3,274,917
edits
ἐλαχύς: Difference between revisions
From LSJ
m
no edit summary
(Autenrieth) |
mNo edit summary |
||
| (45 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=elachys | |Transliteration C=elachys | ||
|Beta Code=e)laxu/s | |Beta Code=e)laxu/s | ||
|Definition= | |Definition=[[ἐλάχεια]] (not [[ἐλαχεῖα]], Hdn.Gr.1.249), [[ἐλαχύ]], [[small]], [[short]], [[mean]], [[little]]: old Ep.Positive, whence [[ἐλάσσων]], [[ἐλάχιστος]] are formed: in early Ep. only fem., ''h.Ap.''197, [[varia lectio|v.l.]] in Od.9.116, 10.509 (v. [[λάχεια]]): in later Ep., Archyt.Amphiss.2, Euph.11, Nic.''Th.''324, Opp.''C.''3.480, [[Nonnus Epicus|Nonn.]] ''[[Dionysiaca|D.]]'' 37.314: neut. ἐλαχὺ σκάφος ''AP''7.498 (Antip.). (legu̯h- or lengu̯h-, cf. Lat. [[levis]], Lith. leñgvas '[[light]]'.) | ||
}} | }} | ||
{{ | {{DGE | ||
| | |dgtxt=ἐλάχεια, ἐλαχύ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> fem. λάχεια <i>Od</i>.9.116, 10.509; fem. ἐλαχεῖα Opp.<i>C</i>.3.480<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ᾰ-]<br /><b class="num">• Morfología:</b> [compar. [[ἐλάσσων]], át. [[ἐλάττων]], gen. -ονος, ac. sg. masc. y fem. ἐλάσσω, dór. nom. plu. ἐλάσσως Ar.<i>Lys</i>.1260; sup. [[ἐλάχιστος]], ἐλαχίστη, ἐλάχιστον, hipercar. ἐλαχιστότατος S.E.<i>M</i>.3.54; compar. del sup. ἐλαχιστότερος <i>Ep.Eph</i>.3.8]<br />compar. y sup. supletivos de [[μικρός]]<br /><b class="num">A</b> <b class="num">I</b>ref. al tamaño, magnitud o extensión<br /><b class="num">1</b> [[poco elevado]], [[plano]] [[νῆσος]] ... λάχεια <i>Od</i>.9.116, [[ἀκτή]] <i>Od</i>.10.509.<br /><b class="num">2</b> [[pequeño]] οὐκ ἐλάχεια, ἀλλὰ μάλα μεγάλη τε ἰδεῖν ... [[Ἄρτεμις]] <i>h.Ap</i>.197, [[δόμος]] Call.<i>Fr</i>.525, σκάφος <i>AP</i> 7.498 (Antip.), ἐλαχείῃ ἐνιτρέφεται Σιδόεντι Archyt.Amph.2, [[ἐλαία]] Nonn.<i>D</i>.37.314<br /><b class="num">•</b>[[corto]] οὐρή Nic.<i>Th</i>.324, Opp.l.c.<br /><b class="num">3</b> fig. [[insignificante]], [[ligero]] ἐγὼ δ' εἴην οὑλαχύς Call.<i>Fr</i>.1.32.<br /><b class="num">II</b> [[compar]].<br /><b class="num">1</b> ref. al tamaño [[más pequeño]], [[menor]]<br /><b class="num">a)</b> τὴν ἀρχὴν ... ἐλάττω νομίσας ἢ κατὰ τὴν [[αὑτοῦ]] φύσιν εἶναι porque pensaba que el reino (de su madre) era inferior a lo que le correspondía por su naturaleza</i> Isoc.11.11, μέλλει πωλεῖν αὐτὴν διὰ τὸ ἐλάττω εἶναι tiene intención de venderla (la casa) porque es demasiado pequeña</i> Thphr.<i>Char</i>.23.9<br /><b class="num">•</b>con [[γίγνομαι]] [[empequeñecerse]], [[disminuir]] τὸ πνεῦμ' ἔλαττον γίγνεται Ar.<i>Eq</i>.441, ὅσῳ δὲ τὰ τῆς πόλεως ἐλάττω γέγονεν, τοσούτῳ τὰ τούτων ηὔξηται D.3.29;<br /><b class="num">b)</b> neutr. subst. en expr. c. prep. (lo) [[más pequeño]], [[más corto]] τὰς πρῴρας τῶν νεῶν ξυντεμόντες ἐς ἔλασσον acortaron las proas de sus naves</i> Th.7.36, εἰ δέ τις ταῦτα καταλύοι ἐπὶ τὰ ἐλάσσονα si alguien derogase estas decisiones en detalles menores</i>, <i>SEG</i> 33.1034.B13 (Eólide III a.C.), ἐπὶ τὸ πλέον ἢ ἐπὶ τὸ ἔλαττον más o menos</i> de las medidas de un terreno <i>PSI</i> 916.4 (I d.C.), cf. <i>BGU</i> 1158.9 (I a.C.), Mitteis <i>Chr</i>.363.10 (IV d.C.), ὡς ἐτῶν [[δώδεκα]] πλέω ἔλαττον <i>SB</i> 15969.13 (V/VI d.C.);<br /><b class="num">c)</b> gram. ἔλαττον ἢ [[κατηγόρημα]] [[abreviado]] o [[absoluto]] n. que los estoicos daban a un predicado sin régimen, A.D.<i>Synt</i>.281.26;<br /><b class="num">d)</b> métr. neutr. como adv. ἰωνικὴ [[βάσις]] ἀπ' ἐλάσσονος jónico «a minore»</i> Sch.Pi.<i>O</i>.14T.<br /><b class="num">2</b> ref. a la cantidad o el número:<br /><b class="num">a)</b> [[inferior en número]], [[menos]] [[numeroso]], [[abundante]] o [[frecuente]] ἐλάσσονες ἐόντες ἀριθμόν Hdt.8.66, λαγνείῃσιν ἐλάσσοσι χρῆσθαι tener relaciones sexuales menos frecuentes</i> Hp.<i>Vict</i>.1.35, πλῆθος Th.1.49, ἦν γὰρ τὤνδρες οὐκ ἐλάσσως τᾶς ψάμμας τοὶ Πέρσαι pues los guerreros persas eran no menos numerosos que los granos de arena</i> Ar.<i>Lys</i>.1260<br /><b class="num">•</b>subst. οἱ δὲ ἐλάσσονες λέγουσι ... una minoría dice ...</i> Hdt.3.121<br /><b class="num">•</b>con numerales ἔχων οὐκ ἐλάττους ἢ ὀγδοήκοντα μνᾶς ἀργυρίου Aeschin.1.56, οὐκ ἐλάττους ὀγδοήκοντα [[Diodorus Siculus|D.S.]]14.8;<br /><b class="num">b)</b> ref. a la distancia στάδιοι οὐκ ἐλάσσονες ... ἢ ὀκτώ Hdt.6.112.1<br /><b class="num">•</b>gener. neutr. adv. ἔλασσον [[menos]] τὸ [[Ἐνυαλιεῖον]], ὅ ἐστιν ἔλασσον [[ἄπωθεν]] el templo de Enialio, que está a menor distancia</i> Th.4.67, ὅτε δή ῥ' ἄπεσαν δουρηνεκὲς ἢ καὶ ἔλασσον cuando ya distaban un tiro de lanza o incluso menos</i>, <i>Il</i>.10.357, δι' ἐλάσσονος a menor distancia</i> Th.3.51, 7.4.<br /><b class="num">3</b> ref. al tiempo [[más breve]], [[más corto]], [[menor]] ἐλάττω χρόνον ἀποδημήσας Pl.<i>Plt</i>.295c, [[βίος]] Pl.<i>Ti</i>.75c<br /><b class="num">•</b>ac. adverb. [[durante menos tiempo]] c. término de compar. en gen. οὐκ ἐλάττω τριάκοντα ἐτῶν ἀκηκοότες habiendo escuchado lecturas no menos de treinta años</i> Pl.<i>Ep</i>.314b, cf. <i>Cri</i>.53a, <i>Lg</i>.856d, Iust.<i>Nou</i>.1.4, 22.19.<br /><b class="num">4</b> ref. a calidad, orden o rango [[inferior a]]<br /><b class="num">a)</b> c. gen. de pers. o cosa Εὐφημίδου οὐδὲν ἐλάττων Ar.<i>V</i>.599, cf. X.<i>Lac</i>.5.8, γενόμενος δὲ τοῦ πάθους ἐλάττων vencido por la emoción</i> Plu.<i>Cor</i>.34<br /><b class="num">•</b>abs., de pers. οἱ ἐλάττονες los inferiores</i> Isoc.2.13, Alex.121.12, ἐλαττόνων εἶ βοηθός [[LXX]] <i>Iu</i>.9.11, no de pers. ἐλάσσονα ἱερά templos de segundo orden</i>, <i>COrd.Ptol</i>.53.70 (II a.C.), ἀπὸ καλλιόνων τόπων εἰς ἐλάττους μεταφέρειν <i>Gp</i>.2.48 tít.;<br /><b class="num">b)</b> neutr. como adv. [[menos]], [[poco]] ἐμοὶ δ' ἔλασσον Ζηνὸς ἢ μηδὲν μέλει Zeus me importa menos que nada</i> A.<i>Pr</i>.938, cf. S.<i>El</i>.598, περὶ ἐλάσσονος ποιήσασθαι considerar menos importante</i> Hdt.6.6, παρ' ἔλαττον ... ἡγήσασθαι considerar en menos</i> Pl.<i>R</i>.546d, ἅπαντα δ' ἐν ἐλάττονι θέμενοι τῆς σφετέρας πλεονεξίας poniendo todo por debajo de su propia codicia</i> Plb.4.6.12, ἐν ἐλάττονι ποιεῖσθαι Heraclid.Pont.58, οὐκ ἔλαττον ἤ no menos que</i> Pl.<i>R</i>.564d<br /><b class="num">•</b>c. ἔχω [[llevar la peor parte]], [[ser inferior]] τοὔλασσον ἔχειν Thgn.269, οὐδὲν ἔλασσον ἔχειν τῇ μάχῃ no mostrar inferioridad en la batalla</i> Hdt.9.102, cf. D.21.187.<br /><b class="num">5</b> fil. τὸ ἔλαττον ἄκρον [[el término o premisa menor]] en el [[silogismo]], Arist.<i>APr</i>.26<sup>a</sup>18, 26<sup>b</sup>38, 28<sup>a</sup>14.<br /><b class="num">III</b> sup.<br /><b class="num">1</b> [[muy pequeño]], [[mínimo]] por tamaño [[γέρας]] οὐκ ἐλάχιστον <i>h.Merc</i>.573, [[δύναμις]] Hdt.7.168, σῶμα Democr.B 141<br /><b class="num">•</b>subst. [[τὸ ἐλάχιστον]] = [[lo mínimo]], [[lo más pequeño]] del átomo en el sistema de Epicuro, Demetr.Lac.<i>Herc</i>.1012.48<br /><b class="num">•</b>en la locución adverb. [[περὶ ἐλαχίστου]] = [[al mínimo]] περὶ ἐλαχίστου ποιεῖσθαι estimar al mínimo, en nada Pl.<i>Ap</i>.30a.<br /><b class="num">2</b> ref. al número y la cantidad:<br /><b class="num">a)</b> en plu. [[el menor número]], [[muy pocos]] ἐλάχιστοι φαλακροί Hdt.3.12, ὅπως ὅτι ἐλαχίστοις (ἀπορρήτων) συνέβη ἀκοῦσαι Pl.<i>R</i>.378a, ἐλάχιστοι τὸν ἀριθμόν Arist.<i>Pol</i>.1312<sup>a</sup>30;<br /><b class="num">b)</b> [[que es el mínimo]] ἐν ἐλαχίστοις δυσίν entre dos como mínimo</i> Arist.<i>EN</i> 1131<sup>a</sup>15;<br /><b class="num">c)</b> geom. neutr. plu. subst. ἐλάχιστα καὶ μέγιστα Apollon.Perg.<i>Con</i>.1 (p.4);<br /><b class="num">d)</b> neutr. como adv. [[como mínimo]], [[al menos]] ὅκως ἔλθοι ὁ ποταμὸς ἐπὶ ὀκτὼ πήχεας τὸ ἐ. Hdt.2.13, [[τοὐλάχιστον]] X.<i>An</i>.5.7.8, ἐπὶ τοὐλάχιστον D.4.21, <i>PTeb</i>.24.67 (II a.C.);<br /><b class="num">e)</b> en giros [[por poco]] ἐλαχίστου ἐδέησε διαφθεῖραι faltó poco para que los destruyera Th.2.77, παρ' ἐλάχιστον ἐποίησεν αὐτοὺς ἀφαιρεθῆναι D.17.22.<br /><b class="num">3</b> ref. al tiempo, neutr. como adv.:<br /><b class="num">a)</b> sg. [[en muy poco tiempo]] δι' ἐλαχίστου Th.3.39;<br /><b class="num">b)</b> en plu. [[muy pocas veces]] ὡς ἐλάχιστα διαλέγεσθαι = dialogar el menor número de veces posible Pl.<i>Phd</i>.63d, cf. Democr.B 189.<br /><b class="num">4</b> ref. a la cualidad:<br /><b class="num">a)</b> no de pers. [[de mínima importancia]] ἦν ... λόγου ἐλαχίστου Hdt.1.143, δι' ἐλαχίστου por el menor motivo, <i>PHeid</i>.408.8 (IV/V d.C.)<br /><b class="num">•</b>subst. μέγιστα τοῖς ἐλαχίστοις προσεπλάττετο convertía en enormidades las más pequeñas banalidades I.<i>BI</i> 1.469;<br /><b class="num">b)</b> de pers. [[humildísimo]] ἐλαχιστότερος πάντων ἁγίων el más humilde de todos los santos, <i>Ep.Eph</i>.l.c., οἱ ἀδελφοὶ μου οἱ ἐλάχιστοι <i>Eu.Matt</i>.25.40, como fórmula de modestia μὲ τὸν ἐλάχιστον <i>PNepheros</i> 9.5 (IV d.C.), cf. <i>SEG</i> 33.1316 (crist.), <i>IPhilippi</i> 353 (V/VI d.C.).<br /><b class="num">B</b> adv. -ως<br /><b class="num">I</b> compar. [[ἐλασσόνως]]<br /><b class="num">1</b> [[en menor grado]], [[menos]], [[en menor medida]] ἐλασσόνως ἢ κατ' ἀξίαν Antipho 4.4.6, op. [[μειζόνως]] Pl.<i>Lg</i>.867, cf. Plot.6.3.7.<br /><b class="num">2</b> [[en una extensión menor]] Origenes <i>Princ</i>.1.3.5.<br /><b class="num">II</b> sup. [[ἐλαχίστως]]<br /><b class="num">1</b> [[mínimamente]], [[en mínimo grado]] ἕξεις ἐ. μεῖον (τὸ φάρμακον) Damocr. en Gal.13.1057.<br /><b class="num">2</b> [[muy brevemente]], [[en muy poco tiempo]] Hp.<i>Praec</i>.2.<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>H1ln̥g<sup>u̯</sup></i>- con prótesis vocálica, cf. ai. <i>laghú</i>-, <i>raghú</i>- ‘[[ligero]]’, ‘[[rápido]]’. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ἐλάχεια, ἐλαχύ;<br />petit, court;<br /><i>Cp.</i> [[ἐλάσσων]], <i>Sp.</i> [[ἐλάχιστος]].<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> levis p. *legvis ; <i>skr.</i> laghus, avec ε prosth. en grec ; apparenté à [[ἐλαφρός]]. | |btext=ἐλάχεια, ἐλαχύ;<br />petit, court;<br /><i>Cp.</i> [[ἐλάσσων]], <i>Sp.</i> [[ἐλάχιστος]].<br />'''Étymologie:''' cf. <i>lat.</i> levis p. *legvis ; <i>skr.</i> laghus, avec ε prosth. en grec ; apparenté à [[ἐλαφρός]]. | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[ἐλάχεια]], [[ἐλαχύ]], <i>[[klein]], kurz, [[gering]]</i>. Das femin. ist nach der ausdrücklichen [[Überlieferung]] des Altertums [[Proparoxytonon]], s. Lehrs <i>Quaest. Ep</i>. p. 166. – Über das mascul. s. die [[Stellen]] alter [[Grammatiker]] bei Lehrs p. 169 sq. – Das neutr. erscheint bei Antip.Sid. 106 (<i>Anth</i>. VII.498), ἐλαχὺ [[σκάφος]]. – Hom. hat das Wort an zwei [[Stellen]], <i>Od</i>. 9.116 [[νῆσος]] ἔπειτ' [[ἐλάχεια]], var. lect. [[νῆσος]] [[ἔπειτα]] [[λάχεια]], <i>Od</i>. 10.509 ἔνθ' [[ἀκτή]] τ' [[ἐλάχεια]], var. lect. ἔνθ' [[ἀκτή]] τε [[λάχεια]]. Das [[λάχεια]] wird doch aber wohl nur [[Nebenform]] von [[ἐλάχεια]] sein, dgl. Curtius <i>Grundz. d. Griech. Etymol</i>. 2. Aufl. S. 175. Nach <i>Scholl. Od</i>. 9.116 ist dort [[ἐλάχεια]] mit dem ε Zenodots [[Schreibung]], vgl. Duentzer <i>Zenodot</i>. p. 55, Carnuth Aristonic. <i>Od</i>. 9.116, 10.509. – Das femin. [[ἐλάχεια]] Hom. <i>hymn. Apoll</i>. 197, Nic. <i>Th</i>. 324, Oppian. <i>Cyn</i>. 3.480, Nonn. 37.314 und [[öfter]]; dativ. ἐλαχείῃ Euphor. oder Archyt. bei [[Athen]]. III.82a (Meineke <i>Anal. Alex</i>. p. 44). – Den Komparat. [[ἐλάσσων]], [[entstanden]] aus ἐλαχίων, und den superlat. [[ἐλάχιστος]] s. [[besonders]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''ἐλᾰχύς:''' [[ἐλάχεια]], ἐλᾰχύ (compar. [[ἐλάσσων]], superl. [[ἐλάχιστος]]) маленький, небольшой, незначительный ([[νῆσος]] [[ἐλάχεια]] Hom. - [[varia lectio|v.l.]] [[λάχεια]]; οὐκ [[ἐλάχεια]] [[Ἄρτεμις]] HH; [[σκάφος]] Anth.). | |||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''ἐλαχύς''': ἐλάχεια (οὐχὶ -εῖα, Ἀρκάδ. σ. 95. 23, Θεογνώστου Κανόνες ἐν Ἀνέκδ. Κραμ. Τ. 2, σ. 99. 14), ἐλαχύ· - [[μικρός]], [[βραχύς]], [[πενιχρός]], [[εὐτελής]], [[ἀνάξιος]] λόγου· παλαιὸν παρ’ Ἐπ. θετικόν, ἐξ οὗ σχηματίζονται τὸ συγκρ. [[ἐλάσσων]] καὶ τὸ ὑπερθ. [[ἐλάχιστος]]· διέμεινε δὲ μόνον ἐν τῷ Ὁμηρ. ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 197, καὶ ὡς δι. γρ. ἐν Ὀδ. Ι. 116, ἀντὶ τοῦ [[λάχεια]], καὶ ἐν Κ. 509 [[ἐπίσης]] τοῦ [[λάχεια]]· παρελήφθη δὲ ὑπὸ Νικ. Θ. 324 καὶ Ὀππ. Κ. 3. 480, κτλ. (Πρβλ. [[λάχεια]], [[ἐλάσσων]], [[ἐλάχιστος]], Σανσκρ. laghus, Παλαι- Ὑψηλ. Γερμ. (light)· Σλαυ. liguku· - ὁ Κούρτ. πιστεύει ὅτι ἡ [[λέξις]] ἐλαφρός, Λατ. lĕv-is, ἀνήκει εἰς τὴν ῥίζαν). | |||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=(cf. [[ἐλάσσων]]): [[small]], Od. 9.116, Od. 10.509, v. l. [[λάχεια]]. | |auten=(cf. [[ἐλάσσων]]): [[small]], Od. 9.116, Od. 10.509, [[varia lectio|v.l.]] [[λάχεια]]. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=[[ἐλαχύς]], ἐλάχεια, [[ἐλαχύ]] (Α)<br /><b>1.</b> [[λίγος]]<br /><b>2.</b> [[μικρός]]<br /><b>3.</b> [[βραχύς]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το αρχαίο [[επίθετο]] [[ελαχύς]] από IE <i>lngh</i><sup>w</sup>-<i>u</i>-, συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] της ΙΕ ρίζας <i>leng</i><sup>w</sup><i>h</i>- «[[ευκίνητος]] και [[ελαφρός]]», αντιστοιχεί ακριβώς [[προς]] αρχ. ινδ. <i>langhu</i>, <i>raghu</i> «γρήγορος, [[ελαφρός]]», αβεστ. <i>ragu</i>- «γρήγορος», λατ. <i>levis</i>. Στην [[ίδια]] [[ρίζα]] ανάγεται και το [[επίθετο]] [[ελαφρός]], [[πράγμα]] που δημιούργησε [[σύγχυση]] [[ανάμεσα]] στη λεξιλογική [[ομάδα]] του [[ελαχύς]] και σ' [[εκείνη]] του [[ελαφρός]]. Το [[επίθετο]] [[ελαχύς]] σχηματίζει συγκριτικό βαθμό [[ελάσσων]] (<span style="color: red;"><</span> <i>ελαχ</i>-<i>yων</i>) και υπερθετικό βαθμό [[ελάχιστος]] (<span style="color: red;"><</span> <i>ελαχ</i>-<i>ιστος</i>) που χρησιμοποιούνται και ως παραθετικά του επιθέτου [[μικρός]]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἐλαχύς:''' [[ἐλάχεια]] (όχι <i>-εῖα</i>), -ύ, [[μικρός]], [[βραχύς]], [[σύντομος]], [[λίγος]]· Επικ. [[θετικός]] [[βαθμός]] από όπου σχηματίζονται τα [[ἐλάσσων]], [[ἐλάχιστος]], σε Ύμν. Ομηρ.· πρβλ. [[λάχεια]]. | |||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[small]] (Call. Hek. 3 K.)<br />Other forms: [[ἐλάχεια]] hAP 197 (on the accent Wackernagel Gött. Nachr. 1914, 115f. = Kl. Schr. 2, 1172f., Schwyzer 379; ι 116, κ 509 as [[varia lectio|v.l.]] to [[λάχεια]]; cf. Leumann Hom. Wörter 54;, [[ἐλαχύ]] (AP); masc. also [[ἔλαχος]] (Call., s. Leumann l. c.);<br />Compounds: As 1. member in <b class="b3">ἐλαχυ-πτέρυξ</b>, [<b class="b3">ἐλα]χύ-νωτος</b> (Pi.).<br />Derivatives: Comp. [[ἐλάσσων]], <b class="b3">-ττων</b> (Il.), Sup. <b class="b3">ἐλάχιστος</b> (Ion.-Att.). - From [[ἐλάσσων]], <b class="b3">-ττων</b> (Schwyzer 731f.): denomin. [[ἐλασσόομαι]], <b class="b3">-ττόομαι</b> [[become smaller]], [[be inferior]], [[be damaged]] (Ion.-Att.), <b class="b3">-όω</b> [[diminish]], [[damage]] (Lys., Isok.) with [[ἐλάττωσις]] [[diminution]], [[disadvantage]], [[want]], [[loss]] (Antipho Soph., Pl. Def., Arist.) and [[ἐλαττωτικός]] [[not insisting on his rights]], [[diminishing]] (Arist.), [[ἐλάσσωμα]], <b class="b3">-ττωμα</b> <b class="b2">id.</b> (D.). From <b class="b3">ἔλασσον-</b>, <b class="b3">-ττον-</b>: <b class="b3">ἐλαττον-άκις</b> [[less often]] (Pl., Arist., after <b class="b3">πλεον-ακις</b>), <b class="b3">ἐλαττον-ότης</b> [[be inferior]] (Iamb.; beside <b class="b3">μειζον-ότης</b>); <b class="b3">ἐλασσον-έω</b>, <b class="b3">-ττονέω</b> [[have or give less]], to [[be defective]] (LXX, pap.), <b class="b3">ἐλαττον-όω</b> [[diminish]] (LXX). From [[ἐλάχιστος]]: <b class="b3">ἐλαχιστ-άκις</b> [[very rarely]] (Hp.), <b class="b3">ἐλαχιστ-ιαῖος</b> [[of smallest size]], [[infinitesimal]] (Diog. Oen. 2).<br />Origin: IE [Indo-European] [660] <b class="b2">*h₁lngʷʰu-</b> [[light]], [[quick]]<br />Etymology: Old adjective, identical with Skt. [[laghú-]], [[raghú-]] [[quick]], [[light]], [[small]], Av. [[ragu-]] [[quick]]; from an IE zero grade <b class="b2">*h₁ln̥gʷ</b>ʰ[[-ú-]]. The full grade [[h₁lengʷ]]ʰ- in Av. comp. [[rǝnǰyō]] (with analogical superlativ [[rǝnǰišta-]]), in Lith. [[lẽngvas]] and in Goth. [[leihts]] [[leicht]], if, as prob., from PGm. <b class="b2">*linχta-</b>, IE <b class="b2">*h₁lengʷ</b>ʰ[[-to-]]. Toch. B [[laṅktse]] <b class="b2">light.</b> Without nasal, with [[e-]]vowel Lat. [[levis]] [[light]], [[small]], [[quick]], with reduced vowel OCS [[lьgъ-kъ]] [[light]], with [[a-]]vowel Celt., e. g. OIr. comp. [[laigiu]] [[smaller]], [[worse]], PCelt. <b class="b2">*lag-i̯ōs</b> (positive <b class="b2">bec(c</b>)). These forms cannot be all at once explained. W.-Hofmann s. [[levis]], Fraenkel Lit. et. Wb. s. [[lẽngvas]], Vasmer Russ. et. Wb. s. [[lëgkij]] (2, 24). - The vowellength in [[ἐλάσσων]] is secondary, s. Schwyzer 538 w. n. 4; also Seiler Steigerungsformen 43f. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[fem. [[ἐλάχεια]] not -εῖα]<br />[[small]], [[short]], [[little]], old epic Positive, [[whence]] [[ἐλάσσων]], [[ἐλάχιστος]] are formed, Hhymn.: cf. [[λάχεια]]. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''ἐλαχύς''': (Kall. ''Hek''. 3 K.),<br />{elakhús}<br />'''Forms''': [[ἐλάχεια]] (zum Akzent Wackernagel Gött. Nachr. 1914, 115f. = Kl. Schr. 2, 1172f., Schwyzer 379; ι 116, κ 509 als [[varia lectio|v.l.]] zu [[λάχεια]]; vgl. Leumann Hom. Wörter 54; alexandr. u. sp. Epik), [[ἐλαχύ]] (''AP''); mask. auch [[ἔλαχος]] (Kall., vgl. Leumann a. a. O.);<br />'''Meaning''': ‘’<br />'''Composita''': Als Vorderglied in [[ἐλαχυπτέρυξ]], [ἐλα]χύνωτος (Pi.).<br />'''Derivative''': Komp. [[ἐλάσσων]], -ττων (seit Il.), Sup. ἐλάχιστος (ion. att.). — Ableitungen. 1. Von [[ἐλάσσων]], -ττων (mit Anschluß an die ''o''-Stämme, Schwyzer 731f.): Denominativum ἐλασσόομαι, -ττόομαι [[kleiner werden]], [[den kürzeren ziehen]], [[Schaden leiden]] (ion. att.), -όω [[verringern]], [[beeinträchtigen]] (Lys., Isok., hell.) mit [[ἐλάττωσις]] [[Verringerung]], [[Nachteil]], [[Gebrechen]], [[Verlust]] (Antipho Soph., Pl. ''Def''., Arist. usw.) und [[ἐλαττωτικός]] [[nicht auf seinen Rechten bestehend]], [[verringernd]] (Arist. u. a.), [[ἐλάσσωμα]], -ττωμα ib. (D. usw.). 2. Von [[ἔλασσον]]-, -ττον-: [[ἐλαττονάκις]] [[wenigere Male]], [[seltener]] (Pl., Arist., nach πλεονακις), [[ἐλαττονότης]] [[das Wenigsein]] (Iamb.; neben [[μειζονότης]]); [[ἐλασσονέω]], -ττονέω [[weniger haben oder geben]], [[rechnerisch zurückstehen]] (LXX, Pap.), [[ἐλαττονόω]] [[verkleinern]] (LXX). 3. Von [[ἐλάχιστος]]: [[ἐλαχιστάκις]] [[am seltensten]] (Hp.), [[ἐλαχιστιαῖος]] [[von geringstem Maß]], [[infinitesimal]] (Diog. Oen. 2).<br />'''Etymology''': Altes Adjektiv, mit aind. ''laghú''-, ''raghú''- [[schnell]], [[leicht]], [[gering]], aw. ''ragu''- [[schnell]] identisch; das damit im Suffixwechsel stehende [[ἐλαφρός]] = ahd. ''lungar'' macht auch für [[ἐλαχύς]], ''laghú''- eine idg. Tiefstufe *''ln̥g<sup>u</sup>h''-''ú''- wahrscheinlich. (Das ἅπ. λεγ. ''r̥hánt''- RV 10, 28, 9 ist offenbar eine Augenblicksbildung nach dem Oppositum ''br̥hánt''-: ''br̥hántam'' ''cid'' ''r̥haté'' ''randhayāmi''.) Die entsprechende Hochstufe ''leng<sup>u̯</sup>h''- findet sich dann sowohl im aw. Komp. ''rənǰyō'' (mit dem analogischen Superlativ ''rənǰišta''-) wie in lit. ''lẽngvas'' und got. ''leihts'' ‘''leicht''’, falls, wie wahrscheinlich, aus urg. *''lin''χ''ta''-, idg. *''leng<sup>u̯</sup>h''-''to''-. Diesen nasalisierten Formen stehen aber andere ohne Nasal entgegen, u. zw. mit ''ĕ''-Vokal lat. ''lĕvis'' [[leicht]], [[gering]], [[schnell]] (damit kann an und für sich aind. ''laghú''-, aw. ''ragu''- identisch sein), mit Reduktionsvokal aksl. ''lьgъ''-''kъ'' [[leicht]], mit ''a''-Vokal kelt., z. B. air. Komp. ''laigiu'' [[kleiner]], [[schlechter]], urkelt. *''lag''-''i̯ōs'' (Positiv ''bec''(''c'')). Eine Erklärung, die alle Schwierigkeiten behebt, ist noch nicht gefunden. Einzelheiten mit reicher Lit. und Referat abweichender Auffassungen bei WP. 2, 426f., Pok. 660f., W.-Hofmann s. ''levis'', Fraenkel Lit. et. Wb. s. ''lẽngvas'', Vasmer Russ. et. Wb. s. ''lëgkij'' (2, 24). — Die Vokallänge in [[ἐλάσσων]] ist sekundär, s. Schwyzer 538 m. A. 4 und Lit., außerdem Seiler Steigerungsformen 43f. Vgl. [[ἐλέγχω]].<br />'''Page''' 1,484-485 | |||
}} | |||
{{trml | |||
|trtx====[[small]]=== | |||
Afrikaans: klein; Ainu: ノカン; Albanian: i vogël; Amharic: ትንሽ; Arabic: صَغِير; Egyptian Arabic: صغير; Hijazi Arabic: صغير; Moroccan Arabic: صغير; South Levantine Arabic: زغير; Aragonese: chiquet; Aramaic Hebrew: זעורא, קטנה, קטנים, קטנות; Syriac: ܙܥܘܪܐ; Armenian: փոքր, մանր, պուճուր; Aromanian: njic; Assamese: সৰু; Asturian: pequeñu; Aymara: jisk'a; Azerbaijani: kiçik, balaca, xırda, ufaq; Bashkir: бәләкәй, бәләкәс, кесе, кескәй; Basque: txiki; Belarusian: маленькі, малы; Bengali: ছোট; Breton: bihan; Brunei Malay: damit; Bulgarian: малък; Burmese: သေး, နုပ်; Buryat: бишыхан; Carpathian Rusyn: малый; Catalan: petit; Cebuano: gamay; Central Atlas Tamazight: ⴰⵎⵥⵢⴰⵏ; Chamicuro: na'yejchoma; Chavacano: chico; Chechen: жима, кегий; Cherokee: ᎤᏍᏗ; Chichewa: -ng'ono; Chickasaw: ishkanno'si'; Chinese Cantonese: [[細]], [[细]]; Dungan: щё; Eastern Min: 細, 细; Hakka: 細, 细; Hokkien: 細, 细; Mandarin: [[小]]; Wu: 小; Chuvash: пӗчӗк; Cornish: bian; Crimean Tatar: kiçik, kiçkene; Czech: malý; Dalmatian: pedlo; Danish: lille, liden; Dutch: [[klein]], [[nietig]], [[minuscuul]]; Eastern Arrernte: akweke; Erzya: вишка, вишкине; Eshtehardi: خوردیک; Esperanto: malgranda; Estonian: väike; Ewe: sue; Faroese: lítil; Finnish: pieni; French: [[petit]], [[minuscule]]; Galician: pequeno; Georgian: პატარა, მცირე; German: [[klein]], [[gering]]; Alemannic German: chlii; Gothic: 𐌻𐌴𐌹𐍄𐌹𐌻𐍃; Greek: [[μικρός]]; Ancient Greek: [[μικρός]], [[μικός]], [[σμικρός]], [[τυτθός]], [[μικκός]]; Gujarati: નાનું; Hausa: ƙure; Hawaiian: liʻiliʻi; Hebrew: קָטָן; Hindi: छोटा, क्षुद्र, छोट, नन्हा, सगीर; Hungarian: kicsi, kis; Icelandic: smár, lítill; Ido: mikra; Igbo: ńta; Ilocano: bassit; Indonesian: kecil; Ingush: зӏамига; Interlingua: parve; Irish: beag; Old Irish: bec; Istriot: peîcio; Italian: [[piccolo]], [[ristretto]]; Japanese: 小さい,狭い; Javanese: cilik, alit; Kalmyk: бичкн; Karachay-Balkar: гитче; Kashubian: môłi; Kazakh: кіші, кішкене, ұсақ; Khakas: кічіг, кічиӌек; Khmer: តូច; Korean: 작다, 작은; Koryak: тэгʼыйчыгʼын, ныппулюӄин; Kumyk: гиччи; Kurdish Central Kurdish: بچووک; Northern Kurdish: çûçik, çûk, piçûk, qicik; Kyrgyz: кичине, кичинекей; Laboya: maraha; Ladin: pitl; Lao: ນ້ອຽ, ນ້ອຍ; Latgalian: mozs; Latin: [[parvus]], [[paulus]]; Latvian: mazs; Lithuanian: mažas; Lü: ᦓᦾᧉ; Luganda: -tono; Luxembourgish: kleng; Macedonian: мал; Malay: kecil; Malayalam: ചെറിയ; Maltese: żgħir; Manchu: ᠠᠵᡳᡤᡝ; Manx: beg; Maori: iti; Mapudungun: pichi, pici; Marathi: छोटा, छोटी, छोटे, लहान; Mari Eastern Mari: изи; Marshallese: dik; Minangkabau: kaciak, ketek, kenek; Mingrelian: ჭიჭე; Mirandese: pequeinho; Miskito: sirpi; Mòcheno: khloa'n; Moksha: ёмла; Mongolian: жижиг; Nanai: нучи; Neapolitan: piccere; Ngazidja Comorian: -fupvi; Norman: p'tit; Northern Mansi: ма̄нь; Northern Ohlone: kutsú̆̄wis; Northern Sami: unni, uhcci; Northern Norwegian: liten; Occitan: pichon, pichòt, petit; Odia: ଛୋଟ, କ୍ଷୁଦ୍ର; Old Church Slavonic: малъ; Old East Slavic: малъ; Old English: lȳtel; Oromo: yartuu; Ottoman Turkish: كوچوك; Pangasinan: muelag; Pashto: وړوکی, کوچنی; Persian: کوچک, خرد, که, سوتام, ریز; Polish: mały; Portuguese: [[pequeno]]; Punjabi: ਛੋੱਟਾ; Quechua: juch'uy; Rapa Nui: iti; Romagnol: znén; Romani: tikno; Romanian: mic; Romansch: pitschen; Russian: [[маленький]], [[малый]]; Rwanda-Rundi: -toya; Samoan: sogi; Sanskrit: अर्भ, अल्प, स्वल्प; Santali: ᱯᱤᱞᱪᱩ; Scots: wee, peedie, peerie; Scottish Gaelic: beag; Serbo-Croatian Cyrillic: ма̑л; Roman: mȃl; Shor: кичиг; Sicilian: nicu; Sidamo: shiima; Sindhi: نَنڍو; Sinhalese: කුඩා; Slovak: malý; Slovene: majhen; Somali: kis, yar; Sorbian Lower Sorbian: mały; Upper Sorbian: mały; Southern Altai: кичинек; Spanish: [[pequeño]], [[chico]]; Sundanese: alit; Svan: კოტო̄ლ, მო̄ლე; Swahili: -dogo; Swedish: liten; Sylheti: ꠢꠥꠞꠥ; Tabasaran: бицӏи; Tagalog: maliit; Tahitian: iti; Tajik: хурд; Tamil: சிறிய், சிறிய, சிறிய, சின்ன; Tarantino: piccele; Tarifit: ameẓẓyan; Tashelhit: ⴰⵎⵥⵉ; Tatar: кече, кечек, бәләкәй; Telugu: చిన్న; Ternate: ici; Tetum: ki'ik; Thai: เล็ก; Tibetan: ཆུང་ཆུང; Tocharian B: yekte, totka; Tok Pisin: liklik; Tongan: si'i; Turkish: küçük, ufak; Turkmen: kiçi; Tuvan: биче; Udi: пӏатӏар; Udmurt: пичи; Ugaritic: 𐎕𐎙𐎗; Ukrainian: маленький, малий; Urdu: چھوٹا; Uyghur: كىچىك; Uzbek: kichik; Venda: ṱuku; Venetian: picenìn; Vietnamese: nhỏ, bé; Volapük: smalik; Walloon: pitit; Waray-Waray: gu-ti-ay, di-to; Welsh: bach, bychan, mân; West Frisian: lyts; White Hmong: me; Wolof: tooty; Wutunhua: ga; Xhosa: -nci; Yakut: кыра, аччыгый; Yámana: yaxa; Yiddish: קליין; Yup'ik: -cuar; Zealandic: klein, kleên, smal; Zhuang: iq; Zulu: -ncane; Zuni: ts'ana; ǃKung: tse-ma | |||
}} | }} | ||
