3,240,908
edits
χειμάζω: Difference between revisions
From LSJ
6_13b
(13_7_2) |
(6_13b) |
||
| Line 12: | Line 12: | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1342.png Seite 1342]] a) trans., – 1) dem Winter od. dem Frost aussetzen, pass. dem Winter od. Frost ausgesetzt sein, im Winter od. Frost ausdauern, überwintern; χειμασθέντα δένδρα Theophr., wie χειμασθῆναι χειμῶσιν ὡραίοις καὶ καλοῖς, von Bäumen, die in guten, gelinden Wintern durchkommen, id. – Auch = in Winterwohnungen, Winterquartiere bringen, pass. die Winterquartiere beziehen, sich im Winterlager befinden. – 2) Sturm erregen, durch Sturm und Ungewitter beunruhigen, θεοῦ τοιαῦτα χειμάζοντος Soph. O. C. 1500; auch übertr., durch Gefahren, Drangsal, Unglück beunruhigen, in heftige Gemüthsbewegung versetzen, u. pass. bestürmt, bedrängt werden; [[τίνα]] φῶ λεύσσειν τόνδε χαλινοῖς ἐν πετρίνοισιν χειμαζόμενον Aesch. Prom. 562, vgl. 840; ὡς τόδ' [[αἷμα]] χειμάζον πόλιν Soph. O. R. 101; [[ἄλλῃ]] ἐν τύχῃ χειμάζομαι Eur. Hipp. 315; χειμάζεται δόμων [[ὄλβος]] Ion 966; χειμασθεῖσα [[πόλις]] Suppl. 287; sp. D., οὐκ ἔστι γήμας [[ὅστις]] οὐ χειμάζεται Ep. ad. 405 (X, 116); ταῖς [[σαῖς]] ἀπειλαῖς, αἷς ἐχειμάσθην τοτε Soph. Ant. 387; χειμαζομένη [[πόλις]] Ar. Ran. 361; im eigentlichen Sinne, χειμασθεὶς ἀνέμῳ, Thuc. 8, 99, u. öfter; ἐν θαλάττῃ χειμαζομένου πλοίου Plat. Ion 540 b; u. übtr., χειμαζόμεθα γὰρ [[ὄντως]] ὑπ' ἀπορίας ἐν τοῖς νῦν λόγοις Phil. 29 b, vgl. Lach. 194 c; [[ὅταν]] ἐν στρατείαις ἢ νόσοις ἢ ἐν θαλάττῃ χειμάζωνται Theaet. 170 a; χειμασθεὶς ὑπὸ ταραχῆς Polit. 273 d; Sp., wie Pol. 3, 102, 5. – Auch = einen heftigen Fieberanfall haben, Lob. Phryn. 387. – b) intrans., im Winterlager, Winterquartier sein, überwintern; Her. 8, 133; Xen. Hell. 1, 2, 15; Plut. Pyrrh. 30; – stürmisch sein, ἐπί τινα, auf Einen losstürmen, Plut. reg. apophth. Fab. max. – Auch impers., χειμάζει, es stürmt, ist stürmische Witterung, Her. 7, 191, Xen. Oec. 8, 16. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1342.png Seite 1342]] a) trans., – 1) dem Winter od. dem Frost aussetzen, pass. dem Winter od. Frost ausgesetzt sein, im Winter od. Frost ausdauern, überwintern; χειμασθέντα δένδρα Theophr., wie χειμασθῆναι χειμῶσιν ὡραίοις καὶ καλοῖς, von Bäumen, die in guten, gelinden Wintern durchkommen, id. – Auch = in Winterwohnungen, Winterquartiere bringen, pass. die Winterquartiere beziehen, sich im Winterlager befinden. – 2) Sturm erregen, durch Sturm und Ungewitter beunruhigen, θεοῦ τοιαῦτα χειμάζοντος Soph. O. C. 1500; auch übertr., durch Gefahren, Drangsal, Unglück beunruhigen, in heftige Gemüthsbewegung versetzen, u. pass. bestürmt, bedrängt werden; [[τίνα]] φῶ λεύσσειν τόνδε χαλινοῖς ἐν πετρίνοισιν χειμαζόμενον Aesch. Prom. 562, vgl. 840; ὡς τόδ' [[αἷμα]] χειμάζον πόλιν Soph. O. R. 101; [[ἄλλῃ]] ἐν τύχῃ χειμάζομαι Eur. Hipp. 315; χειμάζεται δόμων [[ὄλβος]] Ion 966; χειμασθεῖσα [[πόλις]] Suppl. 287; sp. D., οὐκ ἔστι γήμας [[ὅστις]] οὐ χειμάζεται Ep. ad. 405 (X, 116); ταῖς [[σαῖς]] ἀπειλαῖς, αἷς ἐχειμάσθην τοτε Soph. Ant. 387; χειμαζομένη [[πόλις]] Ar. Ran. 361; im eigentlichen Sinne, χειμασθεὶς ἀνέμῳ, Thuc. 8, 99, u. öfter; ἐν θαλάττῃ χειμαζομένου πλοίου Plat. Ion 540 b; u. übtr., χειμαζόμεθα γὰρ [[ὄντως]] ὑπ' ἀπορίας ἐν τοῖς νῦν λόγοις Phil. 29 b, vgl. Lach. 194 c; [[ὅταν]] ἐν στρατείαις ἢ νόσοις ἢ ἐν θαλάττῃ χειμάζωνται Theaet. 170 a; χειμασθεὶς ὑπὸ ταραχῆς Polit. 273 d; Sp., wie Pol. 3, 102, 5. – Auch = einen heftigen Fieberanfall haben, Lob. Phryn. 387. – b) intrans., im Winterlager, Winterquartier sein, überwintern; Her. 8, 133; Xen. Hell. 1, 2, 15; Plut. Pyrrh. 30; – stürmisch sein, ἐπί τινα, auf Einen losstürmen, Plut. reg. apophth. Fab. max. – Auch impers., χειμάζει, es stürmt, ist stürmische Witterung, Her. 7, 191, Xen. Oec. 8, 16. | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''χειμάζω''': μέλλ. -άσω· ([[χεῖμα]])· ― ἐκθέτω τι εἰς τὸ [[ψῦχος]] τοῦ χειμῶνος. ― Παθ., ἐκτίθεμαι εἰς τὸ [[ψῦχος]], [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, Σοφ. Ἀποσπ. 446· [[ὅπως]] χειμασθῇ καὶ ἡλιωθῇ ἡ γῆ Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 3. 20, 7· ἐπὶ δένδρων, [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, ζῶ καθ’ ὅλον τὸν χειμῶνα, «βγάζω τὸν χειμῶνα», χειμασθέντα δένδρα ὁ αὐτ. π. Φυτ. Ἱστ. 4. 14, 1· χειμασθέντα χειμῶσι ὡραίοις καὶ καλοῖς ὁ αὐτ. π. Φυτ. Αἰτ. 2. 1, 2. 2) ἀμεταβ., [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, ἀντίθετον τῷ [[θερίζω]], Ἀριστοφ. Ὄρν. 1098, Ξεν. Οἰκ. 5. 9, Ἰσοκρ., κλπ.· ― ἐπὶ στρατευμάτων, [[ὑπάγω]] εἰς τόπον κατάλληλον [[ὅπως]] διέλθω τὸν χειμῶνα, [[διαχειμάζω]], [[παραχειμάζω]], Λατ. hiemare, Ἡρόδ. 8. 133, Ξεν. Ἑλλ. 1. 2, 15., 3. 2, 1, Πολύβ. κλπ.· πρβλ. [[χειμερίζω]]. ΙΙ. [[ἐγείρω]] χειμῶνα, δηλ. καταιγίδα, θύελλαν, τρικυμίαν, θεοῦ τοιαῦτα χειμάζοντος Σοφ. Ο. Κ. 1504· [[ὅταν]] χειμάζῃ ὁ θεὸς ἐν τῇ θαλάσσῃ Ξεν. Οἰκ. 8. 16· χειμάζει [ἡ [[νεφέλη]]] ἐφ’ ἡμᾶς Πλούτ. 2. 195D· ― ἀκολούθως ἀπροσώπως, ὡς τὸ ὕει καὶ νίφει· ἐχείμαζε ἡμέρας [[τρεῖς]], ἐπὶ [[τρεῖς]] ἡμέρας ἐξηκολούθει ἡ [[τρικυμία]], Ἡρόδ. 7. 191· χειμάσει, θα [[εἶναι]] [[τρικυμία]], Θεοφρ. Ἀποσπ. 6. 3, 1. ΙΙΙ. μετ’ αἰτ., [[ἀποδιώκω]], ἐπὶ θυέλλης, χ. ἔξω τοὺς μύας [[αὐτόθι]] 14. 7. ― Παθ. Καταλαμβάνομαι ὑπὸ τρικυμίας, [[πάσχω]] ἐξ αὐτῆς, Θουκ. 2. 25., 3. 69, κ. ἀλλ.· χειμασθεὶς ἀνέμῳ ὁ αὐτ. 8. 99· ἐν θαλάττῃ χειμαζομένου πλοίου Πλουτ. Ἴων 540Β, κλπ. 2) μεταφορ., [[διασείω]] καὶ καταταράττω ὡς ἡ [[θύελλα]], [[ἐπιφέρω]] σύγχυσιν καὶ δυστυχίαν, τόδ’ [[αἷμα]] χ. πόλιν Σοφ. Ο. Τ. 101, πρβλ. Μένανδρ. ἐν «Ἡνιόχῳ» 6. ― Παθ., διασείομαι καὶ καταταράττομαι καὶ βλάπτομαι ὑπὸ τρικυμίας, [[μάλιστα]] ἐπὶ πολιτείας χειμαζομένης ὡς [[πλοῖον]], Εὐρ. Ἱκ. 269, Ἀριστοφ. Βάτρ. 361· δόμων [[ὄλβος]] χειμάζεται Εὐρ. Ἴων. 996. ― [[συχνάκις]] καὶ ἐπὶ τῶν καθ’ ἕκαστα προσώπων, [[πάσχω]] ὡς ἐν τρικυμίᾳ, [[πάσχω]] [[μεγάλως]], ὑφίσταμαι μεγάλας βλάβας, Αἰσχύλ. Πρ. 562, 838, Σοφ. Φιλ. 1460, Πλάτ. Πολιτικ. 273D (πρβλ. [[χειμαίνω]] Ι. 2)· ταῖς σαῖς ἀπειλαῖς αἷς ἐχειμάσθην Σοφ. Ἀντιγ. 391· [[ἄλλῃ]] δ’ ἐν τύχῃ χ. Εὐρ. Ἱππ. 315· χειμάζεσθαι .. ὑπ’ ἀπορίας ἐν τοῖς νῦν λόγοις Πλάτ. Φίληβ. 29Β, πρβλ. Λάχ. 194C· ἐν στρατείαις ἢ νόσοις χ. ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 170Α· [[ὡσαύτως]] κυλίομαι ἀνησύχως βασανιζόμενος ὑπὸ πυρετοῦ, Ἱππ. Προγν. 46· ― οὕτω καὶ ἀμετάβ. ἐν τῷ ἐνεργ., Διογ. Λαέρτ. 10. 187· ― πρβλ. Λοβέκ. εἰς Φρύν. 387. ― Ἴδε Χ. Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογικὰ τόμ. Α΄, σ. 762. | |||
}} | }} | ||
