3,274,216
edits
(6_6) |
|||
Line 1: | Line 1: | ||
{{Lewis | {{Lewis | ||
|lshtext=<b>făcultas</b>: ātis (<br /><b>I</b> gen. plur.: facultatum, Cic. Off. 1, 9, 29 al.: facultatium, Dig. 32, 1, 78, § 1; Col. 1, 4, 8), f. [[facul]], [[facilis]]; cf.: [[difficultas]], [[simultas]], [[capability]], possibility, [[power]], [[means]], [[opportunity]]; [[skill]], [[ability]] to do [[any]] [[thing]] [[easily]] ([[class]].; syn.: dotes, virtutes, [[ingenium]], [[indoles]]).<br /><b>I</b> Lit.: facultates sunt, aut quibus facilius [[fit]], aut [[sine]] quibus aliquid confici non potest, Cic. Inv. 1, 27, 41.—Constr. [[with]] gen., ad, ut, inf., or absol.<br /> <b>(a)</b> With gen. of gerund.: [[facultas]] pariendi, Ter. And. 1, 4, 5: [[summa]] [[copia]] facultasque dicendi, Cic. Quint. 2, 8: sibi facultatem dicendi parare, Quint. 11, 2, 49: Miloni manendi nulla [[facultas]], Cic. Mil. 17, 45: suscipiendi maleficii, id. Rosc. Am. 33, 92: laedendi, id. Fl. 8, 19: redimendi, id. de Imp. Pomp. 7, 18: facultatem judicandi facere, id. Verr. 2, 2, 73, § 179 et saep.—So [[with]] [[ellipsis]] of dicendi: [[extemporalis]] [[facultas]], of extemporaneous [[speaking]], Suet. Aug. 84; cf.: [[facultas]] [[summa]], Plin. Ep. 1, 20, 18; id. ib. 6, 29, 5.—With a gen. subst.: talium sumptuum facultatem fructum divitiarum putat, Cic. Off. 2, 16, 56: [[quod]] reliquis fugae [[facultas]] daretur, Caes. B. G. 1, 32 fin.: Demostheni facultatem defuisse hujus rei, Quint. 6, 3, 2: si [[facultas]] tui praesentis esset, if I could [[but]] [[meet]] [[you]] [[face]] to [[face]], Planc. in Cic. Fam. 10, 4: facultates medicamentorum, [[virtue]], [[efficacy]], Cels. 5 praef. init.; id. ib. 17.—<br /> <b>(b)</b> With ad: ne irato [[facultas]] ad dicendum [[data]] esse videatur, Cic. Font. 10, 22 (6, 12); cf.: ad explicandas tuas litteras, id. Rep. 1, 9; and: ad ducendum [[bellum]], Caes. B. G. 1, 38, 4.— In | |lshtext=<b>făcultas</b>: ātis (<br /><b>I</b> gen. plur.: facultatum, Cic. Off. 1, 9, 29 al.: facultatium, Dig. 32, 1, 78, § 1; Col. 1, 4, 8), f. [[facul]], [[facilis]]; cf.: [[difficultas]], [[simultas]], [[capability]], possibility, [[power]], [[means]], [[opportunity]]; [[skill]], [[ability]] to do [[any]] [[thing]] [[easily]] ([[class]].; syn.: dotes, virtutes, [[ingenium]], [[indoles]]).<br /><b>I</b> Lit.: facultates sunt, aut quibus facilius [[fit]], aut [[sine]] quibus aliquid confici non potest, Cic. Inv. 1, 27, 41.—Constr. [[with]] gen., ad, ut, inf., or absol.<br /> <b>(a)</b> With gen. of gerund.: [[facultas]] pariendi, Ter. And. 1, 4, 5: [[summa]] [[copia]] facultasque dicendi, Cic. Quint. 2, 8: sibi facultatem dicendi parare, Quint. 11, 2, 49: Miloni manendi nulla [[facultas]], Cic. Mil. 17, 45: suscipiendi maleficii, id. Rosc. Am. 33, 92: laedendi, id. Fl. 8, 19: redimendi, id. de Imp. Pomp. 7, 18: facultatem judicandi facere, id. Verr. 2, 2, 73, § 179 et saep.—So [[with]] [[ellipsis]] of dicendi: [[extemporalis]] [[facultas]], of extemporaneous [[speaking]], Suet. Aug. 84; cf.: [[facultas]] [[summa]], Plin. Ep. 1, 20, 18; id. ib. 6, 29, 5.—With a gen. subst.: talium sumptuum facultatem fructum divitiarum putat, Cic. Off. 2, 16, 56: [[quod]] reliquis fugae [[facultas]] daretur, Caes. B. G. 1, 32 fin.: Demostheni facultatem defuisse hujus rei, Quint. 6, 3, 2: si [[facultas]] tui praesentis esset, if I could [[but]] [[meet]] [[you]] [[face]] to [[face]], Planc. in Cic. Fam. 10, 4: facultates medicamentorum, [[virtue]], [[efficacy]], Cels. 5 praef. init.; id. ib. 17.—<br /> <b>(b)</b> With ad: ne irato [[facultas]] ad dicendum [[data]] esse videatur, Cic. Font. 10, 22 (6, 12); cf.: ad explicandas tuas litteras, id. Rep. 1, 9; and: ad ducendum [[bellum]], Caes. B. G. 1, 38, 4.— In plur.: ingenii facultates, Cic. Att. 3, 10: multae mihi ad [[satis]] faciendum [[reliquo]] tempore facultates dabuntur, Cic. Clu. 4, 10.—Rarely [[with]] dat.: si [[facultas]] [[sit]] alendis sarmentis, Col. 4, 29, 1.—<br /> <b>(g)</b> With in: modica in dicendo [[facultas]], Suet. Galb. 3. —<br /> <b>(d)</b> With ut: [[nonnumquam]] [[improbo]] [[facultas]] dari, ut, etc., Cic. Caecin. 25, 71; id. Rab. Perd. 6, 18: L. [[Quintius]] oblatam sibi facultatem putavit, ut, etc., id. Clu. 28, 77; id. Fam. 1, 7, 4: erit haec [[facultas]] in eo, quem volumus esse eloquentem, ut, etc., id. Or. 33, 117.—(ε) With inf. ([[post]]-Aug. and [[very]] [[rare]]): nobis saevire [[facultas]], Stat. Th. 4, 513; 12, 36; Val. Fl. 3, 16; Auct. B. Afr. 78.—(ζ) Absol.: [[cave]] [[quicquam]], [[quod]] ad [[meum]] [[commodum]] attineat, [[nisi]] maximo tuo [[commodo]] et maxima tua facultate cogitaris, Cic. Q. Fr. 3, 9, 4: urges istam occasionem et facultatem, id. Fam. 7, 8, 2: poëtica quaedam, id. Rep. 1, 14: [[facultas]] ex ceteris rebus comparata, id. de Or. 2, 12, 50: si [[facultas]] erit, id. de Inv. 1, 46 fin.; cf.: [[hinc]] abite, dum est [[facultas]], [[while]] [[you]] can, Caes. B. G. 7, 50 fin.: [[quoad]] [[facultas]] feret, Cic. Inv. 2, 3, 10.<br /><b>II</b> Transf., concr., for [[copia]], [[opes]], a [[sufficient]] or [[great]] [[number]], [[abundance]], [[plenty]], [[supply]], [[stock]], [[store]]; plur., [[goods]], [[riches]], [[property]] (syn.: [[opes]], bona, [[silva]], [[divitiae]], fortunae, [[copia]], vis).<br /> <b>(a)</b> Sing.: nummorum [[facultas]], Cic. Quint. 4, 16: cujus generis (virorum) erat in senatu [[facultas]] maxima, id. Sull. 14, 42: [[facultas]] vacui ac [[liberi]] temporis, id. de Or. 3, 15, 57: omnium rerum, quae ad [[bellum]] usui erant, [[summa]] erat in eo [[oppido]] [[facultas]], Caes. B. G. 1, 38, 3: navium, id. ib. 3, 9, 6: si [[facultas]] ejus succi [[sit]] copiosior, Col. 12, 38, 8 al.: pro facultate [[quisque]], in [[proportion]] to his [[ability]] or [[wealth]], Suet. Aug. 29.—<br /> <b>(b)</b> Plur.: anquirunt ad facultates rerum [[atque]] copias, ad potentiam, etc., Cic. Off. 1, 3, 9: mutandis facultatibus et commodis, id. ib. 2, 4, 15: facultates commodorum praetermittere, id. Att. 1, 17, 5: me tuae facultates sustinent, id. Q. Fr. 1, 3, 7: videndum ne major [[benignitas]] [[sit]] [[quam]] facultates, id. Off. 1, 14, 42: facultates ad largiendum magnas comparasse, Caes. B. G. 1, 18, 4: facultates patrimonii nostri aliis relinquemus, Quint. 6 praef. § 16: [[Gaius]] attritis facultatibus urbe cessit, Suet. Galb. 3: [[modicus]] facultatibus, Plin. Ep. 6, 32, 2 et saep.: Tantas videri Italiae facultates, ut, etc., [[supplies]], [[resources]], Caes. B. G. 6, 1, 3; [[with]] [[copia]], id. B. C. 1, 49, 2: ministrare alicui de facultatibus suis, Vulg. Luc. 8, 3: qui facultates suas suspectas habet, i. e. doubts his [[own]] solvency, Gai. Inst. 2, 154. | ||
}} | }} |