View source for δανείζω

{{LSJ1
|Full diacritics=δᾰνείζω
|Medium diacritics=δανείζω
|Low diacritics=δανείζω
|Capitals=ΔΑΝΕΙΖΩ
|Transliteration A=daneízō
|Transliteration B=daneizō
|Transliteration C=daneizo
|Beta Code=danei/zw
|Definition=fut. <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> -είσω <span class="bibl">D.35.52</span>: aor. ἐδάνεισα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>3.1.34</span>, etc.: pf. δεδάνεικα <span class="bibl">D.35.52</span>:—Med., ibid.: fut. δανείσομαι <span class="bibl">Id.32.15</span>: aor. ἐδανεισάμην <span class="bibl">Lys.12.59</span>, etc.: pf. <b class="b3">δεδάνεισμαι</b> in med. sense, <span class="bibl">X. <span class="title">HG</span>6.5.19</span>, <span class="bibl">D.37.53</span>:—Pass., aor. ἐδανείσθην <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.4.28</span>, <span class="bibl">D.33.12</span>: pf. δεδάνεισμαι <span class="bibl">Id.36.5</span>, <span class="bibl">49.53</span>: (δάνος):—<b class="b2">put out money at usury, lend</b>, IG12.302.56, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>842</span>, al.; more fully, δ. ἐπὶ τόκῳ <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span> 742c</span>; ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν δ. τοῦ μηνὸς ἑκάστου <span class="bibl">D.53.13</span>, cf. <span class="bibl">Aeschin.1.107</span>; <b class="b3">δ. ἐπὶ τούτοις τοῖς ἀνδραπόδοις</b> on the security of... <span class="bibl">D.27.27</span>; ἐπὶ τοῖς σώμασι <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ath.</span>9.1</span>; εἰς τὰ ἡμέτερα <span class="bibl">D.27.28</span>; δανεῖσαι χρήματα εἰς τὸν Πόντον καὶ πάλιν Ἀθήναζε <span class="bibl">Id.35.3</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> Med., <b class="b2">have lent to one, borrow</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>1306</span>, etc.; ἀπό τινος <span class="bibl">Lys.17.2</span>; <b class="b3">ἐπὶ τοῖς μεγάλοις [τόκοις</b>] <span class="bibl">D.1.15</span>; δ. ἐγγείων τόκων <span class="bibl">34.23</span>:—Act. and Med. opposed, <b class="b3">ἀποδώσουσι οἱ δανεισάμενοι τοῖς δανείσασι τὸ γιγνόμενον ἀργύριον</b> ap.<span class="bibl">D.35.11</span>:—Pass., of the money, <b class="b2">to be lent out</b>, <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>756</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span>2.4.28</span>, <span class="bibl">D.33.12</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> metaph. in Med., μόρια ἀπὸ τοῦ κόσμου <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>42e</span>; ἀποδώσετέ μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>612c</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0522.png Seite 522]] Geld auf Zinsen geben, leihen, ἐπὶ τόκῳ, auf Zins, Plat. Legg. V, 742 c u. Folgde; ἐπὶ σώμασιν Plut. Sol 15; Pass., δεδανεισμένον ἐπὶ δραχμῇ Dem. 27, 9; übertr., ἐπιμελείας δανεισθείσας Plat. Legg. IV, 717 c; συνέπραξεν ἑκατὸν τάλαντα αὐτοῖς δανεισθῆναι Xen. Hell. 2, 4. 28. – Med., sich Geld auf Zinsen geben lassen; entlehnen, borgen, δανείσασθαι [[οὐδαμόθεν]] ἐστὶν [[ἀργύριον]] Xen. Mem. 2, 7, 2; δεδανεῖσθαι [[παρά]] τινος, von Einem geborgt haben, Hell. 6, 5, 19, wie Lys. 17, 2 u. Dem. Lpt. 11; ἐπὶ μεγάλοις τόκοις Dem. 1, 15; ἀπὸ τοῦ κόσμου Plat. Tim. 42 e; ἐγγείων τόκων Dem. 34, 23; übertr., ἆρ' οὖν ἀποδώσετέ μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ, Plat. Rep. X, 612 c.
}}
{{ls
|lstext='''δανείζω''': μέλλ. –είσω Δημ. 941. 27 ([[διότι]] οἱ τύποι δανειῶ, -οῦμαι ἀπαντῶσι μόνον παρὰ τοῖς Ἑβδ., ἴδε Σουΐδ. ἐν λ. θεριῶ, Βαστ. Γρηγ. σ. 174)· ἀόρ. ἐδάνεισα Ξεν., κτλ.· πρκμ. δεδάνεικα Δημ. 941. 28. ― Μέσ., ἐνεστ., μέλλ., ἀόρ. παρὰ Δημ.· πρκμ. δεδάνεισμαι [[μετὰ]] μέσ. σημασ., Ξεν. Ἑλλ. 6. 5. 19, Δημ. 982. 5., 1030. 16. ― Παθ., ἀόρ. ἐδανείσθην Ξεν. Ἑλλ. 2. 4, 28, Δημ.· πρκμ. δεδάνεισμαι ὁ αὐτ. 945. 27., 1200. 10· ([[δάνος]]). Παρέχω χρήματα ἐπὶ τόκῳ ἢ ἐπὶ ἐπιστροφῇ, Συλλ. Ἐπιγρ. 82, 144, Ἀριστοφ. Θεσμ. 842 κ. ἀλλ.· πληρέστερον, δ. ἐπὶ τόκῳ Πλάτ. Νόμ. 742C· δ. ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν τοῦ μηνὸς ἑκάστου Δημ. 1250. 21, πρβλ. Αἰσχίν. 15. 16· δ. ἐπὶ τούτοις τοῖς ἀνδραπόδοις, ἐπὶ τῇ ἀσφαλείᾳ, ἐπὶ ἐνεχυράσει τῶν…, Δημ. 822. 10· [[οὕτως]], εἰς τὰ ἡμέτερα αὐτ. 14· δανεῖσαι χρήματα εἰς τὸν Πόντον ὁ αὐτ. 924. 10, κἑξ.· πρβλ. [[ναυτικός]], ἑτερόπλους. 2) Μέσ., [[λαμβάνω]] χρήματα ἐπὶ ἐπιστροφῇ, Ἀριστοφ. Νεφ. 1306, κτλ.· ἀπό τινος Πλάτ. Τίμ. 42Ε· ἐπὶ μεγάλοις τόκοις Δημ. 13. 19. ― Ἐνεργ. καὶ μέσ. ἀντιτίθενται, ἀποδώσουσιν οἱ δανεισάμενοι τοῖς δανείσασι τὸ γιγνόμενον [[ἀργύριον]] παρὰ Δημ. 926. 24, πρβλ. Λυσ. 148. 12, κἑξ. 3) Παθ., ἐπὶ τῶν χρημάτων, δίδομαι ἐπὶ τόκῳ, ὡς [[δάνειον]], Ἀριστοφ. Νεφ. 756, Ξεν., Δημ. ἔνθ’ ἀνωτ.
}}
{{bailly
|btext=<i>f.</i> δανείσω, <i>ao.</i> ἐδάνεισα, <i>pf.</i> δεδάνεικα;<br /><i>Pass. ao.</i> ἐδανείσθην, <i>pf.</i> δεδάνεισμαι;<br />prêter de l’argent à intérêts;<br /><i><b>Moy.</b></i> δανείζομαι (<i>f.</i> δανείσομαι, <i>ao.</i> ἐδανεισάμην) se faire prêter ; emprunter de l’argent à intérêts à qqn.<br />'''Étymologie:''' [[δάνειον]].
}}
{{DGE
|dgtxt=(δᾰνείζω) <b class="num">• Alolema(s):</b> [[δανίζω]] LXX <i>Pr</i>.19.17, <i>De</i>.28.12, <i>Anon.Aulod</i>.2.27, <i>AP</i> 11.309 (Lucill.)<br /><b class="num">1</b> en v. act. [[prestar]] τὸ [[ἀργύριον]] Sol.<i>Lg</i>.68, <i>SIG</i> 976.73 (Samos III/II a.C.), χρήματα Ar.<i>Th</i>.842, cf. <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.258.17, 21 (V a.C.), ἐὰν δέ τινι δέɛ̄ι [[ἀργύριον]], δανείζειν τοὺς ἱερέας <i>IG</i> 2<sup>2</sup>.1183.28 (IV a.C.), ἐπὶ ὀκτὼ ὀβολοῖς τὴν μνᾶν δανείσαντι τοῦ μηνὸς ἑκάστου al que ha prestado la mina a interés de ocho óbolos al mes</i> D.53.13, cf. Aeschin.1.107, ἐπὶ τούτοις τοῖς ἀνδραπόδοις τῷ Μοιριάδῃ πεντακοσίας δραχμὰς ἐδάνεισεν D.27.27, χρήματα δανείσας Ἀρτέμωνι ... εἰς τὸν Πόντον καὶ πάλιν [[Ἀθήναζε]] D.35.3, τοὺς δε δανείσαντας τῇ πόλει ... μέχρι ταλάντου καὶ τοῦ πλέονος los que han prestado a la ciudad ... al menos un talento o más</i>, <i>IG</i> 7.4263.12 (Oropo III a.C.), ἐδάνεισα Ἁρπαγάθῃ ... κατὰ συγγραφὴν δανείου ... (δραχμάς) τκε <i>CPR</i> 15.8.3 (I d.C.), τὰ τῶν νέων χρήματα δανείζειν Iust.<i>Nou</i>.72.6<br /><b class="num">•</b>c. ac. int. [[δάνειον]] δανιεῖς LXX <i>De</i>.15.8<br /><b class="num">•</b>en v. pas. ref. al dinero [[ser prestado]] Ar.<i>Nu</i>.756, X.<i>HG</i> 2.4.28, D.33.12, <i>IG</i> 11(2).136.2 (Delos IV a.C.), τὸ δανεισθὲν [[δάνεισμα]] Ph.1.227, τὸ δανεισθέν la cantidad prestada</i>, <i>ID</i> 399A.21 (II a.C.)<br /><b class="num">•</b>fig. ὁ χρόνος ἐστὶ δάνος, τὸ ζῆν πικρός ἐσθ' ὁ δανίσας la vida es un préstamo, severo es el prestamista de la vida</i>, <i>Anon.Aulod</i>.l.c., τὸν λόγον δ. proporcionar un consejo</i> Gr.Naz.M.35.893<br /><b class="num">•</b>abs. [[prestar dinero]], [[hacer préstamos]] ἐπὶ τόκῳ Pl.<i>Lg</i>.742c, εἰς τὰ ἡμέτερα δανείσαντι al que ha hecho préstamos con nuestro dinero</i> D.27.28, τὸ μὴ δανείζειν ἐπὶ τοῖς σώμασι Arist.<i>Ath</i>.9.1, cf. Plu.<i>Sol</i>.15, δανιεῖς ἔθνεσιν πολλοῖς, σὺ δὲ οὐ δανιῇ prestarás a muchos pueblos, pero tu no tomarás en préstamo</i> LXX <i>De</i>.28.12, como signo de derroche <i>AP</i> l.c., metáf. δανίζει τῷ θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν LXX <i>Pr</i>.l.c.<br /><b class="num">•</b>part. subst. [[prestamista]], [[acreedor]] ὁ δανείζων Plu.<i>Sol</i>.13, Iust.<i>Nou</i>.73.4, ὁ δεδανεικώς <i>IEphesos</i> 8.49 (I a.C.), <i>BGU</i> 741.34 (II d.C.)<br /><b class="num">•</b>excep. [[pagar]] pero prob. ref. a un préstamo técnico <i>IG</i> 1<sup>3</sup>.370.66 (V a.C.).<br /><b class="num">2</b> en v. med. [[recibir en préstamo]] χρήματα Ar.<i>Nu</i>.1306, Iust.<i>Nou</i>.115.3.13, ἀπὸ τοῦ κόσμου ... μόρια Pl.<i>Ti</i>.42e, παρὰ τοῦ ἐμοῦ πάππου ταλάντα δύο Lys.17.2, cf. X.<i>HG</i> 6.5.19, Philostr.<i>VS</i> 540, 541, παρὰ Εὐτυχίδος πυρῶν μόδινον τῶν ἱερῶν τοῦ Ἀξιοττηνοῦ <i>SEG</i> 39.1277.5 (Lidia II d.C.), cf. <i>Didyma</i> 142.19 (III a.C.), c. ac. int. τὸ δάνε[ιο] ν ὃ ἐδανείσατο <i>ID</i> 316.13 (III a.C.), c. gen. partitivo οἵδε δανεισάμενοι τοῦ ἱεροῦ ἀργυρίου <i>IG</i> 11(2).146B.14 (Delos IV a.C.), fig. ἀποδώσετέ μοι ἃ ἐδανείσασθε ἐν τῷ λόγῳ me devolveréis lo que tomasteis prestado en la discusión</i> Pl.<i>R</i>.612c<br /><b class="num">•</b>abs. [[recibir dinero en préstamo]], [[ser prestatario]] δανεισάμενος ἐγγείων τόκων tras tomar dinero prestado a interés consistente en tierras</i> D.34.23, δανείζοντας καὶ δανειζομένος <i>ICr</i>.3.3.4.15 (Hierapitna II a.C.), περὶ τοῦ μὴ δεῖν δανείζεσθαι Plu.2.827d tít., cf. LXX <i>De</i>.28.15, Iust.<i>Edict</i>.9.4<br /><b class="num">•</b>part. subst. [[prestatario]], [[deudor]] οἱ δανειζόμενοι ῥᾳδίως ἐπὶ τοῖς μεγάλοις [τόκοις] D.1.15, ἀποδώσουσι οἱ δανεισάμενοι τοῖς δανείσασι τὸ γιγνόμενον [[ἀργύριον]] los deudores pagarán a los acreedores el capital y sus intereses</i> D.35.11, cf. <i>IG</i> 7.3172b.202 (Orcómeno III a.C.), ὁ δεδανεισμένος <i>PAmh</i>.50.23 (II a.C.), <i>SB</i> 7532.20 (I a.C.), <i>INap</i>.43.15 (I a./d.C.), Iust.<i>Nou</i>.4.3.<br /><br /><b class="num">• Etimología:</b> De *δανε(σ)-ίζω, denominativo de δάνος, -εος, τό q.u.
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[δάνειον]]; to [[loan]] on [[interest]]; reflexively, to [[borrow]]: [[borrow]], [[lend]].
}}
{{grml
|mltxt=(AM [[δανείζω]]) [[δάνειον]]<br />Ι. 1. [[δίνω]] χρήματα σε κάποιον ο [[οποίος]] [[είναι]] υποχρεωμένος να τά επιστρέψει, όσα πήρε ή με τόκο («τον δάνεισα 10 χιλιάδες», «[[μηδὲ]] δανείζειν ἐπὶ τόκῳ»)<br /><b>2.</b> [[δίνω]] [[κάτι]] δικό μου σε κάποιον για να το χρησιμοποιήσει προσωρινά και να μού το επιστρέψει<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>παροιμ.</b> α) «στον πόλεμο άρματα δεν δανείζουν» — δεν δανείζει [[κανείς]] [[κάτι]] που του [[είναι]] εντελώς απαραίτητο<br />6) «ο [[σκύλος]] δεν δανείζει κόκαλα» — δεν πρόκειται να παραχωρήσει [[κανείς]] [[κάτι]] ζωτικό γι' αυτόν τον ίδιο<br />II. <i>δανείζομαι</i> (AM δανείζομαι)<br /><b>1.</b> [[παίρνω]] χρήματα ή [[οτιδήποτε]] [[άλλο]] με την [[υποχρέωση]] να τά επιστρέψω<br /><b>2.</b> [[παίρνω]] [[κάτι]] [[ξένο]] που φαίνεται σαν να [[είναι]] δικό μου («η [[σελήνη]] δανείζεται το φως της από τον ήλιο», «ὕδατός τε καὶ ἀέρος ἀπὸ τοῡ κόσμου δανειζόμενοι μόρια»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «δανείζεσθαι ἐπὶ τοῑς σώμασι» — το να δανείζεται [[κανείς]] με [[ενέχυρο]] το [[σώμα]] του, υποθηκεύοντας την [[ελευθερία]] του.
}}