Anonymous

Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

comparo: Difference between revisions

From LSJ
6,333 bytes added ,  14 August 2017
D_2
(6_4)
 
(D_2)
Line 1: Line 1:
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>com-păro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.<br /><b>I</b> To [[prepare]] [[something]] [[with]] [[zeal]], [[care]], etc., to [[make]] [[ready]], to [[set]] in [[order]], [[furnish]], [[provide]], etc. ([[class]].)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[magnifice]] et [[ornate]] [[convivium]] comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi [[remedium]] ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to [[make]] one's [[self]] [[ready]], to [[prepare]] one's [[self]], id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad [[iter]], Liv. 28, 33, 1; cf. [[pass]]., id. 42, 43, 4: se ad [[omnis]] [[casus]], Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: [[domicilium]] ibi, Liv. 1, 34, 10: [[iter]] ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: [[vultum]] e vultu, to [[adjust]] according to, to [[fashion]], Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for [[war]]: [[bellum]], Nep. [[Dion]], 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: [[arma]], milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. [[Dion]], 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: [[arma]] latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in [[mid]]. [[force]]: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made [[ready]] to go, Liv. 42, 43, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum [[dato]], Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(g)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., [[place]] [[myself]] in a [[condition]], Ter. Eun. 1, 1, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop. of the arrangements of [[nature]], of [[civil]] [[life]], of [[manners]], [[customs]], etc., to [[arrange]], [[appoint]], [[ordain]], [[establish]]; esp. in the [[pass]]. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: [[more]] majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum [[more]] majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita [[natura]] comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum [[censeo]] quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So [[rarely]] of persons: sic fuimus [[semper]] comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—<br /><b>II</b> To [[procure]] [[what]] one does not [[yet]] [[possess]] or [[what]] is not [[yet]] in [[existence]], to [[procure]], [[get]], [[purchase]], [[obtain]], [[prepare]], [[make]], [[collect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi [[quadraginta]] minas, id. Ep. 1, 2, 19: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]], quae [[opus]] sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: [[merces]], Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: [[Sthenius]] ab adulescentio [[paulo]] studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[abstract]] things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium [[auxilium]] sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop.: [[sex]] (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained [[them]] [[over]] to [[their]] [[side]], Liv. 4, 48, 11.<br /><b>compăro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1, v. a. [[compar]],<br /><b>I</b> to [[couple]] [[together]] in the [[same]] [[relation]], to [[connect]] in pairs, to [[pair]], [[match]], [[unite]], [[join]]; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, [[aliqua]] [[inter]] se, or absol.<br /><b>I</b> Lit. ([[rare]] [[but]] [[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret, eaque [[inter]] se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari [[postremo]], id. ib. 5: [[ambo]] cum [[simul]] aspicimus, non possumus non vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. 40, 46, 4: L. [[Volumnius]] cum Ap. Claudio [[consul]] est [[factus]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: [[quin]] [[meum]] [[senium]] cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp. of combatants, for the usu. [[compono]], to [[bring]] [[together]] to a [[contest]], to [[match]]: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus [[comparatus]], id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: [[Scipio]] et [[Hannibal]], [[velut]] ad supremum [[certamen]] comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[couple]] [[together]] in [[judgment]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[count]] one [[object]] [[fully]] [[equal]] to [[another]], to [[place]] on the [[same]] [[footing]], [[put]] on an [[equality]] [[with]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus aut anteposuissem [[umquam]] aut [[etiam]] comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat [[Ajax]]? Ov. M. 13, 338.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[place]] [[together]] in [[comparison]], to [[compare]] (the usu. signif. of the [[word]] in [[prose]] and [[poetry]]): [[homo]] [[quod]] rationis est [[particeps]] similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: [[metaphora]] rei comparatur, [[quam]] volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi [[fortis]] et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur [[ignobilis]], Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel [[numero]] vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: [[necesse]] est sibi [[nimium]] tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec [[tantum]] inutilibus comparantur utilia, sed [[inter]] se [[quoque]] ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et [[tempus]] cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum [[illo]]... ceteris rebus nullo [[modo]] comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa [[inter]] se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: [[victoria]], quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic [[quidem]] ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed [[nihil]] comparandi causā loquar, I [[will]] [[institute]] no [[comparison]], Cic. Pis. 1, 3.— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With rel.-[[clause]], to [[reflect]], [[consider]], [[judge]]; or to [[prove]], [[show]], by comparing ([[rare]]): id ego [[semper]] [[mecum]] sic [[agito]] et [[comparo]], quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, [[utrum]], etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Comparare [[inter]] se, t. t., of colleagues in [[office]], to [[agree]] [[together]] in [[respect]] to the [[division]] of duties, to [[come]] to an [[agreement]] (freq. in Liv., esp. of the consuls, [[who]] made an [[arrangement]] [[between]] [[themselves]] in [[respect]] to [[their]] provinces): [[inter]] se [[decemviri]] comparabant, quos [[ire]] ad [[bellum]], quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: [[senatusconsultum]] [[factum]] est, ut consules [[inter]] se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant [[inter]] se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve [[inter]] se, [[uter]], etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the [[people]], id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> (In acc. [[with]] I. B.) Si scias [[quod]] [[donum]] huic [[dono]] [[contra]] comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by [[comparison]], [[comparatively]]: quaerere (opp. [[simpliciter]]), Cic. Top. 22, 84.
|lshtext=<b>com-păro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1 (old form conparassit = comparaverit, Plaut. Ep. 1, 2, 19), v. a.<br /><b>I</b> To [[prepare]] [[something]] [[with]] [[zeal]], [[care]], etc., to [[make]] [[ready]], to [[set]] in [[order]], [[furnish]], [[provide]], etc. ([[class]].)<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Lit.: [[magnifice]] et [[ornate]] [[convivium]] comparat (al. apparat), Cic. Verr. 2, 1, 26, § 65; Tib. 1, 10, 42: sibi [[remedium]] ad magnitudinem frigorum, Cic. Verr. 2, 5, 10, § 26: se, to [[make]] one's [[self]] [[ready]], to [[prepare]] one's [[self]], id. Mil. 10, 28: se ad respondendum, id. N. D. 3, 8, 19: se ad [[iter]], Liv. 28, 33, 1; cf. [[pass]]., id. 42, 43, 4: se ad [[omnis]] [[casus]], Caes. B. G. 7, 79: insidias alicui per aliquem, Cic. Clu. 16, 47; cf.: dolum ad capiendos eos, Liv. 23, 35, 2: comparare et constituere accusationem, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; cf.: comparare accusatorem filio suo, id. Clu. 67, 191: fugam, Caes. B. G. 4, 18: [[domicilium]] ibi, Liv. 1, 34, 10: [[iter]] ad regem, Nep. Alcib. 10, 3 et saep.: [[vultum]] e vultu, to [[adjust]] according to, to [[fashion]], Plaut. Am. 3, 3, 5.— In the histt. freq. of preparations for [[war]]: [[bellum]], Nep. [[Dion]], 5, 1; id. Ages. 2, 4; id. Eum. 7, 1; Liv. 9, 29, 5; 32, 28, 7; Cic. Phil. 3, 1, 1 et saep.: [[arma]], milites, classem, Liv. 42, 30, 11; cf. Nep. Milt. 4, 1; id. [[Dion]], 4, 3; id. Dat. 4, 1 and 4; id. Hann. 3, 2; Liv. 28, 13, 1; 35, 26, 1; Suet. Tib. 25; Curt. 4, 9, 3; cf.: [[arma]] latroni, Quint. 12, 1, 1.—Pass. in [[mid]]. [[force]]: ita fiet ut isdem locis et ad suadendum et ad dissuadendum [[simus]] conparati, Auct. Her. 3, 3, 4: ab hoc colloquio legati Romani in Boeotiam conparati sunt, made [[ready]] to go, Liv. 42, 43, 4.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(b)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Absol.: ex hac parte diligentissime comparatur, Cic. Fam. 16, 11, 3: tempore ad comparandum [[dato]], Nep. Thras. 2, 2; so Liv. 35, 45, 5; 38, 12, 7.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>(g)</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With inf.: urere tecta, Ov. Tr. 2, 267: an ita me comparem, Non perpeti, etc., [[place]] [[myself]] in a [[condition]], Ter. Eun. 1, 1, 2.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop. of the arrangements of [[nature]], of [[civil]] [[life]], of [[manners]], [[customs]], etc., to [[arrange]], [[appoint]], [[ordain]], [[establish]]; esp. in the [[pass]]. impers.: ita quoique est in aetate hominum conparatum, Plaut. Am. 2, 2, 5; cf. Ter. Heaut. 3, 1, 94 Fleck.; Liv. 3, 68, 10: [[more]] majorum comparatum est, Cic. Rosc. Am. 53, 153; cf.: ita comparatum [[more]] majorum erat, ne, etc., Liv. 39, 29, 5: est ita [[natura]] comparatum ut, etc., Plin. Ep. 5, 19, 5: praetores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt, Cic. Quint. 16, 51; so Auct. Her. 4, 16, 23; Ter. Phorm. 1, 1, 7: jam hoc [[prope]] iniquissime comparatum est, [[quod]] in morbis, etc., Cic. Clu. 21, 57: eis utendum [[censeo]] quae legibus conparata sunt, Sall. C. 51, 8.—So [[rarely]] of persons: sic fuimus [[semper]] comparati, ut, etc., Cic. de Or. 3, 9, 32.—<br /><b>II</b> To [[procure]] [[what]] one does not [[yet]] [[possess]] or [[what]] is not [[yet]] in [[existence]], to [[procure]], [[get]], [[purchase]], [[obtain]], [[prepare]], [[make]], [[collect]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> Prop.: negoti sibi qui volet vim parare, Navem et mulierem haec duo conparato, Plaut. Poen. 1, 2, 2: mihi [[quadraginta]] minas, id. Ep. 1, 2, 19: [[aurum]] ac vestem [[atque]] [[alia]], quae [[opus]] sunt, Ter. Heaut. 4, 8, 15: pecudes carius, Suet. Calig. 27: [[merces]], Dig. 13, 4, 2 fin.: ex incommodis Alterius sua ut comparent commoda, Ter. And. 4, 1, 4; so id. Heaut. 2, 4, 17: [[Sthenius]] ab adulescentio [[paulo]] studiosius haec compararat, supellectilem, etc., Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83; Curt. 5, 6, 3: gemmas, toreumata, signa, tabulas, Suet. Caes. 47: victum et cultum humanum labore et industriā, Cic. Oecon. ap. Col. 12, praef. § 2: Suet. Calig. 22.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Of [[abstract]] things: amicitias, Cic. Inv. 1, 1, 1; cf. id. Fin. 1, 20, 65: auctoritatem sibi, Caes. B. G. 5, 53: laudes artibus, Cic. Fam. 2, 4, 2; id. Off. 2, 13, 45: tribunicium [[auxilium]] sibi, Liv. 9, 34, 3 al.; Hor. Epod. 2, 30.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Trop.: [[sex]] (tribunos) ad intercessionem comparavere, brought or gained [[them]] [[over]] to [[their]] [[side]], Liv. 4, 48, 11.<br /><b>compăro</b>: ([[conp]]-), āvi, ātum, 1, v. a. [[compar]],<br /><b>I</b> to [[couple]] [[together]] in the [[same]] [[relation]], to [[connect]] in pairs, to [[pair]], [[match]], [[unite]], [[join]]; constr. aliquid cum aliquā re, alicui rei, [[aliqua]] [[inter]] se, or absol.<br /><b>I</b> Lit. ([[rare]] [[but]] [[class]].).<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: ut [[inter]] ignem et terram aquam [[deus]] animamque poneret, eaque [[inter]] se compararet et proportione conjungeret, ut, etc., Cic. Univ. 5 med.: comparari [[postremo]], id. ib. 5: [[ambo]] cum [[simul]] aspicimus, non possumus non vereri, ne [[male]] comparati [[sitis]], Liv. 40, 46, 4: L. [[Volumnius]] cum Ap. Claudio [[consul]] est [[factus]], priore [[item]] consulatu [[inter]] se conparati, id. 10, 15, 12: labella cum labellis, Plaut. As. 3, 3, 78: [[quin]] [[meum]] [[senium]] cum dolore tuo conjungam et comparem, Att. ap. Non. p. 255, 31 (Trag. Rel. v. 90 Rib.).— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Esp. of combatants, for the usu. [[compono]], to [[bring]] [[together]] to a [[contest]], to [[match]]: ut ego cum patrono disertissimo comparer, Cic. Quint. 1, 2: cum Aesernino Samnite Pacideianus [[comparatus]], id. Q. Fr. 3, 4, 2; Lucil. ap. Non. p. 257, 18: [[Scipio]] et [[Hannibal]], [[velut]] ad supremum [[certamen]] comparati duces, Liv. 30, 28, 8: hunc Threci comparavit, Suet. Calig. 35.—<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> To [[couple]] [[together]] in [[judgment]].<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; To [[count]] one [[object]] [[fully]] [[equal]] to [[another]], to [[place]] on the [[same]] [[footing]], [[put]] on an [[equality]] [[with]] ([[rare]] [[but]] [[class]].): neminem [[tibi]] [[profecto]] hominem ex omnibus aut anteposuissem [[umquam]] aut [[etiam]] comparassem, Cic. Fragm. ap. Non. p. 256, 4; cf. Nep. Iphic. 1, 1; Liv. 28, 28, 15; Quint. 10, 1, 98; Cat. 61, 65 al.: cum quibus (hominibus) comparari sordidum, Cic. Rep. 1, 5, 9; so id. Fam. 12, 30, 7: et se mihi comparat [[Ajax]]? Ov. M. 13, 338.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; In gen., to [[place]] [[together]] in [[comparison]], to [[compare]] (the usu. signif. of the [[word]] in [[prose]] and [[poetry]]): [[homo]] [[quod]] rationis est [[particeps]] similitudines comparat, Cic. Off. 1, 4, 11: majora, minora, paria, id. de Or. 2, 40, 172; id. Top. 18, 68: [[metaphora]] rei comparatur, [[quam]] volumus exprimere, Quint. 8, 6, 8.—With dat.: equi [[fortis]] et victoris senectuti, comparat suam, Cic. Sen. 5, 14: si regiae stirpi comparetur [[ignobilis]], Curt. 8, 4, 25: restat ut copiae copiis conparentur vel [[numero]] vel, etc., Liv. 9, 19, 1: se majori pauperiorum turbae, Hor. S. 1, 1, 112: Periclem fulminibus et caelesti fragori comparat, Quint. 12, 10, 24; cf. id. 12, 10, 65: [[necesse]] est sibi [[nimium]] tribuat, qui se nemini comparat, id. 1, 2, 18: nec [[tantum]] inutilibus comparantur utilia, sed [[inter]] se [[quoque]] ipsa, id. 3, 8, 33; cf id. 3, 6, 87.—With cum and abl.: hominem cum homine et [[tempus]] cum tempore et rem cum re, Cic. Dom. 51, 130; id. Verr. 2, 4, 54, § 121: cum [[illo]]... ceteris rebus nullo [[modo]] comparandus es, id. Phil. 2, 46, 117: cum [[meum]] [[factum]] cum tuo [[comparo]], id. Fam. 3, 6, 1; id. Off. 3, 1, 2; 2, 6, 20: corporis commoda cum externis et ipsa [[inter]] se corporis, id. ib. 2, 25, 88: longiorem orationem cum magnitudine utilitatis, id. ib. 2, 6, 20: [[victoria]], quae cum Marathonio possit comparari tropaeo, Nep. Them. 5, 3: totam causam nostram cum tota adversarii causā, Quint. 7, 2, 22; 12, 7, 3.—With ad: nec comparandus hic [[quidem]] ad illum est, Ter. Eun. 4, 4, 14: sed [[nihil]] comparandi causā loquar, I [[will]] [[institute]] no [[comparison]], Cic. Pis. 1, 3.— Hence,<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; With rel.-[[clause]], to [[reflect]], [[consider]], [[judge]]; or to [[prove]], [[show]], by comparing ([[rare]]): id ego [[semper]] [[mecum]] sic [[agito]] et [[comparo]], quo pacto magnam molem minuam, Att. ap. Non. p. 256, 20: cum comparetur, [[utrum]], etc., Auct. Her. 2, 28, 45: comparando [[quam]] [[intestina]] corporis [[seditio]] [[similis]] esset irae [[plebis]] in patres, etc., Liv. 2, 32, 12; cf. Tac. A. 3, 5: [[deinde]] comparat, [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines, etc., Cic. Off. 2, 5, 16.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> Comparare [[inter]] se, t. t., of colleagues in [[office]], to [[agree]] [[together]] in [[respect]] to the [[division]] of duties, to [[come]] to an [[agreement]] (freq. in Liv., esp. of the consuls, [[who]] made an [[arrangement]] [[between]] [[themselves]] in [[respect]] to [[their]] provinces): [[inter]] se [[decemviri]] comparabant, quos [[ire]] ad [[bellum]], quos praeesse exercitibus oporteret, Liv. 3, 41, 7: [[senatusconsultum]] [[factum]] est, ut consules [[inter]] se provincias Italiam et Macedoniam compararent sortirenturve, id. 42, 31, 1; 8, 20, 3; 32, 8, 1; 33, 43, 2; 26, 8, 8; 41, 6, 1: (consules) comparant [[inter]] se ut, etc., id. 8, 6, 13; 10, 15, 12: ut consules sortirentur conparerentve [[inter]] se, [[uter]], etc., id. 24, 10, 2; of the tribunes of the [[people]], id. 29, 20, 9; of the proprætors, id. 40, 47, 1.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>C</b> (In acc. [[with]] I. B.) Si scias [[quod]] [[donum]] huic [[dono]] [[contra]] comparet, opposes to this, Ter. Eun. 2, 3, 63.—Hence, * compărātē, adv., in or by [[comparison]], [[comparatively]]: quaerere (opp. [[simpliciter]]), Cic. Top. 22, 84.
}}
{{Gaffiot
|gf=(1) <b>compărō</b>, āvī, ātum, āre ([[compar]]), tr.,<br /><b>1</b> accoupler, apparier : labella cum labellis Pl. As. 668, unir les lèvres aux lèvres ; ea [[inter]] se comparare et proportione conjungere Cic. Tim. 15, apparier entre eux ces éléments [eau, air, terre, feu] et les unir dans une proportion déterminée ; priore consulatu [[inter]] se comparati Liv. 10, 15, 2, ayant été collègues dans un précédent consulat ; [[ambo]] cum [[simul]] adspicimus, [[non]] possumus [[non]] vereri ne [[male]] comparati [[sitis]] Liv. 40, 46, 4, en vous regardant tous deux ensemble, nous ne pouvons nous empêcher de craindre que vous ne soyez mal accouplés || [d’où] accoupler pour la lutte, opposer comme antagoniste : [[verum]] [[ita]] se [[res]] habet, ut [[ego]] cum patrono disertissimo comparer Cic. Quinct. 2, mais voilà : moi, j’ai comme antagoniste le [[plus]] éloquent des orateurs (Q. 3, 4, 2 ) ; [[adversus]] veterem imperatorem comparabitur Liv. 24, 8, 7, il [[sera]] opposé à un vieux général ; [av. datif] aliquem alicui Suet. Cal. 35 ; [[Scipio]] et [[Hannibal]] [[velut]] ad [[supremum]] [[certamen]] comparati duces Liv. 30, 28, 8, Scipion et [[Hannibal]], chefs opposés l’un à l’autre comme pour un combat suprême<br /><b>2</b> [fig.] apparier, mettre sur le même pied, sur le même plan, assimiler : neminem [[tibi]] anteposuissem [[aut]] [[etiam]] comparassem Cic. d. Non. 256, 4, je n’aurais [[mis]] personne avant toi, que [[dis]]-je ? sur la même ligne que toi ( Cic. Fam. 12, 17, 3 ; Nep. Iph. 1, 1 ) ; ne se [[quidem]] [[ipsi]] cum illis virtute comparant Cæs. G. 6, 24, 6, ils ne se donnent même pas comme leurs égaux en courage<br /><b>3</b> comparer : aliquem alicui, rem [[rei]] Cic. Br. 293 ; CM 14, comparer qqn à qqn, une chose à une chose || surtout aliquem cum [[aliquo]], rem cum re : [[conferte]] Verrem, [[non]] ut hominem cum homine comparetis Cic. Verr. 2, 4, 121, mettez Verrès en regard, [[non]] pour comparer les deux hommes entre eux, cf. Domo 130 ; Off. 3, 2, etc. || aliquem ad aliquem Ter. Eun. 681, comparer qqn à qqn || [[res]] [[inter]] se Quint. 3, 6, 87 ; 3, 8, 33, comparer des choses entre elles || [avec interr. ind.] faire voir par comparaison : comparat [[quanto]] [[plures]] deleti sint homines... Cic. Off. 2, 16, il montre par une comparaison combien [[plus]] d’hommes ont péri... ( Liv. 2, 32, 12 )<br /><b>4</b> [en part., en parl. des magistrats] comparare [[inter]] se, régler à l’amiable, distribuer d’un commun accord : [[senatus]] [[consultum]] [[factum]] [[est]], ut consules [[inter]] se provincias compararent sortirenturve Liv. 42, 31, 1, un sénatus-[[consulte]] ordonna que les consuls partageraient entre eux les provinces à l’amiable ou par le sort ; comparant [[inter]] se ut... se [[consul]] devoveret Liv. 8, 6, 13, ils décident d’un commun accord que le [[consul]] se dévouera...; ut consules sortirentur compararentve [[inter]] se, [[uter]] [[comitia]] haberet Liv. 24, 10, 2, [on décréta] que les consuls décideraient par le sort ou à l’amiable lequel des deux tiendrait les comices. infin. pass. compararier Catul. 61, 65.<br />(2) <b>compărō</b>,⁹ āvī, ātum, āre (cum, [[paro]]), tr.,<br /><b>1</b> procurer (faire avoir), ménager, préparer : vestem [[atque]] [[alia]] quæ [[opus]] sunt Ter. Haut. 855, procurer des vêtements et tout ce qu’il faut en outre ; re frumentaria comparata Cæs. G. 4, 7, 1, l’approvisionnement de blé étant fait ; exercitum [[contra]] aliquem comparare Cic. Dej. 22, préparer (recruter) une armée contre qqn ; nautas gubernatoresque comparari jubet Cæs. G. 3, 9, 1, il ordonne qu’on recrute des matelots et des pilotes ; homini a civitatibus laudationes [[per]] vim comparare Cic. Verr. 2, 4, 147, procurer à un homme des témoignages élogieux en les arrachant aux cités par la violence ; [[sibi]] remedia ad tolerandum dolorem Cic. Tusc. 5, 74, se ménager des remèdes pour supporter la douleur ; [[sibi]] auctaritatem Cæs. G. 5, 55, 4, se ménager (acquérir) de l’influence || préparer, disposer : [[bellum]] Cic. Att. 10, 4, 3, préparer une guerre ; insidias alicui Cic. Verr. 1, 1, 52, préparer des embûches contre qqn ; his rebus comparatis Cæs. G. 7, 8, 1, ces dispositions prises ; [[fuga]] comparata Cæs. G. 4, 18, 4, la fuite étant préparée ; [[exordium]] [[est]] [[oratio]] animum auditoris [[idonee]] comparans ad reliquam dictionem Cic. Inv. 1, 20, l’exorde [[est]] la partie du discours qui dispose favorablement l’auditeur à entendre le reste || se comparare, se préparer : [[dum]] se [[uxor]] comparat Cic. Mil. 20, tandis que sa femme se prépare ; se comparare ad respondendum Cic. Nat. 3, 19, se disposer à répondre ; ad omnes [[casus]] Cæs. G. 7, 79, 4, se préparer à toutes les éventualités ; [avec inf.] Titin. 57 ; Turpil. 99 ; Ter. Eun. 47 || pass. réfléchi : ab [[hoc]] colloquio legati in Bœotiam comparati sunt Liv. 42, 43, 4, au sortir de [[cette]] conférence les ambassadeurs se disposèrent à partir en Béotie || abs<sup>t</sup>] faire la préparation nécessaire : tempore ad comparandum [[dato]] Nep. Thras. 2, 2, ayant le temps de se préparer ( Liv. 35, 45, 5 ; 38, 12, 5 ; 42, 52, 8 ) ; [avec infin.] se préparer à faire qqch. : Ov. Tr. 2, 1, 268<br /><b>2</b> [avec ut ] disposer, régler : prætores, ut [[considerate]] fieret, comparaverunt Cic. Quinct. 51, les préteurs ont pris des mesures pour que (ont pourvu à ce que) la vente se fît en connaissance de cause || [surtout au pass.] : [[ita]] [[ratio]] comparata [[est]] vitæ nostræ, ut [[alia]] ex [[alia]] ætas oriatur Cic. Læl. 101, les conditions de la vie veulent que les âges se succèdent ( Ter. Haut. 503 ) || [ou pass. impers.] : [[quam]] [[inique]] comparatum [[est]], ii qui [[minus]] habent ut [[semper]] [[aliquid]] addant divitioribus ! Ter. Phorm. 41, comme les choses sont mal réglées ! voir ceux qui ont le moins apporter toujours un surcroît aux [[plus]] riches ! [[est]] [[ita]] [[natura]] comparatum, ut... Plin. Min. Ep. 5, 19, 5, la nature veut que... ; [[ita]] comparatum [[more]] majorum erat ne... Liv. 39, 29, 5, la coutume des ancêtres interdisait que... ; [avec [[quod]], ce fait que Cic. Clu. 57. arch. [[comparassit]] = comparaverit Pl. Epid. 122.
}}
}}