3,273,773
edits
πείθω: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
mNo edit summary |
|||
| Line 42: | Line 42: | ||
{{mdlsj | {{mdlsj | ||
|mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> Act. to [[prevail]] [[upon]], win [[over]], [[persuade]], τινά Hom., etc.:—c. acc. pers. et inf. to [[persuade]] one to do, Il., etc.; also, π. τινὰ [[ὥστε]] [[δοῦναι]], etc., Hdt.; π. τινα ὡς χρή Plat.; π. τινὰ εἴς τι Thuc.; in [[part]]., πείσας by [[persuasion]], by [[fair]] [[means]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> Special usages:<br /><b class="num">1.</b> to [[talk]] [[over]], [[mislead]], ἔληθε δόλωι καὶ ἔπεισεν Ἀχαιούς Od.<br /><b class="num">2.</b> to [[prevail]] on by [[entreaty]], Hom.<br /><b class="num">3.</b> π. τινὰ χρήμασι to [[bribe]], Hdt.; so, π. ἐπὶ μισθῶι or μισθῶι Hdt., Thuc.: so, πείθειν τινά [[alone]], Xen., NTest.<br /><b class="num">4.</b> c. dupl. acc., πείθειν τινά τι to [[persuade]] one of a [[thing]], Hdt., Aesch., etc.<br />B. Pass. and Mid. to be prevailed on, won [[over]], persuaded, absol., Hom., Attic; the imperat. πείθου or [[πιθοῦ]] [[listen]], [[comply]], Trag.; c. inf. to be persuaded to do, Soph.; also, πείθεσθαι [[ὥστε]]… Thuc.<br /><b class="num">2.</b> πείθεσθαί τινι to [[listen]] to one, [[obey]] him, Hom., etc.; νῦν μὲν πειθώμεθα νυκτὶ μελαίνηι, of leaving off the labours of the day, Il.; —πάντα πείθεσθαί τινι to [[obey]] him in all things, Od., etc.<br /><b class="num">3.</b> πείθεσθαί τινι, also, to [[believe]] or [[trust]] in a [[person]] or [[thing]], Hom., etc.: —c. acc. et inf. to [[believe]] that, Od., etc.: with an adj. neut., π. τὰ περὶ Αἴγυπτον Hdt.; ταῦτ' ἐγώ σοι οὐ πείθομαι I do not [[take]] [[this]] on [[your]] [[word]], Plat.<br /><b class="num">II.</b> perf. 2 [[πέποιθα]], like the Pass., to [[trust]], rely on, [[have]] [[confidence]] in a [[person]] or [[thing]], Hom., etc.; c. inf., [[πέποιθα]] τοῦτ' ἐπισπάσειν [[κλέος]] I [[trust]] to win [[this]] [[fame]], Soph.; [[πέποιθα]] τὸν πυρφόρον ἥξειν Aesch.;— πεπ. εἴς τινα, ἐπί τινα NTest.<br /><b class="num">III.</b> perf. [[pass]]. [[πέπεισμαι]] to [[believe]], [[trust]], c. dat., Aesch., Eur.: c. acc. et inf., πεπ. [[ταῦτα]] [[συνοίσειν]] Dem. | |mdlsjtxt=<b class="num">I.</b> Act. to [[prevail]] [[upon]], win [[over]], [[persuade]], τινά Hom., etc.:—c. acc. pers. et inf. to [[persuade]] one to do, Il., etc.; also, π. τινὰ [[ὥστε]] [[δοῦναι]], etc., Hdt.; π. τινα ὡς χρή Plat.; π. τινὰ εἴς τι Thuc.; in [[part]]., πείσας by [[persuasion]], by [[fair]] [[means]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> Special usages:<br /><b class="num">1.</b> to [[talk]] [[over]], [[mislead]], ἔληθε δόλωι καὶ ἔπεισεν Ἀχαιούς Od.<br /><b class="num">2.</b> to [[prevail]] on by [[entreaty]], Hom.<br /><b class="num">3.</b> π. τινὰ χρήμασι to [[bribe]], Hdt.; so, π. ἐπὶ μισθῶι or μισθῶι Hdt., Thuc.: so, πείθειν τινά [[alone]], Xen., NTest.<br /><b class="num">4.</b> c. dupl. acc., πείθειν τινά τι to [[persuade]] one of a [[thing]], Hdt., Aesch., etc.<br />B. Pass. and Mid. to be prevailed on, won [[over]], persuaded, absol., Hom., Attic; the imperat. πείθου or [[πιθοῦ]] [[listen]], [[comply]], Trag.; c. inf. to be persuaded to do, Soph.; also, πείθεσθαι [[ὥστε]]… Thuc.<br /><b class="num">2.</b> πείθεσθαί τινι to [[listen]] to one, [[obey]] him, Hom., etc.; νῦν μὲν πειθώμεθα νυκτὶ μελαίνηι, of leaving off the labours of the day, Il.; —πάντα πείθεσθαί τινι to [[obey]] him in all things, Od., etc.<br /><b class="num">3.</b> πείθεσθαί τινι, also, to [[believe]] or [[trust]] in a [[person]] or [[thing]], Hom., etc.: —c. acc. et inf. to [[believe]] that, Od., etc.: with an adj. neut., π. τὰ περὶ Αἴγυπτον Hdt.; ταῦτ' ἐγώ σοι οὐ πείθομαι I do not [[take]] [[this]] on [[your]] [[word]], Plat.<br /><b class="num">II.</b> perf. 2 [[πέποιθα]], like the Pass., to [[trust]], rely on, [[have]] [[confidence]] in a [[person]] or [[thing]], Hom., etc.; c. inf., [[πέποιθα]] τοῦτ' ἐπισπάσειν [[κλέος]] I [[trust]] to win [[this]] [[fame]], Soph.; [[πέποιθα]] τὸν πυρφόρον ἥξειν Aesch.;— πεπ. εἴς τινα, ἐπί τινα NTest.<br /><b class="num">III.</b> perf. [[pass]]. [[πέπεισμαι]] to [[believe]], [[trust]], c. dat., Aesch., Eur.: c. acc. et inf., πεπ. [[ταῦτα]] [[συνοίσειν]] Dem. | ||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: to [[trust]], to [[rely]], to [[obey]], to [[be persuaded]] (Il.).<br />Other forms: Fut. [[πείσομαι]], aor. [[πιθέσθαι]], [[πεπιθέσθαι]], perf. [[πέποιθα]] (all Il.), aor. pass. [[πεισθῆναι]], fut. <b class="b3">-θήσομαι</b>, perf. πέπεισμαι (Att.), midd. [[πείσασθαι]] (hell.), aor. ptc. [[πιθήσας]] (Il.), fut. [[πιθήσω]] (φ 369; on the explanation below s. [[ἀπιθής]]); act. [[πείθω]], [[πείσω]], [[πεπιθεῖν]] w. fut. [[πεπιθήσω]], [[πεῖσαι]] (all Il.), [[πιθεῖν]] (Pi., A.), [[πέπεικα]] (young Att.) [[convince]], [[persuade]].<br />Compounds: Also w. prefix, e.g. [[ἀναπείθω]], [[ἐπιπείθω]], [[παραπείθω]], [[συμπείθω]]. As 1. member in governing compp. like [[πείθαρχος]] [[obedient to the authorities]] (A.) with <b class="b3">-ία</b>, <b class="b3">-έω</b> a.o. (Att.), [[Πεισί-στρατος]] PN; as 2. member after the σ-stems a.o. in [[ἀπειθής]], [[εὑπειθής]] (Thgn., A., Att.) with aor. [[ἀπίθ-ησε]] (Il.), fut. ἀπιθήσω (Κ 129, Ω 300); after it the metr. easy [[πιθήσας]] with [[πιθήσω]] (diff. Chantraine Gramm. hom. 1, 446).<br />Derivatives: A. From root-aorist: 1. [[πιστός]] [[faithful]], [[reliable]], [[credible]] (Il.) with [[πιστότης]] f. [[faith]] (IA.), [[πιστεύω]] ([[διαπιστεύω]], [[καταπιστεύω]] a.o.) to [[rely]], to [[trust]], to [[believe]], to [[confide]] (IA.), from which [[πίστευμα]], [[πίστευσις]], [[πιστευτικός]]; [[πιστόομαι]] ([[καταπιστόομαι]], [[συμπιστόομαι]], [[προπιστόομαι]]), [[πιστόω]] to [[trust entirely]], to [[warrant]], to [[assure]]; to [[make reliable]] (Il.) with [[πίστωμα]], [[πίστωσις]], [[πιστωτής]], [[πιστωτικός]]. 2. [[πίστις]] f. [[faith]], [[trust]], [[authentication]], [[assurance]] (IA.) with [[πιστικός]] [[faithful]] (Plu., Vett. Val.; if not for [[πειστικός]]; s. below). 3. [[πιθανός]] [[trustworthy]], [[reliable]], [[believable]], [[obedient]] (IA.) with [[πιθανότης]], <b class="b3">-όω</b> (Pl., Arist.). 4. [[πί-συνος]] [[relying on somebody or something]] (mostly ep. poet. Il.), prob. after [[θάρσυνος]] (Schwyzer 491, Wyss <b class="b3">-συνη</b> 13ff.). -- B. From present: 1. [[Πειθώ]] f. (goddess of) [[persuasion]], [[conviction]], [[obedience]](Hes.), from there Boeot. aor. ἐπίθωσε, <b class="b3">-σαν</b> (IIIa)?; Bechtel Dial. 1, 308 w. lit. 2. [[πειθός]] (easily) [[pesuading]], [[persuasive]] (Ep. Cor.). 3. [[πειθήμων]] [[obedient]], [[persuasive]] (late epic). -- C. From present resp. σ- aor. (younger): 1. [[πεῖσα]] f. [[obedient]] (ἐν πείσῃ υ 23), like [[δόξα]]?; Chantraine Form. 100 a. 435, Schwyzer 516. 2. <b class="b3">-πειστος</b> as 2. member [[εὔπειστος]], [[δυσανάπειστος]], [[ἀμετάπειστος]] a.o. (Att.) opposed to older [[ἄπιστος]]. 3. [[πειστικός]] [[fit for persuasion]], [[convincing]] (Pl., Arist.), [[πειστήριος]] [[id.]] (E.). 4. [[πεῖσμα]] n. [[conviction]], [[confidence]] (Plu., Arr., S. E.), [[πεισμονή]] f. [[id.]] (Ep. Gal., pap.). 5. [[πεῖσις]] ([[παραπείθομαι]], [[καταπείθομαι]] [[πείθομαι]]) f. [[conviction]] etc. (Plot., Hdn., sch.); cf. older [[πίστις]] and Fraenkel Glotta 32, 27 w. lit. 6. [[πειστήρ]] m. [[someone who obeys]] (Suid.) 7. [[Πειστίχη]] f. surn. of [[Aphrodite]] (Delos; on the χ- suffix Chantraine Form. 404). -- D. From perfect: [[πεποίθησις]] f. [[trust]] (LXX, Phld.), <b class="b3">-ίαν ἐλπίδα</b>, [[προσδοκία]]ν H.; cf. Scheller Oxytonierung 40.<br />Origin: IE [Indo-European] [117] <b class="b2">*bʰidʰ-</b> [[convince]], [[trust]]<br />Etymology: With [[πείθω]] agrees formally exactly the Lat. themat. root-present [[fido]], <b class="b2">-ere</b>, IE <b class="b2">*bheidh-ō</b>; semant. agrees however the Lat. verb with middle [[πείθομαι]] (cf. [[confīsus sum]]). Formal identity we find also with the Germ. verb for [[wait]] in Goth. [[beidan]], OHG bītan etc.; the semantic cleft ('wait (for)' from [[trust]] or [[conform]], [[restrain]] ?) is however not yet bridged. The causative too Goth. baidjan [[compel]], OHG beitten etc. [[urge]], [[demand]] is semantically divergent; after Specht KZ 66, 205 ff. an agreeing. Gr. <b class="b3">*ποιθέω</b> (to which the reduplicated aor. [[πεπιθεῖν]]) would have been replaced by act. [[πείθω]]. -- The Greek system including the nominal forms is quite explainable from itself; the various adduced nouns, esp. from Lat., like [[fidus]] (formally = the innovated [[πειθός]]), [[fides]], [[foedus]] (not to [[εὑπειθής]] or to [[πεῖσα]]), to which perh. also Alb. bē f. [[oath]] and OCS běda [[need]] (IE <b class="b2">*bhoidhā</b>), do not help understand the Greek forms. Quite doubtful is the connection of [[πιστός]] with Alb. besë f. [[belief]], [[treaty]], [[faithfulness]], appar. from <b class="b2">*bhidh-tā</b> f. (= <b class="b3">*πιστη</b>; Hamp KZ 77, 252f.); besë rather innovation (Jokl in W.-Hofmann). -- Further forms w. rich lit. in WP. 2, 139f., 185, Pok. 117, W.-Hofmann s. [[fido]]. Details on form and meaning of [[πείθομαι]] and derivv. in S. Schulz Die Wurzel πειθ- (πιθ-) im älteren Griechischen. Diss. Bern 1952. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''πείθομαι''': {peíthomai}<br />'''Forms''': Fut. [[πείσομαι]], Aor. πιθέσθαι, πεπιθέσθαι, Perf. [[πέποιθα]] (alles seit Il.), Aor. Pass. [[πεισθῆναι]], Fut. -[[θήσομαι]], Perf. [[πέπεισμαι]] (att.), Med. πείσασθαι (hell. u. sp.), Aor. Ptz. [[πιθήσας]] (Il. u.a.) m. Fut. πιθήσω (φ 369; zur Erklärung unten s. [[ἀπιθής]]); Akt. [[πείθω]], [[πείσω]], [[πεπιθεῖν]] m. Fut. [[πεπιθήσω]], [[πεῖσαι]] (alles seit Il.), πιθεῖν (Pi., A. u.a.), πέπεικα (jungatt.) [[überreden]], [[überzeugen]];<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': ‘(ver)trauen, sich verlassen, gehorchen, sich überreden lassen’<br />'''Composita''' : auch m. Präfix, z.B. ἀνα-, ἐπι-, παρα-, συν-. Als Vorderglied in verbalen Rektionskompp. wie [[πείθαρχος]] [[der Obrigkeit gehorchend]] (A.) mit -ία, -έω u.a. (att.), [[Πεισίστρατος]] PN; als Hinterglied nach den σ-Stämmen u.a. in ἀ-, εὐπ(ε)ιθής (Thgn., A., att.) mit Aor. ἀπίθησε (Il. u.a.), Fut. ἀπιθήσω (Κ 129, Ω 300); danach das metrisch bequeme [[πιθήσας]] mit πιθήσω (anders Chantraine Gramm. hom. 1, 446).<br />'''Derivative''': Ableitungen. A. Vom Wz.aorist: 1. [[πιστός]] [[treu]], [[verlässig]], [[glaubwürdig]] (seit Il.) mit [[πιστότης]] f. [[Treue]] (ion. att.), [[πιστεύω]] (δια-, κατα- u.a.) [[sich verlassen]], [[vertrauen]], [[glauben]], [[anvertrauen]] (ion. att.), wovon -ευμα, -ευσις, -ευτικός; πιστόομαι (κατα-, συν-, προ-), -όω [[fest vertrauen]], [[sich verbürgen]], [[versichern]]; [[zuverlässig machen]] (seit Il.) mit -ωμα, -ωσις, -ωτής, -ωτικός. 2. [[πίστις]] f. [[Treue]], [[Vertrauen]], [[Beglaubigung]], [[Bürgschaft]] (ion. att.) mit [[πιστικός]] [[treu]] (Plu., Vett. Val. u.a.; wenn nicht für [[πειστικός]]; s. unten). 3. [[πιθανός]] [[vertrauenswürdig]], [[zuverlässig]], [[glaubhaft]], [[gehorsam]] (ion. att.) mit [[πιθανότης]], -όω (Pl., Arist. usw.). 4. [[πίσυνος]] ‘vertrauend auf jmdn. od. etw.’ (vorwiegend ep. poet. seit Il.), wohl nach [[θάρσυνος]] (Schwyzer 491, Wyss -συνη 13ff.). — B. Vom Präsens: 1. [[Πειθώ]] f. ‘(Göttin der) Überredung, Überzeugung, Gehorsam’ (seit Hes.), davon böot. Aor. ἐπίθωσε, -σαν (III<sup>a</sup>)?; Bechtel Dial. 1, 308 m. Lit. 2. [[πειθός]] [[leicht überredend]] (''Ep''. ''Kor''.). 3. [[πειθήμων]] [[gehorsam]], [[überredend]] (sp. Epik). — C. Vom Präsens bzw. σ-Aor. (jünger): 1. [[πεῖσα]] f. [[Gehorsam]] (ἐν πείσῃ υ 23), wie [[δόξα]]?; Chantraine Form. 100 u. 435, Schwyzer 516. 2. -πειστος als Hinterglied εὔ-, δυσανά-, [[ἀμετάπειστος]] u.a. (att.) gegenüber älterem [[ἄπιστος]]. 3. [[πειστικός]] [[zum Überreden geeignet]], [[überzeugend]] (Pl., Arist.), -ήριος ib. (E.). 4. [[πεῖσμα]] n. [[Überzeugung]], [[Zuversicht]] (Plu., Arr., S. E.), -[[μονή]] f. ib. (''Ep''. ''Gal''., Pap. u.a.). 5. [[πεῖσις]] ([[παρά]]-, [[κατά]]- ~) f. [[Überzeugung]] (Plot., Hdn., Sch.); vgl. älteres [[πίστις]] und Fraenkel Glotta 32, 27 m. Lit. 6. [[πειστήρ]] m. [[Gehorsamer]] (Suid.) 7. Πειστίχη f. Bein. der Aphrodite (Delos; zum χ-Suffix Chantraine Form. 404).—D. Vom Perfekt: [[πεποίθησις]] f. [[Vertrauen]] (LXX, Phld. u.a.), -ίαν· ἐλπίδα, προσδοκίαν H.; vgl. Scheller Oxytonierung 40.<br />'''Etymology''' : Mit [[πείθω]] deckt sich formal genau das lat. themat. Wz.-präsens ''fīdō'', -''ere'', idg. *''bheidh''-''ō''; semantisch stimmt dagegen das lat. Verb zum Medium πείθομαι (vgl. ''confīsus'' ''sum''). Formale Identität liegt auch vor mit dem germ. Verh für [[warten]] in got. ''beidan'', ahd. ''bītan'' usw.; die semantische Kluft (’warten, harren’ aus [[vertrauen]] oder [[sich fügen]], [[bezwingen]] ?) ist indessen noch nicht überbrückt worden. Auch das Kausativ got. ''baidjan'' [[zwingen]], ahd. ''beitten'' usw. [[drängen]], [[fordern]] weicht semantisch ab; nach Specht KZ 66, 205 ff. wäre ein entspr. gr. *ποιθέω (wozu der reduplizierte Aor. [[πεπιθεῖν]]) durch das Akt. [[πείθω]] ersetzt worden. — Das griech. System einschließlich der nominalen Formen ist ganz aus sich selbst erklärbar; die zahlreichen hierhergezogenen Nomina, namentlich aus dem. Lat., wie ''fīdus'' (formal = die Neubildung [[πειθός]]), ''fĭdēs'', ''foedus'' (nicht zu [[εὐπειθής]] oder zu [[πεῖσα]]), wozu vielleicht noch alb. ''bē'' f. [[Eid]], [[Schwur]] und aksl. ''běda'' [[Not]] (idg. *''bhoidhā''), tragen zum Verständnis der gr. Formen nichts bei. Ganz fraglich ist die Zusammenstellung von [[πιστός]] mit alb. ''besë'' f. [[Glaube]], [[Vertrag]], [[Treue]], angebl. aus *''bhidh''-''tā'' f. (= *πιστη; Hamp KZ 77, 252f.); ''besë'' vielmehr Neubildung (Jokl bei W.-Hofmann). — Weitere Formen m. reicher Lit. bei WP. 2, 139f., 185, Pok. 117, W.-Hofmann s. ''fīdō''. Einzelheiten zur Form und Bed. von πείθομαι nebst Ableitungen bei S. Schulz Die Wurzel πειθ- (πιθ-) im älteren Griechischen. Diss. Bern 1952.<br />'''Page''' 2,487-488 | |||
}} | }} | ||
{{Chinese | {{Chinese | ||
