View source for πλάτος

{{LSJ1
|Full diacritics=πλάτος
|Medium diacritics=πλάτος
|Low diacritics=πλάτος
|Capitals=ΠΛΑΤΟΣ
|Transliteration A=plátos
|Transliteration B=platos
|Transliteration C=platos
|Beta Code=pla/tos
|Definition=(A) [<b class="b3">ᾰ], εος, τό,</b> (πλατύς) <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> <b class="b2">breadth, width</b>, σώματος <span class="bibl">Simon.188</span>, etc.: abs., <b class="b3">τὸ π</b>. or <b class="b3">π</b>., <b class="b2">in breadth</b>. <span class="bibl">Hdt.1.193</span>, <span class="bibl">4.195</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>19.3</span>; ἴση μῆκός τε π. τε <span class="bibl">Emp.17.20</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> Math., <b class="b2">breadth</b>, i.e. <b class="b2">the second dimension</b>, ἐν μήκει καὶ π. καὶ βάθει <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sph.</span>235d</span>, cf. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Ph.</span>209a5</span>; <b class="b3">κατὰ π</b>., opp. <b class="b3">κατὰ μῆκος, κατὰ βάθος</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">Cael.</span>299b26</span>, <span class="bibl"><span class="title">Mete.</span>341b34</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> <b class="b2">plane surface</b>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Plt.</span>284e</span>, <span class="bibl"><span class="title">Lg.</span>819e</span>; μεγέθους τὸ ἐπὶ δύο [συνεχὲς] π. <span class="bibl">Arist.<span class="title">Metaph.</span>1020a12</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">3</span> <b class="b2">latitude</b>, whether terrestrial or celestial, <span class="bibl">Str.1.4.2</span>, <span class="bibl">Cleom.1.4</span>, <span class="bibl">2.4</span>, Ptol.<span class="title">Alm.</span>2.12, <span class="bibl">Vett.Val.30.12</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">4</span> metaph., <b class="b2">plane</b>, ἐν τῷ ψυχικῷ π. <span class="bibl">Procl.<span class="title">Inst.</span>201</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">5</span> <b class="b2">plane</b> of flat fish, <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>489b33</span>; <b class="b2">flat</b> of the tail, ib.<span class="bibl">549b1</span>; <b class="b2">flat part</b> of the body of the fishing-frog, <span class="bibl">Id.<span class="title">PA</span>695b15</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">6</span> <b class="b2">extension, breadth</b> of a subject, Gal.1.316; οὐκ ὀλίγον τὸ π. Id.11.738. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">7</span> = [[πλάτας]], Judeich <b class="b2">Altertümervon Hierapolis</b> No.322, al. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> metaph., <b class="b2">range</b> of variation, <b class="b2">latitude</b>, π. ἔχειν <span class="bibl">Plot.6.3.20</span>; ἡ ὑγίεια π. ἔχει Gal.6.12, cf.11.737. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> with Preps., <b class="b3">ἐν πλάτει</b> in a <b class="b2">loose</b> sense, <b class="b2">broadly</b>, Posidon. ap.Stob.1.8.42, <span class="bibl">Str.2.1.39</span>, <span class="bibl">D.H.<span class="title">Comp.</span>21</span>, <span class="bibl"><span class="title">EM</span>673.24</span>; opp. <b class="b3">κατ' ἀκρίβειαν</b>, <span class="bibl">S.E.<span class="title">M.</span>10.108</span>; ὡς ἐν π. <span class="bibl">Sor.1.24</span> (but <b class="b3">περὶ ὧν ἐν τῷ π. λέγομεν</b> which we will discuss <b class="b2">in detail</b>, <span class="bibl">D.L.7.76</span>); also <b class="b3">ἐπὶ πλάτει Ἑλληνίζειν</b> talk <b class="b2">loose</b> Greek, <span class="bibl">Phld.<span class="title">Po.</span>2.9</span>; <b class="b3">κατὰ πλάτος λέγεσθαι</b> to be said <b class="b2">loosely</b>, <span class="bibl">Chrysipp.Stoic.2.164</span>, cf. <span class="bibl">Sor.1.6</span>, <span class="bibl">21</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">IV</span> = [[πλατύτης]] <span class="bibl">3</span>, <span class="bibl">Demetr. <span class="title">Eloc.</span>177</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">V</span> <b class="b3">π. καρδίας</b>, of Solomon, <b class="b2">width</b> of knowledge, <span class="bibl">LXX <span class="title">3 Ki.</span>2.35a</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">VI</span> <b class="b3">ἀργυρίου πλάτη</b>, = [[δραχμαί]], <span class="title">IG</span>9(1).189.15 (Tithora, ii A.D.).</span><br /><span class="bld">πλάτος</span> (B) [ᾰ], ὁ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> = [[πλάτας]], <span class="title">IGRom.</span>4.866 (Laodicea ad Lycum).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0626.png Seite 626]] τό, die <b class="b2">Breite</b>; Ar. Av. 1129; ἐν μήκει καὶ βάθει καὶ πλάτει, Plat. Soph. 235 d; διώρυχα τρίπλεθρον τὸ [[πλάτος]], Critia. 115 d; u. so gew. bei Folgdn; ἐν πλάτει od. κατὰ [[πλάτος]], in aller Breite, d. i. ausführlich, bes. Sp.; ἐν πλάτει τε καὶ κατ' ἀκρίβειαν, S. Emp. adv. phys. 2, 108; Ggstz κατὰ περιγραφήν, 15.
}}
{{ls
|lstext='''πλάτος''': -εος, τό, (πλᾰτὺς) ὡς καὶ νῦν, Σιμωνίδ. (?) 183, Ἡρόδ., κλ.· ― ἀπολ., [[πλάτος]] ἢ τὸ [[πλάτος]], κατὰ τὸ [[πλάτος]], Ἡρόδ. 1. 193., 4. 195, Ξεν. Οἰκ. 19. 3· ἐν μήκει καὶ βάθει καὶ πλάτει Πλάτ. Σοφιστ. 235D· κατὰ [[πλάτος]], ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ κατὰ [[μῆκος]] καὶ κατὰ [[βάθος]], Ἀριστ. π. Οὐρ. 3. 1, 17, Μετεωρ. 1. 4, 6, πρβλ. Φυσ. 4. 1, 8· ‒ παρὰ τοῖς Μαθ., τὰ [[πλάτη]], [[εἶναι]] αἱ κατ᾿ ἐπιφάνειαν διαστάσεις. 2) τὸ πλατὺ τῆς οὐρᾶς τῶν ἰχθύων, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 1. 5, 8., 5. 17, 6. π. Ζ. Μορ. 4. 13, 2· πρβλ. [[πλάτη]] Ι. ΙΙ. μεταφορ., ἐν πλάτει ἐν [[κοινῇ]] χρήσει, Ἐτυμολ. Μέγ. 673. 24, κτλ.· ― ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ ἐν συνόψει, Ψελλός, κλ.
}}
{{bailly
|btext=<i>ion.</i> -εος, <i>att.</i> -ους (τό) :<br />largeur d’un objet massif ; [[πλάτος]] HDT, τὸ [[πλάτος]] XÉN en largeur.<br />'''Étymologie:''' [[πλατύς]].
}}
{{StrongGR
|strgr=from [[πλατύς]]; [[width]]: [[breadth]].
}}
{{Thayer
|txtha=πλάτους, τό (cf. [[πλάξ]]), from [[Herodotus]] [[down]]), [[breadth]]: [[μῆκος]]); τῆς γῆς, opposed to the ends or corners of the [[earth]], מֶרְחָב, Habakkuk 1:6).
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />ὁ, Α<br />[[πλάτας]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Μεταπλασμένος τ. του [[πλάτης]] / [[πλάτας]] [[κατά]] τα αρσ. σε -<i>ος</i>].<br /> <b>(II)</b><br />το, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> η [[τρίτη]] [[διάσταση]] τών στερεών [[εκτός]] από το [[μήκος]] και το ύψος, [[εύρος]], [[φάρδος]] (α. «το [[πλάτος]] του τοίχου» β. «νῆσον... [[μῆκος]] μὲν διηκοσίων σταδίων, [[πλάτος]] δὲ στεινήν», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> επίπεδη, [[λεία]] [[επιφάνεια]]<br /><b>3.</b> <b>μαθημ.</b> ([[κυρίως]] για το ορθογώνιο παραλληλόγραμμο) η μικρότερη [[διάσταση]]<br /><b>4.</b> ευρεία, απέραντη [[έκταση]] (α. «και κολυμπάει στ' ωκεανού τα πλάτια», Ζερβ.<br />β. «καὶ ἀνέβησαν ἐπὶ τὸ [[πλάτος]] τῆς γῆς καὶ ἐκύκλευσαν... τὴν πόλιν», ΚΔ)<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «[[πλάτος]] γεωγραφικό»<br /><b>γεωγρ.</b> η [[απόσταση]], [[πάνω]] σε [[σφαίρα]] ή [[χάρτη]], ενός τόπου από τον Ισημερινό, βόρεια ή νότια από αυτόν, η οποία δίδεται σε μοίρες, [[πρώτα]] και [[δεύτερα]] λεπτά<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>φυσ.</b> (στην κυματική) η μέγιστη [[μετατόπιση]] ενός κινητού, που εκτελεί [[ταλάντωση]] σε [[σχέση]] με τη [[θέση]] της ισορροπίας του<br /><b>2.</b> <b>(μετεωρ.)</b> (στην [[κλιματολογία]]) η [[διαφορά]] [[ανάμεσα]] στις δύο ακραίες τιμές ενός περιοδικού στοιχείου του κλίματος ενός τόπου με ιδιαίτερη [[σημασία]] στην [[περίπτωση]] της θερμοκρασίας<br /><b>3.</b> <b>αστρον.</b> (σε ένα [[σύστημα]] σφαιρικών συντεταγμένων) η γωνιακή [[απόσταση]] ενός σημείου της ουράνιας σφαίρας από το θεμελιώδες, ισημερινό, επίπεδο<br /><b>4.</b> <b>(ραδιοηλ.)</b> η μέγιστη [[τιμή]], στην οποία φθάνει σε [[κάθε]] ημιπερίοδο η [[τάση]] ή η [[ένταση]] του ηλεκτρικού ρεύματος σε κάποιο [[κύκλωμα]] ενός ραδιοφωνικού πομπού ή δέκτη<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> α) «[[πλάτος]] εννοίας»<br /><b>(φιλοσ.)</b> (στην παραδοσιακή [[λογική]]) το [[σύνολο]] τών αντικειμένων στα οποία αναφέρεται μια [[έννοια]]<br />β) «[[κατά]] [[βάθος]] και [[πλάτος]]» — από [[κάθε]] [[άποψη]] της έννοιας, ως περιεχομένου και ως περιέχοντος<br />γ) «πλατών [[μεταβολή]]»<br /><b>αστρον.</b> η μικρή [[μεταβολή]] τών πλατών τών διαφόρων τόπων ως [[αποτέλεσμα]] μιας ελαφράς κίνησης ολόκληρης της Γης σε [[σχέση]] με τον άξονα περιστροφής της<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> α) «[[πλάτος]] καρδίας» — η [[ευρύτητα]] τών γνώσεων, της μάθησης, της εμπειρίας<br />β) «ἐν πλάτει» — με [[πολλά]], [[συνήθως]] περιττά [[λόγια]], εκτεταμένα και [[χωρίς]] [[ακριβολογία]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> η [[ράχη]] πλατιού ψαριού<br /><b>2.</b> το πλατύ [[μέρος]] της ουράς τών ψαριών<br /><b>3.</b> το πλατύ, επίπεδο [[τμήμα]] του σώματος του ψαριού [[βάτραχος]]<br /><b>4.</b> ο [[επίπεδος]] [[χώρος]] [[πάνω]] στον οποίο οικοδομούνται τάφοι, [[κρηπίδωμα]] τύμβου, [[πλάτας]]<br /><b>5.</b> [[διάρκεια]], [[χρονικό]] [[διάστημα]]<br /><b>6.</b> <b>μτφ.</b> α) το επίπεδο, η [[επιφάνεια]] («ἐν τῷ ψυχικῷ πλάτει», Πρόκλ.)<br />β) [[σειρά]] μεταβολών, μεταπτώσεων, αλλοιώσεων («ἡ ὑγιεία [[πλάτος]] ἔχει», <b>Γαλ.</b>)<br /><b>7.</b> <b>φρ.</b> α) «ἐν τῷ πλάτει» και «ἐπὶ πλάτει» και «[[κατά]] [[πλάτος]]» και «διὰ πλάτους»<br />(με επιρρμ. σημ.) εκτεταμένα, με λεπτομέρειες<br />β) «ἀργυρίου [[πλάτη]]» — οι δραχμές.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. [[πλάτος]] έχει σχηματιστεί από το θ. του επιθ. [[πλατύς]] (<b>πρβλ.</b> [[βάρος]]: [[βαρύς]]) και συνδέεται με τ. άλλων γλωσσών που ανάγονται στην απαθή [[βαθμίδα]] της ρίζας (<b>πρβλ.</b> αρχ. ινδ. <i>prathas</i>- «[[πλάτος]]», αβεστ. <i>fraθah</i>- «[[πλάτος]]»)].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πλάτος:''' -εος, τό (πλᾰτύς), [[εύρος]], [[φάρδος]], [[πλάτος]], σε Ηρόδ. κ.λπ.· απόλ., [[πλάτος]] ή τὸ [[πλάτος]], κατά το [[πλάτος]], στον ίδ., σε Ξεν.
}}
{{elru
|elrutext='''πλάτος:''' εος (ᾰ) τό ширина Her., Arph. etc.: ἐν μήκει καὶ βάθει καὶ πλάτει Plat. в длину, в глубину и в ширину; τὸ π. Xen. и κατὰ τὸ π. Arst. в ширину.
}}