3,274,865
edits
σαθρός: Difference between revisions
From LSJ
m
Text replacement - "E.''Hec.''" to "E.''Hec.''"
(SL_2) |
Tags: Mobile edit Mobile web edit |
||
| (43 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=sathros | |Transliteration C=sathros | ||
|Beta Code=saqro/s | |Beta Code=saqro/s | ||
|Definition= | |Definition=σαθρά, σαθρόν,<br><span class="bld">A</span> [[unsound]], [[impaired]], [[sick]], [[unhealthy]], σκυτέες τὰ σ. ὑγιέα ποιέουσι Hp.''Vict.''1.15; of diseased or unsound parts of the frame, <b class="b3">τὰ σ. ὑπὸ τῶν ἰητρῶν ὑγιαίνονται</b> ibid.; <b class="b3">γάλλοι καὶ σ.</b> [[impotent]], PGnom.244 (ii A.D.).<br><span class="bld">2</span> of a [[vessel]], [[cracked]], opp. [[ὑγιής]], εἴ πῄ τι σαθρὸν ἔχει, πᾶν περικρούωμεν [[Plato|Pl.]]''[[Philebus|Phlb.]]'' 55c; εἴτε ὑγιὲς εἴτε σ. φθέγγεται Id.''Tht.''179d; <b class="b3">ἀγγεῖα τετρημένα καὶ σαθρά</b> Id.''Grg.''493e; <b class="b3">πίθοι σαθροί</b> prob. in ''IG''12.326.7; [φωναὶ] σαθραὶ καὶ παρερρυηκυῖαι Arist.''Aud.''804a32: metaph., ἡ [[κολακεία]] σαθρὸν ὑπηχεῖ Plu.2.64e.<br><span class="bld">3</span> metaph., σ. [[κῦδος]] = [[unsound]] [[fame]], Pi. ''N.''8.34; <b class="b3">πρίν τι καὶ σαθρὸν μετεξετέροισι ἐγγενέσθαι</b> before any [[unsound]] [[thought]] comes into their [[head]]s, i.e. before they [[prove]] [[traitor]]s, [[Herodotus|Hdt.]]6.109; σ. λόγοι [[Euripides|E.]]''[[Hecuba|Hec.]]''1190, ''Rh.''639; <b class="b3">τί τοῦτ' αἴνιγμα σημαίνεις σ.</b>; Id.''Supp.''1064; τοῦτ' ἐς γυναῖκας δόλιόν ἐστι καὶ σαθρόν Id.''Ba.''487; σ. μετάβασις [[Plato|Pl.]]''[[Leges|Lg.]]''736e; σ. ἐστι.. πᾶν ὅ τι ἂν μὴ [[δικαίως]] ᾖ πεπραγμένον D.18.227; εὕροιμ' ἂν ὅπῃ σαθρός ἐστι Pl.''Euthphr.''5c; εὑρήσει τὰ σαθρὰ τῶν ἐκείνου πραγμάτων ὁ πόλεμος D.4.44; τὰ σ. τῆς τυραννίδος Plu.''Dio'' 23. Adv., [[σαθρῶς]] [[ἱδρυμένος]] = built on [[unsound]] [[foundation]]s, [[Aristotle|Arist.]]''[[Nicomachean Ethics|EN]]''1100b7. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0857.png Seite 857]] wie [[σαπρός]], angefault, verdorben, morsch, daher übh. schwach, hinfällig, schadhaft; κῦδος, vera gänglicher Ruhm, Pind. N. 8, 34; [[αἴνιγμα]], Eur. Suppl. 1064; λόγοι, Hec. 1190; τοῦτ' εἰς γυναῖκας δόλιόν ἐστι καὶ σαθρόν, Bacch. 487; σαθρόν τίμοι ἐγγίγνεται, mir kommt ein schwächlicher, zaghafter Gedanke in den Sinn, Her. 6, 109; εὕροιμ' ἄν, ὅπῃ [[σαθρός]] ἐστι, wo es ihm fehlt, Plat. Euthyphr. 5 c; [[εἴτε]] ὑγιές, [[εἴτε]] σαθρὸν φθέγγεται, Theaet. 179 d, wie εἴ πῄ τι σαθρὸν ἔχει, [[πᾶν]] περικρούωμεν, Phil. 55 c, zu erklären aus dem Anschlagen an einen Topf, um aus dem Klange zu entnehmen, ob er geborsten ist; dah. τὰ ἀγγεῖα τετρημένα καὶ σαθρά, Gorg. 493 e; Dem. 2, 21 verbindet κἂν [[ῥῆγμα]] κἂν [[στρέμμα]] κἂν ἄλλο τι τῶν ὑπαρχόντων σαθρὸν ᾖ; 18, 227 σαθρόν ἐστι φύσει [[πᾶν]], ὅ τι ἂν μὴ δικαίως ᾖ πεπραγμένον. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0857.png Seite 857]] wie [[σαπρός]], [[angefault]], [[verdorben]], [[morsch]], daher übh. [[schwach]], [[hinfällig]], [[schadhaft]]; κῦδος, vera gänglicher Ruhm, Pind. N. 8, 34; [[αἴνιγμα]], Eur. Suppl. 1064; λόγοι, Hec. 1190; τοῦτ' εἰς γυναῖκας δόλιόν ἐστι καὶ σαθρόν, Bacch. 487; σαθρόν τίμοι ἐγγίγνεται, mir kommt ein schwächlicher, zaghafter Gedanke in den Sinn, Her. 6, 109; εὕροιμ' ἄν, ὅπῃ [[σαθρός]] ἐστι, wo es ihm fehlt, Plat. ''Euthyphr.'' 5 c; [[εἴτε]] ὑγιές, [[εἴτε]] σαθρὸν φθέγγεται, Theaet. 179 d, wie εἴ πῄ τι σαθρὸν ἔχει, [[πᾶν]] περικρούωμεν, Phil. 55 c, zu erklären aus dem Anschlagen an einen Topf, um aus dem Klange zu entnehmen, ob er geborsten ist; dah. τὰ ἀγγεῖα τετρημένα καὶ σαθρά, Gorg. 493 e; Dem. 2, 21 verbindet κἂν [[ῥῆγμα]] κἂν [[στρέμμα]] κἂν ἄλλο τι τῶν ὑπαρχόντων σαθρὸν ᾖ; 18, 227 σαθρόν ἐστι φύσει [[πᾶν]], ὅ τι ἂν μὴ δικαίως ᾖ πεπραγμένον. | ||
}} | |||
{{bailly | |||
|btext=ά, όν :<br />[[avarié]], [[abîmé]], <i>d'où</i><br /><b>1</b> [[pourri]], [[qui tombe en pourriture]];<br /><b>2</b> <i>en parl. de vases</i> fêlé ; <i>fig.</i> σαθρὸν ὑπηχεῖν PLUT sonner faux;<br /><b>3</b> <i>fig.</i> [[de mauvaise qualité]], [[de mauvais aloi]], [[mauvais]].<br />'''Étymologie:''' R. Σαθ, être troué ; v. [[σήθω]]. | |||
}} | |||
{{elnl | |||
|elnltext=σαθρός, -ή -όν [~ σαπρός?] [[ondeugdelijk]], [[kapot]]; spec. van aardewerk; σκεπτέον... διακρούοντα εἴτε ὑγιὲς εἴτε σαθρὸν φθέγγεται door te kloppen moet je onderzoeken of het goed klinkt of gebarsten Plat. Tht. 179d; overdr..; κῦδος σαθρόν voze faam (= smerige reputatie) Pind.; λόγοι σ. valse woorden Eur. Hec. 1190; τὰ σαθρὰ τῆς τυραννίδος de ondeugdelijkheid van de tirannie Plut. Dion 23.2; geneesk. [[ongezond]]:; τὰ σαθρὰ ὑγιέα ποιέουσιν de ongezonde delen maken ze gezond Hp. Vict. 1.15; adv. σαθρῶς op ondeugdelijke wijze. | |||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''σαθρός:'''<br /><b class="num">1</b> [[гнилой]], [[прогнивший]], тж. [[испорченный]] ([[σάρξ]] Plut.): τὰ σαθρὰ τοῦ σώματος Plut. пораженные части тела;<br /><b class="num">2</b> [[ветхий]], [[дырявый]] ([[πλοῖον]] Plut.);<br /><b class="num">3</b> [[надтреснутый]] ([[ἀγγεῖον]] Plat.): σαθρὸν φθέγγεσθαι Plat. издавать надтреснутый звук;<br /><b class="num">4</b> [[порочный]], [[уязвимый]] Plat.: τὰ σαθρά τινος Dem., Plut. чьи-л. пороки;<br /><b class="num">5</b> [[слабый]], [[немощный]] (φωναί Arst.);<br /><b class="num">6</b> [[плохой]], [[дурной]] ([[κῦδος]] Pind.): [[πρίν]] τι καὶ σαθρόν τινι ἐγγενέσθαι Her. прежде чем родится у кого-л. какой-л. дурной замысел;<br /><b class="num">7</b> [[пустой]], [[бессмысленный]] (λόγοι Eur.). | |||
}} | |||
{{Slater | |||
|sltr=[[σαθρός]] [[unwholesome]] ([[πάρφασις]]) ἃ τὸ μὲν λαμπρὸν βιᾶται, τῶν δ' ἀφάντων [[κῦδος]] ἀντείνει ςᾰθρόν (N. 8.34) | |||
}} | |||
{{grml | |||
|mltxt=-ή, -ό / [[σαθρός]], σαθρά, σαθρόν, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> αυτός που λόγω παλαιότητας δεν έχει [[αντοχή]], [[επισφαλής]], [[ετοιμόρροπος]] («σκυτέες τὰ σαθρὰ ὑγιέα ποιέουσι», Ιπποκρ.)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> αυτός που δεν έχει στερεή [[βάση]], αυτός που μπορεί να ανασκευαστεί εύκολα (α. «σαθρό [[επιχείρημα]]» β. «σαθροὶ λόγοι», <b>Ευρ.</b>)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> (για [[μέρος]] του σώματος που νοσεί ή που βρίσκεται σε κακή [[κατάσταση]]) ο μη [[υγιής]] («τὰ σαθρὰ ὑπὸ τῶν ἰητρῶν ὑγιαίνονται», Ιπποκρ.)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[νοσηρός]] («[[πρίν]] τι καὶ σαθρὸν μετεξετέροισι ἐγγενέσθαι» — [[προτού]] κάποια νοσηρή [[σκέψη]] επέλθει σε αυτούς, [[δηλαδή]] [[πριν]] να γίνουν προδότες, <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>3.</b> αυτός που δεν έχει ικανότητες, [[ανίκανος]]<br /><b>4.</b> (για [[αγγείο]]) αυτός που έχει ρωγμές, ραγισμένος<br /><b>5.</b> [[φθαρτός]], [[πρόσκαιρος]], [[παροδικός]] («τῶν δ' ἀφάντων κῡδος ἀντείνει σαθρόν», <b>Πίνδ.</b>). <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>σαθρώς</i> / <i>σαθρῶς</i> ΝΜΑ<br />σε επισφαλή, σε ετοιμόρροπη [[κατάσταση]] («σαθρῶς ἱδρυμένος», <b>Αριστοτ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Οι συνδέσεις του επιθ. [[σαθρός]] με τις λ. [[ψαθυρός]] «εύθραστος», [[σαπρός]] ή [[σήθω]] «[[κοσκινίζω]], [[φιλτράρω]]» παραμένουν ανεπιβεβαίωτες]. | |||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''σαθρός:''' σαθρά, σαθρόν,<br /><b class="num">1.</b> σαπισμένος, [[σάπιος]], φθαρμένος, παρηκμασμένος, [[ετοιμόρροπος]], [[επισφαλής]], ραγισμένος, σε Πλάτ., Δημ.· επίρρ. <i>σαθρῶς ἱδρυμένος</i>, αυτός που έχει χτιστεί σε επισφαλή, σε σαθρά θεμέλια, σε Αριστ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., [[πρίν]] τι καὶ σαθρὸν ἐγγίγνεσθαί [[σφι]], [[πριν]] βάλουν με το [[μυαλό]] τους κάποια περίεργη, διεφθαρμένη [[σκέψη]], δηλ. [[προτού]] αποδειχθούν προδότες, σε Ηρόδ.· <i>σ. λόγοι</i>, σε Ευρ. (αμφίβ. προέλ.). | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
|lstext='''σαθρός''': | |lstext='''σαθρός''': σαθρά, σαθρόν, σεσηπώς, ἐφθαρμένος, [[νοσηρός]], [[ἐπισφαλής]], σκυτέες τὰ σ. ὑγιέα ποιέουσι Ἱππ. 345, 37· ἐπὶ νοσούντων ἢ οὐχὶ ἐν καλῇ καταστάσει μερῶν τοῦ σώματος, τὰ σ. ὑπὸ τῶν ἰητρῶν ὑγιαίνονται [[αὐτόθι]] 42· εὕροιμ’ ἂν ὅπῃ [[σαθρός]] ἐστι Πλάτ. Εὐθύφρων 5Β· εὑρήσει τὰ σαθρὰ [[αὐτοῦ]] (δηλ. Φιλίππου) ὁ [[πόλεμος]] Δημ. 52 ἐν τέλ., πρβλ. 24, 5., 155· τὰ σ. τῆς τυραννίδος Πλουτ. Δίων 23. - Ἐπίρρ., σαθρῶς ἱδρυμένος, ᾠκοδομημένος ἐπὶ οὐχὶ στερεοῦ θεμελίου, Ἀριστ. Ἠθ. Νικ. 1. 10, 8. 2) ἐπὶ τοῦ ἤχου ὃν ἀποδίδει τεθραυσμένον [[σκεῦος]] κρουόμενον, ἀντίθετον τῷ ὑγιής, εἴ πή τι σαθρὸν ἔχει, πᾶν περικρούωμεν Πλάτ. Φίληβ. 55C· [[εἴτε]] ὑγιὲς [[εἴτε]] σ. φθέγγεται ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 179D· ἀγγεῖα τετρημένα καὶ σ. ὁ αὐτ. ἐν Γοργ. 493Ε· [φωναὶ] σαθραὶ καὶ παρερρυηκυῖαι Ἀριστ. π. Ἀκουστ. 66· ἡ [[κολακεία]] σαθρὸν ὑπηχεῖ Πλούτ. 2. 64D.<br />3) μεταφορ., σ. [[κῦδος]], σαθρά, οὐχὶ [[ὑγιὴς]] [[δόξα]], [[φήμη]], Πινδ. Ν. 8, 59· [[πρίν]] τι καὶ σαθρὸν ἐγγίγνεσθαί σφι, πρὶν ἢ νοσηρά τις [[σκέψις]] ἐπέλθῃ εἰς αὐτούς, δηλ. πρὶν ἢ γίνωσι προδόται, Ἡρόδ. 6. 109· σ. λόγοι Ρῆσ. 639· τί τοῦτ’ [[αἴνιγμα]] σημαίνεις σαθρόν; ὁ αὐτ. ἐν Ἱκ. 1064· τοῦτ’ ἐς γυναῖκας δόλιόν ἐστι καὶ σαθρὸν ὁ αὐτ. ἐν Βάκχ. 487· σ. [[μετάβασις]] Πλάτ. Νόμ. 736Ε, πρβλ. Φίληβ. 55C· σαθρόν ἐστι ... πᾶν ὅ τι ἂν μὴ δικαίως ᾖ πεπραγμένον Δημ. 303. 25. - Καθ’ Ἡσύχ.; «σαθρά· ἀσθενῆ, κεκλασμένα». (Ἡ ἀρχὴ τῆς λέξεως [[ἄγνωστος]]). | ||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: adj.<br />Meaning: [[unsound]], [[broken]], [[broke]], [[unhealthy]], [[weak]] (IA.).<br />Derivatives: <b class="b3">σαθρ-ότης</b> f. [[unsoundness]] (late), <b class="b3">-όομαι</b>, <b class="b3">-όω</b> to [[be]], [[to make unsound]] (LXX, pap. VIp) with <b class="b3">-ωσις</b>, <b class="b3">-ωμα</b> (pap. VIp, H.); <b class="b3">σάθραξ φθείρ</b> [[H]].<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Unexplained. By Fick (s. Bq) compared with [[ψαθυρός]] [[brittle]] (to [[ψῆν]]); Chantraine Form. 224 a. 373 thinks of [[σήθω]] (rejected by Benveniste Origines 202). Perh. cross of [[σαπρός]] with an unknown word? -- From there with metathesis NGr. [[θράσιον]], [[θράσο]] [[meat of animals that have died]] (Hatzidakis Glotta 2, 299). -- Furnée 196 also compares [[ψαθυρός]], <b class="b3">ψαιδρά ἁραιότριχα</b> H. and concludes that the word is Pre-Greek. | |||
}} | |||
{{mdlsj | |||
|mdlsjtxt=[[σαθρός]], ή, όν<br /><b class="num">1.</b> [[rotten]], decayed, [[unsound]], [[cracked]], Plat., Dem.—adv., σαθρῶς ἱδρυμένος built on [[unsound]] foundations, Arist.<br /><b class="num">2.</b> metaph., [[πρίν]] τι καὶ σαθρὸν ἐγγίνεσθαί σφι [[before]] any [[unsound]] [[thought]] [[comes]] [[into]] [[their]] heads, i. e. [[before]] they [[prove]] traitors, Hdt.; ς. λόγοι Eur. [deriv. uncertain] | |||
}} | }} | ||
{{ | {{FriskDe | ||
| | |ftr='''σαθρός''': {sathrós}<br />'''Meaning''': [[morsch]], [[anbrüchig]], [[zerbrochen]], [[ungesund]], [[schwach]] (ion. att.).<br />'''Derivative''': Davon [[σαθρότης]] f. [[Morschheit]] (sp.), -όομαι, -όω [[morsch sein]], [[machen]] (LXX, Pap. VI<sup>p</sup>) mit -ωσις, -ωμα (Pap. VI<sup>p</sup>, H.); [[σάθραξ]]· [[φθείρ]] H.<br />'''Etymology''': Nicht sicher erklärt. Von Fick (s. Bq) mit [[ψαθυρός]] [[zerbrechlich]] (zur [[ψῆν]]) verglichen; Chantraine Form. 224 u. 373 denkt an [[σήθω]] (von Benveniste Origines 202 abgelehnt). Ob Kreuzung von [[σαπρός]] mit einem unbek. Wort? — Daraus mit Metathese ngr. θράσιον, θράσο [[Fleisch der verendeten Tiere]] (Hatzidakis Glotta 2, 299).<br />'''Page''' 2,671 | ||
}} | |||
{{WoodhouseReversedUncategorized | |||
|woodrun=[[hollow]], [[rotten]], [[unsound]], [[in an unhealthy state]], [[not genuine]], [[worn out]] | |||
}} | |||
{{mantoulidis | |||
|mantxt=(=[[σάπιος]], [[ἄρρωστος]]). Ἀντί [[σαπρός]] τοῦ [[σήπω]].<br><b>Παράγωγα:</b> [[σαθρότης]], [[σαθρόω]] -ῶ (=[[ἐξασθενῶ]]), [[σάθρωμα]], [[σάθρωσις]]. | |||
}} | }} | ||
{{ | {{trml | ||
| | |trtx====[[rotten]]=== | ||
Afrikaans: gevrot; Albanian: kalbur, prishur; Amharic: የገማ; Arabic: فَاسِد; Armenian: փտած; Aromanian: putrid; Azerbaijani: çürük, çürümüş; Bashkir: серек; Basque: ustel; Belarusian: гнілы; Bikol Central: lapa; Bulgarian: гнил; Burmese: ပုပ်; Carpathian Rusyn: гнилый; Catalan: podrit; Chinese Mandarin: [[腐爛]], [[腐烂]], [[腐朽]]; Cimbrian: damaal; Cornish: breyn, podrek, poder; Crimean Tatar: çürük; Czech: shnilý; Dalmatian: muas; Danish: rådden; Dutch: [[rot]], [[verrot]]; Erzya: наксадо; Esperanto: putra; Faroese: rotin; Finnish: mätä, mädäntynyt, laho; French: [[pourri]]; Friulian: frait, fraid; Galician: podre; German: [[faul]], [[faulig]], [[verfault]], [[morsch]], [[vergammelt]], [[verdorben]], [[gammelig]], [[verrottet]], [[kariös]], [[schlecht]]; Greek: [[σάπιος]], [[σαθρός]]; Ancient Greek: [[ἐπίσαπρος]], [[σαθρός]], [[σαπρός]]; Hindi: सड़ा; Hungarian: rohadt; Hunsrik: faul; Ido: putrinta; Indonesian: busuk; Ingrian: laho, lahokas, mätä; Irish: lofa; Italian: [[marcito]], [[marcio]]; Japanese: 腐った, 腐朽した; Kabuverdianu: podri; Kazakh: шірік; Khmer: ស្អុយ, រលួយ, រអៀច; Komi-Zyrian: сісь; Korean: 썩다; Latin: [[puter]], [[putris]], [[cariosus]]; Latvian: sapuvis; Low German German Low German: fuul, verfuult; Macedonian: гнил, трул; Malayalam: ചീഞ്ഞ, അളിഞ്ഞ; Mansaka: baog, gabok; Maori: piro, manumanuā, manumanu, pipirau, pirapirau, hakuhaku; Marathi: सडलेले, सडलेला, सडलेली; Mari Eastern Mari: шӱйшӧ; Western Mari: шӱшӹ; Moksha: наксада; Navajo: dláád; Occitan: poirit; Ottoman Turkish: چوروك; Papiamentu: putri; Persian: پوسیده; Plautdietsch: morsch, frosich, ful; Polish: zgniły, zepsuty; Portuguese: [[podre]]; Quechua: ismu; Rapa Nui: piro; Romanian: putred, putregăios; Russian: [[гнилой]], [[тухлый]]; Sardinian: prudicu, fracicu; Scottish Gaelic: grod, lobhte; Serbo-Croatian Cyrillic: гњио, труо; Roman: gnjȉo, trȕo; Slovak: hnilý, zhnitý; Slovene: gnil; Sorbian Lower Sorbian: zgnity; Spanish: [[podrido]], [[estropeado]], [[carcomido]], [[dañado]]; Sundanese: buruk; Swedish: rutten; Tajik: пӯсида; Telugu: చెడిపోయిన; Tetum: dodok; Thai: เน่า; Turkish: çürük, bozuk; Udmurt: сись; Ukrainian: гнилий; Vietnamese: mục, rữa; Warlpiri: puka; Welsh: pwdr, madreddog, braen; Yiddish: פֿאַרפֿוילט; Zealandic: vrot, rot | |||
}} | }} | ||
