3,274,216
edits
ἀρύω: Difference between revisions
From LSJ
big3_7
(Bailly1_1) |
(big3_7) |
||
| Line 18: | Line 18: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<span class="bld">1</span><i>f.</i> ἀρύσω, <i>ao.</i> [[ἤρυσα]], <i>pf.</i> [[ἤρυκα]];<br />puiser : [[ἀπό]] τινος dans un vase, à une source, <i>etc.</i><br /><i><b>Moy.</b></i> ἀρύομαι puiser pour soi : [[ἀπό]] τινος, ἔκ τινος, τινος à qch (à l’eau d’une source, d’un fleuve, <i>etc.</i>) ; <i>fig.</i> ἄ. πλοῦτον PLUT gagner une fortune.<br />'''Étymologie:''' DELG pas d’étym. sûre -- Babiniotis pê apparenté à [[εὑρίσκω]]. | |btext=<span class="bld">1</span><i>f.</i> ἀρύσω, <i>ao.</i> [[ἤρυσα]], <i>pf.</i> [[ἤρυκα]];<br />puiser : [[ἀπό]] τινος dans un vase, à une source, <i>etc.</i><br /><i><b>Moy.</b></i> ἀρύομαι puiser pour soi : [[ἀπό]] τινος, ἔκ τινος, τινος à qch (à l’eau d’une source, d’un fleuve, <i>etc.</i>) ; <i>fig.</i> ἄ. πλοῦτον PLUT gagner une fortune.<br />'''Étymologie:''' DELG pas d’étym. sûre -- Babiniotis pê apparenté à [[εὑρίσκω]]. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=<b class="num">• Prosodia:</b> [ᾰρῠ-]<br /><br /><b class="num">• Morfología:</b> [act. impf. ἄρυον Hsch.; med. aor. part. ἀρυσσάμενος Hes.<i>Op</i>.550, pas. ἀρυσθέν Hp.<i>Nat.Puer</i>.25; perf. part. [[ἀρηρυμένου]] Hsch.]<br /><b class="num">I</b> <b class="num">1</b>[[sacar agua o vino]] para escanciar a otros οἱ γε μὲν ἐτράπεον, τοὶ δ' ἤρυον unos pisaban (la uva), otros sacaban el mosto</i> Hes.<i>Sc</i>.301, σιγήσας ἄρυσαι <i>AP</i> 9.37 (Tull.Flacc.), ἀπ' αὐτῆς (φιάλης) τῷ κυάθῳ X.<i>Cyr</i>.1.3.9, cf. Simon.72b<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. κἀκ πιθῶνος ἤρυσαν ἄκρατον Pherecr.147, νεκταρέης ... ἀμεμφέα βότρυν ὀπώρης Nonn.<i>D</i>.24.229, ἐκ βυθίων λαγόνων ... βεβιημένον ὕδωρ Nonn.<i>Par.Eu.Io</i>.4.15, en v. pas. ἀρυσθὲν τὸ ὕδωρ τοῦ χειμῶνος el agua sacada en invierno</i> Hp.l.c., cf. Plu.2.690b<br /><b class="num">•</b>en v. med. [[sacar agua]] para uno mismo, como explicación al fenómeno de las lluvias ἀὴρ ... ἀρυσσάμενος ποταμῶν ἀπὸ αἰεναόντων Hes.<i>Op</i>.l.c., cf. οἱ τ' ὠκεανοῦ ἀρύονται ἀστέρες las estrellas que surgen del océano (ref. a la llegada de Arturo con el anuncio de las lluvias)</i>, Arat.746<br /><b class="num">•</b>gener. para beber φέρονται δὲ οἴκοθεν ... κώθωνα, ὡς ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ ἀρύσασθαι X.<i>Cyr</i>.1.2.8, διψῶν ... ἠρύσατο τῆς πηγῆς Plu.2.516c, ἀρυσάμενοι ἀγγείῳ Plu.2.690b<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. [[ἔνθα]] χερνίβεσσιν ἀρύεται τὸ Μοισᾶν ... ὕδωρ Simon.72a, τὰς θυγατέρας ... πέμπει ὕδωρ τε ἀρυσομένας Luc.<i>DMar</i>.8.1, εἰς στόμα ... χερσὶ ... βαθυνομένῃσιν ἀρύετο πάτριον ὕδωρ Nonn.<i>D</i>.42.93, cf. Hierocl.<i>Facet</i>.96, Pamprepius 3.61, ἀπὸ κρηνῖδος καθαρῶν ὑδάτων πῶμ' ἀρυσαίμαν E.<i>Hipp</i>.209<br /><b class="num">•</b>c. otros líquidos [[extraer]], [[sacar]] ὥσπερ αἱ βάκχαι ἀρύονται ἐκ τῶν ποταμῶν μέλι καὶ [[γάλα]] Pl.<i>Io</i> 534a, cf. Aeschin.Socr.11c.<br /><b class="num">2</b> [[libar]] (μέλισσαι) τὸ γλυκὺ νέκταρ <i>Lyr.Alex.Adesp</i>.7.18, en v. med., fig. ἀρύσῃ Πιερίδων χάριτας libaras la gracia de las Musas</i>, <i>AP</i> 9.230 (Honest.).<br /><b class="num">II</b> fig. en v. med.<br /><b class="num">1</b> [[coger]], [[atraer hacia sí]] con gen. ἐς τὸν κόλπον τρὶς ἀρυσάμενος τοῦ ἡλίου metiendo por tres en su regazo el sol (reflejado)</i>, Hdt.8.137<br /><b class="num">•</b>[[sacar provecho]], [[explotar]] c. gen. ὃ πρῶτον τροφῆς ... ἀρύεται (el corazón es) el primero que saca provecho del alimento</i> Diog.Bab.<i>Stoic</i>.3.216, ἀρύεσθαι μαντικῆς Plu.2.411f, c. ac. τὸν Γαλατικὸν πλοῦτον ἀρύεσθαι explotar la riqueza de los galos</i> Plu.<i>Caes</i>.29.<br /><b class="num">2</b> [[impetrar]] c. ac. εὐδοκίαν παρὰ κυρίου Sm.<i>Pr</i>.8.35.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De Ϝαρύω < *<i>°H<sup>u̯</sup>r</i>- ‘agua’, cf. ai. <i>vā́r</i> ‘agua’, toc. A. <i>wär</i>, B <i>war</i>.<br /><br />sólo en lexicógrafos ἀρύει· ἀντιλέγει. βοᾷ Hsch., ἀρύσασθαι· ἐπικαλέσασθαι Hsch., τὸ ἀρύειν, ὅπερ ἐπὶ τὸ ἐπικαλεῖσθαι ἔταττον, καὶ μάλιστα Συρακούσιοι ... <i>EM</i> 134.126.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> Rel. lat. <i>ōro</i>, arm. <i>uranam</i>, het. <i>aruwai</i> de la raíz *<i>eH3r</i>- en grado ø, v. [[ἀρνέομαι]]. | |||
}} | }} | ||
