κεάζω: Difference between revisions

|Definition=Ep. fut. <span class="sense"><span class="bld">A</span> κεάσσω <span class="bibl">Orph.<span class="title">A.</span>849</span>: aor. κέᾰσα, κέασσα, ἐκέασσα Hom. (v. infr.):—Pass., aor. κεάσθην <span class="bibl">Il.16.412</span>, but part. κεᾰθείσης <span class="title">App.Anth.</span>3.167: pf. part. [[κεκεασμένος]] (v. infr.):—[[split]], [[cleave]] wood, κέασε ξύλα νηλέϊ χαλκῷ <span class="bibl">Od.14.418</span>; κέασαν ξύλα <span class="bibl">20.161</span>; ξύλα… νέον κεκεασμένα χαλκῷ <span class="bibl">18.309</span>, cf. <span class="bibl">Hp.<span class="title">Mul.</span>2.153</span>, <span class="bibl">Call.<span class="title">Fr.</span>289</span>, etc.; of lightning, [[shiver]], νῆα… κεραυνῷ Ζεὺς ἔλσας ἐκέασσε <span class="bibl">Od.5.132</span>; of a spear, κέασσε δ' ἄρ' ὀστέα λευκά <span class="bibl">Il.16.347</span>; [<b class="b3">κεφαλὴ] ἄνδιχα πᾶσα κεάσθη</b> [[was cloven]] in twain, ib.<span class="bibl">412</span>; κεκεασμένον εὐρέϊ κύκλῳ οὐρανόν <span class="bibl">Arat.474</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[pound]], [[rub to pieces]], ἢ σφέλᾳ ἢ ὅλμῳ κεάσας <span class="bibl">Nic.<span class="title">Th.</span> 644</span>. (<b class="b3">κεᾰ-ζω</b> fr. κεᾰ- in <b class="b3">κεᾰ-θείσης</b> (v. supr.), <b class="b3">εὐ-κέα-τος, κέαρνον</b>, and perhaps [[κείων]], v. [[κείω]] (B); perhaps cf. Skt. [[śásati]] 'cut', Lat. [[castrare]].) </span>

|elnltext=κεάζω ep. aor. ἐκέασσα, κέασσα en κέασα; aor. pass. (ἐ)κεάσθην; ptc. perf. med. κεκεασμένος, splijten, verbrijzelen.

|lsmtext='''κεάζω:''' Επικ. αορ. αʹ <i>κεᾶσα</i>, <i>κέασσα</i>, [[ἐκέασσα]] — Παθ., Επικ. αορ. αʹ <i>κεάσθην</i>· μτχ. παρακ. <i>κεκεασμένος</i>· [[σχίζω]], [[χωρίζω]] [[ξύλο]], σε Ομήρ. Οδ.· λέγεται για κεραυνό, [[τσακίζω]], [[κομματιάζω]], [[θρυμματίζω]], στο ίδ.· λέγεται για [[δόρυ]], κέασσε δὲ ὀστέα [[λευκά]], σε Ομήρ. Ιλ.· (<i>κεφαλὴ</i>) [[ἄνδιχα]] κεάσθη, σχίσθηκε στα [[δύο]], στο ίδ.

|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: [[split]], [[pound]], [[rub to pieces]] (Il.).<br />Other forms: Aor. <b class="b3">κεάσ(σ)αι</b>, pass. [[κεασθῆναι]], perf. ptc. pass. [[κεκεασμένος]]<br />Compounds: also with <b class="b3">ἀμφι-</b>, <b class="b3">δια-</b>,<br />Derivatives: <b class="b3">εὑκέα-τος</b> [[easy to split]] (ε 60, Theoc. 25, 248), <b class="b3">κέαρνα σίδηρα τεκτονικά</b> [carpenters axe'] (after [[σκέπαρνον]]); uncertain [[Κεάδαο]] gen. (Β 847).<br />Origin: IE [Indo-European]X [probably] [586] <b class="b2">*kes(h₂</b>?)- [[cut]]<br />Etymology: The disyll. aorist <b class="b3">κεά-σ(σ)αι</b> (with facultative analogical <b class="b3">-σσ-</b>) as in <b class="b3">ἐλά-σ(σ)αι</b>, <b class="b3">πετά-σ(σ)αι</b> etc.; the other forms are new, [[κεάζω]]. Another presentformation perhaps in [[κείων]] (ξ 425, verse end), if with Schulze Q. 434 for [[κεῶν]] from <b class="b3">*κεάων</b> (after Persson Studien 134 a. o. however from <b class="b3">*κεϜι̯ω</b> to NHG [[hauen]] etc.; not preferable). After Palmer Interpretation 186-8 also Myc. [[ke-ke-me-na]] ([[ko-to-na]]) here as [[divided]] (?; cf. also on [[κεῖμαι]]); but see Ruijgh Études $ 327f. - With <b class="b3">κεα-</b>, if < <b class="b3">*κεσα-</b>, agrees Skt. fut. <b class="b2">śasi-ṣyati</b> [[he will cut]]; this form however is doubtful, as Skt. <b class="b2">śas-(a)ti</b> [[cut]] has normally monosyll. <b class="b2">śas-</b>. From Gr. <b class="b3">κεσ-</b> with certain and Skt. <b class="b2">śas-</b> with possible IE. [[e]] (<b class="b2">*ḱes-</b>) differs Lat. [[castrō]], [[-āre]] [[cut]] through the unexplained a (reduced vowel?). On other, quite hypothetical nominal formations (best Russ. etc. <b class="b2">kosá</b> f. [[sickle]]; with [[k-]] for [[s-]] through dissimilation?) s. Pok. 586, W.-Hofmann s. [[castrō]], Vasmer Russ. et. Wb. s. <b class="b2">kosá</b>.

|ftr='''κεάζω''': {keázō}<br />'''Forms''': Aor. κεάσ(σ)αι, Pass. κεασθῆναι, Perf. Ptz. Pass. κεκεασμένος,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[spalten]], [[zerschmettern]] (ep. poet. seit Il.).<br />'''Composita''': auch mit ἀμφι-, δια-,<br />'''Derivative''': Davon [[εὐκέατος]] [[leicht zu spalten]] (ε 60, Theok. 25, 248), κέαρνα· σίδηρα τεκτονικά (nach [[σκέπαρνον]]); unsicher Κεάδαο Gen. (Β 847).<br />'''Etymology''': Der zweisilbige Aorist κεάσ(σ)αι (mit fakultativem analogischem -σσ-) stimmt zu ἐλάσ(σ)αι, πετάσ(σ)αι usw.; dazu wurden die übrigen Formen, [[κεάζω]] u. a., neugeschaffen. Eine andere Präsensbildung kann in κείων (ξ 425, Versende) vorliegen, wenn mit Schulze Q. 434 für κεῶν aus *κεάων (nach Persson Studien 134 u. A. dagegen aus *κεϝι̯ω zu nhd. ''hauen'' usw.; nicht vorzuziehen). Nach Palmer Μνήμης [[χάριν]] 2, 69ff. wäre auch myk. ''ke''-''ke''-''me''-''na'' (''ko''-''to''-''na'') als [[geteilt]] hierherzustellen (?; vgl. auch zu [[κεῖμαι]]). — Zu κεα-, wenn aus *κεσα-, stimmt das aind. Fut. ''śasi''-''ṣyati'' [[er wird schneiden]], dessen Ursprünglichkeit allerdings fraglich ist, da aind. ''śas''-(''a'')''ti'' [[schneiden]] in allen alten Formen und Ableitungen ein einsilbiges ''śas''- aufweist. Von gr. κεσ- mit sicherem und aind. ''śas''- mit möglichem idg. ''e'' (*''ḱes''-) unterscheidet sich lat. ''castrō'', -''āre'' [[verschneiden]] durch das unerklärte ''a'' (Reduktionsvokal?). Über andere, ganz hypothetisch hierher gezogene Nominalbildungen (am ehesten russ. usw. ''kosá'' f. [[Sichel]], [[Sense]]; mit ''k''- für ''s''- durch Dissimilation?) s. WP. 1, 448f., Pok. 586, W.-Hofmann s. ''castrō'', Vasmer Russ. et. Wb. s. ''kosá''.<br />'''Page''' 1,806