3,273,829
edits
m (Text replacement - "ἐς " to "ἐς ") |
mNo edit summary |
||
Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=klino | |Transliteration C=klino | ||
|Beta Code=kli/nw | |Beta Code=kli/nw | ||
|Definition=[ῑ], fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> κλῐνῶ Lyc.557, ([[ | |Definition=[ῑ], fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> κλῐνῶ Lyc.557, ([[ἐγκατακλίνω]]) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>621</span>: aor. 1 ἔκλῑνα <span class="bibl">Il.5.37</span>, etc.: pf. κέκλῐκα <span class="bibl">Plb.30.13.2</span>:—Med., aor. ἐκλινάμην <span class="bibl">Od.17.340</span>, etc.:—Pass., fut. <b class="b3">κλῐθήσομαι συγ</b>-) <span class="bibl">E.<span class="title">Alc.</span>1090</span>, (κατα-) <span class="bibl">D.S.8</span> <span class="title">Fr.</span>19: fut. 2 κατα-κλῐνήσομαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Eq.</span>98</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>222e</span>, also [[κεκλίσομαι]] dub. in <span class="bibl">A.D.<span class="title">Pron.</span>22.7</span>: aor. 1 <b class="b3">ἐκλίθην [ῐ</b>] <span class="bibl">Od.19.470</span>, <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>101</span> (lyr.), <span class="bibl">1226</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>211</span> (anap.), freq. in Prose; poet. also [[ἐκλίνθην]], v. infr. <span class="bibl">11.1</span>,<span class="bibl">2</span>,<span class="bibl">3</span>: aor. 2 <b class="b3">ἐκλίνην [ῐ</b>] only in compds., κατακλῐνῆναι <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1208</span>, <span class="bibl">1211</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>5.2.15</span>, etc.; ξυγκατακλῐνείς <span class="bibl">Ar.<span class="title">Ach.</span>981</span>: pf. [[κέκλῐμαι]] (v. infr.); inf. κεκλίσθαι <span class="bibl">A.D.<span class="title">Synt.</span>325.3</span>, but [[κεκλίνθαι]] [[varia lectio|v.l.]] ib.<span class="bibl">47.1</span>. (<b class="b3">κλῐ-ν-yω</b>, for. root κλῐ: κλει-, cf. [[κλειτύς]]; Skt. [[śráyati]] 'cause to lean', 'support', Lat. [[clinare]], [[clivus]].):—[[cause to lean]], [[make to slope]] or [[slant]], <b class="b3">ἐπὴν κλίνῃσι τάλαντα Ζεύς</b> when he [[inclines]] or [[turns]] the scale, <span class="bibl">Il.19.223</span>; <b class="b3">Τρῶας δ' ἔκλιναν Δαναοί</b> [[made]] them [[give way]], <span class="bibl">5.37</span>, cf. <span class="bibl">Od.9.59</span>; ἐπεί ῥ' ἔκλινε μάχην <span class="bibl">Il.14.510</span>; ἔκλινε γὰρ κέρας… ἡμῶν <span class="bibl">E.<span class="title">Supp.</span>704</span>; also ἐκ πυθμένων ἔκλινε… κλῇθρα <span class="bibl">S.<span class="title">OT</span>1262</span>:— Med., <b class="b3">Περσῶν κλινάμενοι [δύναμιν</b>] <span class="title">IG</span>12.763. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[make]] one thing [[slope]] against another, i.e. [[lean]], [[rest]] it, τι πρός τι <span class="bibl">Il.23.171</span>, cf.<span class="bibl">510</span>; ἅρματα δ' ἔκλιναν πρὸς ἐνώπια <span class="bibl">8.435</span>: c.dat., <b class="b3">ἔστησαν σάκε' ὤμοισι κλίναντες</b>, i.e. [[raising]] their shields [[so that the upper rim rested]] on their shoulders, <span class="bibl">11.593</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[turn aside]], μηκέτι τοῦδε βήματος ἔξω πόδα κλίνῃς <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>193</span> (lyr.); <b class="b3">ὄσσε πάλιν κλίνασα</b> [[having turned]] back her eyes, <span class="bibl">Il.3.427</span>; <b class="b3">τὰς ἐκ τῶν ἀριστερῶν [φλέβας] ἐπὶ τὰ δεξιὰ κ</b>. [[turn]] to... <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>77e</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[make]] another [[recline]], <b class="b3">ἐν κλίνῃ κλῖναί τινας</b> [[make]] them [[lie down]] at table, <span class="bibl">Hdt.9.16</span>; κλῖνόν μ' ἐς εὐνήν <span class="bibl">E. <span class="title">Or.</span>227</span>; κλίνατ', οὐ σθένω ποσίν <span class="bibl">Id.<span class="title">Alc.</span>267</span> (lyr.): metaph., <b class="b3">ἡμέρα κλίνει τε κἀνάγει πάλιν ἅπαντα τἀνθρώπεια</b> [[puts to rest]], [[lays low]], <span class="bibl">S. <span class="title">Aj.</span>131</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> in Magic, [[make subservient]], ψυχήν <span class="title">PMag.Par.</span>1.1718. </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> Gramm., [[inflect]], τὰ ῥήματα <span class="bibl">A.D.<span class="title">Synt.</span>212.20</span>:—Pass., <span class="bibl">Id.<span class="title">Pron.</span>12.7</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> Pass., [[lean]], ἂψ δ' ὁ πάϊς πρὸς κόλπον ἐϋζώνοιο τιθήνης ἐκλίνθη <span class="bibl">Il.6.467</span>; <b class="b3">ὁ δ' ἐκλίνθη, καὶ ἀλεύατο κῆρα μέλαιναν</b> he [[bent aside]], <span class="bibl">7.254</span>; of a brasen foot-pan, <b class="b3">ἂψ δ' ἑτέρωσ' ἐκλίθη</b> [[it was tipped over]], <span class="bibl">Od.19.470</span>; of battle, [[turn]], ἐκλίνθη δὲ μάχη <span class="bibl">Hes.<span class="title">Th.</span>711</span>; of a body in equilibrium, οὐδαμόσε κλιθῆναι <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phd.</span>109a</span>, cf. <span class="bibl">Archim. <span class="title">Fluit.</span>1.8</span>,al. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[lean]], [[stay oneself]] upon or against a thing, c. dat., ἀσπίσι κεκλιμένοι <span class="bibl">Il.3.135</span>; <b class="b3">κίονι, κλισμῷ κεκλιμένη</b>, <span class="bibl">Od.6.307</span>, <span class="bibl">17.97</span>; ἠέρι δ' ἔγχος ἐκέκλιτο καὶ ταχἔ ἵππω <span class="bibl">Il.5.356</span> ([[si vera lectio|s.v.l.]]); ἐν δορὶ κεκλιμένος <span class="bibl">Archil.2</span> (also in Med., κλινάμενος σταθμῷ <span class="bibl">Od.17.340</span>); κεκλιμένοι καλῇσιν ἐπάλξεσιν <span class="bibl">Il.22.3</span>; πρὸς τοῖχον ἐκλίνθησαν <span class="bibl">Archil.34</span>; ξύλα ἐς ἄλληλα κεκλιμένα <span class="bibl">Hdt.4.73</span>; <b class="b3">ὅταν τύχωσι</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">αἱ ἄτομοἰ τῇ περιπλοκῇ κεκλιμέναι</b> when they chance to be [[propped]] (i.e. [[checked]]) by the interlacing with others, <span class="bibl">Epicur.<span class="title">Ep.</span>1p.8U.</span> </span><span class="sense"><span class="bld">3</span> [[lie down]], [[fall]], ἐν νεκύεσσι κλινθήτην <span class="bibl">Il.10.350</span>, etc.; <b class="b3">παραὶ λεχέεσσι κλιθῆναι</b> [[lie]] beside her on the bed, <span class="bibl">Od.18.213</span>, cf. <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>1226</span>: in pf., to [[be laid]], [[lie]], ἔντεα… παρ' αὐτοῖσι χθονὶ κέκλιτο <span class="bibl">Il.10.472</span>; <b class="b3">φύλλων κεκλιμένων</b> of [[fallen]] leaves, <span class="bibl">Od.11.194</span> (<b class="b3">φύλλα κεκλ</b>. in <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>3.9.2</span>, [[slanting]] leaves); Ληθαίῳ κεκλιμένη πεδίῳ <span class="bibl">Thgn.1216</span>; <b class="b3">Ἀλφεοῦ πόρῳ κλιθείς</b> [[laid]] by Alpheus' stream, <span class="bibl">Pi.<span class="title">O.</span>1.92</span>; <b class="b3">ἐπὶ γόνυ κέκλιται</b> [[has fallen]] on her knee, i.e.is humbled, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>931</span> (lyr.); ὑπτία κλίνομαι <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1188</span>; τὸ μὲν πρῶτον ἐρρήγνυτο τὸ τεῖχος, ἔπειτα δὲ καὶ ἐκλίνετο <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>5.2.5</span>; οὐ νούσῳ… οὐδ' ὑπὸ δυσμενέων δούρατι κεκλίμεθα <span class="title">AP</span>7.493 (Antip. Thess.), cf. 315 (Zenod. or Rhian.), <span class="bibl">488</span> (Mnasalc.), Epic.<span class="title">Oxy.</span>214r.3. </span><span class="sense"><span class="bld">4</span> [[recline]] at meals, κλιθέντες ἐδαίνυντο <span class="bibl">Hdt.1.211</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>543</span>, <span class="title">SIG</span> 1023.48 (Cos, iii/ii B.C.); <b class="b3">κλίθητι καὶ πίωμεν</b> cj. in <span class="title">Com.Adesp.</span>1203, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Fr.</span>691</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">5</span> of [[place]]s, [[lie sloping towards]] the sea, etc., [[lie near]], ἁλὶ κεκλιμένη <span class="bibl">Od.13.235</span>; [<b class="b3">νῆσοι] αἵ θ' ἁλὶ κεκλίαται</b> (Ep.for [[κέκλινται]]) <span class="bibl">4.608</span>: hence, of persons, [[lie on]], [[live on]] or [[by]], [Ὀρέσβιος] λίμνῃ κεκλιμένος Κηφισίδι <span class="bibl">Il.5.709</span>; ῥηγμῖνι θαλάσσης κεκλίαται <span class="bibl">16.68</span>, cf. <span class="bibl">15.740</span>; δισσαῖσιν ἀπείροις κλιθείς <span class="bibl">S.<span class="title">Tr.</span>101</span> (lyr.); <b class="b3">πλευρὰ πρὸς ἀνατολὰς κεκλιμένη, τὸ εἰς τὰς ἄρκτους κ</b>., <span class="bibl">Plb.2.14.4</span>, <span class="bibl">1.42.5</span>; ὄρος Κοῖον ὃ κέκλιται πρὸς Παρνασσόν <span class="title">SIG</span>826 <span class="title">E</span>iii 37 (Delph., ii B.C.). </span><span class="sense"><span class="bld">6</span> metaph., <b class="b3">τῷδε μέλει κλιθείς</b> [[having devoted himself to]]... <span class="bibl">Pi.<span class="title">N.</span>4.15</span> (also in Act., [[incline]] towards, τῶν πραγμάτων ἐπὶ Ῥωμαίους κεκλικότων <span class="bibl">Plb. 30.13.2</span>). </span><span class="sense"><span class="bld">7</span> [[wander from the right course]], κεκλιμένη ναῦς <span class="bibl">Thgn. 856</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">III</span> Med., [[decline]], [[wane]], <b class="b3">καὶ κλίνεται</b> (''[[sc.]]'' <b class="b3">τὸ ἦμαρ</b>) <span class="bibl">S.<span class="title">Fr.</span>255.6</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">IV</span> intr. in Act., <b class="b3">κ. πρὸς τὸ ξανθὸν χρῶμα</b> [[incline]] towards... <span class="bibl">Arist.<span class="title">Phgn.</span>812b3</span>; <b class="b3">κλίνοντος ὑπὸ ζόφον ἠελίοιο</b> [[as]] the sun [[was declining]], <span class="bibl">A.R.1.452</span>; <b class="b3">ἅμα τῷ κλῖναι τὸ τρίτον μέρος τῆς νυκτός</b> as it [[came to an end]], <span class="bibl">Plb.3.93.7</span>; ἡ ἡμέρα ἤρξατο κλίνειν <span class="bibl"><span class="title">Ev.Luc.</span>9.12</span>; ἡ πόλις ἐπὶ τὸ χεῖρον ἔκλινεν <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.5.13</span>; τὸ κλῖνον ἀναλήμψεσθαι <span class="bibl"><span class="title">PFay.</span>20.14</span> (iii/iv A.D.). </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> of soldiers, <b class="b3">κ. ἐπ' ἀσπίδα, ἐπὶ δόρυ</b>, [[turn]] to left, to right, <span class="bibl">Plb.3.115.9</span>, etc.; κ. πρὸς φυγήν <span class="bibl">Id.1.27.8</span>; also, [[wheel]], Ascl. <span class="title">Tact.</span>10.4.</span> | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
Line 17: | Line 17: | ||
}} | }} | ||
{{elnl | {{elnl | ||
|elnltext= | |elnltext=κλίνω, aor. pass. ἐκλίθην, ἐκλίνθην en ἐκλίνην; fut. pass. κλιθήσομαι en (κατα)κλινήσομαι act. met acc. doen buigen:; τάλαντα de balans laten doorslaan Il. 19.223; overdr.:; ἡμέρα κλίνει τε κἀνάγει πάλιν ἅπαντα τἀνθρώπεια een dag doet alle menselijke zaken neergaan en weer omhoog komen Soph. Ai. 131; laten afbuigen, van richting laten veranderen:. ὄσσε πάλιν κ. de ogen afwenden Il. 3.427; τὰς μὲν φλέβας ἐκ τῶν δεξιῶν ἐπὶ τἀριστερά... κλίναντες de aderen van de rechterzijde naar de linkerzijde buigend Plat. Tim. 77e; μάχην de strijd doen keren Il. 14.510; ἔκλινε γὰρ κέρας τὸ λαιὸν ἡμῶν hij drong onze linker vleugel terug Eur. Suppl. 704. tegen... doen leunen, tegen... (aan) zetten, met acc. en πρός + acc.: ἅρματα δ’ ἔκλιναν πρὸς ἐνώπια zij zetten de strijdwagens tegen de wand Il. 8.435. laten aanzitten; doen liggen, neerleggen. κλῖνόν μ’ ἐς εὐνὴν αὖθις leg mij weer in bed Eur. Or. 227. act. intrans. neigen, overhellen; overdr.: ἡ πόλις ἐπὶ τὸ χεῖρον ἔκλινεν de stad raakte in verval Xen. Mem. 3.5.13; ἡ ἡμέρα ἤρξατο κλίνειν de dag begon op zijn eind te lopen NT Luc. 9.12. med.-pass. (af)buigen:; ὁ δ’ ἐκλίθη καὶ ἀλεύατο κῆρα μέλαιναν hij week uit en ontliep het zwarte doodslot Il. 3.360; vaak perf. naar beneden lopen, aflopen:. ἁλὶ κεκλιμένη (een kust) die steil naar zee afloopot Od.13.235. leunen:; ὁ παῖς πρὸς κόλπον... τιθήνης ἐκλίνθη het kind drukte zich tegen de borst van de voedster Il. 6.467; vaak perf. met dat.:; ἀσπίσι κεκλιμένοι leunend tegen hun schilden Il. 3.13; van pers. wonen:. ἄχρι τῶν πρὸς τὸν Ἄραρα κεκλιμένων tot aan de volkeren die langs de Arar wonen Plut. Caes. 26.1. (gaan) (aan)liggen:; κλιθέντες ἐδαίνυντο nadat ze waren gaan aanliggen, gebruikten zij de maaltijd Hdt. 1.211.2; Ἀλφεοῦ πόρῳ κλιθείς begraven liggend bij de stroom van de Alpheus Pind. O. 1.92; neerkomen, vallen:; ἑτέρωσ’ ἐκλίθη (het wasbekken) viel om Od. 19.470; ὑπτία κλίνομαι ik val achterover Soph. Ant. 1188; vaak perf.: liggen, gevallen zijn:. ῥηγμῖνι θαλάσσης κεκλίαται zij liggen op het strand van de zee Il. 16.68; φύλλων κεκλιμένων van gevallen bladeren Od. 11.194; ἐπὶ γόνυ κέκλιται zij ligt op haar knieën Aeschl. Pers. 930. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
Line 41: | Line 41: | ||
}} | }} | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''κλίνω:''' [ῑ], μέλ. <i>κλῐνῶ</i>, αόρ. | |lsmtext='''κλίνω:''' [ῑ], μέλ. <i>κλῐνῶ</i>, αόρ. αʹ [[ἔκλινα]], παρακ. <i>κέκλῐκα</i> — Μέσ., μέλ. <i>κλῐνοῦμαι</i>, αόρ. αʹ <i>ἐκλῑνάμην</i> — Παθ., μέλ. <i>κλῐθήσομαι</i> ή <i>κλῐνήσομαι</i>, αόρ. αʹ [[ἐκλίθην]] [ῐ] ή <i>ἐκλίνθην</i>· αόρ. βʹ [[ἐκλίνην]] [ῐ],<br /><b class="num">I. 1.</b> [[λυγίζω]], γέρνω, [[κλίνω]], [[ρέπω]], Λατ. inclinare, <i>κλίνειν τάλαντα</i>, γέρνω ή [[κλίνω]] την [[ζυγαριά]], σε Ομήρ. Ιλ.· <i>Τρῶαςἔκλιναν</i>, τους έκαναν να υποχωρούν, στο ίδ.· <i>ἔκλινε μάχην</i>, άλλαξε την [[εξέλιξη]] του πολέμου, στο ίδ.<br /><b class="num">2.</b> κάνω [[κάτι]] να γέρνει πάνω σε [[κάτι]] [[άλλο]], δηλ. <i>σάκε'ὤμοισι κλίναντες</i>, δηλ. ανασηκώνοντας τις ασπίδες τους έτσι ώστε η ανώτατη [[στεφάνη]] να αναπαύεται στους ώμους τους, στο ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[στρέφω]] προς [[κάτι]], [[στηρίζω]], [[ὄσσε]] [[πάλιν]] κλίνασα, στρέφοντας τα μάτια της προς τα [[πίσω]], στο ίδ.<br /><b class="num">4.</b> κάνω να ακουμπήσει, να αναπαυθεί, <i>ἐν κλίνῃ κλ. τινά</i>, [[βάζω]] να καθίσει στο [[τραπέζι]], σε Ηρόδ.· μεταφ., [[ἡμέρα]] κλίνει ἅπαντα, να τα υποβιβάσει, να τα αδρανοποιήσει, σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> Παθ., κάμπτομαι, είμαι λυγισμένος, [[γερμένος]], <i>ἐκλίνθη</i>, παραπάτησε, παρέκκλινε, σε Ομήρ. Ιλ.· λέγεται για ρηχή [[κατσαρόλα]], <i>ἄψ ἑτέρωσ' ἐκλίθη</i>, αναποδογύρισε, ανετράπη προς την [[άλλη]] [[μεριά]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">2.</b> [[ακουμπώ]] πάνω ή [[αντίκρυ]] σε [[κάτι]], με δοτ., σε Όμηρ.· ομοίως στη Μέσ., <i>κλινάμενος</i>, σε Ομήρ. Οδ.· επίσης, <i>κεκλιμένος ἐπάλξεσιν</i>, ψάχνοντας [[ασφάλεια]] σ' αυτές, σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">3.</b> [[ξαπλώνω]], [[κείμαι]], σε Όμηρ. κ.λπ.· [[ξαπλώνω]] σε [[ανάκλιντρο]] στα ομαδικά γεύματα, σε Ηρόδ. κ.λπ.<br /><b class="num">4.</b> λέγεται για τόπους (στον παρακ.) βρίσκομαι με [[κλίση]] προς τη [[θάλασσα]], <i>ἁλὶκεκλιμένη</i>, σε Ομήρ. Οδ.· <i>νῆσοι</i>, αἵθ' ἁλὶ [[κεκλίαται]] (Επικ. αντί <i>κέκλινται</i>), στο ίδ.<br /><b class="num">5.</b> [[ξεφεύγω]] από τη σωστή [[πορεία]], [[παρεκκλίνω]] της οδού, σε Θέογν.<br /><b class="num">III.</b> Μέσ., [[υποχωρώ]], [[εξασθενώ]], λέγεται για την [[ημέρα]], σε Ηρόδ.· ομοίως, αμτβ. στην Ενεργ., ἡ [[ἡμέρα]] ἤρξατο κλίνειν, σε Καινή Διαθήκη· μεταφ., κλ. ἐπὶ τὸ [[χεῖρον]], εκφυλίζομαι, διαφθείρομαι, [[παρακμάζω]], σε Ξεν. | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
Line 47: | Line 47: | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=1<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[incline (oneself)]], [[lean (on)]], [[sink, bend]].<br />Other forms: <b class="b3">-ομαι</b>, aor. [[κλῖναι]], [[κλίνασθαι]] (Il.), pass. [[κλιθῆναι]] (Od.), [[κλινθῆναι]] (Il.;; Chantraine Gramm. hom. 1, 404 w. n. 2, Schwyzer 761), also [[κλινῆναι]] (Att.; prob. for <b class="b3">*κλι-ῆναι</b>; Schwyzer 760), fut. [[κλινῶ]] (Att.), perf. midd. [[κέκλιμαι]] (Il.), with [[κέκλικα]] (Plb.),<br />Compounds: very often with prefix, e. g. <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">ἐν-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>,<br />Derivatives: 1. from the root with <b class="b3">δ-</b>suffix: <b class="b3">δι-κλί-δ-ες</b> f. [[double leaning]], [[two-winged]] (s. v.), <b class="b3">ἐγκλίς ἡ καγκελλωτη θύρα</b> (EM); <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">ἐγ-κλιδόν</b> [[turning aside]], [[inclining]] (Od.). 2. From a prefixed present with ending after the [[s-]]stems (Schwyzer 513): <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">ἐπι-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b3">συγ-κλινής</b> etc. [[inclined away]], [[slant etc.]] (Hp., A.) with <b class="b3">ἐπικλίν-εια</b> (Heliol. Med.), <b class="b3">συγκλιν-ίαι</b> pl. (Plu.). 3. compounds with <b class="b3">τη-</b>suffix: <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">συγ-κλί-της</b> [[who lies beside or together at the table]] (X.. Plu.), <b class="b3">ἐπι-κλίν-της</b> [[who inclines to the side]] (Arist.). - 4. [[κλειτύς]] (also [[κλιτύς]] after [[κλίνω]]), [[ύος]] f. [[slope]], [[hill]] (Il.; on the notation Schwyzer 506 w. n. 7). 5. [[κλεῖτος]] n. (A. R. 1, 599), <b class="b3"> | |etymtx=1<br />Grammatical information: v.<br />Meaning: [[incline (oneself)]], [[lean (on)]], [[sink, bend]].<br />Other forms: <b class="b3">-ομαι</b>, aor. [[κλῖναι]], [[κλίνασθαι]] (Il.), pass. [[κλιθῆναι]] (Od.), [[κλινθῆναι]] (Il.;; Chantraine Gramm. hom. 1, 404 w. n. 2, Schwyzer 761), also [[κλινῆναι]] (Att.; prob. for <b class="b3">*κλι-ῆναι</b>; Schwyzer 760), fut. [[κλινῶ]] (Att.), perf. midd. [[κέκλιμαι]] (Il.), with [[κέκλικα]] (Plb.),<br />Compounds: very often with prefix, e. g. <b class="b3">ἀνα-</b>, <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">ἐν-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>,<br />Derivatives: 1. from the root with <b class="b3">δ-</b>suffix: <b class="b3">δι-κλί-δ-ες</b> f. [[double leaning]], [[two-winged]] (s. v.), <b class="b3">ἐγκλίς ἡ καγκελλωτη θύρα</b> (EM); <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">ἐγ-κλιδόν</b> [[turning aside]], [[inclining]] (Od.). 2. From a prefixed present with ending after the [[s-]]stems (Schwyzer 513): <b class="b3">κατα-</b>, <b class="b3">ἐπι-</b>, <b class="b3">ἀπο-</b>, <b class="b3">ἐκ-</b>, <b class="b3">συγ-κλινής</b> etc. [[inclined away]], [[slant etc.]] (Hp., A.) with <b class="b3">ἐπικλίν-εια</b> (Heliol. Med.), <b class="b3">συγκλιν-ίαι</b> pl. (Plu.). 3. compounds with <b class="b3">τη-</b>suffix: <b class="b3">παρα-</b>, <b class="b3">συγ-κλί-της</b> [[who lies beside or together at the table]] (X.. Plu.), <b class="b3">ἐπι-κλίν-της</b> [[who inclines to the side]] (Arist.). - 4. [[κλειτύς]] (also [[κλιτύς]] after [[κλίνω]]), [[ύος]] f. [[slope]], [[hill]] (Il.; on the notation Schwyzer 506 w. n. 7). 5. [[κλεῖτος]] n. (A. R. 1, 599), <b class="b3">κλίτος</b> n. (Lyc., LXX, AP) [[slope]], [[side]]. - 6. [[κλίσις]], most. in prefixcompp., e. g. <b class="b3">ἀνά-</b>, <b class="b3">κατά-</b>, <b class="b3">ἀπό-κλισις</b> <b class="b2">leaning back etc.</b> (IA.). - 7. [[κλίμα]] n. (with hell. [[ι]] for [[ει]]; Schwyzer 523) [[inclination]], [[slope]], [[quarter]], [[land]], also <b class="b3">ἔγκλι-μα</b> etc. (Arist.), with [[κλιματίας]] [[inclining]] (Herakleit., Amm. Marc.), [[κλιματικός]] [[belonging to the sone]] (Vett. Val.). 8. [[κλῖμαξ]], <b class="b3">-ακος</b> f. [[trep]], [[ladder]], [[climax etc.]] (Od.) with [[κλιμάκιον]] (IA.), <b class="b3">-ίς</b> (Att. inscr., hell.), <b class="b3">κλιμακίσκοι πάλαισμα ποιόν</b> H.; [[κλιμακίζω]] [[use a grip called κλῖμαξ in the fighting]], metaph. [[bring down]] (Att.); [[κλιμακωτός]] (Plb.), <b class="b3">-ώδης</b> (Str.) [[like a trep]]; also <b class="b3">κλιμακ-τήρ</b> [[rug of a ladder]] (IA.), [[critical point of a mans life]] (Varro) with [[κλιμακτηρικός]], <b class="b3">-τηρίζω</b> (Gell., Vett. Val.); on the formation of [[κλῖμαξ]] ([[ι]] analog. for [[ει]] [<b class="b3">*κλεῖ-μα</b>] from [[κλίνω]]) Rodriguez Adrados Emerita 16, 133ff.; on [[κλιμακτήρ]] Chantraine Formation 327f. - 9. [[κλισμός]] [[arm-chair]] (Ion.Il.) with [[κλισμίον]], <b class="b3">-άκιον</b> (inscr., Call.), [[inclination]], [[slope]] (Arist.). - 10. <b class="b3">ἀνά-κλιθρον</b> [[back of a chair]] (Ptol.). - 11. <b class="b3">κλίτα στοαί</b>, [[κλίταν]] (<b class="b3">καὶ τάν</b> cod.) [[στοάν]] H., prop. [[leaning]]; from there [[κλισία]], Ion. <b class="b3">-ίη</b> [[pile-dwelling]], [[shed]], [[chapel; arm-chair, resting-bed, tomb]] ( Il.), [[κλίσιον]] nearly [[annex]], [[stoa]] (ω 208, Delos IIIa), also [[annex]], [[shed]], [[chapel]] (Lys., Paus.); often written [[κλεισίον]] (inscr.), also [[κλεισία]] f. [[tavern]] (ep.), perhaps through adaptation to [[κλείω]] [[lock]] (diff. Schulze Q. 295 A. 3 and Fraenkel KZ 45, 168); from there [[κλεισιάδες]] ([[θύραι]]) [[doors of the κλ(ε)ισία]], [[of the κλ(ε)ισίον]] (Hdt., Ph., D. H., Plu.); details on [[κλισίη]] in Frisk Eranos 41, 59ff., Scheller Oxytonierung 61. - 12. (<b class="b3">ἐγ-</b>, <b class="b3">ἐκ-)κλιτικός</b> <b class="b2">inflecting etc.</b> (gramm.); to (<b class="b3">ἔγ-</b>, <b class="b3">ἔκ-)κλισις</b>. - From the present: 13. [[κλίνη]] [[layer]], [[bed]], [[litter]] (IA.; cf. Chantraine Formation 192) with [[κλινίς]], <b class="b3">-ίδιον</b>, <b class="b3">-ίον</b>, <b class="b3">-άριον</b> (Com.), [[κλίνειος]] [[belonging to a κλίνη]] (D.), <b class="b3">-ήρης</b> [[censorius]] (Ph., J.); as 2. member in <b class="b3">σύγ-κλινος</b> [[bedfellow]] (Men.). - 14. [[κλιντήρ]], <b class="b3">-ῆρος</b> m. <b class="b2">id.</b> (Od.) with [[κλιντήριον]], <b class="b3">-ίδιον</b>, <b class="b3">-ίσκος</b> (Ar.), <b class="b3">ἀνακλιν-τήρ</b> [[neighbour at table]] (Ps.-Callisth.); <b class="b3">παρακλίν-τωρ</b> <b class="b2">id.</b> (AP); <b class="b3">ἀνά-</b>, <b class="b3">ἐπί-κλιν-τρον</b> <b class="b2">back (leaning) etc.</b> (Erot. in Poll., Ar., inschr. etc.).<br />Origin: IE [Indo-European] [600] <b class="b2">*ḱlei-</b> [[lean]]<br />Etymology: The yot-presens [[κλίνω]] < <b class="b3">*κλίν-ι̯ω</b>, which is a Greek innovation, goes back on an older nasal-presens, seen in several languages but in diff. forms: Lat. [[clīnāre]], Germ., e. g. OS [[hlinōn]], OHG [[hlinēn]] > [[lehnen]], Balt., e. g. Latv. <b class="b2">slìe-n-u</b>, <b class="b2">slìet</b>, EastLith. <b class="b2">šli-n-ù</b>, <b class="b2">šliñti</b> [[lean]], Av. [[sri-nu-]], ptc. [[sri-ta-]] [[lean]], prob. also Arm. [[li-ni-m]], aor. ipv. [[le-r]], [[become]], [[be]]; the basis was athem. <b class="b2">*ḱli-n-ā-mi</b>. Beside this there was in Indo-Iranian and Baltic a thematic root-present, e. g. Skt. <b class="b2">śrayati</b> = Lith. (old a. dial.) <b class="b2">šlejù</b> [[lean]]. The originally only presentic nasal has in Latin and Germanic conquered the whole inflection, but in Greek did not reach the perfect (<b class="b3">κέ-κλι-ται</b>: Skt. <b class="b2">śi-śri-y-é</b>), partly also the passive aorist. - The Greek nominal derivations are mostly innovations; note, except (<b class="b3">ἄ)-κλιτος</b> = Skt. <b class="b2">śri-tá-</b>, Av. [[sri-ta-]] [[leaning]], [[κλίσις]], formally = Lith. <b class="b2">šli-tì-s</b> [[shove-shed]]; [[κλίτον]] = Germ. e. g. OHG [[lit]] [[cover]], NHG Augen-lid; beside it with full grade (as in <b class="b3">κλει-τύς</b>) e. g. OWNo. [[hlīð]] f. [[slope]]. As in [[κλίνη]] the nasal came in OHG [[hlina]] [[reclinatorium]]. - Several nominal formations in Bq s. v., Pok. 600ff., W.-Hofmann s. [[clīnō]] . | ||
}} | }} | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
Line 53: | Line 53: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''κλίνω''': -ομαι<br />{klí̄nō}<br />'''Forms''': Aor. κλῖναι, κλίνασθαι (seit Il.), Pass. κλιθῆναι (seit Od.), κλινθῆναι (poet. seit Il.; metr. bedingt; Chantraine Gramm. hom. 1, 404 m. A. 2 und Lit., Schwyzer 761), auch κλινῆναι (att.; wohl für *κλιῆναι; Schwyzer 760), Fut. κλινῶ (att.), Perf. Med. [[κέκλιμαι]] (seit Il.), wozu [[κέκλικα]] (Plb.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘(sich) neigen, (an)lehnen, (sich) senken, beugen’.<br />'''Composita''': sehr oft mit Präfix, z. B. ἀνα-, κατα-, παρα-, ἐν-, ἀπο-,<br />'''Derivative''': Sehr zahlreiche und weitverzweigte Ableitungen: 1. Von der Wurzel mit δ-Suffix: δικλίδ-ες f. [[doppelt angelehnt]], [[zweiflügelig]] (s. bes.), [[ἐγκλίς]] | |ftr='''κλίνω''': -ομαι<br />{klí̄nō}<br />'''Forms''': Aor. κλῖναι, κλίνασθαι (seit Il.), Pass. κλιθῆναι (seit Od.), κλινθῆναι (poet. seit Il.; metr. bedingt; Chantraine Gramm. hom. 1, 404 m. A. 2 und Lit., Schwyzer 761), auch κλινῆναι (att.; wohl für *κλιῆναι; Schwyzer 760), Fut. κλινῶ (att.), Perf. Med. [[κέκλιμαι]] (seit Il.), wozu [[κέκλικα]] (Plb.),<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘(sich) neigen, (an)lehnen, (sich) senken, beugen’.<br />'''Composita''': sehr oft mit Präfix, z. B. ἀνα-, κατα-, παρα-, ἐν-, ἀπο-,<br />'''Derivative''': Sehr zahlreiche und weitverzweigte Ableitungen: 1. Von der Wurzel mit δ-Suffix: δικλίδ-ες f. [[doppelt angelehnt]], [[zweiflügelig]] (s. bes.), [[ἐγκλίς]]· ἡ καγκελλωτὴ [[θύρα]] (''EM''); παρα-, [[ἐγκλιδόν]] [[ausweichend]], [[sich neigend]] (ep. poet. seit Od.). 2. Vom präfigierten Präsens mit Ausgang nach den σ-Stämmen (Schwyzer 513): κατα-, ἐπι-, ἀπο-, ἐκ-, [[συγκλινής]] usw. [[abwärts geneigt]], [[abschüssig]] (Hp., A. usw.) mit [[ἐπικλίνεια]] (Heliol. Med.), [[συγκλινίαι]] pl. (Plu.). 3. Zusammenbildungen mit τη-Suffix: παρα-, [[συγκλίτης]] ‘der neben od. zusammen am Tisch liegt’ (X.. Plu.), [[ἐπικλίντης]] [[der sich seitwärts bewegt]] (Arist.). — 4. κλειτύ̄ς (auch [[κλιτύς]] nach κλί̄νω), ύος f. [[Abhang]], [[Hügel]] (vorw. poet. seit Il.; zur Schreibung Schwyzer 506 m. A. 7 u. Lit.). 5. [[κλεῖτος]] n. (A. R. 1, 599), κλίτος n. (Lyk., LXX, ''AP'') [[Abhang]], [[Seite]], [[Luftstrich]]. — 6. [[κλίσις]], vorw. von den Präfixkompp., z. B. [[ἀνά]]-, [[κατά]]-, [[ἀπόκλισις]] [[das Zurücklehnen]] (ion. att.). — 7. [[κλίμα]] n. (mit hell. ι für ει; Schwyzer 523) [[Neigung]], [[Abhang]], [[Himmelsgegend]], [[Land]], auch [[ἔγκλιμα]] usw. (Arist. usw.), mit [[κλιματίας]] [[neigend]] (Herakleit., Amm. Marc.), [[κλιματικός]] [[zur Himmelsgegend gehörig]] (Vett. Val.). 8. [[κλῖμαξ]], -ακος f. ‘Treppe, Leiter, Schiffs-, Sturmleiter, Klimax’ (seit Od.) mit [[κλιμάκιον]] (ion. att.), -ίς (att. Inschr., hell.), κλιμακίσκοι· [[πάλαισμα]] ποιόν H.; [[κλιμακίζω]] [[einen Kunstgriff namens [[κλῖμαξ]] im Ringkampf benutzen]], übertr. [[zu Fall bringen]] (att.); [[κλιμακωτός]] (Plb.), -ώδης (Str.) [[treppenförmig]]; auch [[κλιμακτήρ]] [[Leitersprosse]] (ion. att.), [[kritischer Punkt des menschlichen Lebens]] (Varro u. a.) mit [[κλιμακτηρικός]], -τηρίζω (Gell., Vett. Val. u. a.); zur Bildung von [[κλῖμαξ]] (ι analog. statt ει [*κλεῖμα] nach κλί̄νω) Rodriguez Adrados Emerita 16, 133ff.; zu [[κλιμακτήρ]] Chantraine Formation 327f. — 9. [[κλισμός]] [[Lehnsessel]] (ion. poet. seit Il.) mit κλισμίον, -άκιον (Inschr., Kall.), [[Neigung]], [[Abhang]] (Arist.). — 10. [[ἀνάκλιθρον]] [[Rückenlehne]] (Ptol.). — 11. [[κλίτα]]· στοαί, κλίταν (καὶ [[τάν]] cod.)· στοάν H., wohl eig. [[Anlehnung]], [[Lehne]] o. ä.; davon [[κλισία]], ion. -ίη ‘Pfahlhütte, Baracke, Kapelle; Lehnsessel, Ruhebett, Grabkammer, Tischbett, Tischgelage’ (vorw. ep. poet. seit Il.), [[κλίσιον]] etwa [[Anbau]], [[Säulenhalle]] (ω 208, Delos III<sup>a</sup>), auch [[Anbau]], [[Schuppen]], [[Kapelle]] (Lys., Paus. u. a.); oft [[κλεισίον]] geschrieben (Inschr. u. a.), ebenso [[κλεισία]] f. etwa [[Herberge]], [[Wirtshaus]] (ep.), wahrscheinlich durch Anschluß an [[κλείω]] [[verschließen]] (anders Schulze Q. 295 A. 3 und Fraenkel KZ 45, 168); davon [[κλεισιάδες]] (θύραι) ‘Türen der κλ(ε)ισία, des κλ(ε)ισίον’ (Hdt., Ph., D. H., Plu. u. a.); Einzelheiten über [[κλισίη]] u. Verw. bei Frisk Eranos 41, 59ff., Scheller Oxytonierung 61. — 12. (ἐγ-, ἐκ-)[[κλιτικός]] [[flexivisch]] (Gramm. u. a.); zu (ἔγ-, ἔκ-)κλισις. — Vom Präsens: 13. [[κλίνη]] [[Lager]], [[Bett]], [[Bahre]] (ion. att.; vgl. Chantraine Formation 192) mit [[κλινίς]], -ίδιον, -ίον, -άριον (Kom. usw.), [[κλίνειος]] [[zur [[κλίνη]] gehörig]] (D.), -[[ήρης]] [[im Bett liegend]], [[bettlägerig]] (Ph., J. u. a.); als Hinterglied in [[σύγκλινος]] [[Bettgenosse]] (Men.). — 14. [[κλιντήρ]], -ῆρος m. ib. (ep. poet. seit Od.) mit [[κλιντήριον]], -ίδιον, -ίσκος (Ar. u. a.), [[ἀνακλιντήρ]] [[Tischgenosse]] (Ps.-Kallisth.); [[παρακλίντωρ]] ib. (''AP''); [[ἀνά]]-, [[ἐπίκλιντρον]] [[Rückenlehne]] (Erot. bei Poll., Ar., Inschr. usw.).<br />'''Etymology''': Das Jotpräsens κλί̄νω aus *κλίνι̯ω, das eine griechische Neuerung ist, geht auf ein älteres Nasalpräsens zurück, das in vielen Einzelsprachen, aber in wechselnder Gestalt auftritt: lat. ''clīnāre'', germ., z. B. asächs. ''hlinōn'', ahd. ''hlinēn'' > ''lehnen'', balt., z. B. lett. ''slìe''-''n''-''u'', ''slìet'', ostlit. ''šli''-''n''-''ù'', ''šliñti'' [[anlehnen]], aw. ''sri''-''nu''-, Ptz. ''sri''-''ta''- [[lehnen]], wohl auch arm. ''li''-''ni''-''m'', Aor. Ipv. ''le''-''r'', [[werden]], [[sein]]; als gemeinsame Grundlage ist ein verschwundenes athem. *''ḱli''-''nā''-''mi'' anzunehmen. Neben diesem weitverbreiteten Nasalpräsens steht im Indoiranischen und Baltischen ein thematisches Wurzelpräsens, z. B. aind. ''śrayati'' = lit. (alt u. dial.) ''šlejù'' [[anlehnen]]. Der ursprünglich nur dem Präsens zukommende Nasal hat im Latein und Germanischen die ganze Verbalflexion erobert, aber läßt im Griechischen das Perfekt (κέκλιται: aind. ''śi''-''śri''-''y''-''é''), z. T. auch den Passivaorist unberührt. — Die griech. Nominalableitungen sind im großen und ganzen als Neubildungen verständlich; zu bemerken immerhin, außer (ἄ)-κλιτος = aind. ''śri''-''tá''-, aw. ''sri''-''ta''- [[gelehnt]], [[κλίσις]], formal = lit. ''šli''-''tì''-''s'' [[Garbenhocke]]; κλίτον = germ. z. B. ahd. ''lit'' [[Deckel]], nhd. ''Augen''-''lid''; daneben mit Hochstufe (wie in [[κλειτύς]]) z. B. awno. ''hlīð'' f. [[Abhang]], [[Berghalde]]. Wie in [[κλίνη]] ist der Nasal u. a. auch in ahd. ''hlina'' [[reclinatorium]] eingedrungen. — Zahlreiche andere Nominalbildungen, die für das Griechische ohne Belang sind, bei Bq s. v., WP. 1, 490f., Pok. 600ff., W.-Hofmann s. ''clīnō'' (m. reicher Lit.).<br />'''Page''' 1,874-875 | ||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese |