3,273,733
edits
χώομαι: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "mdlsjtxt=<br />" to "mdlsjtxt="
(Autenrieth) |
m (Text replacement - "mdlsjtxt=<br />" to "mdlsjtxt=") |
||
| (27 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=choomai | |Transliteration C=choomai | ||
|Beta Code=xw/omai | |Beta Code=xw/omai | ||
|Definition=Ep. imper. | |Definition=Ep. imper. [[χώεο]], v. infr.:<br><span class="bld">A</span> Ep. impf. χώετο Il.21.306: fut. χώσομαι, 3sg. [[χώσεται]], Lyc.362: aor. ἐχωσάμην, v. infr.: Ep. aor. subj. χώσεται Il.1.80:—Ep. Verb, to [[be angry]], freq. in Hom. (esp. Il.), 21.519, al., Hes.''Th.''533: with the addition of θυμόν Il.16.616; κῆρ 1.44; κηρόθι Od.5.284; φρεσὶν ᾗσι Il.19.127; χ. θυμῷ ''h.Cer.''330; χ. φρένας ἀμφί Hes.''Th.''554.—Construction:<br><span class="bld">1</span> c. dat. pers., to [[be angry at]] one, ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηϊ Il.1.80, al.<br><span class="bld">2</span> c. gen. pers. vel rei, <b class="b3">χωόμενον κατὰ θυμὸν.. γυναικός</b> [[about]] or [[because of]] her, ib.429, cf. 2.689; χώσατο δ' αἰνῶς ἀμφότερον νίκης τε καὶ ἔγχεος 13.165, etc.<br><span class="bld">3</span> c. acc. rei, only in the phrase <b class="b3">μή μοι τόδε χώεο</b> [[be]] not [[angry with]] me [[for]] this, Od.5.215; μὴ νύν μοι τόδε χώεο 23.213.<br><span class="bld">4</span> followed by <b class="b3">ὅττι, χώσατο δ' Ἕκτωρ</b>, ὅττι ῥά οἱ βέλος ὠκὺ ἐτώσιον ἔκφυγε χειρός Il.14.406, 22.291.<br><span class="bld">5</span> with a Prep., <b class="b3">περὶ βουσί</b> (ν) Hes.''Sc.''12, ''h.Merc.''236. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1386.png Seite 1386]] fut. χώσομαι, aor. ἐχωσάμην, | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1386.png Seite 1386]] fut. χώσομαι, aor. ἐχωσάμην, [[zürnen]], unwillig sein, werden; oft bei Hom., bes. in der Il.; ἔτι [[μᾶλλον]] χώετο Πηλείωνι 21, 306; [[θεά]], μή μοι [[τόδε]] χώεο, zürne mir nicht deswegen, Od. 5, 215, wie 23, 213; öfters in Vrbdg mit θυμόν, κῆρ, auch φρεσίν, Il. 19, 127; θυμῷ H. h. Cer. 331; φρένας Hes. Th. 554; θυμὸν ἑταίρου χώεται αἰνῶς, er zürnt im Herzen um den Gefährten, Il. 20, 19; und so oft mit dem gen. der Person oder Sache, um deren willen man zürnt, 1, 429. 2, 689. 13, 662. 16, 553. 20, 29. 21, 457. 23, 37; seltner [[περί]] τινος, 9, 449. 14, 266, wo jetzt περιχώσατο steht; [[περί]] τινι Hes. Sc. 12; H. h. Merc. 236; einzeln auch bei sp. D. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=<i>f.</i> [[χώσομαι]], <i>ao.</i> ἐχωσάμην, <i>pf. inus.</i><br />être irrité <i>ou</i> mécontent, s'irriter, se fâcher : θυμόν IL, [[κῆρ]] IL, φρεσὶν ᾖσιν IL, [[κηρόθι]], être irrité au fond du cœur ; τινι, contre qqn ; τινος, <i>rar.</i> [[περί]] τινος, au sujet de qqn <i>ou</i> de qch ; [[μή]] μοι [[τόδε]] [[χώεο]] OD ne t'irrite pas contre moi à cause de cela.<br />'''Étymologie:''' DELG pê apparenté à [[χέω]]. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''χώομαι:''' [[сердиться]], [[негодовать]] (τινι Hom.): χ. [[κῆρ]] ([[κηρόθι]], θυμόν или φρεσίν) Hom., χ. θυμῷ HH и χ. φρένας Hes. воспылать гневом, (раз)гневаться на кого-л.; χ. τινος или τι Hom. и περί τινι HH, Hes. сердиться из-за кого(чего)-л. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''χώομαι''': Ἐπικ. προστ. χώεο, ἴδε κατωτ.· Ἐπικ. παρατ. χώετο Ἰλ. Φ. 306· ― μέλλ. χώσομαι Α. 80 ([[ἔνθα]] ὁ [[τύπος]] χώσεται δύναται νὰ [[εἶναι]] Ἐπικ. ἀόρ. ὑποτ.), Λυκόφρ. 362· ― ἀόρ. ἐχωσάμην, ἴδε κατωτ.· ἀποθ. Ρῆμα Ἐπικ. ὡς τὸ χολόομαι, ὀργίζομαι, θυμώνω, ἀγανακτῶ, «χολιάζω», | |lstext='''χώομαι''': Ἐπικ. προστ. χώεο, ἴδε κατωτ.· Ἐπικ. παρατ. χώετο Ἰλ. Φ. 306· ― μέλλ. χώσομαι Α. 80 ([[ἔνθα]] ὁ [[τύπος]] χώσεται δύναται νὰ [[εἶναι]] Ἐπικ. ἀόρ. ὑποτ.), Λυκόφρ. 362· ― ἀόρ. ἐχωσάμην, ἴδε κατωτ.· ἀποθ. Ρῆμα Ἐπικ. ὡς τὸ χολόομαι, ὀργίζομαι, θυμώνω, ἀγανακτῶ, «χολιάζω», συχν. παρ’ Ὁμ. ([[μάλιστα]] ἐν Ἰλ.), π. χ. Φ. 519, καὶ ἐν Ἡσ. Θεογ. 533 συχν. τῇ προσθήκῃ τοῦ θυμὸν Ἰλ. Π. 616· κῆρ Α. 44· [[κηρόθι]] Ὀδ. Ε. 284· φρεσὶν ᾖσιν Ἰλ. Τ. 127· χ. θυμῷ Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 311· χ. φρένας Ἡσ. Θεογ. 554· σπανιώτερον, ταράττομαι, δυσαρεστοῦμαι, Ἰλ. Ξ. 406, Χ. 291. ― Συντάσσεται: 1) μετὰ δοτ. προσ., ὀργίζομαι [[ἐναντίον]] τινός, ὅτε χώσεται ἀνδρὶ χέρηι Α. 80, κλπ. 2) μετὰ γεν. προσ. ἢ πράγμ., χωόμενον κατὰ θυμὸν .. γυναικὸς Α. 429, πρβλ. 2. 689· χώσατο δ’ αἰνῶς .. νίκης τε καὶ ἔγχεος Ν. 165, κλπ.· ― σπανιώτερον, ὅς μοι παλακίδος πέρι χώσατο Ι. 449, πρβλ. 266 (ἐν τοῖς δυσὶ τούτοις χωρίοις ὁ Wolf γράφει περιχώσατο ὡς μίαν λέξιν, πρβλ. [[περιχώομαι]])· [[περί]] τινι Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 12, Ὕμν. Ὁμ. Ἑρμ. 236. 3) μετ’αἰτ. πράγμ., μόνον ἐν τῇ φράσει μή μοι τόδε χώεο, μὴ ὀργίζου [[ἐναντίον]] μου διὰ τοῦτο, Ὀδ. Ε. 215· μή νύν μοι τόδε χώεο· Ψ. 213. | ||
}} | }} | ||
{{Autenrieth | {{Autenrieth | ||
|auten=([[χέω]]), imp. [[χώεο]], ipf. [[χώετο]], aor. (ἐ）[[χώσατο]], subj. [[χώσεται]], [[part]]. -άμενος: be agitated, [[troubled]], angered; [[κῆρ]], (κατὰ) θῦμόν, φρεσίν, and w. dat. of the [[person]], Il. 1.80, Il. 9.555; causal gen. of [[thing]] or [[person]], Il. 1.429. | |auten=([[χέω]]), imp. [[χώεο]], ipf. [[χώετο]], aor. (ἐ）[[χώσατο]], subj. [[χώσεται]], [[part]]. -άμενος: be agitated, [[troubled]], angered; [[κῆρ]], (κατὰ) θῦμόν, φρεσίν, and w. dat. of the [[person]], Il. 1.80, Il. 9.555; causal gen. of [[thing]] or [[person]], Il. 1.429. | ||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=Α<br />(<b>επικ. τ.</b>)<br /><b>1.</b> οργίζομαι, [[θυμώνω]]<br /><b>2.</b> <b>(σπάν.)</b> ταράζομαι, συγχύζομαι<br /><b>3.</b> (με γεν. προσ. ή πραγμ.) εξοργίζομαι εξαιτίας κάποιου<br /><b>4.</b> (με δοτ. προσ. και αιτ. πραγμ.) [[θυμώνω]] με κάποιον για [[κάτι]] («μή μοι [[τόδε]] χώεο», <b>Ομ. Οδ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Τόσο ο [[φωνηεντισμός]] όσο και η σημ. του ρ. ([[πρβλ]]. <i>χωόμενος</i> «συγχεόμενος», Αρίσταρχος) οδηγούν στη [[σύνδεση]] του με το ρ. <i>χέω</i>. Ο [[σχηματισμός]] του τ., εξάλλου, από την εκτεταμένη - ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] <i>χω</i>- της ρίζας του <i>χέω</i> θυμίζει ανάλογους μεταρρηματικούς σχηματισμούς, όπως λ.χ. [[πλέω]]: [[πλώω]], [[ῥώομαι]]]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''χώομαι:''' Επικ. προστ. [[χώεο]]· γʹ ενικ. Επικ. παρατ. [[χώετο]]· μέλ. [[χώσομαι]], αόρ. αʹ <i>ἐχωσάμην</i>, Επικ. γʹ ενικ. υποτ. [[χώσεται]]· αποθ., είμαι θυμωμένος, οργισμένος, [[αγανακτώ]], σε Όμηρ.· χωόμενος [[κῆρ]], <i>θυμόν</i>, σε Ομήρ. Ιλ.· [[κηρόθι]], σε Ομήρ. Οδ.<br /><b class="num">1.</b> με δοτ. προσ., είμαι θυμωμένος με κάποιον, [[ὅτε]] [[χώσεται]] [[ἀνδρί]], σε Ομήρ. Ιλ.<br /><b class="num">2.</b> με γεν. προσ. ή πράγμ., <i>χωόμενος γυναικός</i>, σχετικά ή εξαιτίας αυτής, στο ίδ.· [[χώσατο]] δ' [[αἰνῶς]] νίκης τε καὶ ἔγχεος, στο ίδ.<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. πράγμ., μόνο στη [[φράση]], μή μοι [[τόδε]] [[χώεο]], μην οργίζεσαι, θυμώνεις μαζί μου γι' αυτό, σε Ομήρ. Οδ. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=Dep.:— to be [[angry]], [[wroth]], [[indignant]], Hom.; χωόμενος κῆρ, θυμόν Il.; [[κηρόθι]] Od.<br /><b class="num">1.</b> c. dat. pers. to be [[angry]] at one, ὅτε [[χώσεται]] [[ἀνδρί]] Il.<br /><b class="num">2.</b> c. gen. pers. vel rei, χωόμενος γυναικός [[about]] or [[because]] of her, Il.; [[χώσατο]] δ' [[αἰνῶς]] νίκης τε καὶ ἔγχεος Il.<br /><b class="num">3.</b> c. acc. rei, only in the [[phrase]] μή μοι [[τόδε]] [[χώεο]] be not [[angry]] with me for [[this]], Od. | |||
}} | |||
{{FriskDe | |||
|ftr='''χώομαι''': {khṓomai}<br />'''Forms''': Aor. χώσασθαι,<br />'''Grammar''': v.<br />'''Meaning''': [[zürnen]], [[unwillig sein]] (ep. seit Il.).<br />'''Composita''': auch m. ἐπι-, περι-,<br />'''Etymology''': Bildung wie [[ῥώομαι]] (s.d. m. Lit.), [[πλώω]]; so mit Deverbativ von [[χέω]]? So schon Aristarch (χωόμενος = συγχεόμενος); s. Curtius 205 und Bq, dazu noch WP. 1, 563 f. (Pok. 448) m. Weiterem. Zur Form noch Chantraine Gramm. hom. 1, 365; zur Bed. bei Hom. Adkins JHSt. 89, 13ff.<br />'''Page''' 2,1125 | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[ὀργίζομαι]], [[χολιάζω]]). Ἀπό τό [[χέω]]. Ἀρχικά ἦταν χωϝομαι (χέϝω). Δές γιά περισσότερα παράγωγα στό [[ρῆμα]] [[χέω]]. | |||
}} | }} | ||
