View source for σοφίζω

{{LSJ1
|Full diacritics=σοφίζω
|Medium diacritics=σοφίζω
|Low diacritics=σοφίζω
|Capitals=ΣΟΦΙΖΩ
|Transliteration A=sophízō
|Transliteration B=sophizō
|Transliteration C=sofizo
|Beta Code=sofi/zw
|Definition=<span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">make wise, instruct</b>, <span class="bibl">LXX <span class="title">Ps.</span>18(19).8</span>; τινὰ εἰς σωτηρίαν <span class="bibl"><span class="title">2 Ep.Ti.</span>3.15</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> Pass., <b class="b2">become</b> or <b class="b2">be clever</b> or <b class="b2">skilled in</b> a thing, c. gen. rei, <b class="b3">ναυτιλίης σεσοφισμένος</b> <b class="b2">skilled in</b> seamanship, <span class="bibl">Hes.<span class="title">Op.</span>649</span>; Μοίσαι σεσοφισμέναι <span class="bibl">Ibyc.<span class="title">Oxy.</span>1790.23</span>; so <b class="b3">ἐν τοῖς ὀνόμασι σ</b>. <span class="bibl">X.<span class="title">Cyn.</span> 13.6</span>: abs., <b class="b2">to become</b> or <b class="b2">be wise</b>, freq. in <span class="bibl">LXX, <span class="title">Ec.</span>7.24(23)</span>, al.; βέλτερος ἀλκήεντος ἔφυ σεσοφισμένος ἀνήρ <span class="bibl">Ps.-Phoc.130</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> Med., <b class="b2">teach oneself, learn</b>, <b class="b3">ἐσοφίσατο ὅτι . .</b>he <b class="b2">became aware</b> that... <span class="bibl">LXX <span class="title">1 Ki.</span>3.8</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> Med. σοφίζομαι, with aor. Med. and pf. Pass. (v. infr.), <b class="b2">practise an art</b>, <span class="bibl">Thgn.19</span>, <span class="title">IG</span>12.678; <b class="b2">play subtle tricks, deal subtly</b>, <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>744</span>, <span class="bibl">D.18.227</span>, etc.; <b class="b3">οὐδὲν σοφιζόμεσθα τοῖσι δαίμοσι</b> <b class="b2">we use</b> no <b class="b2">subtleties</b> in dealing with the gods, <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>200</span>; <b class="b2">to be scientific, speculate</b>, περὶ τὸ ὄνομα <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>509d</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">Plt.</span>299b</span>, Muson.<span class="title">Fr.</span>3p.12H., etc.; <b class="b3">σοφιζόμενος φάναι</b> to say <b class="b2">rationalistically</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span>229c</span>; <b class="b3">καίπερ οὕτω τούτου σεσοφισμένου</b> though he <b class="b2">has dealt</b> thus <b class="b2">craftily</b>, <span class="bibl">D.29.28</span>; <b class="b3">σοφίσασθαι πρός τι</b> <b class="b2">to use fraud</b> for an end, <span class="bibl">Plb.6.58.12</span>; <b class="b3">οἱ ἰητροὶ σοφιζόμενοι ἔστιν οἳ ἁμαρτάνουσι</b> <b class="b2">when they deal in subtleties</b>, <span class="bibl">Hp.<span class="title">Fract.</span> 1</span>; <b class="b3">οἱ μυθικῶς σοφ</b>. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>1000a18</span>, cf. <span class="bibl"><span class="title">HA</span>582a35</span>, <span class="bibl">D.35.56</span>; <b class="b3">σ. πρὸς τὸν νόμον</b> <b class="b2">evade</b> it, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Dem.</span>27</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> c. acc. rei, <b class="b2">devise cleverly</b> or <b class="b2">skilfully</b>, <span class="bibl">Hdt.2.66</span>, <span class="bibl">8.27</span>, cf. <span class="bibl">1.80</span>; καινὰς ἰδέας σοφίζεσθαι <span class="bibl">Ar.<span class="title">Nu.</span>547</span>; χαρίεντα καὶ σοφά <span class="bibl">Id.<span class="title">Av.</span>1401</span>; <b class="b3">ἀλλότρια σ</b>. <b class="b2">meddle with</b> other men's <b class="b2">craft</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span>299</span>; with internal acc., <b class="b3">ἀνόητα σ</b>. <b class="b2">exercise one's skill</b> without <b class="b3">νοῦς</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Hp.Ma.</span>283a</span>, cf. <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.2.46</span>; ὅσα . . σοφίζονται πρὸς τὸν δῆμον <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1297a14</span>; <b class="b3">ἀλλ' αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι</b> this is the very thing one must <b class="b2">gain by craft</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">Ph.</span>77</span>; <b class="b3">οἶνον ἀπὸ τῶν φοινίκων σ</b>. <b class="b2">make spurious</b> wine, <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>2.6</span>; πορφύραν παρὰ τῆς κόχλου <span class="bibl">Id.<span class="title">Her.</span>19.15</span>:—Pass., <b class="b3">σεσοφισμένοι μῦθοι</b> <b class="b2">craftily devised</b>, <span class="bibl"><span class="title">2 Ep.Pet.</span>1.16</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b3">σ. νόμον</b> <b class="b2">evade</b> it, <span class="bibl">Philostr.<span class="title">VA</span>2.40</span>, cf. <span class="bibl">Ael.<span class="title">VH</span>2.41</span>, <span class="bibl">Palaeph.50</span>, <span class="title">OGI</span>383.208 (Commagene, i B.C.). </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> c. acc. pers., <b class="b2">deceive</b>, τὸν Τίτον <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>4.2.3</span>; μή με σοφίζου <span class="title">AP</span>12.25 (Stat. Flacc.); τὸν δῆμον <span class="bibl">Hdn.7.10.7</span>; also σ. τὴν αἴσθησιν <span class="bibl">Aret.<span class="title">SD</span> 1.15</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> '<b class="b2">counter</b>' by a device, σοφίζεται τὴν βίαν τοῦ μηχανήματος <span class="bibl">J.<span class="title">BJ</span>3.7.20</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0914.png Seite 914]] Einen geschickt machen, unterrichten, ihn klug und weise machen; im act. selten u. nur bei Sp., wie 2 Timoth. 3, 15, LXX.; – pass., [[οὔτε]] τι ναυτιλίης σεσοφισμένος, [[οὔτε]] τι [[νηῶν]], Hes. O. 649, der Schifffahrt nicht kundig; ἀλλ' αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι, klug erwägen, Soph. Phil. 77, kann aktivisch und passivisch genommen werden; in andern Stellen zweifellos dep., = klug, verständig sein, reden und handeln, u. mit dem acc. der Sache, Etwas geschickt, künstlich ersinnen, verständig machen u. einrichten; aor. med. Aristoph. Av. 1401 χαρίεντα ἐσοφίσω καὶ σοφά; Eur. I. A. 744 Bacch. 200, wie Ar. Equ. 718; ἀλλότρια, 299; Her. 2, 66. 8, 27; σεσόφισμαι mit aktiv. Sinne 1, 80; οὐκ οἶδ', ἅττα σοφίζει, Plat. Gorg. 497 a; [[περί]] τι, Rep. VI, 509 d Polit. 299 b; im entschieden guten Sinne, τοιαῦτα καὶ ἐμελετῶμεν καὶ ἐσοφιζόμεθα, Xen. Mem. 1, 2, 46; [[καί]] περ οὕτω τούτου σεσοφισμένου, Dem. 29, 28, u. öfter; aor. med., ὁ σοφισάμενος πρὸς τὸ λῦσαι τὸν ὅρκον, Pol. 6, 58, 12, wie ein Sophist, listig sprechen und handeln; πρὸς τὸν νόμον, gegen das Gesetz listig handeln, es schlau umgehen, Plut. Dem. 27; a. Sp., μή με σοφίζου, täusche, überliste mich nicht, Flacc. 2 (XII, 25).
}}
{{ls
|lstext='''σοφίζω''': ποιῶ τινα σοφόν, [[ἐκπαιδεύω]], [[διδάσκω]], Ἑβδ. (Ψαλμ. ΙΘ΄, 7)· τινὰ εἴς τι Β΄ Ἐπιστ. πρ. Τιμ. γ΄, 15. 2) Παθ., εἶμαι ἢ [[γίνομαι]] [[σοφός]], [[γίνομαι]] δεξιὸς ἢ [[ἔμπειρος]] περὶ τι, [[μετὰ]] γενικ. πράγμ., ναυτίλίης σεσοφισμένος, πεπειραμένος εἰς ναυτιλίαν, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 647 (ὡς τὸ [[νηῶν]] πεπείρημα [[αὐτόθι]] 658)· οὕτω, σοφ. ἐν ὀνόμασι Ξεν. Κυν. 13, 6· - ἀπολ., ἐπιδιώκω σοφίαν, [[καλῶς]] διδάσκομαι, Πλάτ. Ἱππ. Μείζων 283Α, Ξεν. Ἀπομν. 1. 2, 46· [[βέλτερος]] ἀλκήεντος ἔφυ σεσοφισμένος ἀνὴρ Ψευδο-Φωκυλ. 130. 3) Μέσ., [[διδάσκω]] ἐμαυτόν, [[μανθάνω]], τοιαῦτα ἐμελετῶμεν καὶ ἐσοφιζόμεθα Ξεν. Ἀπομν. 1. 2. 46· ἐσοφίσατο ὅτι.., ἔμαθεν, ἐπληροφορήθη ἢ ἐσκέφθη ὅτι.., Ἑβδ. (Α΄ Βασιλ. Γ΄, 8). ΙΙ. σοφίζομαι. ὡς ἀποθ., [[μετὰ]] μέσ. ἀορ. καὶ παθ. πρκμ. (ἴδε κατ.), μηχανῶμαι τεχνάσματα εὐφυᾶ, εὐφυῶς ἢ δεξιῶς φέρομαι, Θέογν. 19, Εὐρ. Ι. Α. 744, Δημ. 303. 19, κτλ.· οὐδὲν σοφίζόμεσθα τοῖσι δαίμοσι, δὲν ἰσχυριζόμεθα περὶ τῶν θεῶν σοφιστικῶς ἢ [[μετὰ]] λεπτολογημάτων, Εὐρ. Βακχ. 200, [[ἔνθα]] ἴδε τὸν Elmsl.· - ἐπὶ ὁμιλίας, μεταχειρίζομαι σοφιστικὰ ἐπιχειρήματα, σοφιστεύομαι, λεπτολογῶ, περὶ τὸ [[ὄνομα]] Πλάτ. Πολ. 509D, πρβλ. Πολιτικ. 299Β· σοφιζόμενος [[φάναι]], [[λέγω]] σοφιστικῶς, «ὀρθολογιστικῶς», ὁ αὐτ. ἐν Φαίδρ. 229C· [[καίπερ]] οὕτω τούτου σεσοφισμένου, ἂν καὶ οὕτω πανούργως προσηνέχθη, Δημ. 853. 5· σοφίσασθαι [[πρός]] τι, πανουργίαν μεταχειρίζομαι [[πρός]] τινα σκοπόν, Πολύβ. 6. 58, 12· οἱ ἰητροὶ σοφιζόμενοι ἔστιν οἳ ἁμαρτάνουσι, [[ὅταν]] εἰς λεπτὰ ζητήματα ἀσχολῶνται, Ἱππ. 750D· οἱ μυθικῶς σοφ. Ἀριστ. Μετὰ τὰ Φυσ. 2. 4, 14, πρβλ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 7. 2, 1, Δημ. 942. 26· σ. πρὸς τὸν νόμον, [[ὅπως]] ἐκφύγω αὐτόν, Πλουτ. Δημοσθ. 27. 2) μετ’ αἰτ. πράγματ., ἐπινοῶ τι [[μετὰ]] πανουργίας ἢ δεξιότητος, Ἡρόδ. 1. 80., 2. 66., 8. 27· καινὰς ἰδέας σοφίζεσθαι Ἀριστοφ. Νεφ. 547· χαρίεντα καὶ σοφὰ ὁ αὐτ. ἐν Ὄρν. 1401· ἀλλότρια σ., ἀναμιγνύομαι εἰς τὰς πανουργίας ἄλλου, ὁ αὐτ. ἐν Ἱππ. 299· ὅσα.. σοφίζονται πρὸς τὸν δῆμον Ἀριστ. Πολιτικ. 4. 10, 6· ἀλλ’ αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι, τοῦτο ἀκριβῶς [[εἶναι]] τὸ [[πρᾶγμα]] τὸ ὁποῖον πρέπει τις νὰ κερδήσῃ διὰ πανουργίας, Σοφ. Φιλ. 77· σοφ. [[οἶνον]] ἀπὸ τῶν φοινίκων, [[ἐξάγω]] νόθον [[οἶνον]], Φιλοστρ. 54· πορφύραν παρὰ τῆς κόχλου ὁ αὐτ. 744· -παρὰ μεταγεν. ἐν τῷ παθητ., σεσοφισμένοι μῦθοι, πανούργως ἐπινοηθέντες, Α΄ Ἐπιστ. Πέτρ. α΄, 16· τὴν σεσοφισμένην μητέρα, τὴν ἀπατηθεῖσαν δι’ ὑποβολιμαίου τέκνου, Γρηγ. Νύσσ. 1. 171D. β) σ. τὴν ἀλήθειαν, σοφιστικῶς παραμορφώνω, [[κρύπτω]] καὶ [[παραλλάσσω]] διὰ σοφισμάτων τὴν ἀλήθειαν, Κλήμ. Ἀλ. 547· σ. νόμον, [[ἐκφεύγω]] διὰ τεχνάσματος, Φιλόστρ. 92, πρβλ. Αἰλ. Ποικ. Ἱστ. 2. 41. γ) σ. τάς τρίχας, [[βάπτω]] αὐτάς, Κλήμ. Ἀλ. 262. 3) μετ’ αἰτ. προσώπ., ἀπατῶ, μή με σοφίζου Ἀνθ. Π. 12. 25· οὕτω, σ. τὴν αἴσθησιν Ἀρετ. π. Αἰτ. Χρον. Παθ. 1. 15, Ἡσύχ. -Ἴδε Κόντου Γλωσσ. Παρατηρ. σ. 476.
}}
{{bailly
|btext=<i>f. inus., ao.</i> ἐσόφισα, <i>pf. inus.</i><br /><i>Pass. f.</i> σοφισθήσομαι, <i>ao.</i> ἐσοφίσθην, <i>pf.</i> σεσόφισμαι;<br /><b>1</b> rendre sage <i>ou</i> habile, acc. ; <i>Pass.</i> devenir habile, expérimenté;<br /><b>2</b> faire <i>ou</i> imaginer avec ruse;<br /><i><b>Moy.</b></i> σοφίζομαι (<i>f.</i> σοφίσομαι, <i>ao.</i> ἐσοφισάμην, <i>pf.</i> σεσόφισμαι) agir <i>ou</i> parler en sophiste, <i>càd</i> user d’arguments sophistiques <i>ou</i> de moyens frauduleux : [[περί]] [[τι]], [[πρός]] [[τι]] au sujet <i>ou</i> en vue de qqn <i>ou</i> de qch ; σ. πρὸς τὸν νόμον PLUT agir frauduleusement à l’égard de la loi ; <i>avec un acc. de chose</i> : σ. [[τι]] imaginer habilement qch.<br />'''Étymologie:''' [[σοφός]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[σοφός]]; to [[render]] [[wise]]; in a [[sinister]] acceptation, to [[form]] "sophisms", i.e. [[continue]] [[plausible]] [[error]]: [[cunningly]] devised, [[make]] [[wise]].
}}
{{Thayer
|txtha=1st aorist infinitive σοφίσαι; ([[σοφός]]);<br /><b class="num">1.</b> to [[make]] [[wise]], [[teach]]: τινα, ἐσόφισάς με [[τήν]] ἐντολήν [[σου]], [[οὔτε]] τί ναυτιλιης σεσοφισμενος, [[οὔτε]] τί [[νηῶν]], [[Hesiod]], Works, 647).<br /><b class="num">2.</b> Middle in Greek writings from [[Herodotus]] [[down]], [[mostly]] as a deponent, to [[become]] [[wise]], to [[have]] [[understanding]] (ἐσοφίσατο [[ὑπέρ]] πάντας ἀντρωπους, to [[invent]], [[play]] the [[sophist]]; to [[devise]] [[cleverly]] or [[cunningly]]: [[perfect]] [[passive]] participle σεσοφίσμενοι μυθοι, [[κατασοφίζομαι]].) 
}}
{{grml
|mltxt=Α<br /><b>βλ.</b> [[σοφίζομαι]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''σοφίζω:''' μέλ. <i>-σω</i> ([[σοφός]])·<br /><b class="num">I. 1.</b> κάνω κάποιον σοφό, [[διδάσκω]], [[καθοδηγώ]], [[συνετίζω]], σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">2.</b> Παθ., είμαι [[επιδέξιος]] ή [[πεπειραμένος]] σε [[κάτι]], με γεν., <i>ναυτιλίης σεσοφισμένος</i>, [[πεπειραμένος]], [[επιδέξιος]] ή [[έμπειρος]] σε [[κάτι]], [[επιδέξιος]] στη [[ναυτιλία]], σε Ησίοδ.· απόλ., [[επιδιώκω]] τη [[γνώση]], τη [[σοφία]], έχω λάβει [[καλή]] [[παιδεία]], σε Ξεν.<br /><b class="num">3.</b> Μέσ., διδάσκομαι, [[μαθαίνω]], <i>τι</i>, στον ίδ.<br /><b class="num">II. 1.</b> <i>[[σοφίζομαι]]</i>, ως αποθ. με Μέσ. αόρ. αʹ και Παθ. παρακ., [[επινοώ]] έξυπνα τεχνάσματα, φέρομαι ευφυώς, [[μηχανεύομαι]], [[σκαρφίζομαι]], σε Θέογν., Ευρ. κ.λπ.· <i>οὐδὲν σοφιζόμεσθα τοῖσι δαίμοσι</i>, δεν χρησιμοποιούμε σοφίσματα για τους θεούς, σε Ευρ.· λέγεται για την [[ομιλία]], [[χρησιμοποιώ]] σοφιστικά επιχειρήματα, [[στρεψοδικώ]], [[απατώ]], [[ξεγελώ]], [[λεπτολογώ]], [[περί]] τι, σε Πλάτ.· [[καίπερ]] [[οὕτω]] [[τούτου]] σεσοφισμένου, παρότι ο άντρας αυτός έχει συμπεριφερθεί με τέτοια [[πανουργία]], σε Δημ.<br /><b class="num">2.</b> με αιτ. πράγμ., [[επινοώ]] με [[πανουργία]] ή με [[επιτηδειότητα]], σε Ηρόδ., Αριστοφ.· <i>ἀλλότρια [[σοφίζομαι]]</i>, αναμειγνύομαι στις πανουργίες άλλων ανθρώπων, σε Αριστοφ.· τὸ [[τοῦτο]] [[δεῖ]] σοφισθῆναι, αυτός ακριβώς είναι που πρέπει να κερδηθεί με [[πανουργία]], σε Σοφ.· μτχ. παρακ. <i>σεσοφισμένος</i> με Παθ. [[σημασία]], αυτός που έχει επινοηθεί με δόλο, σε Καινή Διαθήκη<br /><b class="num">3.</b> με αιτ. προσ., [[εξαπατώ]], [[ξεγελώ]], σε Ανθ.
}}
{{elnl
|elnltext=σοφίζω [σοφός] wijs maken, onderwijzen; met gen. in iets. Hes. Op. 649. med. met aor. ἐσοφισάμην, aor. pass. ἐσοφίσθην slimmigheden bedenken, scherpzinnig redeneren, slim doen, zowel in positieve als negatieve zin; met dat., met πρός + acc. met betrekking tot iets:. σ. πρὸς τὸν νόμον een manier vinden om de wet te omzeilen Plut. Demosth. 27.8. met acc. v. h. inw. obj. (en daarbij pass. ) listig bedenken of verzinnen:. πρὸς ταῦτα σοφίζονται τάδε daarop verzinnen ze het volgende Hdt. 2.66.2; αὐτὸ τοῦτο δεῖ σοφισθῆναι juist daarop moet iets bedacht worden Soph. Ph. 77; ὅσα... ἐν ταῖς πολιτείαις σοφίζονται πρὸς τὸν δῆμον zoveel trucs als ze in de staatsvormen verzinnen tegen het volk Aristot. Pol. 1297a14; ἀνόητα σ. onverstandige dingen bedenken (in zogenaamde slimheid) Plat. HpMa 283a; σεσοφισμένοι μῦθοι vernuftige verzinsels NT 2 Pet. 1.16.
}}