3,274,919
edits
ἐσθλός: Difference between revisions
From LSJ
6_10
(13_7_2) |
(6_10) |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1042.png Seite 1042]] dor. [[ἐσλός]], Pind., wie [[ἀγαθός]], gut, tüchtig in seiner Art, brav, <b class="b2">edel</b>, von Hom. an bes. bei Dichtern gebräuchlich. Gew. von Menschen, tapfer, Ggstz [[κακός]], Il. oft, ἔν τινι, tüchtig in Etwas, 15, 283; von Heerführern u. Fürsten, auch von dem Sauhirten, Od. 16, 557; [[θηρητήρ]], [[ἀγορητής]], [[ἡγεμών]], jeder tüchtig in seiner Art; [[Πέλοψ]], Pind. N. 2, 21; [[κήρυξ]], [[ἄγγελος]], Ol. 13, 96 P. 4, 278; von Helden, Aesch. Pers. 31. 313; übertr., δωμάτων κύνα ἐσθλήν, der treue Wächter des Hauses, Ag. 594; φίλον ἐσθλόν Soph. O. R. 311; [[ἀνήρ]] Ai. 1324 u. öfter; bes. vom Edlen, Ggstz [[κακός]], Phil. 96 Ant. 38; Eur. u. sp. D., auch c. inf., Ap. Rh. 1, 106. 3, 917 u. sonst; bei Plat. nur in Dichterstellen; sonst noch Xen. Cyr. 1, 5, 9; Luc. Dea Syr. 15 u. Plut. – Ueber die Abstufungen des Begriffs vgl. [[ἀγαθός]], mit dem es auch die Bdtg des Reichen gemein hat; Hes. O. 214. – Von edlen Rossen, Il. 23, 348. – Von Dingen u. Zuständen, [[νόος]], [[νόημα]], [[μένος]], [[βουλή]], [[φάτις]] u. ä., gut, was seinem Zweck entspricht; φάρμακα, wirksame Heilmittel; ὄρνιθες, Glück bedeutende, Od. 24, 311; [[ὕπαρ]] 19, 547; [[κλέος]] Pind. P. 4, 175; χάρματα Ol. 2, 21; ἀλεὴς [[ὕπνος]] [[ἐσθλός]] Soph. Phil. 847; [[τύχη]] O. C. 1502; γάμοι Eur. I. A. 609; φῆμαι Hel. 1298. Neutr. τὸ ἐσθλόν, das Glück, Il. 24, 530; auch ἐσθλόν mit dem inf., es hilft, nützt, 24, 301; τὰ ἐσθλά, Güter, Od. 10, 523; so bei Folgdn oft, πολλῶν γὰρ ἐσθλῶν τὴν ὄνησιν εἱλόμην Aesch. Ag. 341; λόγῳ μὲν ἐσθλά, τοῖσι δ' ἔργοισι κακά Soph. O. C. 768; Eur. u. sp. D. – Den compar. ἐσθλότερος hat Antiphil. 10 (IX,156); den superl., βασιλῆος ἐσθλοτάτου, Philp. 47 (VI, 240). | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1042.png Seite 1042]] dor. [[ἐσλός]], Pind., wie [[ἀγαθός]], gut, tüchtig in seiner Art, brav, <b class="b2">edel</b>, von Hom. an bes. bei Dichtern gebräuchlich. Gew. von Menschen, tapfer, Ggstz [[κακός]], Il. oft, ἔν τινι, tüchtig in Etwas, 15, 283; von Heerführern u. Fürsten, auch von dem Sauhirten, Od. 16, 557; [[θηρητήρ]], [[ἀγορητής]], [[ἡγεμών]], jeder tüchtig in seiner Art; [[Πέλοψ]], Pind. N. 2, 21; [[κήρυξ]], [[ἄγγελος]], Ol. 13, 96 P. 4, 278; von Helden, Aesch. Pers. 31. 313; übertr., δωμάτων κύνα ἐσθλήν, der treue Wächter des Hauses, Ag. 594; φίλον ἐσθλόν Soph. O. R. 311; [[ἀνήρ]] Ai. 1324 u. öfter; bes. vom Edlen, Ggstz [[κακός]], Phil. 96 Ant. 38; Eur. u. sp. D., auch c. inf., Ap. Rh. 1, 106. 3, 917 u. sonst; bei Plat. nur in Dichterstellen; sonst noch Xen. Cyr. 1, 5, 9; Luc. Dea Syr. 15 u. Plut. – Ueber die Abstufungen des Begriffs vgl. [[ἀγαθός]], mit dem es auch die Bdtg des Reichen gemein hat; Hes. O. 214. – Von edlen Rossen, Il. 23, 348. – Von Dingen u. Zuständen, [[νόος]], [[νόημα]], [[μένος]], [[βουλή]], [[φάτις]] u. ä., gut, was seinem Zweck entspricht; φάρμακα, wirksame Heilmittel; ὄρνιθες, Glück bedeutende, Od. 24, 311; [[ὕπαρ]] 19, 547; [[κλέος]] Pind. P. 4, 175; χάρματα Ol. 2, 21; ἀλεὴς [[ὕπνος]] [[ἐσθλός]] Soph. Phil. 847; [[τύχη]] O. C. 1502; γάμοι Eur. I. A. 609; φῆμαι Hel. 1298. Neutr. τὸ ἐσθλόν, das Glück, Il. 24, 530; auch ἐσθλόν mit dem inf., es hilft, nützt, 24, 301; τὰ ἐσθλά, Güter, Od. 10, 523; so bei Folgdn oft, πολλῶν γὰρ ἐσθλῶν τὴν ὄνησιν εἱλόμην Aesch. Ag. 341; λόγῳ μὲν ἐσθλά, τοῖσι δ' ἔργοισι κακά Soph. O. C. 768; Eur. u. sp. D. – Den compar. ἐσθλότερος hat Antiphil. 10 (IX,156); den superl., βασιλῆος ἐσθλοτάτου, Philp. 47 (VI, 240). | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''ἐσθλός''': -ή, -όν, Δωρ. [[ἐσλός]], ή, όν· συγκρ. καὶ ὑπερθ. -ότερος, -ότατος, Ἀνθ. Π. 9. 156., 6. 240. (Ἐκ τῆς √ΕΣ, [[εἰμὶ]] (ἐσμί), κατὰ τὸν Κούρτ.· πρβλ. Σανσκρ. sat (ὤν, bonus), su-(εὖ), sv-astis ([[εὐεστώ]]). Ποιητ. ἐπίθ. = τῷ [[ἀγαθός]], καλὸς εἰς τὸ εἶδός του, ἢ (ὡς συνήθως) ἐπὶ ἀρχηγῶν, ἢ καὶ ἐπὶ χοιροβοσκοῦ, ὡς ἐν Ὀδ. Ο. 557· ἐπὶ ἵππων, Ἰλ. Β. 348· ἐσθλὸς ἔν τινι Ἰλ. Ο. 283· ἀκολούθως μετ’ ἀπαρ., Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 106, κτλ.: - [[ἐντεῦθεν]] κατὰ πολλὰς σχέσεις, 1) ἐπὶ προσώπων, ἐκ τῆς κοινῆς παρὰ τοῖς ἀρχαιοτάτοις ἰδέας περὶ ὑπεροχῆς καὶ ἐξοχότητος, [[ἀγαθός]], [[γενναῖος]], [[ἰσχυρός]], Ὅμ., ἰδίως ὲν τῇ Ἰλ.· [[ὡσαύτως]], [[ὄλβιος]], [[πλούσιος]], Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 212· καὶ ἀκολούθως, [[εὐγενής]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ κακός (ἴδε ἐν λέξει [[ἀγαθός]] ΙΙ), εἴτ’ [[εὐγενής]] πέφυκας εἴτ’ ἐσθλῶν κακή Σοφ. Ἀντ. 38· ἐσθλοῦ πατρὸς [[παῖς]]· ὁ αὐτ. ἐν Φιλ. 96· ἀπ’ ἐσθλῶν δωμάτων Εὐριπ. Ἀνδρ. 772, κτλ.· πρβλ. Welcker ἐν προοιμ. Θεόγν. σ. XXII· ἐπὶ εὐγενῶν ἵππων, Ἰλ. Ψ. 348. 2) ἐπὶ τοῦ νοῦ καὶ τῶν ἰδιοτήτων τοῦ ἀνθρώπου, [[νόος]], [[μένος]], [[κλέος]], κτλ., Ὅμ., καὶ [[συχν]]. παρ’ Ἀττ.· ἔσθλ’ ἀγορεύοντες, κακὰ δὲ φρεσὶ βυσσοδόμευον Ὀδ. Ρ. 66· ἐσθλὸς εἴς τινα, [[καλός]], [[πιστός]], Σοφ. Ἠλ. 24· τινι Ναυμάχιος 48. 3) ἐπὶ πραγμάτων, κτλ., φάρμακα, τεύχεα, κτήματα, κειμήλια, κτλ., Ὅμ. καὶ Ἀττ. 4) εὐοίωνος, [[αἴσιος]], [[καλός]], [[τυχηρός]], ὄρνιθες Ὀδ. Ω. 311· [[ὕπαρ]] Τ. 547· [[μοῖρα]], [[γάμος]], κτλ., Τραγ. 5) ὡς οὐσιαστ., ἐσθλά, τά, ἀγαθὰ (δηλ. πράγματα), πυρὴν ἐμπλησέμεν ἐσθλῶν Ὀδ. Κ. 523· εἴ τις ἐσλά πέπαται Πινδ. Π. 8. 103· - ἀλλὰ ἐσθλόν, τό, καλή [[τύχη]], [[εὐτυχία]], ἐν ἀντιθ. πρὸς τὸ κακόν, Ἰλ. Ω. 530· παρὰ καὶ κακῷ ἐσθλὸν ἔθηκεν Ὀδ. Ο. 488· ἐσλὸν βαθὺ Πινδ. Ο. 12. 17. 6) ἐσθλόν ἐστι, μετ’ ἀπαρ., [[εἶναι]] καλόν, συμφέρον νά..., Ἰλ. Ω. 301. - Ποιητικὴ [[λέξις]] ᾗ χρῆται καὶ ὁ Χρύσιππ. παρὰ Πλουτ. 2. 441Β, Ξεν. Κύρ. 1. 5, 9, Λουκ. περὶ τῆς Συρ. Θεοῦ 19 (ἐν Ἰων. διαλέκτ.), κτλ. | |||
}} | }} | ||
