χρέος: Difference between revisions

|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1371.png Seite 1371]] τό, ep. [[χρεῖος]], att. [[χρέως]] (w. m. s.), nom. u. acc. plur. [[χρέα]], Hes. O. 649, wie τὰ [[χρέα]] ἀπολαμβάνειν Andoc. 3, 15 u. sonst (χρή), – 1) [[Bedürfniß]], Nothdurft, Noth, dah. Verlangen, Wunsch; εἰ μὲν γὰρ ὑμῖν μὴ τόδ' ἐκπράξω [[χρέος]] Aesch. Suppl. 467; ἐξανύσεις [[χρέος]] Soph. O. R. 157; überh. Geschäft, Angelegenheit, Handel, Sache, das, was Einem dringend am Herzen liegt, ἐμὸν αὐτοῦ [[χρεῖος]], meine eigne Angelegenheit, Od. 1, 409. 2, 45; κατὰ [[χρέος]] τινὸς [[ἐλθεῖν]], einer Person oder Sache wegen kommen, weil man ihrer bedarf, 11, 479; vgl. κατὰ τί [[χρέος]] ἥκων Luc. salt. 64; ἐπὶ τωὐτὸ [[χρέος]] ἦλθε Pind. Ol. 1, 45, [[ὅπως]] γένοισθε πρὸς [[χρέος]] [[τόδε]] Aesch. Spt. 20; ξὺν ἀνδράσιν φίλοισιν, οἷς τόδ' ἦν [[χρέος]] Pers. 763, u. sonst; σοὶ δ' [[ἤδη]] τὸ σὸν μελέσθω βάντι φρουρῆσαι [[χρέος]] Soph. El. 74; τί μοι [[τόδε]] [[χρέος]] ἀπύεις Eur. Or. 1253, u. öfter; ἐφ' ὅ, τι [[χρέος]], zu welchem Zwecke, weshalb, z. B. ἐμόλετε, ib. 151; [[χρέος]] ἔχειν τινός, Etwas nöthig haben, Ar. Ach. 429. – 2) das, was man nothwendig leisten muß, was man abzutragen schuldig ist, die [[Schuld]]; [[χρεῖος]] ὀφείλειν τινί, Einem eine Schuld zu entrichten haben, Od. 21, 17 Il. 11, 688, [[χρεῖος]] ὀφείλεταί μοι 11, 686 Od. 3, 867, [[χρεῖος]] ἀποστήσασθαι, eine Schuld zurückwägen, zurückzahlen, Il. 13, 746; was man versprochen hat, Her. 1, 138, Pind. Ol. 3, 7, – im, plur., die Schulden, Hes. O. 649; ausstehende Schulden, Is. 8, 37, wie Ar. Nubb. 13. 30; Plat. Legg. III, 684 e Rep. VIII, 555 d u. sonst; [[χρέα]] ἐπὶ τόκοις ὀφειλόμενα Isae. 11, 42; υὴν οὐσίαν ἅπασαν [[χρέα]] κατέλιπον Dem. 38, 7; Sp. – Auch übertr., eine abzubüßende Schuld, ein Vergehen; Theogn. 205; δημοκράντου δ' ἀρᾶς τίνει [[χρέος]] Aesch. Ag. 445; μή τι [[πέρα]] [[χρέος]] ἐμᾷ πόλει προσάψῃς Soph. O. C. 234; – und Schuldigkeit, Gebühr, Pflicht, κατὰ [[χρέος]], wie sich's gebührt, ziemt, H. h. Merc. 138; Arat. Phaen. 343; κατὰ [[χρέος]], ῃπερ [[ἐῴκει]] Ap. Rh. 3, 189; – die allgemeine Schuld, welche der Mensch der Natur zu entrichten hat, bes. der Tod. – 3) Gebrauch, Nutzen, eine Sache, die zu benutzen ist, wie [[χρῆμα]], μέγα τι [[χρέος]], ein großes Stück, Tier, Callim. Dian. 104.

|btext=(τὸ) ; <i>gén.</i> χρέεος, <i>att.</i> χρέους;<br /><i>dat. inus., acc.</i> [[χρέος]] ; <i>pl.</i> χρέεα, <i>att.</i> [[χρέα]], <i>gén.</i> [[χρεῶν]], <i>dat. inus., acc.</i> [[χρέα]] ; <i>duel inus.</i><br />nécessité, obligation, <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[dédommagement]], [[indemnité]], [[satisfaction]];<br /><b>2</b> [[restitution d'un objet volé]];<br /><b>3</b> [[acquittement d'une promesse]];<br /><b>4</b> <i>en gén.</i> [[χρέα]] [[λαμβάνειν]] PLUT contracter des dettes ; [[χρεῖος]] <i>épq.</i> [[ὀφείλειν]] τινί IL avoir une dette envers qqn ; [[χρέος]] ἀποστήσασθαι IL, [[ἀποδοῦναι]] AR, [[διαλύειν]] PLUT acquitter une dette ; [[ἀνιέναι]] PLUT <i>ou</i> [[ἀφιέναι]] LUC remettre une dette ; [[ἀφαιρεῖσθαι]] PLUT abolir les dettes ; <i>fig.</i> dette à payer pour une faute;<br /><b>5</b> [[besoin]] : [[χρέος]] ἔχειν τινός AR avoir besoin de qch;<br /><b>6</b> [[l'utilité]] ; l'intérêt, ce qui intéresse <i>ou</i> concerne qqn : τὸ σὸν φρουρῆσαι [[χρέος]] SOPH c'est ton affaire de veiller ; [[χρέος]] σὸν [[τόδε]] [[ἀνευρίσκειν]] EUR c'est ton affaire de trouver cela ; σὸν [[οὐκ]] [[ἔλασσον]] ἢ κείνης [[χρέος]] EUR non moins dans ton intérêt que dans le sien.<br />'''Étymologie:''' R. χαρ &gt; χρα, prendre, saisir ; v. [[χράω]].