3,240,908
edits
χειμάζω: Difference between revisions
From LSJ
Bailly1_5
(6_13b) |
(Bailly1_5) |
||
| Line 15: | Line 15: | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''χειμάζω''': μέλλ. -άσω· ([[χεῖμα]])· ― ἐκθέτω τι εἰς τὸ [[ψῦχος]] τοῦ χειμῶνος. ― Παθ., ἐκτίθεμαι εἰς τὸ [[ψῦχος]], [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, Σοφ. Ἀποσπ. 446· [[ὅπως]] χειμασθῇ καὶ ἡλιωθῇ ἡ γῆ Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 3. 20, 7· ἐπὶ δένδρων, [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, ζῶ καθ’ ὅλον τὸν χειμῶνα, «βγάζω τὸν χειμῶνα», χειμασθέντα δένδρα ὁ αὐτ. π. Φυτ. Ἱστ. 4. 14, 1· χειμασθέντα χειμῶσι ὡραίοις καὶ καλοῖς ὁ αὐτ. π. Φυτ. Αἰτ. 2. 1, 2. 2) ἀμεταβ., [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, ἀντίθετον τῷ [[θερίζω]], Ἀριστοφ. Ὄρν. 1098, Ξεν. Οἰκ. 5. 9, Ἰσοκρ., κλπ.· ― ἐπὶ στρατευμάτων, [[ὑπάγω]] εἰς τόπον κατάλληλον [[ὅπως]] διέλθω τὸν χειμῶνα, [[διαχειμάζω]], [[παραχειμάζω]], Λατ. hiemare, Ἡρόδ. 8. 133, Ξεν. Ἑλλ. 1. 2, 15., 3. 2, 1, Πολύβ. κλπ.· πρβλ. [[χειμερίζω]]. ΙΙ. [[ἐγείρω]] χειμῶνα, δηλ. καταιγίδα, θύελλαν, τρικυμίαν, θεοῦ τοιαῦτα χειμάζοντος Σοφ. Ο. Κ. 1504· [[ὅταν]] χειμάζῃ ὁ θεὸς ἐν τῇ θαλάσσῃ Ξεν. Οἰκ. 8. 16· χειμάζει [ἡ [[νεφέλη]]] ἐφ’ ἡμᾶς Πλούτ. 2. 195D· ― ἀκολούθως ἀπροσώπως, ὡς τὸ ὕει καὶ νίφει· ἐχείμαζε ἡμέρας [[τρεῖς]], ἐπὶ [[τρεῖς]] ἡμέρας ἐξηκολούθει ἡ [[τρικυμία]], Ἡρόδ. 7. 191· χειμάσει, θα [[εἶναι]] [[τρικυμία]], Θεοφρ. Ἀποσπ. 6. 3, 1. ΙΙΙ. μετ’ αἰτ., [[ἀποδιώκω]], ἐπὶ θυέλλης, χ. ἔξω τοὺς μύας [[αὐτόθι]] 14. 7. ― Παθ. Καταλαμβάνομαι ὑπὸ τρικυμίας, [[πάσχω]] ἐξ αὐτῆς, Θουκ. 2. 25., 3. 69, κ. ἀλλ.· χειμασθεὶς ἀνέμῳ ὁ αὐτ. 8. 99· ἐν θαλάττῃ χειμαζομένου πλοίου Πλουτ. Ἴων 540Β, κλπ. 2) μεταφορ., [[διασείω]] καὶ καταταράττω ὡς ἡ [[θύελλα]], [[ἐπιφέρω]] σύγχυσιν καὶ δυστυχίαν, τόδ’ [[αἷμα]] χ. πόλιν Σοφ. Ο. Τ. 101, πρβλ. Μένανδρ. ἐν «Ἡνιόχῳ» 6. ― Παθ., διασείομαι καὶ καταταράττομαι καὶ βλάπτομαι ὑπὸ τρικυμίας, [[μάλιστα]] ἐπὶ πολιτείας χειμαζομένης ὡς [[πλοῖον]], Εὐρ. Ἱκ. 269, Ἀριστοφ. Βάτρ. 361· δόμων [[ὄλβος]] χειμάζεται Εὐρ. Ἴων. 996. ― [[συχνάκις]] καὶ ἐπὶ τῶν καθ’ ἕκαστα προσώπων, [[πάσχω]] ὡς ἐν τρικυμίᾳ, [[πάσχω]] [[μεγάλως]], ὑφίσταμαι μεγάλας βλάβας, Αἰσχύλ. Πρ. 562, 838, Σοφ. Φιλ. 1460, Πλάτ. Πολιτικ. 273D (πρβλ. [[χειμαίνω]] Ι. 2)· ταῖς σαῖς ἀπειλαῖς αἷς ἐχειμάσθην Σοφ. Ἀντιγ. 391· [[ἄλλῃ]] δ’ ἐν τύχῃ χ. Εὐρ. Ἱππ. 315· χειμάζεσθαι .. ὑπ’ ἀπορίας ἐν τοῖς νῦν λόγοις Πλάτ. Φίληβ. 29Β, πρβλ. Λάχ. 194C· ἐν στρατείαις ἢ νόσοις χ. ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 170Α· [[ὡσαύτως]] κυλίομαι ἀνησύχως βασανιζόμενος ὑπὸ πυρετοῦ, Ἱππ. Προγν. 46· ― οὕτω καὶ ἀμετάβ. ἐν τῷ ἐνεργ., Διογ. Λαέρτ. 10. 187· ― πρβλ. Λοβέκ. εἰς Φρύν. 387. ― Ἴδε Χ. Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογικὰ τόμ. Α΄, σ. 762. | |lstext='''χειμάζω''': μέλλ. -άσω· ([[χεῖμα]])· ― ἐκθέτω τι εἰς τὸ [[ψῦχος]] τοῦ χειμῶνος. ― Παθ., ἐκτίθεμαι εἰς τὸ [[ψῦχος]], [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, Σοφ. Ἀποσπ. 446· [[ὅπως]] χειμασθῇ καὶ ἡλιωθῇ ἡ γῆ Θεοφρ. π. Φυτ. Αἰτ. 3. 20, 7· ἐπὶ δένδρων, [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, ζῶ καθ’ ὅλον τὸν χειμῶνα, «βγάζω τὸν χειμῶνα», χειμασθέντα δένδρα ὁ αὐτ. π. Φυτ. Ἱστ. 4. 14, 1· χειμασθέντα χειμῶσι ὡραίοις καὶ καλοῖς ὁ αὐτ. π. Φυτ. Αἰτ. 2. 1, 2. 2) ἀμεταβ., [[διέρχομαι]] τὸν χειμῶνα, ἀντίθετον τῷ [[θερίζω]], Ἀριστοφ. Ὄρν. 1098, Ξεν. Οἰκ. 5. 9, Ἰσοκρ., κλπ.· ― ἐπὶ στρατευμάτων, [[ὑπάγω]] εἰς τόπον κατάλληλον [[ὅπως]] διέλθω τὸν χειμῶνα, [[διαχειμάζω]], [[παραχειμάζω]], Λατ. hiemare, Ἡρόδ. 8. 133, Ξεν. Ἑλλ. 1. 2, 15., 3. 2, 1, Πολύβ. κλπ.· πρβλ. [[χειμερίζω]]. ΙΙ. [[ἐγείρω]] χειμῶνα, δηλ. καταιγίδα, θύελλαν, τρικυμίαν, θεοῦ τοιαῦτα χειμάζοντος Σοφ. Ο. Κ. 1504· [[ὅταν]] χειμάζῃ ὁ θεὸς ἐν τῇ θαλάσσῃ Ξεν. Οἰκ. 8. 16· χειμάζει [ἡ [[νεφέλη]]] ἐφ’ ἡμᾶς Πλούτ. 2. 195D· ― ἀκολούθως ἀπροσώπως, ὡς τὸ ὕει καὶ νίφει· ἐχείμαζε ἡμέρας [[τρεῖς]], ἐπὶ [[τρεῖς]] ἡμέρας ἐξηκολούθει ἡ [[τρικυμία]], Ἡρόδ. 7. 191· χειμάσει, θα [[εἶναι]] [[τρικυμία]], Θεοφρ. Ἀποσπ. 6. 3, 1. ΙΙΙ. μετ’ αἰτ., [[ἀποδιώκω]], ἐπὶ θυέλλης, χ. ἔξω τοὺς μύας [[αὐτόθι]] 14. 7. ― Παθ. Καταλαμβάνομαι ὑπὸ τρικυμίας, [[πάσχω]] ἐξ αὐτῆς, Θουκ. 2. 25., 3. 69, κ. ἀλλ.· χειμασθεὶς ἀνέμῳ ὁ αὐτ. 8. 99· ἐν θαλάττῃ χειμαζομένου πλοίου Πλουτ. Ἴων 540Β, κλπ. 2) μεταφορ., [[διασείω]] καὶ καταταράττω ὡς ἡ [[θύελλα]], [[ἐπιφέρω]] σύγχυσιν καὶ δυστυχίαν, τόδ’ [[αἷμα]] χ. πόλιν Σοφ. Ο. Τ. 101, πρβλ. Μένανδρ. ἐν «Ἡνιόχῳ» 6. ― Παθ., διασείομαι καὶ καταταράττομαι καὶ βλάπτομαι ὑπὸ τρικυμίας, [[μάλιστα]] ἐπὶ πολιτείας χειμαζομένης ὡς [[πλοῖον]], Εὐρ. Ἱκ. 269, Ἀριστοφ. Βάτρ. 361· δόμων [[ὄλβος]] χειμάζεται Εὐρ. Ἴων. 996. ― [[συχνάκις]] καὶ ἐπὶ τῶν καθ’ ἕκαστα προσώπων, [[πάσχω]] ὡς ἐν τρικυμίᾳ, [[πάσχω]] [[μεγάλως]], ὑφίσταμαι μεγάλας βλάβας, Αἰσχύλ. Πρ. 562, 838, Σοφ. Φιλ. 1460, Πλάτ. Πολιτικ. 273D (πρβλ. [[χειμαίνω]] Ι. 2)· ταῖς σαῖς ἀπειλαῖς αἷς ἐχειμάσθην Σοφ. Ἀντιγ. 391· [[ἄλλῃ]] δ’ ἐν τύχῃ χ. Εὐρ. Ἱππ. 315· χειμάζεσθαι .. ὑπ’ ἀπορίας ἐν τοῖς νῦν λόγοις Πλάτ. Φίληβ. 29Β, πρβλ. Λάχ. 194C· ἐν στρατείαις ἢ νόσοις χ. ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 170Α· [[ὡσαύτως]] κυλίομαι ἀνησύχως βασανιζόμενος ὑπὸ πυρετοῦ, Ἱππ. Προγν. 46· ― οὕτω καὶ ἀμετάβ. ἐν τῷ ἐνεργ., Διογ. Λαέρτ. 10. 187· ― πρβλ. Λοβέκ. εἰς Φρύν. 387. ― Ἴδε Χ. Χαριτωνίδου Ποικίλα Φιλολογικὰ τόμ. Α΄, σ. 762. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>f.</i> χειμάσω;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐχειμάσθην, <i>pf.</i> κεχείμασμαι;<br /><b>I.</b> <i>tr.</i> <b>1</b> ballotter, agiter <i>en parl. de la tempête ; Pass.</i> être battu de la tempête (sur mer), être surpris par un orage (sur terre);<br /><b>2</b> <i>fig.</i> troubler, agiter, bouleverser, acc. ; <i>Pass.</i> être agité, troublé, bouleversé;<br /><b>II.</b> <i>intr.</i> :<br /><b>1</b> être orageux : θεὸς χειμάζει SOPH le ciel <i>litt.</i> le dieu, <i>càd</i> Zeus est orageux ; ἡ [[νεφέλη]] χειμάσει ἐφ’ [[ἡμᾶς]] PLUT la nuée crèvera sur nous ; • <i>impers.</i> χειμάζει HDT le temps est orageux, il fait mauvais temps;<br /><b>2</b> hiverner, prendre ses quartiers d’hiver.<br />'''Étymologie:''' [[χεῖμα]]. | |||
}} | }} | ||
