View source for σκαλμός

{{LSJ1
|Full diacritics=σκαλμός
|Medium diacritics=σκαλμός
|Low diacritics=σκαλμός
|Capitals=ΣΚΑΛΜΟΣ
|Transliteration A=skalmós
|Transliteration B=skalmos
|Transliteration C=skalmos
|Beta Code=skalmo/s
|Definition=ὁ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> [[pin]] or [[thole]] to which the Greek oar was fastened by the [[τροπωτήρ]], <span class="bibl"><span class="title">h.Hom.</span>7.42</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pers.</span>376</span>, <span class="bibl">E.<span class="title">Hel.</span>1598</span>, <span class="bibl"><span class="title">IT</span>1347</span>; ὑπομόχλιον ὁ σ. γίνεται <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mech.</span>850b11</span>; <b class="b3">κατὰ σκαλμὸν ἐρέσσειν</b> (opp. [[paddle]]) <span class="bibl">Arr.<span class="title">Ind.</span>27.5</span>:—of the [[πριαπίσκος]] in the <b class="b3">βάθρον Ἱπποκράτους</b>, Ruf. ap. <span class="bibl">Orib.49.26.6</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b3">σ. θρανίτης</b> [[a bank]] or [[bench]] of rowers, <span class="bibl">Plb.16.3.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> = [[σκαλισμός]] <span class="bibl">1</span>, <span class="bibl"><span class="title">POxy.</span>1631.12</span> (iii A.D.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0888.png Seite 888]] ὁ, der Pflock am Seitenbord des Schiffes, od. das Lager, worauf das Ruder ruht u. angebunden wird, der Dallen; τρωποῦτο κώπην σκαλμὸν ἀμφ' εὐήρετμον, Aesch. Pers. 368; ἐπὶ σκαλμῶν [[πλάτας]] ἄγοντες, Eur. I. T. 1347; Hel. 1614; in Prosa, Pol. 16, 3, 4; vgl. Böckh Att. Seew.
}}
{{ls
|lstext='''σκαλμός''': ὁ, τὸ [[ξύλον]] ἢ [[πασσαλίσκος]] πρὸς ὃν παρ’ Ἕλλησιν ἡρμοζετο ἡ [[κώπη]] διὰ τοῦ τροπωτῆρος, «[[σκαρμός]]», Λατιν. scalmus, paxillus, Ὕμν. Ὁμ. 6. 42, πρβλ. Αἰσχύλ. Πέρσ. 376, Εὐρ. Ἑλ. 1598, Ι. Τ. 1347· [[ὑπομόχλιον]] ὁ σκ. γίνεται Ἀριστ. Μηχαν. 4, 1. ΙΙ. σκ. [[θρανίτης]], [[κάθισμα]] ἐρετῶν, Πολύβ. 16. 3, 4.
}}
{{bailly
|btext=οῦ (ὁ) :<br />cheville où l’on fixe la rame au plat-bord du navire.<br />'''Étymologie:''' [[σκάλλω]].
}}
{{grml
|mltxt=<b>(I)</b><br />ο, ΝΜΑ, και [[σκαρμός]], Ν<br /><b>ναυτ.</b> μικρή κυλινδρική [[ράβδος]] από [[ξύλο]] ή [[μέταλλο]], στερεωμένη κατακόρυφα στην [[κουπαστή]] βάρκας, στο ελεύθερο άνω [[άκρο]] της οποίας προσδένεται με [[τροπωτήρα]] το [[κουπί]]<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>ζωολ.</b> [[κοινή]] [[ονομασία]] του ψαριού Synodus saurus<br /><b>2.</b> <b>φρ.</b> α) «[[δίκρανος]] [ή [[δικρανωτός]]] [[σκαλμός]]»<br /><b>ναυτ.</b> [[μεταλλικός]] [[σκαλμός]] του οποίου το άνω [[άκρο]], που εξέχει, καταλήγει σε [[διχάλα]] [[μέσα]] στην οποία στηρίζεται και περιστρέφεται το [[κουπί]] [[κατά]] την [[κωπηλασία]]<br />β) «σκαρμοί της πόστας»<br /><b>ναυτ.</b> οι σταμίνες πλοίου<br /><b>αρχ.</b><br /><b>φρ.</b> «σκαλμὸς [[θρανίτης]]» — [[κάθισμα]] ερετών, κωπηλατών.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Όρος που αναφέρεται στην [[τεχνική]] κατασκευής τών κουπιών και έχει σχηματιστεί από τη συνεσταλμένη [[βαθμίδα]] <i>skl</i>- της ΙΕ ρίζας (<i>s</i>)<i>kel</i>- «[[κόβω]]» (<b>βλ.</b> και λ. [[σκάλλω]]) με κατάλ. -<i>μός</i>. Η λ. φαίνεται να συνδέεται με τ. άλλων γλωσσών που δηλώνουν, [[επίσης]], εργαλεία<br /><b>πρβλ.</b> αρχ. νορβ. <i>skalm</i> «[[αιχμή]] δικράνου», ολλ. <i>schalm</i> «λεπτή [[σανίδα]]», αγγλ. <i>helm</i> «[[λαβή]] πηδαλίου». Ο νεοελλ. τ. [[σκαρμός]] με</i> ανομοιωτική [[τροπή]] του -<i>λ</i>- σε -<i>ρ</i>-].<br /> <b>(II)</b><br />ὁ, Α [[σκάλλω]]<br />το [[σκάλισμα]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''σκαλμός:''' ὁ, ξύλινο [[καρφί]] ή [[μικρός]] [[πάσσαλος]] στον οποίο οι Έλληνες έδεναν το [[κουπί]] του πλοίου με έναν ιμάντα ([[τροπωτήρ]]), σε Αισχύλ., Ευρ.
}}
{{elnl
|elnltext=σκαλμός -οῦ, ὁ [σκάλλω] roeipin, dol.
}}
{{elru
|elrutext='''σκαλμός:''' ὁ весельный колок, уключина HH, Aesch., Eur., Arst.: σ. [[θρανίτης]] Polyb. уключина верхней скамьи, т. е. гребец верхнего ряда.
}}
{{etym
|etymtx=Grammatical information: m.<br />Meaning: [[thole]] (h. Hom., A., E., Arist., Plb.).<br />Derivatives: <b class="b3">-μίδιον</b> n. (Com. Adesp.). Besides [[σκάλμη]] f. [[short sword]], [[knife]] (S. Fr. 620, after H. = <b class="b3">μάχαιρα Θρᾳκία</b>).<br />Origin: IE [Indo-European] [923] <b class="b2">*skel(H)-</b> [[cut]]<br />Etymology: A quite close agreement is found in Germ. in a des. of diff. split or cut objects: OWNo. [[skalm]] f. <b class="b2">tooth of a fork, pod of a fruit, short sword</b>, Swed. [[skalm]] f., <b class="b2">arm of a fork etc.</b>, LGerm. [[schalm]] [[thin strip of wood]], OHG [[scalm]] [[boat]], PGm. <b class="b2">*skal-ma</b> \/ <b class="b2">ō-</b>, IE <b class="b2">*skol-mo</b> \/ <b class="b2">ā-</b>. Besides without anl. <b class="b2">s-</b> e.g. Lith. <b class="b2">kélmas</b> [[stump of a tree]], [[stem]] (further in Fraenkel s. v.). The for [[σκαλμός]], <b class="b3">-μη</b> required zero grade was formed after [[σκάλλω]], and with an original sense of [[split]] v. t. The special meaning [[thole]] is a Greek innovation (cf. Chantraine Étrennes Benveniste 6). -- Did <b class="b2">*skl̥mo-</b> give <b class="b3">σκαλμο-</b> (one could expect <b class="b3">*σκλαμο-</b>?); esp. the Thrac. word is uncertain. Cf. the end of [[σκάλλω]], where Frisk assumes a form independent of this verb, which is rather vague.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=[[σκαλμός]], οῦ, ὁ,<br />the pin or [[thole]] to [[which]] the Greek oar was fastened by a [[thong]] (τροπωτήῤ, Aesch., Eur.
}}
{{FriskDe
|ftr='''σκαλμός''': {skalmós}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Ruderpflock]] (''h''. ''Hom''., A., E., Arist., Plb. u. a.).<br />'''Derivative''': -μίδιον n. (''Kom''. ''Adesp''.). Daneben [[σκάλμη]] f. [[kurzes Schwert]], [[Messer]] (S. ''Fr''. 620, nach H. = [[μάχαιρα]] Θρᾳκία).<br />'''Etymology''' : Eine ganz nahe Entsprechung bietet im Germ. eine Bez. verschiedener gespaltener od. geschnittener Gegenstände: awno. ''skalm'' f. [[Zinke einer Gabel]], [[Fruchthülse]], [[kurzes Schwert]], schwed. ''skalm'' f., [[Gabelarm]], nd. ''schalm'' [[dünner Holzstreifen]], ahd. ''scalm'' [[Kahn]], urgr. *''skal''-''ma'' / ''ō''-, idg. *''sqol''-''mo'' / ''ā''-. Daneben ohne anl. ''s''- z.B. lit. ''kélmas'' [[Baumstumpf]], [[Stamm]] (weiteres bei Fraenkel s. v.). Die für [[σκαλμός]], -μη anzusetzende Schwundstufe hat sich nach [[σκάλλω]] gerichtet, u. zw. m einem ursprünglicheren Sinn von [[spalten]] o. ä. Die spezielle Bed. [[Ruderpflock]] ist eine griechische Neuerung (vgl. Chantraine Étrennes Benveniste 6).<br />'''Page''' 2,716
}}