καταβαλόμενοι πραγματείας D.H.1.1; [[λόγος|λόγον]] Darius ap.D.L.9.13; φλυαρίας Gal.7.476:— Pass., ὅταν δὲ κρηπὶς μὴ καταβληθῇ… ὀρθῶς E.''HF''1261: freq. metaph., δεδημοσιωμένα που καταβέβληται Pl.''Sph.''232d; πολλοὶ λόγοι πρὸς αὐτὰ καταβέβληνται Arist.''EN''1096a10; <b class="b3">καταβεβλημέναι μαθήσεις</b> [[fundamental]], [[established]], Arist.''Pol.''1337b21; <b class="b3">τὰ κ. παιδεύματα</b> ib.1338a36, cf. Phld.''Rh.''1.27S.<br><span class="bld">8</span> c. inf., <b class="b3">γάμον καταβάλλομ' ἀείδειν</b> I [[begin]] my song of, Call.''Fr.''196.<br><span class="bld">III</span> Pass., [[lie down]], εἰς εὐνάν Theoc.18.11.<br><span class="bld">2</span> like [[καταβαίνω]] II.1, [[arrive]] at in a course of lectures, εἰς Γοργίαν Dam.''Isid.''54.<br><span class="bld">B</span> intr., [[fall]], εἰς φθόνον καὶ ἀπορίαν Pl.''Ep.''344c. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 17: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext=κατα- | |elnltext=κατα-βάλλω, Dor. imperf. med. 2 sing. κατεβάλλευ; ep. aor. 3 sing. κάββαλε met acc., meestal met bep. van richting of prep. bep. neerwerpen, naar beneden gooien:; ἐνθάδε κάββαλε hij heeft mij hier doen belanden Od. 6.172; κ. τινὰ ἐς ἐρκτήν iem. in de gevangenis gooien Hdt. 4.146.2; κ. τινὰ ἀπὸ τοῦ ἵππου iem. van zijn paard gooien Xen. Hell. 5.2.41; κατέβαλεν ὃ ἔλαβεν hij wierp weg wat hij had gekregen Xen. Cyr. 2.2.4; ook med.:; ὅκ’ εἰς εὐναν κατεβάλλευ toen jij je op je bed liet vallen Theocr. 18.11; overdr.: κάββαλλε τὸν χείμωνα verdrijf de winterkoude Alc. 338.5; κ. ἐς τὸ μηδέν tot nul reduceren Hdt. 9.79.1; κ. τινὰ ἀπ’ ἐλπίδος iem. de hoop doen verliezen Plat. Euthyph. 15e; κ. φάτιν ὡς het gerucht verspreiden dat Hdt. 1.122.3. met acc., altijd zonder prep. bep. spec. med. als fundament leggen, beginnen:; τὴν τῆς ναυπηγίας ἀρχὴν κ. de basis voor het bouwen van een schip leggen Plat. Lg. 803a; overdr.: καταβάλλεσθαι μέγαν οἶκτον luid geklaag inzetten Eur. Hel. 164; ὅταν δὲ κρηπὶς μὴ καταβληθῇ γένους ὀρθῶς wanneer de basis van een geslacht niet op de juiste wijze is gelegd Eur. HF 1261; τὰ καταβεβλημένα παιδεύματα de gevestigde leersystemen Aristot. Pol. 1338a36. omverwerpen, verwoesten:; τεῖχος een muur Thuc. 7.24.1; overdr.:; πατρίους παραδοχάς breken met de voorvaderlijke tradities Eur. Ba. 202; neerslaan:; καταβάλλει πατάξας met één klap slaat hij hem neer Lys. 13.71; doden: m. n. van offerdieren:. ἱερεῖα πολλὰ κ. vele offerdieren slachten Isocr. 2.20. laten vallen, laten zakken:; κάββαλε νεβρόν hij (adelaar) liet het hert vallen Il. 8.249; οὔατα κάββαλεν ἄμφω hij (hond) liet beide oren hangen Od. 17.302; τοὺς σκίπωνας καταβάλλω ik laat de stokken vallen (= ik werp de handdoek in de ring? ) Aristoph. Ve. 727; ook overdr.: laten vallen, afzien van:. τὸν νόμον τοῦτον... καταβάλλοντ’ ἐᾶν van die maatregel afzien en hem laten vallen Dem. 18.103. neerleggen; opbergen:; σιτία κ. de proviand opbergen Hdt. 7.25.1; (van geld) binnen brengen, opleveren:; ( ἡ λίμνη ) καταβάλλει ἐπ’ ἡμέρην ἑκάστην τάλαντον ἀργυρίον ἐκ τῶν ἰχθύων het (meer) levert dagelijks een talent aan zilver op uit de visvangst Hdt. 2.149.5; betalen:. τἀργύριον het geld Thuc. 1.27.1; τὸ δημόσιον ὑπὲρ αὐτοῦ τιμὴν τῷ κεκτημένῳ καταβαλλέτω de staatskas moet de koopprijs voor hem (de slaaf) aan zijn bezitter betalen Plat. Lg. 932d. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
| Line 35: | Line 35: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''καταβάλλω:''' μέλ. <i>-βᾰλῶ</i>, αόρ. | |lsmtext='''καταβάλλω:''' μέλ. <i>-βᾰλῶ</i>, αόρ. βʹ <i>κατέβᾰλον</i>, Επικ. γʹ ενικ. [[κάββαλε]]·<br /><b class="num">I. 1.</b> [[ρίχνω]] [[κάτω]], [[ανατρέπω]], σε Όμηρ. κ.λπ.· κ. εἰς τὸ [[μηδέν]], [[φέρνω]], [[οδηγώ]] στο [[μηδέν]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">2.</b> [[σκοτώνω]] με όπλο, [[φονεύω]], [[σφαγιάζω]], σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">3.</b> [[ρίχνω]] ή [[φέρνω]] σε ορισμένη [[κατάσταση]], σε Ευρ., Πλάτ.<br /><b class="num">4.</b> [[ρίχνω]] [[κάτω]] ή [[ρίχνω]] [[μακριά]], [[διώχνω]], [[απορρίπτω]], σε Ξεν.<br /><b class="num">II.</b> με ηπιότερη [[σημασία]], [[αφήνω]] [[κάτι]] να πέσει [[κάτω]], [[ρίχνω]] [[κάτι]] [[κάτω]], σε Όμηρ.· κ. [[ἱστία]], [[κατεβάζω]] τα πανιά, σε Θέογν.· τὰς [[ὀφρῦς]] κ., σε Ευρ.<br /><b class="num">2.</b> [[βάζω]], [[επιθέτω]], [[τοποθετώ]], Λατ. deponere, σε Ομήρ. Ιλ., Αριστοφ.<br /><b class="num">3.</b> [[κατεβάζω]] ή [[συσσωρεύω]], [[ιδίως]], στην [[παραλία]], σε Ηρόδ.<br /><b class="num">4.</b> [[πληρώνω]] τοις μετρητοίς, [[παραχωρώ]], [[παραδίδω]] ή [[εισφέρω]], στον ίδ.· [[αποτίνω]], [[πληρώνω]], σε Θουκ. κ.λπ. — Μέσ., [[προκαλώ]] [[κατάθεση]], σε Δημ.<br /><b class="num">5.</b> [[παρέχω]], [[δίνω]], <i>μαρτυρίαν</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">6.</b> [[ρίχνω]] σπόρο, [[σπέρνω]], στον ίδ.· <i>κ. φάτιν</i>, Λατ. spargere voces, σε Ηρόδ.<br /><b class="num">7.</b> [[βάζω]], [[θέτω]] ως [[θεμέλιο]], ως [[βάση]], [[κυρίως]] στη Μέσ., σε Ευρ. — Παθ., <i>[[καταβεβλημένος]]</i>, [[βασικός]], [[θεμελιώδης]], [[τακτικός]], σε Αριστ. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
