δημιουργός: Difference between revisions

|dgtxt=-οῦ, ὁ, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> ép. [[δημιοεργός]] <i>Od</i>.17.383, Call.<i>Fr</i>.43.80; jón. [[δημιοργός]] Hdt.4.194, 7.31, <i>IG</i> 12(7).241.1 (Amorgos III a.C.), <i>Michel</i> 368.1 (Samos IV a.C.); [[δαμιοργός]] <i>IG</i> 12(3).450.2 (Tera VI a.C.), <i>IG</i> 5(2).261.9 (Mantinea VI/V a.C.), <i>IG</i> 9²(1).609.22 (Naupacto VI/V a.C.), <i>CID</i> 1.9D.19 (IV a.C.), <i>SEG</i> 9.27.1 (Cirene IV a.C.); dór. [[δαμιωργός]] <i>SEG</i> 35.389.8 (Élide IV a.C.), <i>SIG</i> 780.1 (Astipalea I a.C.); [[δαμιουργός]] <i>Tit.Cam</i>.108.1 (III a.C.), <i>IG</i> 4.679.26 (Hermíone III/II a.C.), <i>IKnidos</i> 190 (II/I a.C.), Hsch.δ 192; [[δαμιεργός]] <i>SEG</i> 9.11.18, 13.3 (ambas Cirenaica IV a.C.), <i>IG</i> 12(3).168.4, 10 (Astipalea II d.C.); [[δημουργός]] Hdn.Gr.1.231, Ath.Al.<i>Serm.Fid</i>.5<br />subst. y adj.<br /><b class="num">I</b> de pers.<br /><b class="num">1</b> [[persona que ejerce un arte]], [[persona que ejerce un oficio]] o [[persona que ejerce un profesión]], [[artesano]] εἰ μὴ τῶν οἳ δημιοεργοὶ [[ἔασι]], μάντιν ἢ ἰητῆρα κακῶν ἢ τέκτονα δούρων ἢ καὶ θέσπιν ἀοιδόν = <i>si de ellos no son los demiurgos, un adivino, un sanador de males, un carpintero de la madera o un inspirado cantor</i>, <i>Od</i>.l.c., de heraldos <i>Od</i>.19.135, cf. Ar.<i>Pax</i> 297, Protag.B 8, σοφοῦ τινος δημιουργοῦ ... τεχνήματα X.<i>Mem</i>.1.4.7, cf. D.45.71, Arist.<i>GA</i> 730^b27, <i>Pol</i>.1325^b41, Aen.Tact.22.24, I.<i>AI</i> 3.289, D.Chr.34.31, D.C.63.6.6, σὺ ... [[οὐκ]] ἐπὶ τέχνῃ ἔμαθες, ὡς δ. ἐσόμενος, ἀλλ' ἐπὶ παιδείᾳ Pl.<i>Prt</i>.312b, οἱ δημιουργοὶ καὶ οἱ πολιτικοί = <i>los artesanos y los políticos</i> Pl.<i>Ap</i>.23e, γεωργοί τε καὶ οἱ ἄλλοι δημιουργοί Pl.<i>R</i>.371a, τῶν δημιουργῶν ὅσοι λέγονται εὑρετικοὶ [[εἶναι]] Pl.<i>Smp</i>.209a, de heraldos <i>Od</i>.19.135, op. [[πλούσιος]] Pl.<i>R</i>.406c, θνητοὶ δημιουργοί op. ὁ [[θεός]] Pl.<i>Lg</i>.902e, de músicos, Aristid.Quint.4.5<br /><b class="num">•</b> [[experto]] en determinada materia, unido a [[ἰδιώτης]] Pl.<i>Plt</i>.298c, <i>Prt</i>.322c, 327c, <i>Io</i> 531c, Isoc.11.17<br /><b class="num">•</b> irón. [[τέχνη]] γὰρ (ἡ παρασιτική), [[κἀγὼ]] [[ταύτης]] δ. Luc.<i>Par</i>.2, δ. καὶ μεθοδικὸς πρὸς τὰς ἐπιβολὰς τῶν πράξεων Vett.Val.230.10<br /><b class="num">•</b> [[οἱ δημιουργοί]] = [[los artesanos]], [[la clase de los artesanos]] en Atenas, Arist.<i>Ath</i>.13.2, <i>Pol</i>.1277^b2, D.S.1.28, Plu.<i>Thes</i>.25<br /><b class="num">•</b> tb. de esclavos αἶγας ἀπέδοτο ... καὶ δημιουργούς Is.6.33<br /><b class="num">•</b> [[profesional]] de una [[τέχνη]], en usos específicos: del [[médico practicante]] οἱ ἀγαθοὶ ... δημιουργοί = <i>buenos profesionales</i> Hp.<i>VM</i> 1, <i>de Arte</i> 8, Pl.<i>Smp</i>.186d, op. [[ἀρχιτεκτονικός]] ‘[[gran facultativo]]’ y ὁ πεπαιδευμένος περὶ τὴν τέχνην ‘el educado en el arte (de la medicina)’, Arist.<i>Pol</i>.1282^a3.<br /><b class="num">•</b> del [[apicultor]] [[μέλι]] πολλὸν ... λέγεται δημιοργοὺς ἄνδρας ποιέειν Hdt.4.194<br /><b class="num">•</b> del [[escultor]] Δαιδάλου ἤ τινος [[ἄλλου]] δημιουργοῦ ἢ γραφέως Pl.<i>R</i>.529e, Φειδίας Call.<i>Dieg</i>.7.30 (<i>Fr</i>.196), cf. D.19.251, D.Chr.12.59<br /><b class="num">•</b> del [[alfarero]] τῶν δημιουργῶν ... τὰ τρύβλια Ar.<i>Eq</i>.650<br /><b class="num">•</b> del [[orfebre]] Ar.<i>Lys</i>.407<br /><b class="num">•</b> del [[cuchillero]] μαχαιρῶν λαβὰς καὶ ἄλλας ἐπισκευάς, ὡς ἐργαζομένων τῶν δημιουργῶν D.27.20, cf. 32<br /><b class="num">•</b> del [[metalúrgico]] D.S.5.74<br /><b class="num">•</b> del [[cocinero]] Hdt.7.31<br /><b class="num">•</b> esp. en Atenas, de la [[cocinera]] que hacía los pasteles de boda, Antiph.224.3, Alexand.Com.3, Men.<i>Fr</i>.451.12, Phld.<i>Mus</i>.4.5.26, Ath.172c, ἡ Δημιουργός = <i>la [[cocinera]]</i> tít. de una obra de [[Menandro]], Ath.172c, Poll.10.102<br /><b class="num">•</b> fig., del amanecer [[trabajador]], [[que señala la hora del trabajo]] [[τάχα]] δ' [[ὄρθρος]] ἐγίγνετο δ. <i>h.Merc</i>.98.<br /><b class="num">2</b> [[mujer pública]], [[prostituta]] Hsch.δ 192.<br /><b class="num">II</b> de pers. o dioses gener.<br /><b class="num">1</b> c. gen. o abs. [[productor]], [[creador]] δ. [[ἄγριος]] de Hades, S.<i>Ai</i>.1035, γῆ ... δ. νυκτός τε καὶ ἡμέρας Pl.<i>Ti</i>.40c, (ἡ [[γυνή]]) δημιουργὸς ὢν κακῶν [[μέγιστος]] E.<i>Fr</i>.1059.7, τοῦ ταύρου ὁ δ. [[θεός]] e.e. Posidón, Luc.<i>Nigr</i>.32, del Nilo τῆς [[κάτω]] (Αἰγύπτου) ... πατὴρ καὶ δ. Hld.9.22.5, del sol ἡμέρας Gr.Naz.M.36.69B, δ.· ὁ [[ἥλιος]], [[ὅτι]] πάντα πέσσει καὶ τελειοῖ Hsch.<br /><b class="num">•</b> fil. [[demiurgo]], [[creador del mundo visible]] ὁ γεννήσας πατὴρ καὶ δ. Philol.B 21, del fuego [[δύο]] τε [[εἶναι]] στοιχεῖα, [[πῦρ]] καὶ γῆν, καὶ τὸ μὲν δημιουργοῦ τάξιν ἔχειν, τὴν δὲ ὕλης D.L.9.21 (= Parm.A 1), ἐνδοχεῖα δὲ μύθων [[ὦτα]] δ. ἀνέῳγεν Hp.<i>Ep</i>.23, ὁ τοῦ οὐρανοῦ δ. = <i>el creador del cielo</i> Pl.<i>R</i>.530a, ὁ τῶν αἰσθήσεων δημιουργός Pl.<i>R</i>.507c, ὁ δημιουργός op. ὁ [[πρῶτος]] [[θεός]] Numen.12.7, ὁ δὲ Νοῦς ὁ θεὸς ... ἀπεκύησε λόγῳ ἕτερον Νοῦν δημιουργόν <i>Corp.Herm</i>.1.9, de la mónada καλεῖται δημιουργὸς καὶ [[πλάστρια]] ... καὶ Προμηθέα μυθεύουσιν αὐτήν, δημιουργὸν ζωότητος <i>Theol.Ar</i>.5, τοῦ κόσμου ... δ. Luc.<i>Icar</i>.8, ὁ τοῦ παντὸς δημιουργός  Philostr.<i>VS</i> 575, εἱμαρμένην ... λόγον ἐκ τῆς ἐναντιοδρομίας δημιουργὸν τῶν ὄντων <i>Placit</i>.1.7.22 (= Heraclit.A 8), λόγοι φυσικοί τε καὶ δημιουργοί Syrian.<i>in Metaph</i>.7.27<br /><b class="num">•</b> en lit. judeo-crist. [[creador]] gener. del Padre ὁ θεὸς ... οὐ δ. μόνον ἀλλὰ καὶ [[κτίστης]] Ph.1.632, [[τεχνίτης]] καὶ δημιουργὸς ὁ [[θεός]] <i>Ep.Hebr</i>.11.10, cf. Tert.<i>Adu.Val</i>.15, παλαιὸς ... δ. τῶν χρόνων <i>AP</i> 1.113, τοῦ παντὸς κόσμου δημιουργός Eus.<i>Is</i>.39.1, δ. τῶν ὅλων I.<i>AI</i> 1.155, Ath.Al.l.c., cf. <i>Hom.Clem</i>.2.45, 17.4, Clem.Al.<i>Strom</i>.1.11.52, 4.13.90, <i>Prot</i>.1.7, <i>POxy</i>.925.3 (V/VI d.C.), Iust.<i>Nou</i>.103 proem.1<br /><b class="num">•</b> tb. del Hijo ὁ δημιουργὸς Λόγος ἐστερέωσε τὸν οὐρανόν Basil.M.29.333B.<br /><b class="num">2</b> [[artífice]], [[autor]] c. gen. gener. abstr. ὀνομάτων Pl.<i>Cra</i>.390e, 431e, οἱ τούτων (ποιήσεων) δημιουργοὶ πάντες ποιηταί Pl.<i>Smp</i>.205c, cf. Phld.<i>Po</i>.4.2.1, δ. λόγων = <i>creador de discursos</i>, orador</i> Aeschin.3.215, [[καλῶν]] γ' ἔργων ὁ [[ῥήτωρ]] δ. [[ὑμῖν]] γέγονεν D.25.62, τῶν [[ἐνθάδε]] γιγνομένων X.<i>Mem</i>.1.4.9, δ. σωφροσύνης τε καὶ δικαιοσύνης καὶ ... ἀρετῆς del [[filósofo]], Pl.<i>R</i>.500d, τῆς ἀρετῆς δ. de la clase de los ciudadanos, Arist.<i>Pol</i>.1329^a21, νόμων ... δημιουργοὶ ... καὶ πολιτείας, [[οἷον]] καὶ [[Λυκοῦργος]] καὶ [[Σόλων]] Arist.<i>Pol</i>.1273^b32, πανδήμου [[χάριτος]] δημιουργός Alcid.29, κακῶν δημιουργός = <i>[[malvado]]</i> de Onías, [[LXX]] 2<i>Ma</i>.4.1, cf. Isoc.11.32, [[ἀρχιτέκτων]] δὲ καὶ δ. τῶν ἐπινοημάτων [[Ἀρχιμήδης]] Plb.8.7.2, ὁ ποιητὴς [[οὗτος]] ... ἐναργείας δ. Demetr.<i>Eloc</i>.215, ὁ δημιουργὸς τοῦ [[δράμα]]τος Charito 1.4.2, τῶν δὲ παρόντων [[ὑμεῖς]], ὦ ὕπατοι, δημιουργοὶ καὶ μάρτυρές ἐστε [[ἡμῖν]] = <i>de las presentes (condiciones de paz) vosotros, cónsules, sois los artífices y testigos nuestros</i> App.<i>Pun</i>.83, [[φωτός]] εἰμι δ. καὶ εἰρήνης [[χορηγός]] Eus.<i>Is</i>.45.2, cf. 9, Iambl.<i>Fr</i>.34<br /><b class="num">•</b> fig., de Eros μόχθους ὧν σὺ δ. εἶ E.<i>Fr</i>.136.4, de Ares εἰρήνης Ph.2.561, del diablo ὁ πάσης κακίας δ. καὶ [[συνεργός]] Cyr.H.<i>Myst</i>.1.4, tb. de abstr. μαντικὴ [[φιλίας]] [[θεῶν]] καὶ ἀνθρώπων δ. Pl.<i>Smp</i>.188d, πειθοῦς δ. ἐστιν ἡ [[ῥητορική]] = <i>la [[retórica]] es [[artífice]] de la [[persuasión]]</i> Pl.<i>Grg</i>.453a (= Gorg.A 28), y de anim. τὴν μέλιτταν ... τοῦ μέλιτος [[εἶναι]] δημιουργόν Iul.<i>Or</i>.4.241a, cf. <i>Gp</i>.15.2.38.<br /><b class="num">III</b> admin. [[demiurgo]]<br /><b class="num">1</b> frec. plu.:<br /><b class="num">a)</b> cuerpo de magistrados principales de la ciu., esp. en ciu. dorias, cuyas funciones son gener. poco conocidas, siendo muy frec. epón. uno o más de ellos: en Argólide δαμιοργοὶ καὶ πρυτάνιες καὶ ἡρώσσαι <i>IG</i> 4.764.1 (Trezén IV a.C.), ἀρέτευε δαμιοργῶν <i>IG</i> 4.679.26 (Hermíone III/II a.C.), Mesenia προστάτας δαμιοργῶν <i>IG</i> 5(1).1425.16 (IV/III a.C.), Acaya y sus colonias <i>IG</i> 14.636.4 (Petelia V a.C.), ἅ τε βουλὰ τῶν Ἀχαιῶν καὶ ... δαμιοργοί <i>SEG</i> 14.375.4 (Egio IV a.C.), Megáride <i>IG</i> 7.41.1, 223.19 (ambas III a.C.), Calimna <i>TC</i> 79B.5 (III a.C.), Tera <i>IG</i> 12(3).450.2, 16 (VI a.C.), Cnido <i>IKnidos</i> 169, 190 (ambas II/I a.C.), Nisiro <i>IG</i> 12(3).91.10 (II a.C.), Astipalea <i>IG</i> 12(3).168.4, 10, en Arcadia <i>IG</i> 5(2).261.9 (Mantinea VI/V a.C.), ἐν δὲ Μαντινείᾳ οἱ δημιουργοὶ καὶ ἡ βουλὴ καὶ αἱ ἄλλαι ἀρχαί Th.5.47, cf. <i>IPArk</i>.17.181 (Estínfalo IV a.C.), de los cincuenta demiurgos de la confederación arcadia <i>IG</i> 5(2).1.9 (IV a.C.), Élide ἐν δὲ Ἤλιδι οἱ δημιουργοὶ καὶ οἱ τὰ τέλη ἔχοντες Th.5.47, cf. <i>Schwyzer</i> 424.8 (IV a.C.), Fócide ἄρχοντες, [[ξενοδίκαι]], πρακτῆρες, δαμιουργοί, ἱερεῖς, ἱεράρχαι <i>IG</i> 9(1).32a.39 (Estiris II a.C.), <i>GDI</i> 2189.6 (Delfos II a.C.), Lócride occidental <i>IG</i> 9²(1).609.22 (Naupacto VI/V a.C.), Ítaca <i>IM</i> 36.1 (III a.C.), Quersoneso Táurico οἱ δαμιοργοὶ οἱ κατὰ πόλιν <i>IPE</i> 4.79.17 (IV/III a.C.), tb. en Samos <i>IPr</i>.67.2 (IV a.C.), Minoa en Amorgos <i>IG</i> 12(7).241.1 (III a.C.), 245.1 (II/I a.C.)<br /><b class="num">•</b> de las ciu. peloponesias aliadas de Filipo gener. Πελοποννησίων τῶν ἐν τῇ συμμαχίᾳ τοῖς δημιουργοῖς καὶ τοῖς συνέδροις Philipp.Maced.6, de los diez demiurgos federales de la Liga Aquea, Plb.23.5.16, Liu.32.22.2, Plu.<i>Arat</i>.43.1, cf. quizá <i>Schwyzer</i> 427 (Dime III a.C.);<br /><b class="num">b)</b> en Camiro un solo magistrado principal c. funciones relig., tb. epón. <i>Tit.Cam</i>.3a.1, 4 <i>passim</i>, 42.1, 108.1 (todas heleníst.);<br /><b class="num">c)</b> en Cirene tb. c. importantes funciones relig., Call.<i>Fr</i>.43.80, <i>SEG</i> 9.16.5, 17.7 (ambas V a.C.), 11.18 (IV a.C.), δαμιεργοὶ καὶ ἱαροθύται <i>SEG</i> 9.5.19 (II/I a.C.);<br /><b class="num">d)</b> en algunas ciu. de Creta, quizá equiv. a los κόσμοι o κοσμήτορες <i>ICr</i>.1.22.4A, 4B (Olunte III/II a.C.), 2.23.7A.1, B.1 (ambas Polirrenia III/II a.C.);<br /><b class="num">e)</b> en Tesalia ref. a cualquiera que ejerce un cargo público δημιουργοὶ δὲ ἐκαλοῦντο παρὰ ... Θεσσαλοῖς οἱ περὶ τὰ τέλη <i>EM</i> 265.45G., en juego de palabras Λαρισαίους τοὺς ὑπὸ τῶν δημιουργῶν πεποιημένους· [[εἶναι]] [[γάρ]] τινας λαρισοποιούς Arist.<i>Pol</i>.1275^b29 (= Gorg.A 19)<br /><b class="num">•</b> mismo sent. en la fratría de los Labíadas en Delfos <i>CID</i> [[l.c.]]<br /><b class="num">2</b> imper.:<br /><b class="num">a)</b> en Delfos cuerpo de notables que forman una asamblea restringida llamada τὸ [[συνέδριον]] τῶν δαμιουργῶν y participan de las magistraturas, por op. a los ciudadanos pobres <i>FD</i> 4.98.4, 440.9, 442.10 (todas I d.C.);<br /><b class="num">b)</b> sg. en ciu. del sur de Asia Menor magistrado supremo y epón., tb. c. importantes funciones relig. ἱερεὺς Θεᾶς Ῥώμης καὶ δ. <i>Side</i> 111, 112, 127, cf. <i>BGU</i> 887.12 (II d.C.) en <i>BL</i> 7.16, <i>PTurner</i> 22.1 (II d.C.), <i>BGU</i> 937.9 (III d.C.) en <i>BL</i> 7.16, <i>IGR</i> 3.800.4 (Silio II d.C.), <i>ISelge</i> 1.7, δ. διὰ βίου καὶ διὰ γένους <i>ISelge</i> 57.6 (III d.C.), <i>ICil</i>.87.6 (Mopsuesto II d.C.), <i>IGR</i> 3.906.5 (Castabala), <i>IGR</i> 3.910.6 (Flaviópolis)<br /><b class="num">•</b> tb. de mujeres <i>SEG</i> 38.1397.6, <i>IGR</i> 3.802.7, <i>Epigr.Anat</i>.11.1988. 123.36.6 (todas Perga II d.C.), <i>Laodicée</i> p.317.n.1.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Comp. de δημιο- (cf. [[δῆμος]]) y ϝοργός (cf. [[ἔρδω]], [[ἔργον]]), c. una var. -ϝεργός.