View source for θρίαμβος

{{LSJ1
|Full diacritics=θρίαμβος
|Medium diacritics=θρίαμβος
|Low diacritics=θρίαμβος
|Capitals=ΘΡΙΑΜΒΟΣ
|Transliteration A=thríambos
|Transliteration B=thriambos
|Transliteration C=thriamvos
|Beta Code=qri/ambos
|Definition=[<b class="b3">ῐ], ὁ</b>, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">hymn to Dionysus</b>, sung in festal processions to his honour, <span class="bibl">Cratin.36</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> epith. of Dionysus, <span class="title">Trag.Adesp.</span>140, <span class="bibl">D.S. 4.5</span>, <span class="bibl">Ath.1.30b</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Marc.</span>22</span>, <span class="bibl">Arr.<span class="title">An.</span>6.28.2</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> metaph., <b class="b2">scandal</b>, <b class="b3">δεδιὼς τὸν ἐκ λόγων θ</b>. <span class="bibl">Conon 31.1</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> = Lat. <b class="b2">triumphus</b> (which is borrowed fr. θ. through Etruscan), <span class="bibl">Plb.6.15.8</span>, <span class="bibl">D.S.12.64</span>, <b class="b2">Mon. Anc.Gr</b>.<span class="bibl">2.20</span>, <span class="title">SIG</span>804.9 (Cos, i A.D.), <span class="bibl">Plu.<span class="title">Publ.</span>20</span>, etc.; <b class="b3">ὁ μέγας θ</b>. the <b class="b2">triumph</b>, opp. <b class="b3">ὁ ἐλάττων θ</b>. <b class="b2">ovatio</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Marc.</span>22</span>, cf. <span class="bibl">D.H.8.67</span>; <b class="b3">ὁ πεζὸς θ</b>.,= <b class="b2">ovatio</b>, <span class="bibl">Id.9.36</span>. (For the termination perh. cf. <b class="b3">ἴαμβος, διθύραμβος</b>, but the origin of <b class="b3">θρι-</b> is unknown.)</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-1218.png Seite 1218]] ὁ, 1) ursprünglich Beiname des Dionysus, D. Sic. 4, 5 Plut. Marcell, 22 Ath. I, 30 b, bei Suid. aus [[θηρίαμβος]] erkl., [[διότι]] ἐπὶ θηρῶν, τουτέστιν ἐπὶ λεόντων βέβηκε; nach Andern von [[θρῖον]] abzuleiten, weil die Knaben bei den Festaufzügen des Dionysus Feigenblätter hielten; gewiß mit [[διθύραμβος]] verwandt; – Festlied u. Festzug zu Ehren des Bacchus, vgl. Cratin. bei Suid. v. ἀναρύτειν. – 2) bei den röm. Historikern = Triumph; θρίαμβον ἄγειν, einen Tr. halten, Plut. Popl. 23, εἰσάγειν, Marcell. 92, κατάγειν, Caes. 55, ἐκ πολέμων κατάγειν, Fab. M. 24; διὰ θριάμβων εἰσελαύνειν Cic. 22; [[κατά]] τινος, über Jem., Ant.84.
}}
{{ls
|lstext='''θρίαμβος''': ὁ, [[ὕμνος]] εἰς τὸν Βάκχον, ᾀδόμενος ἐν ἑορταστικαῖς πομπαῖς εἰς τιμὴν [[αὐτοῦ]], Κρατῖν. «Διδύμ.» 1. 2) ὡς [[ὄνομα]] τοῦ Βάκχου, Διόδ. 4. 5, Ἀθήν. 30Β, Πλούτ. ἐν Μαρκέλλ. 22, Ἀρρ. Ἀνάβ. 6. 28 ἴδε τὸ προηγ. ΙΙ. ἐν χρήσει πρὸς ἔκφρασιν τοῦ Ρωμαϊκοῦ triumphus, [[ὅπερ]] φαίνεται νὰ [[εἶναι]] γλωσσικῶς συγγενές, Πολύβ. 6. 15, 8, Μνημ. Ἀγκύρ. ἐν Συλλ. Ἐπιγρ. 4040. 11. 18, Πλούτ. Ποπλικ. 20, κτλ.· ὁ [[μέγας]] θρ., ἀντίθετον τῷ ὁ [[ἐλάττων]] θρ., ovatio, Διον. Ἁλ. 8. 67, Πλούτ. Μαρκ. 22. (Ὁ [[τύπος]] τῆς λέξεως μᾶς ὑπομιμνήσκει τὸ [[ἴαμβος]] ([[ἰάπτω]]), ἴδε ἐν λ.· ἀλλ’ ἡ ἀρχὴ τῆς πρώτης συλλ. [[εἶναι]] [[ἄγνωστος]]).
}}
{{bailly
|btext=ου (ὁ) :<br /><b>1</b> hymne chanté aux fêtes de Bacchus ; surn. de Bacchus;<br /><b>2</b> <i>chez les Romains</i>, cérémonie du triomphe ; ὁ [[μέγας]] [[θρίαμβος]] PLUT le grand triomphe, <i>p. opp. à</i> ὁ [[ἐλάττων]] [[θρίαμβος]] le petit triomphe, <i>lat.</i> ovatio.<br />'''Étymologie:''' cf. [[θόρυβος]] ; sel. d’autres, apparenté à [[διθύραμβος]].
}}
{{grml
|mltxt=ο (ΑΜ [[θρίαμβος]])<br /><b>1.</b> επινίκια [[γιορτή]]<br /><b>2.</b> επινίκια [[πομπή]] από Ρωμαίο στρατηγό [[μετά]] από περιφανή στρατιωτική [[επιτυχία]]<br /><b>3.</b> [[περιφανής]] [[νίκη]]<br /><b>4.</b> [[υπερπήδηση]] μεγάλων δυσχερειών και αντιξοοτήτων<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> [[μεγάλη]] [[επιτυχία]]<br /><b>2.</b> [[επευφημία]], [[ζητωκραυγή]]<br /><b>μσν.</b><br />[[δημοσίευση]], [[κοινοποίηση]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> [[άσμα]] [[προς]] τιμήν του Διονύσου<br /><b>2.</b> [[σκάνδαλο]], [[διαβολή]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Στην Αρχαία η λ. [[θρίαμβος]] ήταν η [[ονομασία]] ενός άσματος [[προς]] τιμήν του Διονύσου, ενώ απαντά και ως [[προσωνυμία]] του θεού. Αργότερα η λ. εισήχθη στη Λατινική, όπου μετέβαλε σημ. (<b>[[πρβλ]].</b> <i>triumphus</i> «επινίκια και τροπαιοφόρα [[πομπή]]») με [[αποτέλεσμα]] και το ελλ. [[θρίαμβος]] από τους αλεξανδρινούς χρόνους να αρχίσει να χρησιμοποιείται με τη λατ. σημ. «[[γιορτή]] για τη [[νίκη]], [[επιτυχία]]». Η λ. [[είναι]] άγνωστης ετυμολ. Υπάρχει, βέβαια, [[ομοιότητα]] στον σχηματισμό με τα συνώνυμα [[διθύραμβος]], [[ίαμβος]], [[πράγμα]] που οδηγεί στην [[υπόθεση]] ότι πρόκειται για δάνεια λ., πιθ. πελασγικής προελεύσεως.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[θριαμβεύω]], [[θριαμβικός]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[θριαμβοδιθύραμβος]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''θρίαμβος:''' ὁ,<br /><b class="num">I.</b> ύμνος προς τιμήν του Βάκχου, σε Κρατίν.· επίσης, όνομα του Βάκχου, σε Πλούτ., κ.λπ.<br /><b class="num">II.</b> χρησιμοποιείται για να εκφράσει τον Ρωμαϊκό θρίαμβο, στον ίδ. (άγν. προέλ.).
}}
{{elru
|elrutext='''θρίαμβος:''' ὁ<br /><b class="num">1)</b> триамб, гимн в честь Диониса-Вакха (во время шествий в его честь дети держали фиговые ветви);<br /><b class="num">2)</b> эпитет Диониса-Вакха (τὸν Διόνυσον θρίαμβον ὀνομάζειν Plut.);<br /><b class="num">3)</b> (в Риме) триумф, триумфальный въезд (τῆς στρατείας εἰς τὴν πατρίδα Diod.): ὁ [[μέγας]] θ. Plut. большой триумф, т. е. триумф в собственном смысле; ὁ [[ἐλάττων]] или πεζὸς θ. Plut. малый или пеший триумф ([[ovatio]]); θρίαμβον ἄγειν, εἰσάγειν или κατάγειν Plut. совершать триумфальный въезд, справлять триумф.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: name of hymns sung at the feasts for Dionysos (Cratin. 36), also said of the god (Trag. Adesp. 140 u. a.); hell.also rendering of Lat. [[triumphus]] (Plb., D. S.);<br />Derivatives: <b class="b3">θριαμβικός</b> = [[triumphālis]], <b class="b3">θριαμβεύειν</b> = [[triumphāre]].<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: Formation like <b class="b3">διθύραμβος</b>, <b class="b3">ἴαμβος</b> (s. vv.) and like these prob. Pre-Greek. Often (after Sommer Lautstud. 58ff.) connected with the numeral [[three]] ("Dreischritt" v.t.), which is impossible. Extensive treatment by v. Windekens Orbis 2, 489ff., who takes <b class="b3">θρίαμβος</b> as (Indo-European) "Pelasgian" and gives a quite arbitrary IE etymology. - Acc. to Sturtevant ClassPhil. 5, 323ff. from <b class="b3">θριάζω</b>, <b class="b3">θρίασις</b> influenced by <b class="b3">ἴαμβος</b>; further Theander Eranos 15, 126 n. 1. - Fur.191 connects <b class="b3">τριάζω</b> [[conquer]]. Clearly a Pre-Greek word.
}}