View source for ἠθμός

{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1156.png Seite 1156]] ὁ (ἤθω), nach Schol. Ap. Rh. 1, 1294 [[ἡθμός]], Geräth zum Durchseihen, Durchschlag, Sieb, Trichter; ἐνθέντες εἰς τὸ [[στόμα]] τοῦ κεραμίου τὸν καλούμενον ἠθμόν Arist. H. A. 4, 8; [[πολύτρητος]] Philp. 13 (VI, 101); Pherecr. bei Ath. XI, 480 b ἔγχει τ' ἐπιθεὶς τὸν ἠθμόν; vgl. Poll. 10, 108. – Xen. Mem. 1, 4, 6 nennt die Augenwimpern so. – Sprichwörtlich τῷ ἠθμῷ ἀντλεῖν, Arist. Oec. 1, 6; vgl. Ath. I, 24 e; – [[σχοίνινος]], ein von Binsen geflochtenes Körbchen, um beim Spielen die Würfel hineinzuwerfen, = [[κημός]], Cratin. beim Schol. Ar. Equ. 1147; vgl. τριχθαδίας ἀδόκητα βαλὼν ψηφῖδας ἀπ' ἠθμοῦ Agath. 72 (IX, 482).
}}
{{ls
|lstext='''ἠθμός''': ὁ, (Ἀττ. ἡθμός, ([[σήθω]]) (ἤθω), στραγγιστήριον, διυλιστήριον, Εὐρ. Ἀποσπ. 375, Ἀριστ. Ἱ. Ζ. 4. 8, 21 κ. ἀλλ.· ἰδίως οἴνου, Φερεκρ. Δουλοδ. 4· - παροιμ., τῷ ἠθμῷ ἀντλεῖν, ἐπὶ ματαιοπονίας, Ἀριστ. Οἰκ. 1. 6, 1· ἐπὶ τῶν βλεφαρίδων, Ξεν. Ἀπομν. 1. 4, 6· - πρῶτον ἐν Ἐπιγρ. Ἀττικῇ εὑρεθείσῃ ἐν Σιγείῳ (Συλλ. Ἐπιγρ. 8), [[ἔνθα]] φέρεται ἡθμός, ἴδε Meisterh. Gramm. σ. 87· πρβλ. Σχόλ. εἰς Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 1294. ΙΙ. ἠθμὸς [[σχοίνινος]] = [[κημός]] ΙΙΙ, Κρατῖν. Νομ. 13, πρβλ. Ἀνθ. Π. 9. 482, ΙΙΙ. = τὸ ἠθμοειδὲς [[ὀστοῦν]], Γαλην. 2, σ. 58.
}}
{{bailly
|btext=<i>anc. att.</i> [[ἡθμός]];<br />οῦ (ὁ) :<br />passoire, crible ; <i>p. anal.</i> les cils.<br />'''Étymologie:''' p. *σηθμός, de [[σήθω]].
}}
{{grml
|mltxt=ο (AM [[ἠθμός]], Α αττ. τ. [[ἡθμός]])<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[κάθε]] [[μέσον]] που χρησιμοποιείται για [[διήθηση]], για [[στράγγισμα]], για [[σούρωμα]], [[διυλιστήριο]], [[στραγγιστήρι]], [[σουρωτήρι]], [[φίλτρο]]<br /><b>2.</b> <b>χημ.</b> πορώδες [[σώμα]] διά μέσου του οποίου διαβιβάζεται ένα ρευστό, προκειμένου να απαλλαγεί από τις στερεές ουσίες που βρίσκονται εν αιωρήσει [[μέσα]] στη [[μάζα]] του ή γενικά [[είναι]] αναμεμιγμένα με αυτό, [[φίλτρο]]<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «ηθμοί ακτίνων» — μικροί δίσκοι από [[αργίλιο]] ή ψευδάργυρο που χρησιμοποιούνται στην [[ακτινοθεραπεία]]<br />β) «φωτογραφικοί ηθμοί» — παραλληλεπίπεδα κιτρινόχροα διαφανή σώματα που τοποθετούνται [[μπροστά]] στον φωτογραφικό φακό για να απορροφούν τις κυανές ακτίνες<br />γ) «[[ηθμός]] [[μικροβιοκρατής]]» — [[φίλτρο]] που κατασκευάζεται από πορώδη υλικά και χρησιμοποιείται για να κατακρατεί με [[διήθηση]] ή [[απορρόφηση]] [[βακτήρια]] και σωματίδια μεγέθους χημικού μορίου από [[αέρια]] ή υγρά<br /><b>αρχ.</b><br />([[κυρίως]] για [[κρασί]])<br /><b>1.</b> διάτρητο [[δοχείο]] που χρησιμοποιείται για [[στράγγιση]], [[σουρωτήρι]], [[στραγγιστήρι]], τρυπητό<br /><b>2.</b> (συνεκδ. για τις βλεφαρίδες ως προφυλακτήρες τών ματιών) [[προφυλακτήρας]], [[διυλιστήρας]]<br /><b>3.</b> [[μέρος]] παγίδων που χρησιμοποιούνται για τη [[σύλληψη]] χελιών<br /><b>4.</b> <b>επιγρ.</b> [[υδροφράκτης]]<br /><b>5.</b> το ηθμοειδές [[οστό]]<br /><b>6.</b> <b>παροιμ.</b> (λέγεται για [[ματαιοπονία]]) «τῷ ήθμῷ ἀντλεῑν» — το να αντλεί [[κανείς]] με [[σουρωτήρι]]<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> «[[ἠθμός]] [[σχοίνινος]]» — μικρό [[κάνιστρο]] πλεγμένο από [[σχοινί]], στο οποίο οι παίκτες έριχναν τους πεσσούς, τα ζάρια ή τους κύβους.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>ηθώ</i> <span style="color: red;">+</span> κατάλ. -<i>μος</i> (<b>[[πρβλ]].</b> <i>παλ</i>-<i>μός</i>, <i>συνειρ</i>-<i>μός</i>)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''ἠθμός:''' ὁ (ἤθω), στραγγιστήριο, [[διυλιστήριο]], σε Ευρ.· λέγεται για τις βλεφαρίδες, σε Ξεν.
}}
{{elru
|elrutext='''ἠθμός:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> сито, решето, тж. фильтр Xen., Plut., Anth.: τῷ ἠθμῷ ἀντλεῖν погов. Arst. черпать решетом (о бесполезной работе);<br /><b class="num">2)</b> плетеная корзина, лукошко (ψηφῖδας ἀπ᾽ ἠθμοῦ [[βαλεῖν]] Anth.).
}}